장음표시 사용
11쪽
naeos montes et eam partem Oceani, quae est ad Hispaniam, pertinet; speciat inter occasum Solis et septentrioneS.Il. 1. Apud Helvetios longe nobilissimus fuit et ditissimus Orgetorix. Is M. MeSSala et M. Pisone consulibus, regni cupiditate induelus, coniurationem nobilitatis secit ei civitati per- α' ις' suasi L ut de sinibus Suis cum omnibus copiiS exirent: 2. perfacile eSSe, cum Virtute omnibus praeStarent, totius Galliae i interio poliri. 3. id hoc facilius eiS perSuasit, quod undique loci natura Helvetii continentur: una ex parte numine Rheno latissimo atque alliSSimo, qui agrum Helvetium a Germanis dividit: altera ex parte monte Iura altissimo, qui eSt inter Sequanos et Helvetios; tertia lacu Lemanno et numine Rhodano, qui provinciam nostram ab Helvetiis dividit. 4. His rebus sebat, ut ei minus tale vagarentur et minus facile si uilimis bellum inferre possent qua ex parte homines bellandi μ' cupidi magu0 d0lore adficiebantur. 5. Pru mollitudine aulem hominum e pro Horia belli atque sorti ludinis angustos sec. st sinis habere arbitrabantur, qui in longitudinem millia paSSuum ccx1 4n latitudinem CLXXX patebant.
cyυc0nssiluerunt, ea, quassi ad proficiscendum Dertineret f. com- ι separare: iumentorum et earrorum quam maximum numerum coemere: Semen leS quam maximas sacere, ut in in nere copia frumenti suppeteret; cum proximis civitatibus pacem et amicitiam confirmare. 2. Ad eas res consiliendas biennium sibi satis esse duxerunt: in tertium annum prosectionem legeo confirmant. 3. Ad eas res considiendas Orgetorix deligi 'Is sibi legationem ad civitates Suscepit. 4. In eo itinere per- Suadet Caslico, Calamantaloedis silio, Sequano, cuiuS paler regnum in Sequanis mullos annos obtinuerat et a senatu populi Romani amicus appellatus erat, ut regnum in civitate Sua oe- / duparet, quod pater ante habuerat ; 5. itemque Dumnorigi Aeduo, fratri Di viatici, qui eo tempore principatum in civitale oblinebat ac maxime plebi deceptus erat, ut idem eonare iurperSuadel, eique siliam Suam in matrimonium dat. 6. Persaeile lu)saelii esse illis probat conata perlicere, propterea quod ipse 91 Suae civitatis imperium oblenturus eSSet: non eSSe dubium
totius Galliae plurimum Helvetii possent; Se Suis c0piis
12쪽
COMM. I. CAP. Ι-Vl. Suoque exercitu illis regna conciliaturum confirmat. I. Hac orationi adducti, inter se fidem et iusiurandum dant et, regno occupato per tres polentissimos ac firmissim0S populos, totius Galliae sese poliri poSSe Sperant. III l. 1. Ea res est Helvetiis per indistium enuntiata. M ribus suis Orgetorigem ex vinclis cauSam dicere coegerunt. Damnatum poenam sequi Oportebat, ut igni eremaretur. 2. 'Die constituis causae dictionis Orgetorix ad iudicium omnem Suam familiam, ad hominum milia decem, undique coegit et
omnes clientes obaeratOSq ie SuOS, quorum magnum numerum habebat, eodem conduxit; per eo S, ne cauSam diceret, Se eripuit. 3. Cum civitas Ob eam rem incitata, armiS ius suum exequi conaretur, multitudinemque hominum ex agris magi- Stratus cogerent, Orgetorix mortuus eSt; 4. neque abeSt Suspicio. ut Helvetii arbitrantur, quin ipse Sibi mortem consciverit.
V. 1. Post eius mortem nihilo minus Helvetii id, quod
eoDStiluerant, sacere conantur, ut e sinibus Suis exeant. 2. Ubi iam Se ad eam rem paratos esse arbitrati Sunt. Oppida Sua Omnia, numero ad duodecim, vicOS ad quadringentos, reliqua pi, Vala aedilicia incendunt: 3. frumentum Omne, praeterquam quod Secum portaturi erant, comburunt, ut, domum reditionis Spe Sublata, paratiores ad omnia pericula Subeunda eSSeni; trium mensum molita cibaria sibi quemque domo esset re iubent. Persuadent Rauracis et Tulingis et Latovicis sinitimis suis, uti. 4. eodem uSi consilio, oppidis suis vicisque exuStis, una cum iis Proficiscantur, Boiosque, q ii trans Rhenum incoluerant et in agrum Noricorum transierant Noreiamque oppugnarant, re-eeptos ad se socios Sibi adsciscunt.
