Cremonensium orationes 3. Aduersus Papienses in controuersia principatus

231쪽

ACTIO 1 II, IOR multum mecum mirari soleo, q tanta sit. saris, uescaq; Patres patientia, quod hanc studioru comoditatem, quam a st Papirσs tanto e .plicere, as abalienare conantur, no hactenus in aliam huius ditionis ciuitatem transtuleritis, ubi agnoscatur, I hentiusq; suseipiatur. Iam dudum Papiensts totum uestrum aedificium, deiectis, demolitisque omnib'sub-

fructionjb' ad duas tantu colunas redegeram.mιnc etiam, ut videtis, altera euersa est, atq; subtracta to ta machina collabasit ultima tantum relicta columella, qua innititur omna uestra arrogantia, atq;

subia, ea deinde sublata subito in ppe tuam casuri estis, quin potius arbitror, iam intelligitis uos conci disse. ita contracta uestra res est adduJla in angustum neq; mihi aderi pol, ut de regno ijs iudicib' mentionem facere audeatis . cum animaduerto

qui fuerint illi uestri Reges , que iucundam nominis sui memoriam toti Italiae reliquerint, cumque attendo qua prudentia sit orator a uobis conductus, non puto eum hoc tanto consessu hoc amplisinio couentu adeo abusiurum, hanc frequentiam .p solitudi ne usque eo babiturum, ut non phorrestat excitare illurum temporum memoriam iam uetustate repressam, ut inil repraestnter uobis iudices illam tempe Bracm subitam, atque improuisam formidinem, ranebras Italiae, ruinam, atque incendium pulcherrima

rum urbium, q plus mali Italiae intulit, e Annibal

232쪽

cum omni poenorum exercitu, ut comendarionem honoris Pupien V petendam a=buretur a barbarrorum iniuria eius potius prudentiae erit clientum

Icupidorum inscitiae, ct imprudentiae obuiam ire uobis Papienses uadere, ut desinatis ea p u9bis iactare, q potius extant Monmeta sceleru, atq; omnium dedecorram,qornament ram , ne eorum Uunn renouetis memoriam, quib' inusta est uobis libo sempiterna, nise uobis in as suspicionem ueli incidere, se a nos; is callide appotum uisse 'uar

catorem, qui uos aduersarys nostros suos clientes pnobis uitupet, ct nobis lentib' causam nostram G. gat, eaque dicat aduersus uos, qnos tacuis mus, neq; uos ad illa usin: a reuocauis mus. Dii faciant ut contra leges Romani imperist in urbe Mediolano de .iIlo regno focidissimo hiscere audeat. quod quidem tu, dices eum facturum es e de quodam audiui, cum illi penitus desit causi, aucupeturqi undecunq; arguine rationes, ct omnes ratiunculas colligat, ut aliqnid saltem dicat, neu uideatur nullo fructu magna me cede condisctus . nam ea solum tabula eis reflat aranto naufragio.ita eos detractis regiis insignib' traflabo, ita versaboota abjciam, ut non modo deiecti.

a regni possessione, in quam iniuste, et uiolenter invaserunt, sed etiam omnib'sus ornamentis spoliari, ridicisti, ne dum reserabiles plane reddantur J-deat sane, prodeat ise ferreus orator cum illa pisse ,

233쪽

tum . t tam ii regiam .pbrarum, ac crudelitatis aula deturbabo, ita af eam, ita cominuam, o tanquam in puluerem, aut fumum resigam, ut pler .pbra, et scelera, q neq; Oceanus 6ibris undis unquam eluere possit, nullum penitus appareat uestigium. Satius

isti di ine audient. spmntes a regno iniquissmo se abdicabundi, sceptrumque illud creentum, oe diadema ultro .pij ient, ut altam dormiant, ct aliam opam nauablint, qua se nob. Ies a Jerant. ut se nobiscu non iuria conferre possint fiunt iras Papiam uethoc solo nomine Cremonae I erendam, ql aliquot nos Longobardico Te , Italia a ydonib' capta, atque direpta, ibi sedes regia fuerit, Cu interim Cremona, q nulla ui,nullis malis cogi potuit, ut a fumano impio descisceret, a barbaris illis regib' Papiensum direpta, deuastata, peneq; cvlanata uix urbis uestigia retineret=aec est arx totius istorum cuidennae boc unumsupest spugnaculum. Obsolevit iam

dudum Ma oratio magis re, quam uerbis confutata.

