장음표시 사용
401쪽
Elementa Rhetorisae. 399 Epigodia, nisi sorte eum nominatim de Lajicaede agitur : Oedipi autem , et Senis , et Phorbantis ex parte collo Inuim ad mutationem paululim deductuit ; ad Nexnm tamen reserri possunt et reliqua sunt in Solutione , ubi est peripetia et agnitio mirabilis.
De Comoedia. 'D. Quid est comoed a pM. Comoedia secundum vim vocis est paga nus cantus ζ comu enim graeco significat ρ
gum latine , et Ode cautum ; sic appellata ἐquod in pagis habuerit originem ; vel ut alii volunt , a Como hilaritalis ac tbmulentiae Deo dicta est Comoedia, quasi eomodein si
- D. Q et modo desinittir eomoedia p, tu. Desinitur Imitutio Dramatica Actionis unius, totius, civilis, aut privatae, et vulgaris, stylo populari exhibita, et laeto semper exitu terminata , ad proponendum vitae Privatae exemplum. Atque haec do finitio C moediae materiam , sormam , et finem attingit ; de qui biis breviter admodum agendum est: cum satis ea sint exposita in Meteria , Forma , et Fino poematis dramatici , universe speciali, et alibi passim pluribus in Iocis. Quid habes eirca materiam Comoediae λ M. Est actio, cuius jam recensitae sunt definitione, et superius explicatae in materia dramatis variae assectiones. Veritatem , vel falsitatem admittit illa , quia priv ti hominis actio obscura per se et ignota ; neque rumitatur res illustres et terribiles , aut admirabiles, sed civiles et privatas : ut avaritiara
402쪽
Eenum, fraudes servorum, et similes, quae alisos sollicitudine, laetitia alion impleant: quare debet esse insuper iocularis ut delectet, et ea vitia exagitare, quae xisum potius, quam mise
D. Quid praeeipis circa Formam comoediae pM. Praeter ea , quae dicta sunt in vorma poematis dramatici, curaudum est, ut intellan tur, I. quaedam Peripetiae . non cluae magnos ac vehemeiales , sed remissiores levioresque cieant adimoI um motius. 2. Agnitiai,es , non eae, unae ruriantur maximae perturbationes , sed quae lὰvit ribus de causis ortae non admodum
moveant : ut in Plautinis Comoediis , quae .st. e erepundiis nonnunquam cistulis , aut annulis Agnitio. 3. Episodia brevia et via. 4. Mores solutiores, et jocis salibusque conditi : in quibus magno opus est delectu e vi dendumque , ne sint frigidi, multo minus o Moeni , quod iure in PI uto reprehendit Ho-xatius.
At nostri proavi Plautinos et numeros , et Laudavere sales, nimium patieuter utrumque, Ne dicam stulte mirati ; si modo ego, et 'os Scimus inurbanuni lepido seponere dicto. s. Sententiae rariores ac vix aliae, quam Pertinentes ad vitam quotidianam , et in se quentiori usu IM,sitae, ut sunt trita ac vulga Ea proverbia. 6. Dictio apta rebus, adeoque Non grandis, ut in Tragoedia: sed contui tumilis , suavis , et ni ediocri ornatu. conten ta : quamvis possit aliquando altius assurgere, Cum graviores associus sunt exprimendi ait Horatius :iamen et vocem Comoedia. tollit,
403쪽
Elementa Rhetomeae. 4or Iratusque Chremes vimido delitigat ora.
