Erotiani Vocum Hippocraticarum conlectio

21쪽

XVIII esse momenti, rationem scribendi aperte produnt, quae etiamnunc in plenioribus lorici Oxpositionibus cernitur. tum uero cuncta et propter testimoniorum quae adlegantur ubertatem et rerum fractatarum grauitatem ita sunt conparata, ut ad auctorem nisi optimo in libris Hippocraticis uersatum optimisque auctoribus usum referri non possint. sed cum ne ullum

quidem scholion, si duo uel tria de quibus dubitari quoat

exceperis, in Galeni aut γλωσσῶν aut ceteris scriptis extet, ad Erotianum remittimur solum, cuius scriptions desumi potuerint. ni mirum non deerunt qui glossas uelut inutio, κάδριατα et τεροδων Hesychio et Suidae auctoribus quam Erotiano adscribere malint, etiamsi pro more eorum, qui scholia excerpebant codicumque marginibus adimebant, iam per se parum probabilitatis habet eos quasi apes modo hinc modo illinc sua delibasso, praesertim cum in Erotiani libro quaecumque optabant in promptu essent. certissimum porro documentum scholiis Erotiani frustula contineri id subministrat

quod inter ea haud pauca glossemata eXtant, quae partim qu-- quam nunc quidem desiderantur a se exposita esse Erotianus ipse prooem. p. 35, 14 expressis uerbis est cf. fragm. XIII), partim adhuc in lorico leguntur; cf. fragm. I in Erotian. p. 39, 9;

fragm. VII p. 133, 3; D. XX p. 59, 6; D. XXIIII-p. 118, 16; lir. XXV - p. 108, 3; D. XXVIIII αα p. 126, 13 et p. 64, 15; fr. XXX - p. 72, 3; D. XXXI in p. 65, 4; h. XXXX - p. 113, 1;st. XXXXVII-p. 83, 6; D. LVIΙ-p. 86, 19; D. LXVIII p. 37, 2; r. LXM-p. 59, 4; se. LXXII p. 80,13 ; D. LXXVI in p. 115, 13.

denique post iusiurandum Hippocratis, cuius scripti vocibus exponendis finem libello suo inposuisse Erotianum constat cf. p. 25), ipsa eius uerba in scholiis istis seruata sunt, quibus cundem, quem in initio libri, Andromachum modicum adloquitur

rogatque, ut si quae minus recte a se explicita esse existimet ingenuo sibi communicet. haec autem si recto a me disputata sunt, inde consequitur ut scholia ad unum omnia, ' ), quae in

21) Ea sane excipio quae Plane nauci sunt et eius modi, ut primo obtutu sese librarii cuiusdam cerebro originem debere ostendant.

22쪽

XVIIIIaerborum intorpretations uersantur nequo in Gaioni libris leguntur, ad Erotianum reserenda sint auetorem. Vides rem nobis prosperrime cessisse. Super ost igitur hodio Erotiani glossarium duplici recensiono ad nostram aetatem propagatum. altera sciolo quodam homine auctore in alphabeti ordinom redacta et ita dotruncata est, ut saepenumero Erotianum in Erotiano uix agnoscere nos sinat. ulterius autem non superstites sunt nisi lacinias ex genuino Erotianilerico eum integrum adhuc et saluo ordine pristino esset de-eerptae, quae in scholiorum formam redactas singulis quibus exponundis inseruiunt locis adscriptao sunt.' ) utramque recensionem separatam exhibui, ut quid genuinae recensionis quid epitomatoris sit statim dinoscatur. initium laesunt fragmenta, quae in scholiis leguntur. forum uero ut res fert haud exigua pars continet glossas, quae iam, ut supra monui, e lexico edito guttae sunt: quae quin ibi repeterentur eo minus prohiberi potuit, quo manifestius communem originem produnt et quippe

quae nunc pleniores nunc breuiores editis sint. codices uero, equibus haec frustula partim primi publicauimus aut conlegimus partim publicatas iam repolluimus, ob numerum et quia iisdem

atque Littreus eos signaui notis, ut apud eum adcuratiorem notitiam haurire possis, hoc loco singillatim recensere neque operae pretium neque alicuius momenti esse duxi. tres tamen eorum significare uidetur consentaneum, quia primarium locum intor libros, quibus scholin continentur, cum propter copiam tum propter praestantiam scholiorum obtinoni. sunt enim hi:

