장음표시 사용
21쪽
ita ut dum viveret, est pacis belφι, dominus, terras omne bipartito diuisii , patremque 'i sumens , alteram populo reliquit. odcunque ergo Imperator per epistolam constituit J Philostratus Aspasio : οπιπι δει C. -
ior quoties epistolaε scribit, non opus habet enthmematis, aut argumentationibus, si i siensiu expresso. neque o curitate. legem enim enuntiat epespicuitas autem legis est interpres. Naturalia quidem iura , qua apud omnes gemes peraque obseruantur , diuina quadam prouidentia constituta sienter firma atque immutabilia permanent J Dionysius Tyrannus dixit: - , α 'αλεως βιοί- Qtς νόμη δυναμ, ιἀ s m φύmως μη Se ciuitatis quidem teges frangere posse,
natura autem non posse. Eas vero, quae naturae dicuntur
leges recte Deo asscribi,& nos in protegomenis de iure Belli ac Pacis, librique primi capite primo ostendimus, & late O rigenes libro quinto contra Celsum. Ea vero quae ipse sibi ciuitas constituit , si e mutari solent , vel tacito consiensu pspuli, vel alia postea lege lata JVarro de lingua Latina libro viri. An non sape veteres leges abrogata nouis cedunt es Cicero ad Atticum III. 23. Scis enim Clodium sanxiste, mi Qix aut omnino non posset, nec per Senatum, nec per p0pulum infranari siua lex. Sed vides nunquam obstru um esse sanctiones earum legum, qua
abrogantur. nam si id esset, nulla ferme abrogari posset: neque enim ista est , quae non ipsa see sepiat infimitate abrumtionis. Sed cum lex abrogatur, istud ipsum abrogatur quo non
eam abrogara oporteat. Diuit Zoo by Cooste
22쪽
Omne autem rus asto utimur , vel ad persionas pertinet , mel ad res, mel ad astiones J Non multum dissimile Donati illud Adelphis D. 4. Omne quod geritur, aut in rebus est, aut in persens , aut in attributu eorum.
Persona, a personando dicta,ut censuit Gabius Bansus apud Gellium v. 7. proprie id est quod ad tabulas
agendas assumitur. α es t Gν Graece quod ori apponatur. Sed tam Latina vox quam Graeca transferri coepit
ad omnes qualitates, quas nobis vita haec, velut fabula quaedam, imponit. ita apud Ciceronem Lepc: Vos mihi hanc personam imposuistis: quod alibi dicit partes. tres personas sustineo, meam, aduersarij , iudicis. Sic personam dicit Principis, Magistratus, petitoris, accusatoris, personam quaestoriam. Sic apud Lactantium, alia est persona domini, alia iudicis. coepit deinde ab origine longius transferri, ut ipsos homines significet, ut cum dicit Celsus medicus neminem periclitari velle in splendida persona. Liberta, quidem , ex qua etiam liberi vocantur, est natu-' rati 'cultas, quod cuιque Jacere libet, nisi si quid mi aui iure prohibetur J Libertas generaliter considerata, satis, recte dicitur, facultas agendi quod Iibet. Aristoteles
ἱαν E Oni vi δουλοιτο et ς πιιέν. Libertas aequalitas est facere quod melis. -Sic e contrario Zenoni apud Laertium: Δουλειοι, ἰρηας ' Seruitus ess
tus arbitrio suo carentis. Platoni in Lyside seruus, Gia, 'λθυμοῦ cui nihil liceat facere eorum quae velit. Persius:
23쪽
An quisquam est alitu liber, nisi ducere mitam Cui licet, mi moluit sDion Prusaeensis. ε 3 υτ ωM, απλώς υ δεν stiωτα ἰαιπί Libertas est parere nemini, sed plane ea facere quae velis. Iulianus Misipogone. Nara. - ν - ς ε ει χή ά φέδει re ου λέγ ν ὐ-βουδενται GuId enim sit auferre σ d truncare quod summum est libertatis, si quis demat hominibus dicere, ae facere quod etelint. Sed quia hic de hominibus agitur ciuilem vitam degentibus, quorum nemo, si risid loquamur, liber est , quia legibus tenetur quae est δε υλεία c. merere 4 , ut dice
bat Zeno 3 inde seruus luidam apud Philiscum:
ideo non male pro re stibieista, additur definitioni legum exceptio. Persius :Vindicia postquam meus a Praetore recessi, Cur mihi non liceat, iussit quodcunque voluntas, Excepto siquid Masiuri rubrica notauit Dion Prusaeensis dicta iam oratione : - μιη
ο ὲπ- ῆ ρ ῶς βουλεται , et1 μὴ facultatem habet sitiendi, qua mali, Guceptis quae legibus vetita sunt, aut iussa, is quomodo.non sit liber ' Vim excipi nihil opus fuerat, quia ea ius ipsum nec adimit, nec circumia scribit. Attamen sicut multa in popularibus descriptionibus magis nominum quam definitionibus adjici solent, ad vitandam ομανυμου, nod omnino suo
24쪽
peruacua est haec exceptio, ut sciamus per vocem facultatis, & verbum paris sensus, licet, intelligi hic id quod iuris est, non quod facti. caeteroqui si libertatis nomen ita laxe sumamus, ut non minus ea quae facti est, quam quae iuris comprehendatur, non est liber qui cogitur. Et ideo Stoici sapientes solos esse aiunt liberos, quia cogi nequeunt: aut enim morientur potius, quam quid turpe faciant, aut si res turpis non est, sponte fa
