장음표시 사용
31쪽
τ ικον η υιδὼmου ς της κολάας ne forte per Salanicum amorem , aut malitiam aliquam commentum a
rogationis fiat, est in iure Graecoromano. Famina quoque adoptare non possunt j Mutauit id Leo qui feminis, etiam virginibus, hoc ius indulsit. Eum seruum quem dominus actis interuenientibus filium suum nominauerat , liberum esse constituimus J Est apud Quintilianum Patrem controuersia numero CCCXLII. ubi ancilla matronali habitu ad archipiratam missa velut filia eius qui ipsi erat dominus, defendit se esse liberam ex lege : qui molunta te domini in libertate fuerit , Iiber sit . ubi eius legis adferuntur exemplar Iu-ίex inter duos conuenerit , m sententiam tulerit molente domino: liberum esse hune voluit , mi ea res qua iudicata erat, haberet suum finem. postea: An mero maius in hoc putamusae esse momentum , Tt circumuerteres mancipium , aut si una
voce liberum esse iusseris , quam si habitum dederis, stolam dedem ' quod ne manumis is quidem omnibus contigit ' deinde : profecta est, parum est disere quasi ingenua, quasi honesta , quasistia tua. Multa sunt in eadem controuersia, unde species aequitatis induci possit huic constitutioni Iustinianeae. Sed, ut modo dixi, seruis praeter leges antiquas, fauerunt Imperatores suae securitaris caula.
Sed ex constitutione nostra pumma patritiatus divitas, ε' illico impertiuibus codicillis pronis, filium a patria potestate 'liberat J A d exemplum honoris olim habiti Vestalibus,
32쪽
de quo vide Gellium l. 11. & Plutarchum Numa. Patritios vocatos ait Isidorus, quod sicut patres filiis, ita prouideant reipublicae. Per imaginarias menditiones J Libra adhibita, ut mos erat in Ompi mancipatione, siue, quod idem est, emancipatione. docet id Plinius libro xxxiii. Apud Scholiasten Horatis est: Libra cir comparare. apud eundem: Emancipatus, struus factus. Haec omnia ex itirexit tabularum, quo filij seruis pares.
Tutores quasi tuitores J Varro libro VI. tueri duo signis. scat, mnum ab as'ectu , ut dixi, etnde 'est illud, neor te senex proh Iupiter.
53s pater, aut cognatus volet mos contra tueri 'Alterum a curando, ac tutela, ut cum dicimus, Bellum tueor,m tueri millam , a quo etiam quidam dicunt illum qui curat aedes Facras, aedituum. Sed tamen hoe ipsium ab eadem profectum est origine, quod quem etolumus domum curare, dicimus, Tu domi videbu , ut Plautus cum ait. Intus para, cura, vide quod opus fuat.
Qia persona non causa vel rei tutor datur J Improprie
ergo Vox tutoris usurpatur in notis B.T. bonotum tutor.
Etiam posthumae, vel posthumo J Vera scriptio videtur postumae, vel postumo. quomodo veteres citumum, Ultuis
33쪽
mum, intumum, extumum dicebant: nec aliud proprie ea vox significat, quam postremo loco natum,
quomodo Caesellius explicabat illud Virgilij.
Silvius Albanum nomen, tua po1luma proles, stem, tibi longaevo, strum Lavinia conJux Eiacet silvu regem.
Aiuleius. Sed quia postat ultimus. ideo nomen
Cum aliquis simul riuitatem cir libertatem amittit JSic Regulus capitis minor Horatio, id est seruus factus per captiuitatem, ut explicat Scholiastes. Vel ei qui in insiuiam ἀeportatus est J Pachymeres ad ultimam Dionysij epistolam: δει A γνω nc ν odi ἀπιαξοράαλ P λοις - λε -
mortis panam imitatur. Aulue insulam praestes prouinciae nominare non poterat, sed Imperator solus. '
-Sine tui oris iactoritati J id in notis sic scribitur, S.T. A.
Scd hi iam ex habitu eorporiis J Qtii mos Hebraeis in utroque sexu. Hebraeis id commune cum Phoenicibus, a quibus Athenas mos ille venit. Aristophanes. .Pα ἔχων του:ιυ-ος ες ubi Scho.
34쪽
Pule, talem in masiculis post decimum quartum annum com detum illico mitium accipere di 'osuimus, antiquitatis normam in feminis bene positam in suo ordine relinquentes, ut post duoὸecim annos completos , viripotentes esse credantur J Te millianus de Virginibus velandis etiam ethnici obstruant, mi ex lege naturae itιra siua aetatibus reddant. Nam feminas quidem a duodecim annis, mastulum a duobus amplius ad negolia mitIunt, pubertatem in annis, nons ossalibus , aut nuptiis decernentes. Macrol. iis de somnio Scipionis l. 6. Post annos autem bis septem ipsa alatis nece sitate pubesiit: tunc enim moueri incipit et is generationis in masculis,qpurgatio feminarum: ideo tutela 'puerili, quasi virile iam robur absoluitur , de qua tamen femina propter Uotorum festinationem maturius biennio legibus liberantur. Idem Saturnalium vii. 7. Nec hoc tacebo, quod cum calor semper generationis causa sit, feminae ideo celerius quam pueri sunt idoneae ad generandum quia calem amplius : nam secundum iura publica duodecimus annus in femina, oequam ius decimus in puero definit pubertatis aetatem.