Vaticanus num. 277 -V cf. Litusius t. X p. LX; Urbinas n. 68 -U cs. Lithreus I. l. p. LXI et Parisini codicis duo

uolumina numeris 2254 et 2255 signata in D et E. cf. Littreus

23쪽

t. I p. 518. quod uero scholia non emendatiora solum quam RDarembergio laetum est sed etiam auctiora odero mihi licuit, debeo Zachariae Ermor ins, modicinas in uniuersitato Groningensi professori. is ossim schedulas, in quibus Cobetus scholias Vaticanis codicibus in pius usum diligentissimo descripserat, liboralitato si comitate prorsus amabili mecum communicauit. quo demum factum ost, ut quid in libris scriptum quid non sit satis certo adpareat. Sed redeo ad toxicon, quod hodio Erotiani nomen fert deque quo non nulla restant dicenda. ordo enim, quo in uocibus exponendis singulos Hippocratis libros se deincopasxcipere uoluerit Erotianus, ex prooemio eius satis constat. nsque idoo ossot cur di hac re lectorem commoneremus, nisi Heringa l. c. p. 9 contendisset Erotianum non adcurate illum ordinem, quem in praefatione significauisset, secutum osse sed ita fero libros explicauisse, ut hac se serie exciperent: προγνωστικον, προὐροτικον L H πεοὶ χυφαον, επιδημίαι G περὶ

επιβ. - ιος. sed Heringa fatetur ipse se libris, qui praeterea

ab Erotiano in prooemio recensentur: πεοὶ τραυμάτων καὶ βελῶ,ν, προὶ cit/ιοὐφοεδιυν καὶ στοργγων, περὶ τροφῆς, οἴκος, νομος locum adsignare non auder0 nec posse. in leXico autem, qualoin codicibus traditum est, nullum usquam indicium extat, ex quo quam Heringa reconcinnari uoluit librorum seriem recognoscere possimus. immo uero, ut uerba quae praefationem finiunt

nus eundem quom in dinumerations librorum Oxhibuit ordinem in interpretandis quoquo uocabulis secutus est. Difficilior restat quaostio, utrum librorum Hippocraticorum indeX, quem secundum rerum quae in iis tractantur concordiam

aut discordiam dispositum in prooemio exhibuit Erotianus,

24쪽

ita ut superstes est ab ipsius manu prosectus an eandem quam lexicon sortem perpessus ab eodem illo homine, qui illud discerpsit, mutilatus sit. ac re uera, si quis obiter eum perlustrauerit, integer ad nos peruenisso uidotur. nam id

temere negare res sanΘ ardua est, praesertim cum quas scriptiones Hippocratis non esse contenderit Erotianus, si unam eXceperis, prorsus caecutiamus. attamen eos quoque libros,

quos medico Coo abiudicauit, in indicem rottulisso Erotianum ut adsumamus efficit illud, quod prorrhetici libros quamuis

subditicios sesso existimauisset inter ceteros enumerauit, quin

etiam permultas uoces inde sibi elegit explicandas. quod si ita est, scrupulus do integritato Erotianei librorum Hippo

craticorum catalogi, qui in animo nostro insedit, non modo non euolsus est sed etiam acrius pungit. ut enim taceam

alias quoque prooemii partes mancas esse, triginta sermo lexici glossas ad libros respiciunt, qui hodis in indico non nominantur. Aod ne exempla desideres libri de liquidorum usu tres extant glossae, ex scripto de ossium natura' ) octo desumptae sunt; ad libollos de internis a fotibus et de uictu salubri 'φὶ binas, adscriptum de diaeta tres referendae sunt, una ad librum de emaeotione fetus. prognoseis denique coacae ter respiciuntur. pluribus exemplis supersedeo adserendis, quia eorum numerum unusquisque facilis augere potest.23ὶ Aliam rationem huius opusculi in indico omissi inuestigare sibi uisus est Littreus ad Hippocr. t. I p. 418. id enim cum a Galeno bis in glossario S. v. Παραστατας P. 538 Frang et s. u. κοτυλίδα p. 506 ita adlegetur quasi appendix libelli sit qui ριοχικος uocatur, inde iam antiquitus mochlico adiunctum fuisse conlegit Littreus, ita ut Erotianus hae tantum inscriptione id cognitum haberet. 24 Ηio liber fortasse ideo in indice non conparet. quIR apud ueteres

cum opusculo de natura hominis coniunctus suisse uidetur. ita quidem nune in omnibus codicibus legitur. cf. Littreus l. e. uol. I. p. 143. - eodem quoque modo Littreus i. m. l. p. 150 factum esse putat, ut Erotianus libellum de yeneratione inter Hippocratis opera non enumeret: scilicet quoniam partem scripti de naturα infantis esse censeret.

