Hugonis Grotii Florum sparsio ad ius Iustinianeum

331쪽

L. Tugurii. Ofilius ais tugurium a tecto, tanquam tegulariumJ Potuit scripsise , Ofilius: A tego, tanquam tegurium. Uerum etiam apud Festum est: Tugurium a tecto. Quia& tectuma tego. Graece, a Veteri 'ra .i toga quod ea regamuri Toga a tegendo etiam Var- roni & Nonio,Graeco more,ut a cyos: a πλεα, ω : a . & similia. Ideoque toga olim, non Veis stis tantum, sed & tectum, si Nonio credimus. Locus enim Titinnij quem producit , non id plane euincit: Si rus eum scorto constituit ire, cLues istico Abstrudi iubeo, togae ne rusticae sit copia. L. Tabernae. Non ex eo quod tabulis eluditur J Omnino scriben dum: nam ex eo: & connectenda quae sequuntur: inde tabernacula, o' contubernales dicti siunt. Festus: Contubernalis habitator continuae tabernae: 'quod genus domicili, antia quiFimum Romanis fuisse testimonio fiunt extera gentes, quae adhuc tabulatis utuntur ad kiis: unde etiam tecta castrensia, quamuis pestibus contegantur, tabernacula samen dicuntur. Originis rationem, quam hic attulit Vlpianus, Festus etiam probat. Vult enim dici tabernacula, non quod tabulis claudantur, sed quod olim ex tabu-hs fierent, ut aperte ostendit in voce, tabernacula.

332쪽

fundum etendidit, tomum recehite nuces m ficos , uuas avntaxat, duracinas A pureas, eius Icneris essent, quas non vim causa haberemus , quas coaeci τρα ιμιμ.

pellarent, recepta etideri J Strictius sumunt pomi significationem Afranius, Cicero, Columella, ut in multae frugis opere ad Solinum notauit Salmasius. Poma ex Graeco πω , ea quae sitim arcere possunt. Genera malorum, pirorum, ficuum habes apud auctores rei rusticae, & Macrobium fine secundi Saturnaliorum.

- L. Liberorum Fiij enim appestatione, sepe'nepotes accipi'Benignio. ri quadam interpretatione, cui nec origo plane repugnat, siue s cpυλης, siue Aors της ψιλιας, dicti sunt

L. Si caluitur. Si caluitur oemoretur, rustreturi Lege: id est mora ctur,oe frustratur. Nonius: Caluitur, rictum est,friabatur tractum a caluis mimis, quod omnibus sint frustratui. In mimis calui introducebantur, qui ab aliis ludificaban- tWr. Verius est ex Graeco esse πιλύω. Accius: Sed memet caluor. Pacuuius: me lactans caluitur at M' Plautus: Sopor manus caluitur. Sallustius historiariim iii. Cφη ira

333쪽

3io HVGONIS GROTII FL. SP.L. Post Caleno . Post Calendas Ianuarivi die terito pro salute Principis τε ta fulcipiantu In Calendario Constantini,ad eum diem

notatur nuncupatio. Vide Tacitum Annal.iv. Plin.epist.ad Traianum 4. s. io mox. Meminit idem Plinius Panegyrico, & Dion libro Lu III. Martialis: uantus, io, Latiaι mundi conuentus ad aras

Suscipit σμluit pro duce vota suo. L. Quos nos hostes. Φοι nos hostes J Vide ad L. postliminij ius, D. de captiuis. L. Qi venenum. Qi menenum dicit, adiicere isbet, utrum malum an bonum J Vide quae dicta ad L. eiusdem. Ad L. Corneliam de sicariis.

DE DIVERSIS REGULIS IURIS

Id est non de regulis perpetuis, quae ex principiis naturalibus certa quadam fluunt illatione, sed de illis, quὰ sunt iuris Romani, & ex multis legibus similia statuentibus collectae, valent, non semper, sed ut

moralia, et. Sicut ars est collectio experimentorum, ita regula coluetio definitionum. Materia interdum resistit arti, sic & regulae. Vide L. omnis de finitio H. t.

334쪽

DE IVS IVSTINI AN EUM. 32 I

uasi cause coniectio est J Similitudo ab arte oratoria Atraducta ad iurisprudentiam. Asconius ad Verrinam I M. Antequam causa ageretur, quasi per indicem rem exponebant, quod ipsium dicebatur causae coniectio , quasi cause suae in breue coactio. Hoc est quod Basilica dicunt

rues μα ις αφήγηας. In xii.tabulis erat: In oro aut comitio ante meridiem catsim coniicito. Afranius: Causim coniicere bo te ad te volo. Gellius v. 1 o. Cum ad iudices coniicien-

dae , consistendaeque causae gratia etenissent. Sicut conteistio causam in summam contrahit, ita regula multas .definitiones. L. Feminae.