is enim vere seruus est, cui alius sic dominatur mi eum cogat quod iubeatur facere; si noui, eum torqueat, , ut poet loquitur: duros det ferre labores. quibus optime conueniunt quae habent Horatius libro . Ii Satyra VII. Persius Sat. v. Sed haec huius non sunt loci. Dixit autem Iustinianus naturalem facultatem, quia naturae conuenit, nempe eo sensu quem explicauimus de iure Belli ac Pacis II. 27. eod imperatores captiuos etendere, ac per hoc siemare, nec
occidere sidentJ Vendere solebant coronatos: Gellius
Cum libeν homo maior miginti annis ad pretium partici
pandum sese menundari passu est J Nempe spe decipiendi
25쪽
emtoris . nam iure Romano directe semet vendere nemo poterat, quod apud Graecos fieri erat solitum. itaque D iogenes dicitur ex libertate in seruitutem venum iisse. Gellius I 1.18.
Sed quoniam dedititiorum quidem pessima conditio iam ex multis temporibus in desuetudinem ierat J Hinc est quod Tacitus Annalium x ita duas tantum manumittendi memorat spccies. Confer Salvianum de auaritia lib. iri. Nec domini manumittentis J Lege dominij. Nam olim alij plene erant domini seruoruin, alij eos tantum in bonis habebant. '
Cum Ibertate heredem instituereJ Id enim exprimi debuit: alioqui nulla fuisset institutior siicut nec legatum valet, quod quis seruo suo reliquit, non adscripta libertate. Plinius iv. epist. IO. In fraudem autem creditorum manumittere videtur, qui Uel iam eo tempore, quo manumittiis, boluendo non est , vel
qui datu tibertatibus desiturus est soluendo e se J Scaevinus
apud Tacitum Annalium xv. Pecunias G hbertates seruis, mante dono datas: sied ideo tunc largius, quia tenui iam re familiari , minstantibμs credιtoribus, testamento sederet. , Ad Consilium J D. C. S. De consili j sententia in notis. manumissus ad consili im, in inscriptionibus Gruteri p. 63έ. Iusta
26쪽
AD Ius IVSTINI AN EUM. 11 Iusta ea e manumissionis approbata fuerint J Donatus
in Adelphis v. 8. enim causas manumissionis in iure formula est. Nos mediam quodammodo etiam eligentes J QDd face- resolent prudentes, ubicunque est id est perplexa quaestio, quae vox Graeca etiam ad Thalnaudicos eo sentu peruenit. Vide rerum illarum doctissimum Constantinum i Empereur in Middoth. V. I.
Imperator Tacitus in testamento suo mansit intra legem Caniniam, ut narrant qui vitam eius scripsere.
Ex eo utione Diui Antonini, qui sine causa seruum suum occimi, non minus puniri iubetur , quam si alienum peruum occiderit J Qui vitam mancipio extorquet alieno, crimine non caret, ait Macrobius Saturnalium I. 13. at in seruum nihil non domino licere vetus diistum est, cuius meminit Seneca in Controuersia de Parrhasio. idque ius Romae valuit stante republica. mperatores temperamentum adiecere, quo seruos sibi obstringerent. Seneca de beneficiis iii. ΣΣ. At qui de iniuriis dominorum in seruos audiat positus est , qui 'seuitiam libidinem, in praebendis ad vidium necessariis auaritiam compestat. qui seruum castrauerit, aut capite punitur, aut deportatur : Paulus sententiarum libro v. tit. 23. adde Lampridium Adriano. Nec tamen hoc sine. D
27쪽
emtoris. nam iure Romano directe semet vendere ne- mo poterat, quod apud Graecos fieri erat solitum. itaque Diogenes dicitur ex libertate in seruitutem venum
Sed quoniam dedititiorum quidem pessima conditio iam ex multis temporibus in desuetu inem ierat J Hinc est quod Tacitus Annalium xiii duas tantum manumittendi memorat species. Confer Salvianum de auaritia lib. Mi. Nec domini manumittentis J Lege dominij. Nam olimalis plene erant domini seruorum, alij eos tantum in bonis habebant. '
Cum libertate heredem instituereJ Id enim exprimi debuit: alioqui nulla fuisset institutior sicut nec legatum Valet, quod quis seruo suo reliquit, non adscripta libertate. Plinius IV. epist. Io. . In fraudem autem creditorum manumittere etidetur, qui mel iam eo tempore, quo manumittit, soluendo non est , vel
qui datu tibertatibus desiturus est fluendo e ste J Scaevinus apud Tacitum Annaltam xv. Pecunias-lιbertates Ieruis ante dono datas: sied ideo tunc largius, quia tenui iam re jamiliara ,-instantibμs credιιoribus, testamento Hoderet. 'Ad Consilium J D. C. S. De consiliij sententia in notis. manumissus ad consilium, in inscriptionibus
28쪽
AD Ius IVSTINI AN EUM. 11 Iusta causa manumissionis approbatae fuerint J Donatus
in Adelphis v. 8. enim causas manumissionis in iure formula est. Nos mediam quodammodo etiam eligentes J QDd face- resolent prudentes, ubicunque id est perplexa quaestio, quae vox Graeca etiam ad Thalnaudicos eo sentu peruenit. Vide rerum illarum doctissimum Constantinum i Empereur in Middoth. V. I.