25쪽

Iam oritur quasstio de subsidiis, quibus adiutus Erotianus opusculum suum conposuit: in quae e ro uidetur diligentius inquirere, praesertim quia antiquae eruditionis monumenta satis egregia, quae nunc perdita sunt, ei praesto fuerunt. nam nemo Scriptorum graecorum est, in cuius uerbis insolentioribus consignandis ot explicandis tantam uirorum doetorum seriem occupatam suis8e uides, quam Hippocrates, medicorum facito princeps. disquisitionem uero nostram ita instituemus, ut primum singula ueterum interpretum cum medicorum tum grammaticorum uestigia conquiramus tum quem potissimum auctorem ducem quom sequeretur Erotianus sibi elegerit,

Extat quidem de hoc argumento dissertatio, quam PS CPreude interpretiibus graecis Hippocratis inscriptam Altdorsao 1795 omisit. sed quid ad nostram rem dilucidandam contulerit,

equidem nescio, quia eius scriptionem nunquam uidi. attamen hodio eam non satisfacere pro certo adfirmare possum, quippo eius modi quaestionem nostro demum tempore omnibus numeris absolui posse unusquisque, penes quem de hisce studiis iudicium ost, Optime nouit.

Inter medicos igitur interprotes primus, q) qui Coi toxois

25 Fuerunt qui Herophilo primum locum inter glossographos adsignare uellent, sed uehementer frustrati sunt. Herophilus enim ipso scriptorum Hippocraticorum nunquam conpo8uit atque enucleauit, sed res tantummodo in singulis eorum tractatas doctis commentariis inlustrauit, in quibus occasione oblata significatus uocabulorum obscuriorum tetigit. locus uero, quo decepti ei, qui de bistoria artis medicae scripserunt, et Littisus ad Hippocr. t. I p. 83, quem Lehrsius de Aristarchi stud. hom. p. 53 mallem non secutus esset, Herophilum in glossographorum numerum benignius receperunt,

26쪽

XXIII enarrare earumque oXplanationes litteris mandare adgressus

est, nominandus nobis sest Bacchius Tanagraeus, Herophili adsecta. is praeter editionom libri tertii spidemion atque s0mmentarios in aphorismos, κατ ἰ τρεῖον et epidemion librum 80Xtum δια τριών si,m ων lexin Hippocratis explorauit. idque ita instituit, ut in commontariis res, quae ab Hippocrate

tractantur, interpretaretur, in lexson libris autem glossas δ' solum modo eligeret enarrandas, cum conplures alii peruerso studio, ut Galenus gloss. p. 402 monuit, etiam nomina strinborum, herbarum, animalium, metallorum et supellectilium in uolgus notorum, quorum Hippocrates alicubi montionem iniecerat, tractauissent. quarct haud scio an recto huc rese

