장음표시 사용
21쪽
prospiciendum existimavit: iler ab Helvetiis avertit ac Bibracte ire contendit. 2. Ea res per sugili voS L. Aemilii, deeu rionis equitum Gallorum, hostibus nuntiatur. 3. HelVetii, seu r quod timore perterrilos Romanos discedere a Se exiSlimaret, eo magis, quod pridie Superioribus locis occupatis proelium non commiSiSSenι. - Sive eo, quod re frumentaria in tercludi poSSe considerent, commutato onsilio atque itinere
eonverSO, DOSlrOS a noviSSimo agmine insequi ac laceSSere coeperunt.
XXIIII. 1. Postquam id animum advertit, copias SuaS Caesar in proximum collem Subducit equitatumque, qui auSlinur. m rei hostium impetum, misil. 2. Ipse tulerim in collo medio riplicem aciem instruxit legionum quattuor Veteranarum atque supra Se in Summo iugo duas legiones, quas in Gallia
citeriore proxime conScripserat, ei omnia auxilia conlocavit ac totum montem hominibuS eomplevit: 3. interea Sarcinas in unum locum conferri et eum ab his, qui in superiore acie constiterant, muniri iuSSil. 4. Helvetii cum omnibus suis carris seculi, impedimenta in unum locum contulerunt; ipsi eonsertissima acie reiecto nostro equitatu, phalange facta, Subprimam nOSiram aciem Sue eSSerunt. XXV. 1. Caesar, Drimum suo. deinde omnium ex con-
. Apectu remotis equiS, ut aequato Omnium pericu O Spem fugae tolleret, cohortalus Suos proelium commisil. 2. Milites, ecloe superioresilis missis, lacile hoSlium phalangem perfregerunt. Ea disiecta, gladiis destrictis in eos impetum fecerunt. 3. Gallis magno . ad pugnam erat inpedimento, quod pluribuS eorum sculis uno ictu pilorum tranSsixis et conligatis, cum ferrum Se innexiSSet, neque evellere neque sinistra inpedita Saliseommode pugnare poterant; 4. mulli ui diu iactato brachio praeoptarent Scutum manu emittere et nudo eorpore pugnare. 5. Tandem VulneribuS deseSSi, et pedem reserre et, quod mons suberal circiter mille passuum, eo Se recipere coeperunt. 6. Capio monte et succedentibus nostris, Boii et Tulingi, qui hominum milibus circiter xv agmen hostium claudebant ei novi SSimis praesidio erant, ex itinere noSiros latere aperto adgressi circumvenire, et id conspicati Helvetii, qui in montem Sese, reeeperant, rursuS inStare et proelium redintegrare
22쪽
eoeperunt. I. Romani conVersa Signa bipertito intulerunt: prima et secunda acies, ut Victis ac Summotis resisteret, teritaui venientes suSlineret.
XXVI. 1. na ancipiti proelio diu atque aeriter pugnatum
est. Diutius cum sustinere noSirorum impetus non possentis alleri se, ut coeperant, in montem receperunt, alteri ad im pedimenta et carros suos Se contulerunt. 2. Nam hoc lolost ' proelio. eum ab hora Septima ad Vesperum pugnatum sit, aversum hostem videre nemo poluit. 3. Ad multam noctem etiam ad inpedimenta pugnatum est, propterea quod Pro vallo si carros obiecerant et e loco Superiore in noStros venientes tela coniciebant, et nonnulli inter earrOS rotasque mataras aetragulas subiciebant nOSi Sque vulnerabant. 4. Diu cum esset Pugnatum, inpedimentis ea risque nostri politi sunt ibi Orgetorigis filia atque unus e siliis captus est. 5. Ex eo proelio circiter hominum milia cxxx superfuerunt eaque tota nocte continenter ierunt; in fines Lingonum die quarto pervenerunt, cum et propter Vulnera militum et propter Sepulturam Occisorum nostri triduum morali, eos sequi non potuiment. 6. Caesar ad Lingonas litteras nuntiosque misil, ne eos frumento neve alia re iuvarent: qui Si iuvissent, Se eodem loco, quo Helvesios, habituru n. Iprie, triduo intermiSSO, cum omnibus copiis eos sequi coepit. XXVII. 1. Helvetii omnium rerum inopia adducti, legatoS de deditione ad eum miserunt. 2. Qui eum eum in itinere e0nvenissent Seque ad pedes proiecis ent suppliciterque locutinentes pacem petissent, atque eos in eo loco, quo tum eSSent suum adventum expectare iuSSisSet, paruerunt. 3. ΕΟ pOSi quam CaeSar pervenit, ObSides, arma, SerVOS, qui ad eos perfusissent. Ο sepos OScil. 4. Dum ea conquiruntur et conseruntur, nocte intermissa, circiter hominum milia VI eius pagi, qui Verbi genus appellatur, sive ii more perterriti, ne armis traditis supplicio adficerentur, Sive Spe Salutis inducii, quod in tanta multitudine dediticiorum suam fugam aut occultari aut omnino ignorari posse existimarent, prima nocte e castris uelvetiorum egressi. ad Rhenum sinesque Germanorum contenderunt.