Imperator Tacitus in testamento suo mansit intra legem Caniniam, ut narrant qui vitam eius scripsere.
Ex tans itutione Diui Antonini, qui sine causa seruum
suum occilarat, non minus puniri iubetur , quam si alienum peruum occiderit J Qvi vitam mancipio extorquet alieno, crimine non caret, ait Macrobius Saturnalium 1.13. at in seruum nihil non domino licere vetus dictum est, cuius meminit Seneca in Controuersia de Parrhasio. idque ius Romae valuit stante republica. mpera- itores temperamentum adiecere, quo seruos sibi obstringerent. Seneca de beneficiis ira. 22. At qui de iniuriis dominorum in seruos audiat positus est , qui se sevitiam
libidinem ,-in praebendis ad victum necessariis auaritiam compestat. qui seruum castrauerit, aut capite punitur, aut deportatur : Paulus sententiarum libro v. tit. 23. adde Lampridium Adriano. Nec tamen hoc sine
29쪽
exemplo introduxere Imperatores. Nam apud Athenienses de saeuitia in seruos cognoscebatur, ut Xeno- hon nos docet de republica Atheniensium. quin &icebat seruis aut certa pecunia se redimere, ut Plautus Casina nos docet,quae Comoedia Attica est, aut poscere ut venderentur, quod est Plutarcho,
Aristophani quoque, & Eupolidi apud Pollucem, &Philoni. Caeterum quod in Caij institutionibus nunc legitur: Sed ius distringendi in struos dominis pro siua pote larepetonitriture occidendi tantum struos suos domini licentiam non habebunt: nsiforte peruus , dum pro culpae modo caeditur,casiuforsitan moriatur. nam si struus dignum morte crimen admiserit, iis iudicibus , cytibus publici ossci, potestas commis' est, tradendus est, ut pro fiuo crimine puniatur: hoc omne norit lector non Caij esse: sed Aniani, qui Caium pro sito- rum temporum moribus interpolauit. Expedit enim reipublica ne sua re quisque male utatur JEst haec sententia apud Sopatrum. statuam confugerunt J Vice statuarum postea fue
φλέγοι a. Si quis struus fame ac nuditate ex imperio herili pressus ad Ecclesias confugiat , nisi herus his malu remedium adferat, maeneat struus at, domino, ne deflectu intereat.
mos ex ustis nuptis procreauimus J Hinc in notis I. N. Q. iustis nuptiu cluxsitus.
30쪽
Proprium e t ciuium Romanorum J Vide quae de hac re diximus de iure Belli ac Pacis libro ii. cap. v. 7. M in
Foemina mei oti,ipotentes J Anno duodecimo. Id ideo constitutum ait in Numa Plutarchus, ut animi rudes facilius se coniugum moribus aptarent. Cum vero per emancipationem adoptio sis dissoluta ,poteris eam uxorem dicere J Exemplum habes in M. Antonino
Duorum autem statrum , vel sororum liberi, mel fratris sororis coniungi possuntJ Vetus id ius Romae, non tamen ab initio, teste Tacito Annal. xii. & Plutarcho quaestionibus Romanis. Exemplum habes L. Lucius Titius, ε. filiam, D. ad Senatusconsultum Trebellianum. Post Iustinianum mutauit id ius: unde & mutatio nata in Theophili codice.
eoi sine patre Aly J Nimirum ex ioco, quia S. P. si
gnificabat sine patre, & eodem modo Spurius nomen Romanum scribebatur. ut in notis Valerij videre est. Vide Plutarchum stione Romana CII. Dotalibus instrumentis J In Glossis: dotale in immentum
adoptionis dicitur arrogatio J De adoptione specialiter sic dicta,& de arrogatione, & quid differant Romano iure veteri vide Gellium V. 18. . Causa arrogationis an honesta sit J Mηπιυς Σα-