Tertullianus de Virginibus velandis: Non permittiatur mulieri in Ecclesia loqui sed nec Hocere, nec tingere, nec erre, nec illius mirilis muneris, nedum sacerdotalu fici, Mnem sibi tindicare. Ambrosius in libro quaestionum , Veteris & noui testamenti: Mulierem collat subieritam dominio viri esse: m nullam au toritatem habere. nec docere potest, nec testis esse, nec fidem dare, nec iudicare. L. Eius est non nolle. EiM est non nolle, qui potest 'ede J Seneca: Si vis scire an velim, effice ut possim nolleo Locus est de beneficiis tr. 18. Hoc inter homines locum habet in utrumque Versatiles. In Deo non item, qui quaedam non minus Vult, quia non potest nolle. Idem libro vi. de beneficiis tr. Caetera huc pertinentia .vide apud Petrum Fabrum,

335쪽

HVGONIS GROTII FL. SP. cuius librum ad iuris Regulas, ut & Cuiacij omnia

Romani iuris studiosis eximie commendo. 'L. Imaginaria. Imaginaria etenditio, non est pretio accedente J Pretio probabili : nam alioqui in imaginariis venditionibus res solebat addici nummo sestertio. Scholiastes ad Tire- .siam Horatij. L. Consilij. Consilii non fraudulenti nulla obligatio estJ Bene Dema-

AEquum est ei, sui consilium dat, perinde it medicum, non de morbo accuseari ,sed de sanatione referre gratiam.

L. In eo.

Mulieribus tunc succurrendum est, cuni defendantur, non mi facilius calumnientur J Puto scripsisseTaulum: Cum defrudantur. Ita enim scribitur haec vox apud Plautum , Terentium, Nonium. Infirmitati earum, non calliditati succurritur: errantibus, non fallentibus.

. L. Inuitus.. Cum quis in alii locum successit, non est aequum nocere ei, hoc, quod asiersius eum nocuit, in cuius locum successii JOmnino legerulum est, non nocuit. ostendit id lex penultima, supra de itinere asstuque priuato. Alii, pro alius, est , quales multi in his iurisconsultis, ut

336쪽

qui in antiquis libris multum versarentur. Sic enim locuti M. Cato , & Licinius. Sic & in neminino aliae causae, totae rei, totae insulae, in singulari legi

mus.

AD CODICE M

NI HI L incertius hoc iure. pauci principes in i

re condendo leges veteres, & eorum peritos Consuluere, ut Seuerus. Pleraque ad gratiam facta. Vnde Macrinus omnibus Principum .rescriptis, au'ctoritatem adimere vhluit. In Iustinianeis autem legibus magnam partem habuit Theodora, quae muliebris sexus semper, & saepe ultra modum miterebatur, Ut Procopius notat Goth. m. Consules qui imperante

Iustino , ac post imperante Iustiniano fuere, & praefectos praetorio, si quis nosse velit, adeat Alem a pi era, ditas notas, ad arcanam histetriam Procopij.

CATHOLICA, UT NEMS DE EA publice contendere audeat.

L. Iu

mamque Pontificem Damasium claret, σ

337쪽

trum Alexandria Episcopum J Sapienter a Patriarchis designat Catholicam communionem. At cur Antiocheianum non adiungit 3 Qtata ibi erat schisma , inter Pava linum & Meletium. Pari de causa Hieronymus in epi. stola ad Marcellinum & Anapsychen, sentire se ait cum Damasse , & Petro.

L. De ere.

Post binas nuptias sit didicimus 3 praeter tapostolicos Ca-nonti J In eum enim sensum Ecclesia semper accepit dicta Pauli 1. Tim. iii. Σ. Tit. i. c. Nimirum quia in Episcopis requirebatur sanctitas purior. Nec aequum videbatur, ut Christiani ea in parte paganis cederent, apud quos multi erant sacerdotes unarum nuptia

rum.

L. Cognoscere. Nec enim patimur, ut quicquam eorum, quae ad Ecclesia- ficum pertinent flatum, non etiam ad elusidem referatur beatitudinem, cum ea sit caput omnium bane tissimorum Dei sacerdotum J Haec perpetua filii piorum prin pum sententia .d tuendam Ecclesiae unitatem perquam necessaria dem dicunt Valentinianus & Placidia in actis ante Concilium Chalcedonense: iudices a Martiano dati, &ipsa Synodus Chalcedonensis iv. Ach. 16. Adde Novella MCXXXI. Eo autem diligentius imperator suam fidem Papae explicat & comm cndat, quod speraret se per auctoritatem Papae ciuitatem Romanam abducere posse a Gothis, &ad se transferre. Docet id

nos Procopius.