XXVIII. 1. Quod ubi Caesar resciit, quorum per fines ierant, his, uti conquirerent et redueerent, si sibi purgati esse
23쪽
vellent. imperavit: reductos in hostium numero habuit; reli- quOS OmneS, Obsidibus, armis, perstigiS traditis, in deditionem aecepit. 3. HelvetiOS, I ulingos, LaioVieOS, Rauracos, insnes Suos, unde erant profecti, reverti uSSit, ei quod omnibus fructibus amissis domi nihil erat, quo famem tolerarent, Allobrogi Lus imperavit, ut iis frumenti copiam sacerent: cs J ipsos oppida vicosque, quos incenderant. reStiluere iussit I. id ea maxime ratione fecit, quod noluit, eum locum, unde 4 μ Helvetii discesserant, vacare, ne propter bonita inua agrorum Germani, qui tranS Rhenum incolunt. e Suis finibus in Helvetiorum lines transirent et sinitimi Galliae provincias Allobrogibu Sque eSSent. 5. Boios, petentibuS Aeduis, quod egregia Virtute erant cogniti, ut in liuibus Suis collocare ni eoneeSSil; bquibus illi agros dederunt quosque poSlea in parem iuriS liber-
talisque condicionem, atque is Si erant, receperunt. XXV illi. 1. In castris Helvetiorum labula repertae Sunt litteris Graecis eonsectae ei ad Caesarem re 'lae, quibuS in tabulis nominatim ratio consecta erat, qui numerus domo eXiSSel eorum, qui arma ferre possent, et item Separatim Pueri, Senes, muliereSquo. 2. Quarum omnium rerum Summa erat capitum Helvetiorum milia CCLXIII, Tulingorum milia XXXVI Latouieorum XIIII, Rauraeorum XXm, B0i0rtiri XXXII; ux his qui arma serre possent, ad milia nonaginta uuo. Summa omnium fuerunt ad milia cccLxviII. 3. Eorum, qui domum redierunt, cenSu habilo, ut Caesar imperaverat, repertuS eSt numelias milium C et X. XXX. 1. Bello Helvetiorum consecto, totius sere Galliae legali, principes civitatum, ad CaeSarem gratulatum eon Venerunt: Intelligere sese, tametsi pro veteribus Helvetiorum
iniuriis populi Romuni, ab his poenas bello repetisset, tamen eam rem non minus stae usu terrae Galliae quum populi Romani accidiss8, 3. propterea quod eo consilio Drentissimis rebus domos suas Helvetii reliquissent, uti toti Galliae bellum inferrent imperioque potirentur locumque d0micilio eae magna copia deligerent, quem eae omni Gallia opportunissimum ac fructu0sissimum iudicassent, reliquusque civιtates stipendiarias haberent. 4. Insierunt, uti sibi concilιum lolius Galliae in diem certam indicere, idque inesaris voluntate facere, liceret a
24쪽
sese habere quasdam res, quas eae communi congensu ab eo petere vellent. 5. Ea re permissa, diem concilio constituerunt et iureiurando, ne quis enuntiaret, niSi quibus communi consilio mandalum esset, inter Se SanXerunt.