U Vl. l. Erant omnino itinera duo. quibus itineribus domo
eXire 9OSSent: unum per Sequanos, anguSlum et dissicile, inter montem Iuram et numen Rhodanum, vix qua Singuli carri ducerentur; mons autem altissimus impendebat, ut facile perpauci prohibere possent; 2. alterum per provinciam nOSiram multo facilius atque expeditius, propterea quod inter sines Helvetiorum et Allobrogum, qui nuper pacali erant, Rhodan fuit, isque nonnullis locis vado tranSilur. 3. Extremum Oppidum Allobrogum est proximumque Helvetiorum sinibus Ge-
13쪽
nava. Ex eo oppido pons ad Helvetios pertinet. Allobrogibus Sese Vel perSua,uros, quod nondum bono animo in populum Romanum viderentur, exi Stimabant, Vel Vi eoaeluros, ut pol suos sineS eos ire paterentur. 4. Omnibus rebus ad prosectionem eonparatis, diem dicunt, qua die ad ripam Rhodani omnes conveniant. Is dieS erat a. d. V. Kal. Apr. L. P Sone, A. Gabinio conSulibus. II. l. Caesaris cum id nuntiatum esSet, eos Per pr0Yiu - et clam nostram iter sacere eonari, maturat ab urbe prosicisci,' et, quam maximis potest itineribus, in Galliam ulteriorem contendit et ad Genavam pervenit. 2. Provinciae loli quam maximum pol est militum numerum imperat - erat omnino in Gallia ulteriore legio una -; pontem, qui erat ad GenaVam,
et ubet rescini. 3. Ubi de eius adventu Helvetii certiores saeti sunt, legatos ad eum mittunt nobilissimos civitatis, cuius legationis Nammeius et Verucloelius principem locum obtinebant, ut disterent sibi esse in animo sine ullo maleficio iter perpmine di acere, propterea quod aliud iter haberent nullum frogare, ut eius voluntate id sibi facere liceat. 4. Caesar, quod
memoria tenebat L. Cassium consulem occisum exercitunique eius ab Helvetiis pulSum et sub iugum miSSum, concedendum non putabat; neque homines inimico animo, data saeuitate per provinciam itineris faciundi, temperaturos ab iniuria et malescio existimabat. 5. Τamen, ut Spatium intereedere poSset, dum milites, quoS imperaVerat, convenirent, legalis respondit, diem se ad deliberandum sumpturum: si quid vellent, ud Id. April. reverterentnr, Vli I. 1. Interea ea legione, quam secum habebat, militibuSque, qui ex provincia convenerant, a lacu Lemanno, qui, in flumen Rhodi num influit, ad montem Iuram, qui sines Sequanorum ab Helvetiis dividit, milia pa8Suum decem n0Vem murum, in altitudinem pedum sedecim, soSSamque pedidueil. 2. Eo opere perlecto, praesidia diSponit, eaStella eOm- , munit, quo facilius . si se invito transire conarentur, prohibere possit. 3. Ubi ea dies, quam constituerat cum legalis venit, et legali ad eum reverterunt, negat, Se more et eXempto populi Romani posse iter ulli per provincium dare, et, si, vim facere conentur, prohibiturum oStendit. Helvetii, ea spei
14쪽
M. I. CAP. VI-XI. deiecti, navibus iunctis ratibusque eomnluribus saetis, alii vadis
Rhodani, qua minima altitudo numinis erat, nonnumquam interdiu, saepiuS noctu, Si perrumpere possent, eonali, operis munitione et militum concursu et telis repulsi, hoc conatu desilierunt. VIIll. 1. Relinquebatur una per Sequanos Via, qua, Sequanis invitis, propter angustias ire non poterant. 2. His cum Sua Sponte perSuadere non poSSent, legatos ad Dumnorigem Aeduum mittunia it eo deprecatore a Seqianis impetrarent. 3. Dumnorix gratia eῖ largitione apud Sequanos plurimum poterat et Helvetiis erat amicus, quod ex ea civitate Orgeto-
rigis 1lliam in Ialalsimonium duxerat, et eupiditate regni adductus, novis rugs studebat et quam plurimas civitates Suo beneflcio habere obstrictas volebat. 1. Itaque rem suscipit et a Sequanis impetrat, ut per sines suos HelvetioS ire patiantur, Obsidesque uti inter sese dent, perficit: Sequani, neu inerem'elvetios prohibeant; Helvetii, ut sine maleficio et iniuria