Adeoque metrum optimum erit , quod proxime accedit ad sollatam oration-.D. Quid sta tuis eirea Rue in Comoediae pM. Vult Philosophus , Comoediae essis, ex inimicis amicos essicere ; quod uniserse dictum esse oportet, ut cum pater filio te- conciliatur , aut cum fraude aliqua , vel casu ex ipsa Actionis natura exorto a se iuvicem disiuncti duo homines mutuo in gratiam redeunt. Sed istud officium Comoaiae potius, quam Finis : qui in eo positus est, in vitas Privatae exemplum proponatur, ut ita mores
Ex dictis colliges , a Τragoedia potissimum disserre Comoediam. x. Materia Tragoedia res grandiores , Comoedia tractat humili Oxes. 2. Personis; quae in Tragoedia nobiles sunt ;iu Comoedia , humiles et obscuras. 3. Dictione ; grandior εst in Tragoedia , 'vigaris in Comoedia. 4. Exitii ; sunestus esse solet tu Tragoedia . iii Comoedia finx est atque hilaris. D. Quid si perso uae illustres inducontur
in Scenam quae Fabulam Conι Mam ρeragant M. Non erit haec Tragoedia, aut comoedis , sed tertium Deamatis genus. Ortum ex utraque quod appellabitur Tragicomoedia, cujus finis est somper laetus, personae partim illustres, partim vulgares : rus modo ludi prae , modo tristes. Amplii truonem vocat Tragiis
moediam Plautus , ubi sic loquitur in Prologo
Faciam ut commista sit Tragicomoedia. Nam me perpetuo sacere ut sis Comoedia.
Rege4 , quo veni aut, et Dii , non par arbitrori
404쪽
4ore Elamenta Rhetorieae. Quid igitur' guoniam hic servus quoque par. tes habet. Faciam proinde , ut dixi, Tragicomoediam.
INSTITUTIONUM POETICARUM LIBER QUARTUS.
M. ost Epicam, et Dramaticam poesin ce. lebrantur multa minora poemata; quorum alia sic a se invicem disserunt , ut singes a singulas , easque maxime diversas constituanti species , 'ut Elegia , Epigramma, Satyra, Ode, etc. alia vero cum sint in plurimum in, genere heroico, majorem habent inter se coniunctionem , ac velut assini talem ; quamquam ad Oden quoque reserri possunt, Cum commode canatatur ad lyram sunt haec, Epitha Iamia , Genethliaca , Epicedia, Epinicia, Soteri ea Propem , lica , Paraenetica , etc. de quibus omnibus breviter modo pro dicendi instituto, dispulabimus.
D. Quid est Elegia III. Elegia proprio est funebris cantus , a stibili lugentium sono sic dicta , qui crebro , hei he ingeminant. - D. Quae est materia Elegiae pM. Est proprie res lanebris, et tristis ; unde Ouidius in mortem Tibulli canit e Flebilis indignos Elegeia solve capillos : Ah l nimis ex vero nunc tibi uomeri erit.
405쪽
Elemensa Rhetorkae. Flebilis ut noster status est, ita siebilc carmen.
Facturn est tamen deinde , ut non tantum res sunebres ac tristes, sed res cpro liae laetae , amores, Vota , lare ces , gratulationes , et con vicia elegiaco carmine scriborsentur, ut videre est apud ipsum vidium. Du malom a primisque Elegiae Auctoribus sic statuit Horalius IVersibus imitaritor ji inclis quorimonia primum , Post etiam inclusa ost voli sentent a compos . Quis tamen cxiguos Elogos emis rit Auctor , Grammatici certant, et adhuc sub judice lis est. D. Quae est Forma Elegiae pM. Forma Elogiae est ipsius constitutio , et compositio , Seu quaedam eorum , quae
canuntur elegiace , dispositio ; de qua sic praecipi potest, ut poema illud lutum sit leno, Perspicuum , dictio mollis , et aequabilis, morula , tenera , asseclibus plena, et delicata
quadam suavilole condita. Quamquam pro ratione rorum, quae celebrabuntur magnificaeliam procedat Elogia: iit quae apud Prope lium scripta est in Actiacam victoriam , et alibi passim apud Alut ress iarobatus imos.