Inviti adolescentes curatores non accipiunt J Contrarium 'constituerat M. Antoninus philosophus, ut in vita eius
Furiosi quoque cir prodigi, licet maiores miginti quinque annis sunt, tamen in curatione Ant agnatorum. Sed solent . Roma praefectus misi vel pratores , υι in prouinciispraefides ex inquisitione eis tutores daret Scholiastes ad illud Horatij:
35쪽
interdicto adimat ius Praetor, oe ad sanos redeat tutela propinquos bonis interdicit praetor. tutor agnatus esto. Idem: curator insano datus a prηtore. Vides &hic quod modo obseruauimus tutoris nomen pro curatore, & tutelae pro curatione improprie sumi.
Plerunque tamen propter liberos J Symmachus epistola i. libri primi. Sabinianum ctirissimum quiram ita magnifico , ut quo Maxime colo. Huic per impressionem nequaquam patior Iratris sui liberorum tutelae munus imponi. duobus enim priuilegiis amolitur iniuriam, maturitate aeui, m flatiorum numero. P. Scipio Censor in oratione quam ad populum habuit, culpabat filium adoptiuum tam prodesse quam si ex se natum habeat. Eo iure semel recepto introductae adoptiones fictae, de quibus agit Tacitus annal. xv. ubi & hoc discimus non tantum ad re rusandas tutelas itis trium liberorum valuisse, sed etiam in praeturis ac prouinciis adipiscendis. Scholiastes Iuuenalis ad illud : Si numerum si tres: si tres filios fecero: nam a tutela excusiant liberi, o in fascibus sumendis, prior . est qui praestat numero filiorum. Cui consequens fuit, ut
etiam qui liberos non haberent, ius trium liberorum a principibus impetrarent. Vide Plinium x. 2. Martialis ad Domitiar. m: eod fortuna vetat feri, permitte zideri,
Natorum genitor, credar ut esse trium. Idem ad uxorem: Natorum mihi ius trium roganti .
36쪽
Musicrum pretium dedit mearum Solus qui poterat. Et constat eos solos prodesse qui in acie amittuntur J Ca. ite septimo legis Iuliae consulum is prior fasces sumeat, non qui plures annos natus esset, sed qui plures liberos quam collega, aut in sua potestate haberet, aut bello amisisset. docet nos id Gellius II. 1 F. Hi enim qui pro republica ceciderunt , in perpesκum per gloriam misere intelliguntur J Plautus:
per mirautem perbitat, non interit.
Plinius libro ii. epist. . cum narrasset Cottio filio Spurinnae honorem statuae habitum, addit: Rarum id in iuuene, sted pater hoc quoque merebatur , cuius grauissimoetulneri magno aliquo fomento medendum fuit. Praeterea Co rius ipsi tam clarum flecimen indola dederat, it etita eius breuis, crangusta, debuerit hac meluti immortalitate proferri. Item maior septuaginta annis a tutela oe cura se potenexcusareJ Hoc est quod Symmachus modo vosabat
. Vide hac de re legem Lotharij in fine legum Langobardicarum, ubi Imperator ad suam curam hoc
37쪽
LJBRVM SECUNDUM. DE RERUM DIVISIONE ET ACQUI
Mare quidem commune certo est omnibuε. . Et per hoc littora maris J Cicero : Qid tam commune quam mare sis Lantibus .littus eiectis' Vniuersitatis siunt, non singistorum quae in ciuitatibus sunt theatra,fladiaJ Nam & ciuitates sub uniuersitatis nomine veniunt. Macrobius r. 8. Illa sela iusta est multiim do , cuius uniuersitas in legum consentit obsequium. - Sacra res sunt quae rite per pontifices Deo consiecrata sunt, veluti ades sacrae J Varro: Sic enim aedes sacra a magistratu pantifice praeeunte dicendo dedicatur: v bi magistratum Romae intellige consulem aut imperatorem, ex Liuio libro I x. Trebatius sacrum definiebat, quicquid est quod
deorum habetur,apud Macrobium III. 3. Lege autem vetere tribunitia iniussu plebis consecrare aedes , terram, aram non licebat. meminit Cicero pro domo sua. pontifex finem fabatur, Varrone eodem teste libro v. α postem tenens nuncupabat verba solemnia, ut nos docent eadem oratione Cicero, Valerius Maximus V.