usde quanto fastu istorum despiciamur omnes ista.n. ratione necesi est, Papiensib' cedam et ipsi Medio: lunenses, cise reges habuisse in sua ciuitate Vnantes

non contendunt, regiaeq; urbi tunc rerum dominae

Mediolanum obtempasie necessario fatendum sit, 'quorum

234쪽

. . CREMO NI IV Mquorum primum si uobis 'Papiriises concesero, suapD inquam ea tempestate in municipio uesro regum domicilium, ac sedem impatoriam , ct ea re uobis primas detulero, uelitis ne rogo hoc note antecelifrroes alias .pΗἰnciae ciuitates, quas irrelli reges p domicilio habuerunt ' etiam ne obsecro Mediolauari, iulum Iam ciuitate tot antisque I dηs, et orna Intis redundantem am magnis opib', copJ aeu- rem, ut merito non modo urbium hujus ditionis se

caput Od etiam dignast qppetuum Adem ac domicilium libeat uniuersi terrarum orbis impio, .puir chsq; omnib nationibus, ct regnis pscribat, atque imperet λ Uo ne etiam Papienses nam ctua n9αδgrediatur audacia ' eadem rone prae uobis d picitis, ac p nihilo haberis illam Venetorum clarissiamam atque amplissimam ciuitatem, q no modo Italiae,sed etiam totius impii, ac nominis Christiani, semper A fuit munitissimasi missmumque contra barbaros spugnaculum ' etiam ne in , si Dijs placet, Ueneris uultis pserri, quod illi nunquam strui rint regiν barbaris in sua ciuitate dominantibus, g; mper, suis institutis,suisque legib' liberi uixerunt. uero in hac re no sit mihi penitus exploratus uener synsus' quasi uestra arrogaria non sit omnibus noli, ma ' ac s non plane constet nos cunctas civ . tales prae uestra animis pinere, atq; despicere, et pnihilo habere, dignitate nulli urbiam cedere, una

235쪽

ODIO III. Io Sui regii excepta Rema , quod etiam uosmetipsi omnibus. quib' contingit ad uos diuerti, tectatu esseupluistis literis in saxo insculptis, quod in portae Ticinensii posse postum uisitur. Quidem. n.aliud sibi

C A p v T ' furentis hominis, ne dum insani poema. Quid expressus, quid illustrius expectatis ' Legun-ro qsequuntur non minore maiestate, quicunque illaciter habuerint, et risum si poterunt, teneant non minusn hominum inauditam arrogantiam,aut potius dementiam ρpp poetae illius inscitiam, ac stupore. Admoneo uos per amicitiam, minitatemque obnixe caueatis, ne a populo lapidius obruamini. colligite nos per fortunas uestras, ac tandem rescipiscite.mihi uos deliter admonenti auscultate. cogitare, si mris, si contempti, quam dessecti, ὀ eiecti, et nulli, qsaltem indigni, non dico, si uos Mediolano, Venet js,ri eapcli, Florenae, Genuae, Bononiae, cαrerisque principib' Italiae ciuitatib' p feratis, sed si nobis.

cum ueniatis in contentione honoris, amplitud nis , aliud porro molimini, ut nos quoque inter moristes aliquid esse uideamini. Saxum illud multis literis illiteratum ne ulla mora demoliendum locate, atq; in Ticinum .plicite . si primum in quam si sapiris summovete, atq; abducite illud ludibrium a Wereuntium aspectu, ut desinatis omnib' mortalib' esse se fabulae, ac deridiculo. Scio tamen me acta agere,