XXXI. 1. Eo concilio dimisso, idem principes civitatum qui
ante suerant, ad CaeSarem reverterunt petieruntque, ut sibi secreto de sua omniumque Salule cum eo agere liceret. Ea re impetrata sese omnes stentes CaeSari ad pedes proiecerunt: Non minus se id contendere et laborard, ne ea, quae disissent, enuntiarentur, quam uti ea, quae vellent, imp trarent, propterea quod, si enuntiatum esset, summum in σuciatum se venturos viderenL 3. Locutus est pro his Diviliacus Aeduus: Galliae totius factiones esse duas: hurum alterius principatum tenere Aeduos, alterius Arvernos. 4. meum tantopere de potentum inter se multos annos contenderent, factum eve, uti ab Arvenis Seq/ιamsque Germani mercede accerserentur. 5. Horum primo circiter milia xv Rhenum transisse; posteaquam agros et cultum et copias Gallorum homines feri ac barbari adamassent, traductos p latres; nunc esse in Gallis ad centum et xx milium numerum. 6. Cum his Aeduos eorumque clientes semel atque iterum armis contendisse; magnom calamitatem pul808 accepisse, omnem nobilitatem, omnem senatum, omnem equitatum amisisse. I. Quibus proetiis calamitatibusque fractos, qui et sua virtute et populi Romani hospitio atque amicitia plurimum ante in GaIlia potuissent, fouet0s esse Sequanis obsides dare nobilissimos civitatis et iureiurando civitatem obstringere, Sese nequctobsides repetituros neque auetilium a popuI0 R0mano inploraturos neque recusaturos, quo minus perpetuo sub illorum dicione atque imperio essent. 8. Unum se esse eae omni e vitute Aeduorum, qui adduci non posuerit, ut iuraret aut lia heros suos obsides daret. 9. Ob eam rem se eae civitate profugisse et Romam ad senatum venisse auaeitium postulatum, quod solus neque iureiurando neque obsidibus teneretur.
10. Sed peius victoribus Sequanis quum Aeduis stetis accidisse, propterea quoa Arioιistus, reae Germanorum, in eorum finibus eo edisset tertiamque partem ustri Sequam, qui esset optimus totius Gallis, occupavisset, et nunc, de altera puris
25쪽
'tertia Sequanos dessederθ iuberet, propterea quod paueis mensibus ante Harudum milia hominum xxim ad eum venissent, quibus Ioeus ac sedρs pararentur. 11. Futurum e388 pulticis annis, uti omnes eae Galliae sinibus pellerentur atque omnes cermani Rhenum transirent: neque enim confeTendum e8se Gallicum cum Germanorum agro, neque hunc consuetudinem victus eum illa comparaudum. 12. A riovistum autem ut semeι Gallorum copias proelio vicerit, quod proelium factum siι ad Muget0brigum, superbe et crudeliter imperare, obsides n0bilissimi cuiusque liberos pos ere et in eos omniu eaeempla cruciatusque edere, 8i qua res non ad nutum aut ad voluntatem eius facta sit. 13. Hominem esse barbarum, iracundum, temer rium: non posse eius imperia diutius sustinere. 14. Nisi quid in Caesare populoque Rumano sit auaritii, omnibus Gallis idem esse faciendum, qu0d Heloetii fecerint, ut domo emigreut, aliud domicilium, alias sedes, rem0tus a Germanis, pstunt fortunamque, quaecumquθ accidat, eaeperiaulur. 15. Haec si enuntiata Ariovisto sint, non dubitare, quin de omnibus obsidibus, qui apud eum sint, gravissimum supplicium Sumat. 6. Caesarem vel auctoritate sua atque exercitu3, vel recentirietoria, vel nomine populi Romani deterrere p08Se, ne maior multitudo Germetnorum Rhθnum traducatur, Galliumque omnem ab Ariovisti iniuria posse defendere. XXXII. 1. Hac oratione ab Divitiaeo habita, omnes, quirant, magno fletu auxilium a Caesare pelere coeperunt. Animadvertit Caesar, unos ex omnibus Sequanos nihil ea- 'rum rerum sacere, quas celeri sacerent, sed tristes capite de- . misso terram intueri. Eius rei quae cauSa eSSel, miratu S ex IpSis 3. Nihil Sequani respondere, sed in eadem tri-slilia taciti permanere. Cum ab his Saepius quaereret neque ullam omnino vostem exprimere posset, idem Divili acu Aeduus respondit; 4. Hoc esSe miseriorem et graviorem fortunam uanorum quam reliQuorum . quod Soli, ne in oecullo quidem queri, neque auxilium implorare auderent, absentisque Ariovisti erudelitatem. Velut Si coram adesSet, horrerent, 5. Propterea quod reliquis lamen sugae facultas daretur, Sequanis Vero, qui intra sines Suos Ariovistum recepiSSent, quorum Oppida omnia in potestate eius eSSent, Omnes cruciatuS eSSent perserendi.