X. 1. Caesari renuntiatur, Helvetiis esse in animo per agrum Sequanorum et Aeduorum iter in Santonum sines facere, qui non longe a ToloSatium finibus absunt, quae ciVitas est in provincia. 2. Id si fleret, intellegebai, magno cum p riculo provinciae futurum, ut homines bellicosos, populi Romani inimicos, locis patentibus maximeque frumentariis sinitimos haberet. 3. Ob eas causas ei munitioni, quam secerat T. Labienum legatum praefecit; ipse in Italiam magnis itineribus contendit duasque ibi legiones conscribit, et treS, quae circum Aquileiam hiemabant, ex hibernis educit et, qua Pr ximum iter in ulteriorem Galliam per Alpes erat, cum his quinque legionibus ire contendit. 4. Ibi Ceutrones et Grai eeli et Caturiges, locis superioribus occupatis, itinere eXe citum prohibere conantur. 5. Conpluribus his proeliis pulsis, ab Oeelo, quod est citerioris provinciae extremum, in fines V ἄν contiorum ulterioris provinciae die Septimo: pervenit; inde in Allobrogum sines, ab Allobrogibus in Segusiavos exercitum ducit. Hi sunt extra provinciam trans Rhodanum primi. XI. 1. Helvetii iam per angustias et sines Sequanorum suas copias traduxerant et in Aeduorum sines pervenerant
15쪽
eorumque agros populabantur. 2. Aedui, cum Se suaque ab iis defendere non possent, legatos ad Caesarem mittunt rogatumD 'iue Ita iauxilium: 3. Ita se omni tempore de populo Romano merit03 esse, ut paene in conspectu Mercitus nostri agri vastari, liberi eorum in servitutem abduci, oppida eaepugnari non debuerint. . Eodem tempore Ambarri, necessarii et consanguinei Aeduorum, CaeSarem certiorem faciunt, SeSe, depopulatis agris, non
facile ab oppidis vim hostium prohibere. 5. llem Allobroges, qui trans Rhodanum vicos posseSSionesque habebant, fuga se ad Caesarem recipiunt et demonstrant, Sibi praeler agri solum nihil esse reliqui. 6. Quibus rebus adductuS Caesar, non expectandum sibi Statuit, dum, omnibus fortunis sociorum consumptis, in Santonos Helvetii pervenirent. XII. 1. Flumen eSt Arar, quod per sines Aeduorum et Sequanorum in Rhodanum innuit, incredibili lenitale, ita ut oculis, in utram partem fluat, iudicari non possit. Id Helvetiiralibus ac lintribus iunctis transibant. 2. Ubi per exploratores Caesar certior factus est, tres iam partes copiarum Helvetios id numen traduxisse, quartam sero partem citra numen Ararim reliquam esse, de tertia vigilia cum legionibus tribus e caStris profectus, ad eam partem pervenit, quae nondum numen transiefat. 3. Eos impeditos et inopinanteS adgreSSus, magnam partem eorum concidit; reliqui Scte fugae manda- runt atque in proximas Silvas abdiderwnt. 4. Is pagus appel- Iabalur Τigurinus: nam omnis civitas IIelvetja in qualiuor
pagos divisa eSt.. 5. Hic pagus unus, cum domo exiSSet, patrum DOSirorum memoria, L. CasSium conSulem interfecerat et eius exercitum Sub iugum miSerat. 6. Ita, SiVe caSu, Sive
consilio deorum immortalium, quae pars civitalis Helvetiae. insignem calamitatem populo Romano intulerat, ea princeps poenaS persolvit. I. Qua in re CaeSar nun Solum publicas, sed etiam privatas iniurias ullus est, quod eius Soceri L. PiSωnis avum, L. Pisonem legatum, Tigurini. eodem proelio, quo
Cassium interfecerant. εXlII. 1. Hoc proelio facto, reliquas copias Melveliorum ui μ consequi posset, paulum in Arare laetendisin
exercitum traducit. 2. Helvetii repentino eius adventu commoti, cum id, quod ipsi diebus xx aegerrum. conse erant, ut nu-
16쪽