D. Quid est Digramma flM Si vocis elymon attendas, est inscriptio quaevis : e)eyigra' in enim graecae , est In scribere latine. Si desinitionem quaeras , dicitur breve poema cum simplici cujuspiam 'rei , vel personae , vel si dii indicatione , et aliquid ex propositis deduc tis. D. QuotVtici generi et est L igramma pM. Duplicis , ut indicat desiuilio ; aliud enim si inplix est, quod simplici rei, personae, aut facti indicatione continetur , ut sunt itam
406쪽
scriptiones denariorum , et statuarum . ut 1 sta clypei : ν Aeneas haec ex Danais victoribus arma. Alterum compositum dicitur, quod in ratio ne dicenda colligendaque , et quasi in aran
e t mmeria in pigrammatis pM. Suut universae Personae, sacta quae exornari , , epirehendi , eri . probarive Possunt. vD. Quae est uus Forma pM. Est ipsa ratio tractandi Ep grammatis, quod solet soti,i earmine vel hexametro.vel elegiaco, vel Phaleucio, vel iambico. D. Ouis est 6nis λ, -Π-munis omni poesi , delectare docendo, sea laudet, seu vituperet Poeta, qua ab hoc sine non debet recedere. c.D. Quot sunt Digrammatis dotes pol. r Ireε numeron ur praecipuae, Brevitas,
De Satyra. Quid est Satura pM Satira vititur nomen ducore a Sasyris petulcis , lascivis et dicacibus, qui inter Actus I ragoediarum , ac postea Comoediarii in Inducti lia Φηa trum , neu tantum Serm. Ne Parum Vereo ludo. ,j libero . a lealo, mi tu ac corpore risum movebant. , verum MiamCl Vos improbos nominatim carpeh Mi unde
Satyra ab aliquibus ad poema dramaticum
Te vocatur. Videtur etiam Icta Satyra, qu si Sa .ura, quod varium complectatur argu e
genus. Quare desuitur . Satyra. Posi
407쪽
ma iocosum liberum , et aculeatum , ad reprehendendos, corrigendosque nipres corru-II. Quae est materia Sasyrae pΜ. Dici potest turpitudo risu digna . vetodio; exagitant enim Satyrici poet e Inertes, Parausitos , Deformes , Loqua oes , In Tratos , Ambitiosos, Prodigos , Avaros, etc. Materiam Satyrae his duobus versibus definivit Iuvenalis: Quidquid agant homines , votam , timox, ira, voluptaε , Gaudia, discursus , nostri sarmago libelli. D. Quαe est Forma Satyrae p M. Est ipsius constitutio , ot compositio in qua illiniendae sunt quibusdam, suavitatis
bus objurgationus , ut aequiore a limo excipi ntur z adeoquo' versutum , sagax, callidum , .. JFertum , amitum ingenium requiritur. Amat Satyra crebrasese Mentias , acutas , et acres , Puritatem, et elegaudam in Verbis, remissos mollioresque numeros , diotionem submissam,
quotidianae locutioni similem: unde Horatiaus , qui in odis usque adeo numero studuit, ut i rco numerosus vocetur ab ovidio; iadem tamen in Satyris numeru' illum negi xit , non quia alitor nou Posset , sed quia hunc neglectum 'Satytris putaAt convenire. Nullae certae sis aes in hoc poemate assigna tur; aliquanda infinitatio, saepius abrupidinet, incitatum principium adhibetur. D. Ouis esu Finis SatF- ρ ι Μ. Est obiura udo et irridendo absterr
ra. hinnines a vitiis , vi ad virtutem incitare. . Vidalidum tamen , ut ioci ac sales satyrici careant obscoenitate ; ns, dum animos vult .
Purgare Poeta, ad uiorum turpitudinem invitet. '
408쪽
466 Elementa Rhetoricae.. C A P U T . I V. . 'Do Poemato Lyrico. D. Q iid est Poenia Lyricum PM. Dictum est Poeina Lyricum a Lyra , quae
inthr organa musica celebris est , adllibeturque ad hujusmodi carmen concinendum. Quare vocatur etiam illud poema Ode , et Μe- los , id est cantus ., unde Poetae Lyrici, et Molici. D. Quae est materia poemat ἰs seriei pM. Longe lateque patet haec materia e COn- .uuet enim laudes Deorum , et hominum VO-ia , Precos , exhortationes ad virtutem capessendam. ad vitia fugienda , deplorationes ca- Iamitatum , desideria, conquestiones, sontium,
montium, villarum, aliorumque locorum-amoeniorum laudes , et descriptiones; delibe rationes item, et invitationes , aliaque innu mera, quae brevi poemate concludi possunt, comprehendit. Nam ut docet Horatius :Musa dedit fidiuus Divos , puerosque Deorum Et pugilem victorem, et equum certainiue .