ram locum Gaioni des mod. CCXX t. XVIIII p. 408 Bακ-

est apud Galonum gloss. p. 404: εἰ τοίνυν ταυτα τις Περιέλοι πανrα, τὰς γλωττας αν ἐξηγήσαιτο μονας, ἄσπερ d γέροψαλος ἐnolo σε καὶ Βακχεῖος ἐποιησε βακχιος cod. Mosquensis), Ἀρισταρχου του γραμματικουτο πλῆθος αυτφ των παραδειγματων ἀθροίσανΤος, ῶς ἔλασιν ως cyiησὶν eod. Doruillianus . tu uero, cum aliunde de tali Herophili opera nihil traditum sit, particula καὶ, quam melior quoque liber Mosquensis non agnoscit, proscripta pro corrupto illo 'Moφιλος mecum apud Galenum restitues δ' o I ίλειος, quod et a sensu et a uorborum orditie quam maximo commendatur. uoces Ηροφιλος et 'mogάλειος in Gaioni libris plus sexcenties alibrariis confusae sunt. O . gloss. p. 402, ubi ' ονλος pro 'Ηροφίλειος legitur; comm. in aphorism. uol. XVm A p. 186 sq. Κ., Sprenges stesch. a. medeein 3te avfl. I 558 Schullge hist. med. p. 382. praeterea Galeni locum Littrsius I. c. perperam intellexit indo haec concludens: Galien dii qiesu scit. HerophiἰO ayetait contente d)e ἰiquer 8eulement ιes mois sangentrer dans ιes eae Iications medicates ' ceterum nostrae de Galeni Ioco opinioni minime aduersatur Erotianus p. 37, 9, qui Bacchium ab Herophilo

αλυειν idim esse ae πλανῶσθαι adserente seductum esse dicit. nam haea

uox ab Herophilo in commentario ad prognosticon in quo legitur explicata est; indidem alias quoque eius interpretationes Stephanus in schol. Hippocr. uol. I. p. 61 ed. Diota et Caelius Aurelianus de morb. chron. IIII 8 protulerunt; M. Galen. comm. in Hippocr. promost. t. XVIIII B p. 16 Κ. de alio loco Galeni gloss. p. 490, qui, nisi Horophili nomen sine ulla auctoritate male intrusum esset, Littrsii sententiam ualde defenderet, uide quae in hisce protegomenis p. VIIII disputauimus. 26 Sed ne omnes quidem glossas a Bacchio enarratas esso scimus ex Galeno P. 408, qui se etiam eas quas illo praetermisisset in exegesin suam

27쪽

XXIIII χεῖος ἡ 'Hροφίλειος ειπε ' ρυθμος ἐστι κινησις ἐκ χρονοις τα ιν ἐχουσα. . neque reconditioris . . doctrinae specimina scriptioni

eius desuere, quippe qui uerborum interpretationibus auia adlatis multis poetarum testimoniih firmius fundamentum anquisiuisset cf. Erotian. p. 31, 12); id quod in tali uiro se

magni faciendum esset, nisi illa eum non ex . suo penu dB- prompsisse sed Aristarcho, qui ἀπιστηθιζε πασαν την τραγο διαν

EM. p. 277, 63 Eustath. p. 974, T), accepta rettulisse . nos

dedoceret Galenus i. c. p. 404 . Ἀριστάρχον του γμαμματικουτο πλῆθος αυτ υ τ υν Παραδειγμάτων ἁθροισαντος, ά φα ma . Sed

caue ullam fidum habeas corruptis Galeni uerbis, quae plus imo nomine iustissimae suspitionis ansam praebent. t Bacchio Onim ideo poetarum testimonia . quae adposueria nobilissimus

illo grammaticus suppeditare non potuit, quod multo post Bacchium uixit, id quod MSchmidtium Didymi fragm. p. 262 latuisse oppido miror. si quidem aequalis erat Philini Coi, qui empiricae sectae princeps et Horophili discipulus Galen. εισαγωγὴ ῆ ἰατρος c. 4 uol. XΙΙΙΙ p. 683 Κ.) orat. cf. Erotian. p. 3l, 13 Lituous ad Hippocr. t. I p. 87. Herophilus autem

cum aetate sermo suppar esset Erasistrato, ') qui Sol suci Nicatoris a. 281 a. Ch. mortui modicus fama clarus orat si Theophrasto συνεγενε Galen. an sanguis natura in arterita

contineatur 7 t. IIII 729 Κ.), nihil plus probabilitatis habot

quam ea, quae Galenus de Aristarchi auxilio rettulit, corruptionem contraxisse, quam qui persanes non difficile est intolluctu. manifestum enim est Aristophanis Byzantii nomen pro