236쪽

er haec fractra uos monere, atque, ut aiuut, cantimnam surdis canere noui optime ceruices uestras,sed iam agite, si placet maiestati ueItrae Papienses, r3 cominus aggrediamur, ut cogam uos flatim cruentus num sceptra atque infame diadema deponere, et uos metipsos ultro regno penitus abdicare nunc penitus in huius cause arce inuadu. hic capietur. Troia. sane uereor iudices in hoc ne uobis molesus sim, nesie uestris ingenise dis idere uidear, si de

re tam absurda diutius laboraurro , atq; inconsultaronem, θ prorsum nulla est, plurib' uerbis confut uero, machinasque, tormenta adhibuero, ubi omnia sint peruia. Primum dico nulliam ciuitatem dia gnam esse,q regia appelletur, nisi q tanti honori nomensu dinere polyit. uidimus superiore actione quantis opib quata magnificentia pilitast Papia ne toties uel ira patientia patres abutar , animos huestros a ficiam, torqueamque, ligam, dum se pius ante oculos in stros istorin squalorem. atq; egritatem oratione rpraesento, iι9sque ad misericordiani tam sepe revoco, cum ego ipse efficere nequeam quin me quoque istorum misereat, non tam quod eorum ni opes tenues fractae, atque debilitatae ' 4 q'in tam tenui, affictaq; fortuna se reges appellent , id est quod plane infamant, nec eis tu mentem ulniat se esse sub ditione, sibique aliorum impio necessario obtempandum, Papiat agnoscere aliam ciuitatem

237쪽

A c Τ Ι O III. Ioc principem, dominatriceq; totius .puinciae, huius quo impij caput. Esto suistis reges, nunc extiti diademate, regijsque ornamentis alteri ciuitati subiecti pa, retis, ne dicam seruitis . Fuistis I roes. Quis Oed podem abdicatum regno, atq; erectum cultu miserabili contra decus regium .p rege Thebis habuit. Jolati regno reges, deformaric7 Dertinis nihil atrua re gale apud homines retinent, yter inane simulacrupristinae dignitatis, pter inesciam opinionem, recordationemque maiestatis, o regis fortuna, ct re3 Iolum eos in calamitate magis msericordia dignos, e caeteros homines ocit, ut Priamum mestost, a- hos regno eiectos, o omnib' miseriis cooptos. Quo Epaminandae νο in scena non moueant miseriae xcui non eliciam Iach mas Philoctetae calamitateo erumnae'nihil in illis pierea regis reliquum est. Esto Papia fuit regum sedes, o aula. fuit Iliam, et ingens gloria Papiensum.nunc conreptissimum municipium cum caeteris huius impii, ac .puincia municipiis coloniis, ac pfecturis alteri ciuitati paret. fuit illorum regnum, nunc spoliari regio nomine, regali

que splendore obsolescentes in Ailatore, o sordibus

moerent. omnia regalis nominis, atq; honoris in

gnia, ct ornamenta ab eis recesserunt.s yterili status, honoris, ac dignitatis ulla ratio habenda foret , longe Papia dignitate antecellit Cremona. illa cunγroci retumsedes, non iccirco tamen Papienses rem ij gra

238쪽

ees erant ipse, sed regib' subiecti seruiebant. dieami postea quib' regib quasi uero ip1r essent reges, noubarbarorum, aut pilonum serui t ucilio Papienses xibit illud regnum attulit, ns quod barbaris tyramnis seruit lis, coacti quidem primum, ctui capti, ut caeteri, sed pollea seruituti afuefacti uosmetipsos iliis sponte subjecistis, dominosque idtro ill0s. imbi Ilip- , iecta in sempiternum, quantum in uobis fuit Alberrare imposuistis, Mi gens adseruitutem nata, ct ad omnem ignominiam: periendam facilis, nihil de laude, ac dccore cogitans. Videre quantu disserat mea sententia a uestra opinione uos ponitis sn maxima laude, quod reges aliquando in ciuitate habueritis quibus maiores ue Iri seruiebant, ego uero eos , qui