primum , Et iuvenum curas, et libera viva reserae. .
n. Ouae est Forma poematis Lyrici pM. Est comDsitio , seu ratio scribendi iutius poematis : ubi uotandum est, quod est Voejae gravitas , Tragoediae vehementiorauectus , Somoediae iocus, Elegiae mollities, Satyras acerbitas , Epigrammati acumen I, idem esse poemati Lyrico suavitatem. Quam . debent a theri vana florida , Polita , inon alue majestate induci sententiae , vitari litterarum collisiones duriores , aliave Obser
vari, quaa sacere ad sua itatem. .
409쪽
Elementia Rhetoristae. rationis Epicae , et a d itotes dictionis poesticae. P. Quot sti ut Versuum genero in odis pM. Sunt sane quana plurima ' quae suas ducunt appellatioues vel ab Aue 'oi'ibus , ut Alcaici ab Alcaeo , Sapphici a Sa Plio , Asclepiadet ab Asclepiade , etc. vel a metris , quibus constant, ut Trochaici a Trc cliaeo , Dactylici a Dactylo , anapaes ici ab Atis Paesto , etc. sed illorum metrorum leges a ruammaticis petendae sunt. D. Quid est Strophe, Antistrophe , eι δ' Podus p . M. Ode dividebatur in Strophen. Antistro Phen et Epodum. Strophe erat pars illa Odae
quam Chorus inlustranda ara , in Deorum laudem modulabatur , progrediendo ab orienta ita Occidentem. Antistrophe vocabatur, cum Ch Tlis revertebatur canendo aboccidenis in Orientem. Epodus fiebat, cum in medio consistebat Ortis , et quod supererat carminis, Persolv hat. Verum jam nomino Epodi intelligitur inlud genus carminis , in quo singulis Versibus singulae clausulae subjiciuntur, et veluti ac- sinuntur , idque sere alio genere carminis , et plerumque Breviori l cujusmodi. sunt Pi raque apud Horatium in libro Epodon , jam hico dimetro post heroicum , aut trimetrum jambicum statim succedente.
D. Quid est Ode distrophos, tris 'o'Ioa , tetrastrophos 'M. Ode dicitur distrophos, quae plures
habet strophas , seu clausulas et quarum singa Iae continent duo carmina: quae clausulae stro inas dicuntur , quod post duos versus ad duos
alios 'reverti oporteat, ut in hac oda Horaui , v. g. '
410쪽
D8 Elementa Rhetoricae. Sic te Diva notens Cypri. Sic fratres ud lenas , lucida sidera. Post haec duo carmina i eodem modo. duo alia
succedunt :Ventoru atque regat pater ,
Obstriciis aliis, praetor Iapyg0 ; et sic deinceps ad finem Odae. Ita dicitur illa
Odu tris trophos, diade conlinet plures strophas Sive eo versiones , Iuatum ginsulae habent tria Carmina e etaetrastro P si s , cuius singulae stro-Pbae quatuor includunt versus.
Quid est Ode mono colos , dicolas , et Irteolos PM. Odo dicitur monocolos , seu.uniformis , quae unius eiusdemque generis habet carmina ;talis est prinia Odu Horatii: Maecenas atavis edite Regibus , O eι pra; Udium, et dulce decus meum, etc. Cu us omnῖa carmina sunt asclepiadiaca. Dis 1 3 colos , quae habet strophas , quaruia har illia sunt duplicis generis : tricolos , cujus sit ophae contineot casuvna triplicis generis.
CAPUT. V. De diuino, Parodia , et Cami
D. Quid en i 'iunus p iM. Est Ode ad I i laudes virorumque ili
strium celebrandas instituta; bmnem enim graece est celebrore latine.
M. Est imita ἰ:ρ 'versuum , ubi sententia tamen ad aontrarium sensum ti torquetur, Istud mus parmissis frequentavit imprunis Ioatines aptista Hsscuius , pro sano sensus ad reli- ars mi convertens. Sarblayival