26쪽
ὰ XXXIlI. 1. II is rebus cognitis Caesar Gallorum animos Z1' verbis confirmavit, pollici luSque HS Inhi eam rem curae suturi Iam: magnam se husere pem, et benefleto suo et auctoritate ς adductum, Ariovistum finem iniuriis lacturum. Hac oratione, ς habila concilium dimisit. 2. El Secu'ad ηα multae res eum hortabantur, quare sibi eam rem cogitandam et Suscipiendam 90 Dularet: in primis; quod AeduoS, fratreS PODSangUineOSque Saepenumero a Senatu appellatos, in Servitute atque in dicione Videbat Germanorum leneri eorumque ObSi deS eSSe apud Ariovistum ac Sequanos intellegebal; quod In lanio imperio 90puli Romani turpissimum sibi ei rei publieae esSe arbitrabatur. 3. Paulatim autem GermanoS conSueSeere Rhenum L. γ transire. et in Galliam magnam eorum multitudinem venire,, populo Romano perteolosum videbat, 4. neque Sibi homines Myseros ac barbaroS lem Deratur0S e XiStimabat. Huin cum omnem Galliam occupavissent, ut ante Cimbri Teutonique fecissent in provinciam exirent atque inde in Italiam contenderent, praesertim cum Sequanos a provincia noStra Rhodanus divi. deret; quibuS rebus squam maturrime Oecurrendum putabat. 9 5. Ipse aulem Ariovistus tantos Sibi Spiritus, laniam arrogantiam sumpserui, ut serendus non Videretur.
XXX lli I. 1. Quamobrem placuit ei, ut ad Ariovistum le-m
gaios mitteret. qui ab est. Dostularent. uli aliquem locum me-dium utriusque ronloquio deligeret: Velle SeSe de re publica et Summis utriusque rebus cum eo agere. 2. Ei legationi
iovistus respondit: Si quid ipsi a Gesere πυε 088et, se88 ad eum venturum fuisse; si quid ille se velit illum ad se
venire oportere. 3. Praeterea se neque sine eaeercitu in eas partes Galliae venire audere, quas Camur p08Sideret, neque eXercitum sine magno ccmmeatu atque molimento in unum locum contrahere posse. 4. Sibi autem mirum videri quid in sua Gallia, quam bello vicisset, aut Caesari aut omnino populo Romano Moisi esset.
XXXV. 1. Ilis responsis ad Caesarem relatis, iterum ad eum Caesar legalos eum his mandatis mittit: 2. Quoniam tantori Jδus populique Romani beneficio adstem . cum in consulatu Suo reae atque amicus a senatu appeι latus esseιἰ hunc sibi p0-
putoque Romano gratiam referret, ut in conloquium venire' β γ
27쪽
invitatus gravaretur, neque de communi re dieend sibi e cognoscendum putaret, haec eSSe, quae ab eo p0stularet 3. primum, ne quam multitudinem hominum amplius trans Rhenum in Galliam traduceret: deinde, obsides, quos hicteret ab Aeduis, redderet. Sequanisque permitteret, ut, quos illi habes orent, voluntate eius reddere illis liccreις neve Aeduos iniuria lacesseret, nese his sociisque eorum bellum inferret. 4. Si id ita fecisset, sibi p0puI0qud R0muno perpetuum gratiam atquθamicitiam eum eo futurum: si non impetraret, Sese, quoniam M. Messala, M. Pi80ne consulibus Senatus censvisses, viti, quieunque Galliam provinciam obtineτet, quod commodo re ublieae facere posset, Aeduos ceterosque amicos populι Romani defenderet, se Aeduorum iniuriaS non neglecturum. XXXVI. 1. Ad haec Ariovistus respondit: Ius esse belli, ut, qui vicissent, iis, quos vicissent quemadmoΤkm vellent, et perarent: item populum Rumanum victis n0n ad alteriu3co ruescriptum, Sed ad suum arbitrium imperare con8urase. 2. Si ipse populo R0mano non praescriberet, quemadm0dum uo iure uteretur, non op0rtere sese a populo Romano in sus iure impedιri. 3. Aeduos sibi, quoniam belli fortunam temptassenι et armis congressi ac superati essent stipendiarios esse factos. 4. Magnum Caesarem iniuriam facere, qui suo n*dventu vectigalia sibi deteriora faceret. 5. Aeduιs se obsides
ε ιrurum non esse, neque iis neque eorum sociis iniuria bellum inlaturum. Sisu eo munerent. Ou0d conΓenisset. stipe miliumque quotannis Tenderent; s. id non fecissent, longe iis fraternum nomen populi Romani afuturum. 6. Quod sibi
Caesar denuntiaret, se Aeduorum iniurias non neglecturum, neminem secum sine sua pernicie contendisse. I. Cum vellet, congrederetur: intellecturum, quid invicti Germani, eaeercitatissimi in armis, qui inter ann08 XIIII tectum non Subissent, virtute p08Sent.