38쪽
to. Seneca consolatione ad Martiam. id Plutarchus in Publicola dicit: Dροί-ωο-ρ ελς ἐφωγ ετι
bat pontifici: dum dedico aedem hanc, ut mihi praeeatu, postemque teneatis. Cicero dicta oratione: Pontifex regiones nominabat: deinde praeibat merba. Iuppiter aut quisquis esset deus, templum tibι iis regionibus quas modo animo meratus sum dedico. Addebantur interdum dedicationi leges,cuius rei mentio apud Plinium x. epistola 18.& sq. Tunc praeeunte pontifice magistratus ante dedicationem praefabatur: Iuppiter optime Maxime,quandoque tibi hodie aram dabo dedicaboque ollis legibus, ollisique regionibu/dabo dedicaboque quas hίe ho ie palam dixerit. ut apparet in Salonensibus & Narbonensibus monumentis: Erant autem dedicandi ritus alij Romae, alij in prouinciis, ita ut rescripserit PlinioT raianus solum peregrinae ciuitatis capax non esse dedicationis quae fieret iure Romano. Christianis temporibus quae pontificum fuerant,facta sunt Episcoporum : partes autem magistratuum implent reges. Scholiastes ad Horatij Satyram primam: Sacra rangere, or ab illis quaestum facere prohibebat religio. Hinc alia significatio sacrorum nata, ut sic diceren- . tur, qui ob periurium simile ve scelus numini erant obnoxij, ut notat idem Scholiastes ad Satyram ii 1. libriti. Sic in Romuli legibus: Nurus sacra esto, cliens sacer esto. vide Festum, sacratae leges: Ciceronis orationem pro Balbo, Liuium II. Et donaria J Per donaria non locum intellige, sed in Papiriano iure apud Gellium III. II. omn/menta verὀ sunt chpei, coronae, huiusicemodi donaria.
39쪽
I tique enim donaria dedicantur eo tempore, quo delubra μ- erantur. Elt de talibus donariis liber integer in Epigrammatis Graecis quae nos Latine vertimus.
Religiosium locum qui sique siua moluntate facit J Id est, ad
hoc neque magistratu, neque pontifice opus. Religiosum a relinquendo putat di istum Servius Sulpitius apud Macrobium 111. 3. significans ea quae a nobis remota ac seposita sunt. quo sensu etiam sacra religiosa dici possunt, ut nos docet idem Servius Sulpitius,&post eum Festus. Sed discriminis causa placuit rebus mortualibus propriam facere religiosi tignificationem, ut ex titulo Digestorum apparet. Plutarchus cum dixit
in Quaestionibus Romanis: N S. S. .eδευοπια ιαν , intelligit diis superis dicata dici sacra, inferis religiosa. Religiosium lepol chrum, ait Festus , ubi mortuus, sepultus aut humatus sit. Scholiastes Horatij: Erat antiquitus intolerabile nefra , si quis aliquid inhonestatis in sepulchra patrum peregi isti.
Sanctae quoque res teluci muri c portae J Sancti quoque vox ambigua est: nam generaliter sumta, &1acrum & religiosum comprehendit,ut nos docet Trebatius: Strictius accepta, id quod neque sacrum sit, neque religiosum, sed tale ut absque poena violari non possit, Festo interprete, qui exemplum ponit in muro, qui sit circa oppidum. Sic & in collectione gramma ticorum veterum : Inter sacrum, fanslum ,relgiosium hac
disserentia. Sacrum, adscium consecratum Deo. Sanctum,
murus qui sit cι ca oppidum. Religiosium, siepulchrum etbi mora tuus siepultus aut humatus sit. Sed quod Iustinianus aleportas quoque sanistas esse, id antiquo iuri minus con-
40쪽
gruit. negat enim id plane Plutarchus Romulo. Nam sanctum sebat solum quo sulcus ducebatur aratro: locus autem portarum transibatur suppresso aratro, ut in profano ulu maneret. Vide Seruium . Murorum sanctimoniae meminit & Plutarchus dicto libro. vide legem ultimam, D. de diuisione rerum. Ideo σ ieeum eas partes, quibiis poenas constituimiis aduersus eos qui contra leges fecerint, sanctiones iocamus J Macrobius III. 3. inde m leges qua non debeant poenae sanctone corrumpi: id est quae corrumpi non debeant, sancita in corruptores poena. apud Festum in voce Sanctum: unde oe sanctio dicta legum. Apud Seruium: sanctio latio legis cum terrore poenae. Sanctos legum Sero uius Tullius apud Tacitum. Erant autem leges omnes sanctae, quae sanctionem haberent,at non omnes sacratae. Sandilones sacrata aut genere ipsis , aut obtestatione, aut consteratione legis, aut poena, cum caput eius qui contra faciti consteratur. Cicero pro Balbo. Festias: Sacratae leges sunt
quibus sanctum est, qui quid aduersius eas fecerit, sacer alicui deorum sit cum familia pecuniaque. Scboliastes ad illud Horatij : Sanctarum in stitia legum. Aut participium est a Sancto, id est firmatarum: aut sanctarum, id est sacrarum, τι foedus sianctum dicitur er sacrum. Et pisces J Plautus Rudente. Ecquem esse dices in mari pisicem meum 'sibios cum capio, siquidem cepi, mei sunt, habeo pro meis ;Nec manu asserutur, neque illinc partem quisiquampsulat: In foro palam Omnes vendo, pro meis venalibus. Deinde: Meum quod rete atque hami namsunt,meumpotissimum est.