COMM. I. CAP. XI-XIIII. . . smen transirent, illum uno die secisse intellegerent, legalas ad eum miliunt; cuius legationis Divico princeps fuit, qui bello Cassiano dux Helvetiorum fuerat. 3. Is ita cum Caesare egit: Si pacem populus Romanus cum Helvetiis faceret, in eam partem ituros atque ibi futuros Helvetios, ubi eos Caesar constituisset atque esse voluis ei; sin bello persequi perseveraret, reminiscreetur et vetreis incommodi populi Romani et pristinae virtutis Helvetiorum. 5. Qu0d inproviso unum passum adortus esset, cum ii, qui flumen transissent, suis auaeilium ferre non possent , ob ea=B rem aut suae ma fgnopere virtuti fribueret aut ηι in despiceret. 6. Se ita piaribus maioribusque suis dijicisse. ut magis virtute quam 'et idolo eontenderent aut insidiis niterentur. I. Quare ne 60mmitteret, uι is locus, ubi constitissent, eae calamitate populi
XIIII. 1. His Caesar ita respondit: Eo sibi minus dubiQD.ὸ timis dari, quod eas res, quas legati Helvetii commemorad'
memoria teneret, atque eo gravius ferre, quo minus merim populi Romani aetidissent: 2. qui si a Iιcuius iniuriae sibi conseius fuisset, non fuisse dissile eavere, sed eo deceptum, quod neque commissum a se intellegeret, quare ι ' meret, neque sine causa ιimendum putaret. 3. Quod gi veteris contumeliae oblivisci vellet, num etiam recentium iniuriarum, qu0d eo invito iter per provinciam per vim ιemptus8ent, quod Aeduos, quod Ambarros, qu0d Allobrogas Deaea33ent, memoriam deponere posse' 4. Quod sua victoria tum inso-ιenter sttoriarentur quosque sex diu se impune iniurias tulisse admirarenturοῦ eo dem perungre 5. Consuesse enim deos immortales, quo Gravius homines eae commutatione rerum o d0leunt, quos pro scelere eorum ulcisci velint, his secundiores interdum res et diuturniorem impunitatem concedere. 6. Cum ea ita sint, tamen, si obsides ab iis sibi dentur, uti ea, quas polliceantur, facturos intellegat, et si Aeduis de iniuriis, quas ipsis s0ciisque eorum intulerint, item si Allobrogibus satisfaciunt, sese cum iis pacem esse facturum. I. Divico respondit: Ita Helvetios a maioribus suis institutos eSSe, uti obsides accipere, non dure consuerint: eius rei populum Romanum esse testem. Η0e responsρ dat, discessit.
17쪽
XV. 1. Postero die castra ex eo loco movent. Idem saeti Caesar equitatumque omnem, ad numerum quattuor milium quem ex omni provincia et Aed iis atque eorum Sociis coactum habebat, praemittit, qui videant, quas in partes hostes iter faciant. 2. Qui, cupidius novissimum agmen inseculi, alieno loco cum equitatu Helvetiorum proelium commillunt set paucide nostris cadunt. 3. Quo proelio sublati Helvetii, quod 'quingeniis equilibus tantam multitudinem equitum propulerant, audacius SubSiStere nonnumquam et noviSsimo agmine proelio nOSlrOS laeessere Poeperunt. 4. Cae,ar suOS a proelio continebat ac salis habebat in praesentia hostem, rapiniS, pa- bulali 0nibus populationibusque prohibere. 5. Ita dies circiter quindecim iter secerunt, uti inter novissimum hoSlium agmen ei nostrum primum non amplius quinis aut senis milibus passuum intereSSel. XVI. 1. Interim cotidie Caesar Aeduos frumentum. quod issent publice polliciti, flagitare di Nam propter frigora, quod Gallia sub septentrionibus, ut ante dictum est, posita eSi, non modo frumenta in agris matura non erant, sed ne pabuli quidem salis magna copia Subpetebat; 3. eo autem frumento, quod numine Arare navibus Subvexerat, propterea minus uti poterat, quod iter ab Arare Helvetii averterani, a quibus discedere nolebat. 4. Diem ex die dueereAedui; conferri, compor- tari, adesse dicere. 5. Ubi se diutius duci intellexit et diem in V stare, quo die frumentum militibus metiri oporteret. convocalis eorum principibus, quorum magnam eopiam in caStris habebat, in his Divitiaeo et Lisco, qui summo magi Stratui praeerat , - quem vergobretum appellant Aedui, qui creatur annuus et vitae necisque in suos habet potestatem, - graViter eos accuSat, quod, cum neque emi neque ex agris Sumi posset. lam necessario tempore, lam propinquis hoSlibus, ab iis non Sublevetur, praeSertim cum magna ex parte eorum precidus adductus bellum susceperit, multo etiam gravius, quod Sit destilus, queritur.