27 Minime ignoro magnam opinionum discrepantiam inter uiros doctos esse de medici huius celeberrimi aetate, cum iam ueteres non consentirent. Plinius enim XIIII, 7, 73 eum circiter CCCCL annum urbis Romae fuisse adserit, at Eusebius ad Olymp. CXXX, 4 adnotat: Ἐρασίστρατος διαφανος ἰατρος ἐγνωρίζετο. sed uterque nimius est in aetate eius definienda. ceterum cs. Rosenhaum ad Sprenget sesch. der med. I p. 522 not. 13, Le Clero hist. de la mέdecine p. 294, Meyer gesch. der botantk I 229. 28ὶ Do nominibus Ἀριστοφανος et Ῥοισrαρχος propter compendiorum similitudinem toties permutatis uide praeter Barherum ep. crIt. ad Th. Gais foed in Valpit ephem. ol a. et FΑWolfit anat. liti. IIII 545, Osannum aneta. Rom. p. 83 et in primis Nauckium ad Aristoph. ΗΤΕ. fragm. p. 229. i

28쪽

xXV Aristarcho substituendum esse, quorum uterque RaepissiAe do sede certat. iam uero Galeni loco, ut mea opinio fert, lenissima medela persanato sestino ad ipsum Bacchii loricon, quod tribus libris conprehendebatur. quo autem ordino singuli libri digesti

fuerint, prorsus ignoramus, cum neque κατὰ στοιχειον neque secundum seriptorum Hippocraticorum Sseriem conpositos eos esse ex uocibus ἀγαλλεται, ἄπιον, ε θος cognoscatur, quas, quam quam omnes tres ad librum do articulis pertinent, tamen ut ex

divorsis Bacchii libris potitas adfori Erotianus p. 64, 4. 53, 5.

70, 1; cf. Daremberg notices et emtraiis des m . mgd. p. 222. quin etiam uocabulum απο in ιιιενοι a Bacchio in duobus

libris 6όν donlν tractatum orat; Erotian. p. 40, 7. neque eXeetoris fragmentis apud Erotianum seruatis, quorum sat amplus numerus adhue superstes est, quod ueri speciem ferat quidquam de genuino lorici ordine erui licet. consilium igitur plano singularo et a relicuis loricis prorsus diuersum Bacchius in

e0ndendo opusculo secutus sit necesse est. eo magis autem

est mirandum, quod Erotianus, qui eorum, quae Epicles et 0laucias praestiterunt, tam copiosum sese et aerem criticum praebuit, do Bacchii meritis atque erroribus alto utitur silentio. is uero cum tanta apud Erotianum fructus sit auctoritate, ut eum y' potissimum ducem quem sequeretur eligeret, uix a me inpetrare possum, ut eum de Bacchii rations nihil addidisse

eredam. quam ob causam suspicor ante eam partem prRelationis, in qua de Glaucias ot Epiclis librorum consilio agit Br0tianus, lacunam esso, quae iudicium Bacchii hauserit: id quod eo maximo probabile fit, quod proosemium aliis etiam l0cis lacunis spurcatum osse euici in Flecheiseni n. Jahrb. f. philol. uol. LXXXVIIII p. 28 5 sq. neque minus quam apud Erotianum auctoritato Bacchius apud relicuos Hippocratis interpretes ualuit; namque plurimi, qui post sum in hoc genere 8tudiorum desudarunt, ab eius scriptions prosecti sunt. unde laetum est, ut alii libros eius in breuius contraherent uti Epicles

29쪽

XXVI let Apollonius Ophis, alii uero significatus uerborum quos inuenerat singularibus libellis inpugnarent. acerrimus uero aduersarius Baechii extitit Apollonius Citiensis, qui eum inperitiae criminρ obruit. neque prorsus inmerito, si quid uideo. namque Bacchius nesciuit quid ἀμφισφώλλουσια significet apud Hippocr. do artio. 2; cetorum M. Apollon. Cit. in schol. Hippocr. t. I p. 4 et 10 Dietz. Bacchio suppar erat qui sequitur Philinus IHerophili discipulus idemque sectae Ompiricae princeps. nobis res erit eum εξαμβλιυ προγματεια, qua Bacchii uerborum interpretationes examini exacto subiecit. quo modo hanc prouinciam R SB s sceptam gesserit, facile dolendum est quod hodio decernere non possumus, quippe tres eius laciniae, quae apud Erotianum restant, θειον λοιμικον παθο0 P. 7, 18; ἄμβην uvστροειδῆ υπι ροχήν) P. 62, 11ὲ ἀτρεκε υς ακοι o p. - 37, 16 satis certum iudicium non admittunt. ad hunc Philini librum resero quoquo quae Athon eus XV p. 681b seruauit frustula: Oιλῖνος δε τὰ