XXXVII. 1. Haec eodem tempori csteSari mandata rese rebantur et legati ab Aeduis et a I reveris leniebant: 2. A dui quysiuuia quod Harudes, qui nuper in Galliam transportati ossent, sines eorum popularentur: SeSe ne obsidibus quidem datis pacem Ariovisti redimere potuisse; 3. 4 reveri autem γο P gos senium Sueborum ad ripam Rheni consedisse, qui Rhe
28쪽
21 COMM. L CAP. XXXV XXXVIIII.
num transire conarentur: his praeeSse NaSuam et Cimberium fratres. 4. Quibus rebus Paesar vehementer commolus malu-randum sibi existimavit, ne, si nova manus Sueborum cumj veleribus copiis ArioviSli Sese coniunXiSSet, minus saei Ie resisti posse l. 5. llaque re frumentaria, qua P celerrime γωluit) comparata. magnis itineribus ad Ariovistum contendit. XXXVIII. 1. Cum tridui viam proceSSiSSel. nuntiatum est
tendere triduique viam a s Im is profecisse. 2. Id ne
cideret, magnopere Sibi praecavendu ni Caesar existimabat. 3. Namque uni lim rerum, quae ad bellum usui erant, summa erat in eo Oppulo facullasi 4. idque scitula loci sic munie-hatur, ut magnam ad due dum bellum claret facultatem, pro- plorea quod sumen Dubis, ut circino cjrcumductum, paene totum stat dum. 5. reliquum Spalium, quod est nonia xj amplius edum Sexeeniorum, qua flumen intermittit, mons
continet magna altitudine, ita, ut radices montis ex utraque parte ripae numinis conlingant. 6. Hunc murus circumdatus θ' arcem emeit et cum oppido coniungit. I. Huc Caesar
nocturnis diurnisque itineribus contendit, occupatoque o sita ibi praesidium cinneatae γλὰ j I J XXXVlli I. 1. Dum paucos dies ad Vesontionem rei Du-
mentariae commeatusque cauSa moratur, ex perconlatione no strorum vostibuSque Gallorum ac mereatorum, qui ingenti ma- - nitudine corp0rum German0S incredibili Vir sule atque exerogatione in armis eSSe praedicabant - Saepenumero sese cum his congressos ne vultum quidem atque aciem oculorum dicebant ferre potuisse - , tantus Subito timor omnem exercitum ,γκ occupaVit . . ut non mediocriter omnium mentes animosque , Derturbaret. 2. Hic primum ortus eSt a tribunis militum, praeseclis reliquisque, qui ex urbe amicitiae causa Castharom Seculi, non magnum in re militari uSum habebant; 3. quo- haeum alius alia eau Sa inlata, quam Sibi ad prosistiscendum ne cessariam esse diceret, petebat, ut eius voluntate discedere 7-ceret; nonnulli pudore adducti, ut timoriS Suspicionem vitarent, remanebant. 4. Hi neque vultum fingere neque interdum la-Qrimas tenere poterani: abditi in labernaculis aut suum salum
29쪽
querebantur, aut cum familiaribus suis commune periculum miserabantur. 5. Vulgo lotis eastris testamenta Obsignabantur. Horum vocibus ac limore paulatim eliam ii, qui magnum in eastris usum habebant, militeS centurionesque, quique equi-Z ZZ iatui praeerant, perturbabantur. 6. Qui Se ex his minus timi dos existimari volebant, non Se hostem vereri, man usita . Pos) itineriS et magnitudinem. Silvarum, quaerigissederni stilor
, seu I ips0S atque AriOViSlum, aut rein frumentariam; ut satis com- ' mode Sopportari posset, timere distebant. I. Nonnulli eliam ZZ0 Caesari nuntiarant, cum caStra moveri ae signa ferri i ussisset, non lare dicto audientes milites neque propter timorem Signa