quod antea lacuerat, proponit: Esse nonnullos, qu0rum au-emritas apud plebem plurimum valeaι qui privatim plus possint quam ipsi mugistratus: 2. hos seditiosa utque improba
18쪽
oratione multitudinem deterrere, ne frumentum conferant, 3. quod praestare debeunt; sι iam principatum Galliae obtinere non p0ssint, Gallorum quam Romanorum imperia praeferre neque dubitare debeant. 4. quin si Helvetios superaverint Romani, una cum reliqua Gallia Aeduis libertatem sint erepturi. Ab eisdem nostru consilia, quaeque in castris geruntur, hostibus enuntiari: hos a se coisceri non po8Se. uin etiam, quod necessarium rem coactus Caesari enunti mi, intellegere sese, quanto id cum periculo fecerit, et ob eam causam, quam diu potuerit, tacuisse. XVIII. 1. Caesar hac oratione Lisci, Dumnorigem, Divitiaci fratrem, designari sentiebat, sed, quod pluribus praeSentibus eas res iactari nolebat, celeriter concilium dimillil; 2. Liscum retinet. Quaerit ex solo ea, quae in conventu dixerat. Dicit liberius atque audacius. Eadem seerelo ab aliis quaerit; 3. reperit esse vera: Ipsum esse Dumnorigem summa audacia, magna opud plebem propter liberalitatem gratia, cupidum rerum norarum. Compluris annos portoria reliquaque omnia Aedureum vectigalia parvo pretio redempta habere, propterea quod, illo ιieente, contra liceri audeat nemo. 4. His re bus et suam rem familiarem auaeisse et facultates ad lar-stiendum magnas comparasse; 5. magnum numerum equitatus suo sumptu semper alere et circum se habere, neque
solum domi, 6. sed etiam apud finitimus civitates largiter p0886, atquθ huius potentiae eausa matrem in Biturigibus homini illic nobilissimo ac potentissimo eθllocasse, T. ipsumem Helvetiis uaeorem habere, sororem eae matre et propinquus suas nuptum in alias civitates collocasse. 8. Favere et cuperffv minetiis propter eum admitatem, odisse etiam Suo nomiss Caesarem et Romanos, quod eorum adrentu potentia eius deminuta et Disiliatus frater in antiquum locum gratiae atqucthonoris sit restitulus. 9. Si quid accidat Romanis, summum in spem per Helvetios regni obtinendi venire; imperio populi Romani non modo de regno, sed etiam de ea, quam habeat, gratia desperure. 10. Reperiebat etiam in quaerendo Caesar, quod proelirim equestre adversum paueis ante diebus esset factum, initium eius fugae factum a Dumnorige atque ei- equitibus. - nam equitatui, quem auxilio Caesari Aedui mise-
19쪽
rani, Dumnorix praerat - eorum fuga reliquum esse equitatum perterritum. XV illi. 1. Quibus rebus cognitis, cum ad has suspieioneseertissimae res aecederent. quod per sineS Sequanorum uel uelios traduxisset, quod obsides inter eos dandoS curaSSel, quod ea Omnia non modo iniussu suo et civitatis sed etiam inscientibus ipsis fecisset, quod a magistratu Aeduorum accusaretur, salis eSSe causae arbitrabatur, quare in eum aut ipse animadverteret aut civitatem animadvertero iuberet. 2. His omnibus rebus unum repugnabat, quod Divitiasti fratris Summum in populum Romanum Studium, summam in Se Voluntatem, egreg am sidem, iustitiam, temperantiam cognoverat: nam, ne eius Supplicio Diviliaci animum ossenderet, verebalm'. 