κρινον υτ ῶιν διεν λείριον, υτ ῶν δ' Αν καλεῖσθαι. et P. 682a: Φιλῖνος δε φησι τα αν 3 τῆς ιριδος λέγεσθαι λυκους δια το ιιιφερῆ εἰ- λωκου χεΩεσι. num uero huc pertineant, quae Plinius

n. h. XX 22, 247 do sisymbrii siluestris, quod a quibusdam thymbraeum adpellatum ost, usu et lacultate Philino auctoro prodidit, uehementer ambigo. Post Philinum nomino Epiclom, qui Bacchii libros tres in epitomen δ') redegit; quas quot libris constiterit nescimus, quia numerus eorum insolici casu apud Erotianum

30ὶ Probo enim cum Littrsio atque in textum quoque Erotiani p. 31, 14 recepi Fabricii coniecturam, qui 'Enικλέους του κροτός pro corrupta librorum Iectione Ἐπικελευσroti uel ' κελευσου κριτος Scribendum Proposuit. neque moror Daremborglum I. o. p. 224 aduersantem, quoniam Epicles Eae pissimo Baechil interpretationes inpugnauerit. eur enim Epioli non licuit con-κ dioere, cum in illius libris, quos contrahebat, haberet in quo offenderet 2 Epicli4 uero roιionem copiosius quidem describit Erotianua p. 34, 21, sed in dinumeratione scriptorum, qui interpretis munere in Hippocrate lancti sunt, laustra eum quaeris, cum Glaucias et Bacchius, in quorum consortio serosem Per est, nominentur, et pro Epiclo Epicole tua ille adpareat, euiua in lexido nullum uestigium inest.

30쪽

XXVII

p. 3I, 15 cxcidit. 'iolis antem libri, qui secundum litterarum

seriem ordinati orant, Erotiano iustam reprehensionis ansam dederunt, utpote qui ματαλυ συντο ιιας χλωτῆς esset nequemnes glossas eXposuisset neque denique in quibus legebanturgeripta Coi adnotauisset. ceterum res ei omnino non prospere cessisso uidetur, quotiescumque proprio Marte significatum ue borum eiusque flexum rimari suscepit; nam o uiginti locis, quibus sententias eius adseruntur, tantum non omnes ita conparati sunt, ut inferiorem ei linguas scientiam defuisse cernas. eius modi sunt, ut pauca adscribam p. 84, 6 κανονια ' δεῆς

Erotiano, qui explicationi eius ου νοῆσας suo iurB Eddit.

Sequitur Dioscorides Phacas, Herophilius, qui Antonii

et Cleopatras tempore uirit. Suidas uero s. u. Λιοσκορίδης t. II col. 14O3 omnia miscet dicens: Aιοσκορίδης Ἀναζαρμος ' iniηορ, ὁ ἐπικλοθώς Φακας διὰ τους ἐπὶ τῆς ὁ νεως φακους. συνῆν

δε Κλεοπάτρα ἐπὶ Ἀντευνίου κτλ. namquct Phaeas et Anagarbeus du0rum auctorum prorsus diuersorum cognomina sunt, ut ex

Haleno gloss. p. 402 slucet nostrum ab iuniore quodam otAnagarbeo illo Oxprossis uerbis discernonio. Dioscorides Ρhacas praeter uiginti quattuor libros de rebus medicis ad Antonium 80riptos IDβλία κδ' τὼ παντia ἰατρικά πεοιβο τα), de quibus nihil constat, Iorin Hippocratis soptem libris amplexus est. inter duos hoseo libros utrum necessitudo quaedam intereesserit necne, diiudicari nequit, quia de utraque scriptione parum c0n8tat. utriusquo momoria iam Galeni tempore plano sero oblituisso uidetur, si quidem is noque in libris eas comm m0rauit praeter gloss. p. 402 et hoc loco eum ita laudauit,

31 Fuerunt qui uocem Ἀναζαρβευς a scioli cuiusdam manu adlitam esSe coniectarent; ac sano si ea deesset, Suidas a criminibus, quibus uiri docti eortatim eum obruerunt, liber osset. sed equidem potius haso inscitiae 8uidae tribuerim, quia uix credia inmane quantum eum tali modo turbauisse.