장음표시 사용
41쪽
instruendam natura opportuno atque idoneo, - quod is eoilis, ubi castra 90Sila erant, paululum ex planisti e editus tantum adversus in latitudinem patebat, quantum loci aeteS in- Structa Occupare poterat, atque ex utraque parte lateriS deiectus habebat et in frontem leniter fastigatus paulatim ad planiciem redibal, - ab utroque latere eius colli S transversam s0SSam obduxit circiter paSSuum quadringentorum et ad eX- tremas fossas castella constituit, L ibique tormenia conlocaVit, ne, eum aciem inStruxisSel, hostes, quod santum multitudine polerant, ab lateribuS pugnanteS Su0S circumvenire posSent 5. Hoc facto, duabus legionibus, quas proXime conScripSerat, in castris relictis, ut, Si quo opus esset, SubSidio duci p0SSeni, reliquas Sex legiones pro castris in acie constituit. Hoste Silem Suas copias ex eaSiris eductas inStruxerant.
, xlium exercitum. Hanc Si noStri transirent. hoSles expecta- bant; nostri autem, si ab illis initium tranSeundi sileret, ut impeditos adgrederentur, parali in armis erant. 2. Interim proelio equestri inter duas acies contendebatur. Ubi neutri transeundi initium faciunt, Secundi Ore equitum proelio nostris, Caesar SuoS in castra reduxit. 3. Hostes prolinuS ρX eo δ l0e0 ad flumen AX0nam contenderunt, quod eSSe pOSt noStra castra demonstratum est. 4. ibi vadiS repertis pariem Sua- hum copiarum traducere eo lim Sunt, eo eo Silio, Ut, Si pOS- Seni, caStellum, cui praeerat Quintus Titurius legatus, expu-' ' gnarent pontemque interscinderent; 5. Si minuS pol utSSent, agros Remorum popularentur, qui magno nobi S uSui ad bel- ' lum gerendum erant, stommeatuque nOStrOS prohiberent. Z .i X. 1. CaeSar, certior saelu S ab I iturio, omnem equitatum
et levis armaturae Numidas, sunditores Sagillari que pon- 'tem traducit atque ad eos contendit. 2. Acriter in eo loco pugnatum eSt. Hostes impedil0S noStri in flumine adgreSSi
magnum eorum numerum Occiderunt; 3. per eorum corpora
reliquos audacissime transire 'eonantes, multitudine telorum reppulerunt;. prim0S, qui tranSierant, equitatu cireumVentos interfecerunt. 4. Η0Sles, ubi et de expugnando oppido et de numine tranSeundo spem se sesellisse intelleXerunt, neque BO-
siros in locum iniquiorem progredi pugnandu Sa Viderunt,
42쪽
COMM. II. CAP. VIlI-XII. alque imus res frumentaria descere coepit, e0DSilio convoea--lo, conssiluinint. optimum esse, domum Suam quemque reverti, et, quorum in sines primum Romani eXercitum introdii xissent, ad eos des 'ndendos undique conVenirent, ut potius in suis quam in alienis sinibus decertarent, et domesticis copiis rei frumentariae uterentur. 5. Ad eam Sententiam, cum reliquis causis, haec quoque ratio eos deduXit, quod Diviliacum atque Aeduos sinibus Bellovac0rum adpropinquare cognoverant. His pereuaderi, ut diutius morarentur neque suis auxilium serrent, non poterat.