338쪽

AD IUS IUSTINI AN EUM.

L. Inter claras.

Meminit huius epistoliae, praeter alios , I iberatus in Breuiariti cap. 2 o. epistola liutiniani ad Agapetum, in . epistolis Agapeti tomo t. epistolarum Pontilicum Romanorum : Paratilla Graeca Latine edita a Leun clauici.'

Per Z6patium, atque Demetrium sinet simos tiros JHypatius Ephesii Eoiscopus, Demetrius Philippo rum Macedoniae, missi ab Iustiniano in Italiam, specie controuersiarum de fide, reveravi vires animosque Amalasviathae,&procerum Gothorum explorarent, quod mirum quam feliciter cesserit imperatori. historia est apud Procopium Gothicorum i .&in libris Pontificalibus. Nomina horum habes & apud Liberatum, &apud scriptorem sine nomine, quem edidit Cardinalis Baronius. Coepiscopos meos J Episcopus enim Romanus frater est Episcoporum, sed primogenitus. Cor relis in manu Dei es J Citat hanc sententiam bis Themistius, & vocat L. Reddentes.

Es & aliud edictum Iustiniani, fidem continens ii,

mas .

Et bubiicere.' unire sedi mest a J Subiicere, nempe per pietatis reuerentiam,quomodo l/hilastrius A brahamum

ait subiectum fuisse Melchisese .dic di Leo loquitur

339쪽

epistola LIII. de Anatolio. Zonaras in Can. m. COnstantinopolitanae, & xxviii. Chalcedonensis Synodi. fet ina enim substantiaJ Latini substantiae voce modo reddunt taαν, modo, ut hic, Subsistentiae enim vox nondum in Latium erat recepta. Et qui sistit, facit stare. Deitatem J Omnino addendum : oe humanitatem.

Vtriusque enim naturae ενωπι , credimus.

Et sic loquitur editi uni illud in iure Graecoromano, de quo diximus. em confitemur, ac credimus J Mos Imperatorum loqui de se plurali numero. Sic Iustinus epistola T. Di

uinum nobis auxilium dignatur acquirere.

Petimus ergo vestrum paternum Uectum J Et haec est illorum temporum locutio. Apparet ex epistola Fortis

Episcopi Arri, ad Silu num Episcopum Cirtae: Liberij Episcopi Romani, ad Episcopum Vercellensem, & ad Orientales, & ad Valentem. Sic & Eusebius Vercellensis: Augustinus, Victorinus, Collatores Afri, Episcopi Afri in Conciliis: & alij: ipse etiam lustinianus epistola iii. ad Hormisdam. Deitas te construet per multos annos J Data fuit haec Imperatoris epistola yi Ianuarij DXXXIII. . Obstruantes ea, uae ab ipsarum sunt statuta Pontifice JHoc est Papae munus, quae ab aliis pontificibus secundum canones acta sunt, obseruare & obseruari fa-

340쪽

AD IUS I USTINI AN EUM.

DE SACROSANCTIS ECCLESIIS, ET

de rebus & priuilegiis earum.

τη qui ue licemiam , catholico, venerabilique concilio decedens, bonorum quod optauerit relinquereJ Concilio, id est, Ecclesiae. Hanc legem reduia xit Iustinianus. Caeterum multi post Constantinum Principes, quod Ecclesiis indultum erat, id clericis singulis non indulsere,ad vitandas captationes, & alias

malas artes. Ambrosius Valentiniani tempore: Scribuntur testimenta templorum ministris: nullus excipitur profanm, nullus ultimae conditionis: nullus prodigim verecunia diae: Ioli ex omnibus clerico commune ius clauditur, a quo solo pro omnibus motum commune si cipitur, scium commune defertar. nulla legata vel grauium viduarum, nulla donatio ieir ubi in moribus culpa non deprehenditur, tamen oscio muticta prascribitur. .eod acerdotibus fani legauerit Christiana

vidua, talite quod ministris Dei, non valet. QOd ego non τι querar, sed ut fiant quid non queor, comprehendi. Malo enim nos pecunia minores eqse, quam gratia. Sed referunt ea quae mel donata, mel elidia siunt Ecclesiae , non esse temerata. Sic & Hieronymus ad Nepotianum: dicere. Sacerάotes idolorum, auriga oe mimi, G scorta hereditates capitu t. solis clericis O' Monachis id lege prohibetur, non apersecutoribus, sed a Principibus Christianis: nec de lege conque-' ror, sed doleo cur meruerimus hanc legem. Cauterium bonum es, sed quo mihi mulius, ut indigeam eauterio 'prouida stueraque legis cautio. Iure Romano paganorum deos he-