se sponte in seruitutem subjciunt in eaque libenter pmanent, non tantum nulla laude, aut hunore dignos esse existimo, sed omnino ex hominum numero ej-ciendos, ct fnjb' hamanae naturae exterminandos censeo. Occurreus fortasse, atque pugnabitis non ue

stra sponte illud seruitutis iugum uestris ceruicib' imposuisse, sed fatali quadam necessitate adactos cum caeteris Italiae populis in illas miserias nidis e. Hae defensionem Papienses ianitudum uobis ipsi amputantes eripui Ris, dum contendentis eum turpitudinem maximo uobis fuse ornamento, quam omnes dere tantur, ac phorrescunt, atque inde nos ram insolanter seriis pn quo quidem utenduis,uos, mai0-- e rei i

239쪽

A C T 1 Ο ΤΙΤ to resque uestros iugo turpi ismo desectatos uoluntariant seruis seruitutem. Iam intelligitis, qleuis, ginconflans, 4 inconsultast uestra ratio dignitatem qri

is ab iniuria illorum, qui uos in miseram struitutem redegerunt, decus ab ignominia,gloria ab infamia, a labe nitorem. uos tunc barbaris regibus eratis in nu, atq; in oculis, cum interea nostri ciues de libertate, ac decore cogitantes, exinimantesque homini

Romano nihil esse turpius seruitute, omnib' incomo. dis assciebantur, quod nullis psuasionibus, nullo terrore, nulla ui cogi poterant, ut ab Impii Romani societate discederent. uos barbaris regib' eratis in de Jiciis ferimurem seruientes, quod eos in ceruicibus Italorum populorum collocaueraris . nos interea a sedibus nostris, penatibusque eiecti mugiq, vitam inopem, ac uagam equebamur, ne ceruices nostras latronib' daremus. Regum sedes, ac domicilia suis

multos annos uenra ciuitas, at nostra iam tunc ea

erat, q non modo barbaris Orannis sede, ac domici Ilum ybere posset, uerumelia,s historiis credimus , digna q esset Romanis Impatorib' sedes.uestra ciuiaras regia fuit, ac nonra multo magis digna erat non dico illorum, sed optimorum regum domicilio, si uiatro uoluis et se barbaris inseruitutem dare. Asse cuti sunt Papienses ornamenta ne ullis meritis. at nos libenter ino honore caruimus. siempego is sui qmallem uirtute rettus eseleaque mecumf sine Mirtutis

240쪽

rutis in grabus u insignia urtutis habere ne uir tare. Fuerit uero et Papia ea ciuitas, q omnib' ornamentis redundans digna esset regum sede. Fuerint et illi reges iusti, ct legitimi. non tamen .ppterea nos isti dignitate antecederent. Quippe u stra ciugias,ssides habenda est annal b', multos annos in libertate uis suis legib', atq; institutis nixa, nulli Rergi, aut I Natori sustedla, neq; ullo pacto obn0xia , ut quondam Athensenses, Spartani, Remani. est nunc qu0 ε Veneri. Epidauris, nou spine 1 clari iis ri Andreae Duriae beneficio senue ses Ligures , Papienses erant regum serui, non reges, at maiores ninstri erant nostrae reipAb.reges, ac dominator es, ni I

fuit libertatem nise cum uita non amittere.istra c0raditio magis honorifica, magistae optanda foret,ina' nimis uentris iudices, atq; in urstris ingenijs relinquo. Tandem ad mai0ra deueniamus, neq; iam mi hi ulterius dissmulandum.iam loquamur.iam det Elis integumentis inuolucrisq; explicatis rem .scrui est, fari incipiamus. erumpatq; aliquando uera, mane digna uox, alii oratio. Quasi uero illi reges fuerirint, non potius tyranni, latrones, piratae, y nes, teterrimi, 0em diritatem, atq; immanitatem faperantes, in quib' nullus sensus humanitatis, nulla pietatis ratio, sed contra oes diuinas, atq; humanam religiones, qui ola diuina, arsi humana iura Uran