3. Itaque priuSquam quicquam conaretur, Diviliaeum ad se vocari iubet et, cotidianis interpretibus remotis, per C. Valerium Proeillum, principem Galliae provinciae, familiarem Suum, cui Summam Omnium rerum sidem habebat, cum eo colloquitur; simul eommonefacit, ε. quae ipSο praesente in concilio Gallorum de Dumnorige sint dicta, et OStendit, quae separatim quisque de eo apud se dixerit; 5. petit atque hortatur, ut Sine eiuS ossensione animi vel ipSo de eo, causa cognita, Staluat, Vel civitalem statuere iubeat. XX. 1. Divitiacus mullis cum lacrimis Caesarem complexus, ObSecrare coepit, ne quid gravius in fratrem statueret: 2. Scire Se, illa esse vera, nec quemquam eae eo plus quam se doloris sapere, propterea quod, cum ipse gratia plurimum domi a que in reliqua Gallia, ille minimum propter adulescentiam posset, per se crevisseις 3. quibus opibus ac nervis non δωιum ad minuendam gratiam, sed paene ad peruiciem suam uteretur. Sese tamen et amore fraterno et mistimatione vulgi commoveri. 4. Quod si quid ei a Caesare gravius accidisset, cum ipse eum locum amicitiae apud eum teneret, neminemeaeistimaturum, non sua voluntate factum: qua eae re futurum, uti totius Galliae animi a se averterentur. 5. Haec cum pluribus verbis flens a Caesare peteret, Caesar eiuS dextram prendit; consolatus rogat, sinem orandi laciat: tanti eius apud Se gratiam esse ostendit, uti et reipublicae iniuria in et suum dolorem eius voluntati ac precibus condonet. 6. Dumnorigem
20쪽
ad se vocat, fratrem adhibet; quae in eo reprehendas, ostendit; quae ipse intellegat, quae civi luS queratur, propORit; monet, ut in reliquum tempus omnes SuspicioneS Vilei; praeterita se Diviliaco fratri condonare dicit. Dumnorigi custodes ponit, ut, quae agat, quibuScum loquatur, seire poSsit 6, XXI. 1 Fcillam dis viti exploratoribus certior lactus, hostes Sub monte consedisse milia passuum ab ipsius castris octo, qualis esset natura montis et qualis in circuitu. RScel Sus, qui cognoSeerent, misit. 2. Renuntiatum est, facilem eSSe. De tertia vigilia, T. Labienum, legaliam pro praetore, cum duabus legionibus et iis ducibus, qui iter cognoverant, Summum iugum moniis ascendere iubet; quid Sui consilii sit, ostendit 3. Ipse de quarta vigilia eodem itinere quo hostes ierant, ad eos contendit equitatumque omnem ante Se millit. 4. P. Considius, uui rei mili laris pρrilissimus habebatur ei in exercitu L. Sullae et postea in M. CrasSi fuerat, cum exploratoribus praemittitur. VXXll. l . Prima luee. cum summus mons a Labieno teneretur, ipse ab hostium castris non longius mille et quingeniis paSSibuS abeSSet neque, ut poSlea ex capti ViS comperit, aut ipsius adventus aut Labieni cognitus esset, ConSidius equo admiSSO ad eum accurrit, 2. dicit, montem, quem a Labieno Occupari voluerit, ab hostibus teneri: id se a Gallicis armis atque insignibus eognoviSse. 3. CaeSar Suas copias in proxiamum collem subducit, aciem in Struit. LabienuS, ut erat elabrae-9,9 sepium a Caesare, ne proelium committeret, nisi ipsius copiae prope hostium ea Stra viSae esSent, ut undique uno tempore in hostes impetus seret, monte occupato, n0SlrOS eXpeelabat proelioque abstinebat. 4. Mullo denique die per exploratores CueSar cognovit, et montem a Suis leneri et Helvetios castra movisse et Co insidium timore perterritum, quod non Vidisset, hyro Vi So Sibi renuntiaSSe. 5. Eo die, quo eon Suerat intervallo, hostes sequitur et milia paSSum tria ab eorum caSiriS eastra ponit. XXIII. 1. Postridie eius diei, quod omnino biduum Supererat, cum exercitui frumentum mel iri oporteret, et quod a Bibracte, oppido Aeduorum longe maximo et copiosissimo. non amplius milibus passuum XuIII abera C rei frumentariae