XXXX. 1. Haec cum animadvertisset, convocato consilio omniumque ordinum, ad id consilium adhibitis centurionibus vehementer eos ineuSavilla primum quod, aut quum in partem aut quo fonsιIlla ducerentur, sibi quaerendum auι eosti iandum putaren L 2. Arι0vistum se confuse cupidιssιme popuιι Romuum amicitiam adpetisse: eur hunc tam temere quisquam uk hscio discessurum iudiearet' 3. Sibi quidem persuaderi, cognitis suis postulatis atque aequitate condici num pstruestu, eum neque suam neque populi Romani stralium repudiaturum. 4. Quod si furore atque amentia impulsus bellum intulisset, quid tan- diem vererentur ' aut cur 'dg sma η--θ aut de ipsius dιligentiu sperarent ' 5. Factum eius h stis periculum patrum nostrorum memoria um Cimbrιs et Teutonis a Gaio Mario pulsis non minorem laudem eaee' eitus quam ipsθ imperatre meritus videbatur; factum etiam nuper in Italia servili tumulto, quo tamen aliquid usus ae disciplina, quae a n0bis accepissenti Sublevarent. 6. Eaetatuo iudicare posse, quantum haberet in boni constantia, propte seu quod, qu0s aliquandiu inermos sit
i se I. Denique hos esse eosdem, quibusqum saepenumero Helvi congressi, non solum in suis, sed etiam in illorum finibus, pirumque superarint, qui tamen pares esse nostro eaeercitui i
30쪽
rantes iam de pugna et dispersos subito adortum, magis ratione et consilio quam virtute vieisse. 9. Lui rutioni contra Z e, homines barbaros atque imperitos locus fuisset, hac ne ipsum quidem Sperare nostros exercitus easti posse. 10. Qui suum S timorem in rei frumentariae simulationem angustiasque itin ris conferrent, taceτe arroganter, eum aut de ollicio imperatoris desperare aut praescribere maerentur. 1 L Haec sibi ta fume I De F frumentum Sequanos, Leucos, Lingones sumministrare, iamque esse in agris frumenta matura I de itinere ipsos brevi tempore iudicaturos. - 12. Quod non fore dicto audientes neque signa laturi diean ιυν, nihiι se ea re commoveri r 8 wθ enim, quia buscumque eaeercitus dicto audiens non fuerit, aut male regesta fortunam defuisse, aut utiquo facinore comperto avaritiam esse eonvictam: 13. suum innocentiam, perpetua vita . felicitatem, Helvetiorum bello esse perspectum. 14. Itaque 8e, quod in longiorem diem conlaturus fuisset, reprae3entaturum, et proaeima nocte de quarta vigilia castra m0turum, υι quam primum inιellegere posset, utrum apud eos. pud0r atque oscium an timor valeret. 15. Quod si praeDrea nemo εequatur, tameni sola decima legione iturum de qua dubitares . et praetoriam cohortem futuram. Huis legioni Caesar
rat praecipue ei propter virtutem considebat maxime. XXI. 1. Hac oratione habita, mirum in modum coniti omnium mentes summaque alacritas et cupiditas 'eudi innata est, 2. princepsque decima legio per tribunos illium ei gratias egit, quod de se optimum iudicium se-cisSel, Seque eMe ad bellum gerendum paratissimam consi mavit. 1 3. Deinde reliquae legiones cum tribunis militum et primorum ordinum centurionibus egerunt, uti Caesari salis- sacerent; Se neque umquam dubitasse neque timuiSse, neque de summa belli suum iudicium, sed imperatoris eSse eXiStimavisse. 4. Eorum satisfactione accepta et itinere exquisito
per Divitiacum, quod ex aliis ei maximam fidem habebat, ut milium amplius quinquaginta circuitu locis apertis exercitum taceret, de quarta Vigilia, ut dixerat, prosectus est. 5. Septimo die, cum iter non intermitteret, ab exploratoribus certior lactus est, Ariovisti copias a nostriS milibus passuum quattu0r