XI. l. ali re e0ns jlula, Se u lita igiliae magno cum Sire--pitta ae tumultu castris egressi, nullo certo Ordine neque im- Disperio, cum Sibi quisque primum itineris locum peteret et do
mum pervenire pr0peraret, secerunt ut conSimilis sugae profectio videretur. 2. Ac re ina Imi Caesar per speculatores 'cognita, in Sidias veritus, quod , m a de cauSa dis sed non nondum perspexerat, exercitum equitatumque casiris Gnii- nuit. 3. Prima luce confirmata re ab e Xyl0 loribus, omnem equitatum, qui n0ViSSimum agmen moraretur, praemixit. II is
Quin sum Pedium et Lucium Aurunculeium Collam istoealos praesecit; Titum Labienum legatum eum legionibus tribus subsequi iussit. 4. Hi novissimos ad0rli et multa milia passuum pr0seculi magnam multitudinem eorum fugientium conciderunt, cum ab extremo agmine, ad quos Ventum erat, consistereni sortiterque impetum nostrorum militum sustinere nis. prioreSque, quod abesse a periculo Viderentur neque ulla necessitate neque imperio conlinerentur, exaudito clamoroperturbatis 0rdinibuS Omnes in fuga Sibi praesidium p0nerent' 6. Ita sine ullo periculo laniam eorum mullitudinem nostri interfecerunt, quantum fuit diei Spalium, Sub occasumque solis destiterunt Seque in eaSira, ut erat imperatum. ee
XII. 1. Postridie eius diei CaeSar, priuSquam Se h0Stes ex terrore ac fuga reciperent, in sines Suessionum, qui proximi Remis erant, exercitum duxit et magno itinere consecto ad oppidum Novi 0dunum contendit. 2. Id ex itinere oppugnare γconatuS, qu0d Paeuum ab de senS0ribus esse Φudiebat. propter e
latitudinem lassae murique altitudinem, pauci lesendentibus
43쪽
expugnare non potuit. 3. Castris munitis, Vineas agere, quae- ad oppugnandum uSui erant, comparare coepit. 4. Inle-γe Imrim omnis ex fuga Suessi0num multitudo in oppidum pro- nima iocle convenit. 5. Celeriter Vinet S ad Oppidum actis, ggere iacto turribuSque conStitutiS, md nitudine operum, quae G Reque viderant ante Galli neque audierant, et celeritate Romanorum permoli, legatos ad CaeSarem de deditione mittunt
XIII. 1. Caesar, obsidibus acceptis primis civitalis atque' ipsius Galbae regis duobus siliis, armisque omnibus erippido traditis, in deditionem Suessiones accepit, exercitumque in
Bellovacos ducit. 2. Qui cum Se Suaque omnia in oppidum Bratuspantium contuliSSent, atque ab eo Oppido Caesar cum exercitu milia paSSuum quinque abeSSet, Omnes maiores I a uex oppido egreSSi manuS ad CaeSarem tendere et voce signi-
que contra p0pulum Romam im armiS contendere. 3. Item , cum ad 0ppidum acceSSiSSel castraque ibi poneret, pueri mulieresque ex muro paSSis manibuS- more pacem ab Romanis pelierunt. XIIII. 1. Pro his Diviliacus - nam poSi discessum Belgarum dimissis Aeduorum copiis ad eum reverterat - facit verba: 2. Bellovacos omni tempore in side atque amicitia ei-nitatis Aeduae fuisse; 3. impulsos ab suis principibus, qui digerent, Aedu0s ab Caesare in servitutem redactos omnes in-s dignitates contumeliusque perferre, et ab Aeduis si ecisse, et populo Romam bellum intulisse. 1. Qui eius consiιιι principes fuissent, qu0d intellegeτent, quantum calamitatem civi-lan intulissent, in Britanniam profugisse. 5. Pelere non solum Bellovacos, sed etiam pro his Aeduos, a sua clementia. 176 mansuetudinθ in eos utatur. 6. Iuod si fecerit, Aeduorum Uuuetoritatem apud omnes Belgas ampliAcaturum, quorum auriliis atque opibus, si qua bella inciderint, sustentare consuerint.
et ἐχ/XV. 1. Caesar. honoris Divitiaci atque Aeduorum gau Sa sese eos in fidem recepturum et conServaturum dixit; seclquod erat civitas magna inter Belgas auctoritate atque bo-
, minum multitudine praestabat, sexcentoS obSideS poposcitia
44쪽
2. His traditis, omnibusque armis ex oppido conlatis, ab eo loco in sines Ambianorum pervenit, qui se Suaque Omnia sine mora dediderunt. 3. Eorum fines Nervii altingebant: quorum 'asse natura moribusque CaeSar cum quaereret, Sic reperiebat: ιδ h. Nullum aditum esse ad eos mereat.ibus : nihil nati vini reliquarumque rerum inferri. quod iis rebus relanguesceres ' 'nimos eι remitti virtutem eaeistimarent: 5. esse homines feros magnaeque virtutis; increpitare atque infusare reliquos Be stus, qui se populo Romano dedidissent pareiamque virtutem apr0ieci8Sent; confirmare, sese neque legatos missuros neque ' vultum condicionem pacis accepturo3.
consedisse adventumque ibi Romanorum eXpectare una cum Atrebalis et Viromanduis, sinitimis Suis - nam his utriSque erSuaserant. uti eandem belli sortunam experirentur -; 3. ρX- clari etiam ab his Aduatucorum copias atque esSe in iti-HMere; 4. mulieres, utqug per aetatem ad pugnam inutiles vi- Merentur, in eum locum conieciSSe, quo propter paludes exer- et eitui aditus non esset. XVII. 1. His rebus cognitis, exploratores centurionesque , praemittit, qui docum idoneum eastris deligant. 2. Cum exstat adediliciis Belss reIIquisque Uallis conplures Caesarem seculi
una iter sacerent, quidam ex his, ut pOStea ex captiviS cognitum eSt, eorum dierum Fnsuetudine itineris nostri exercitus perspecta, nocle ad Nervios pervenerunt atque his demonstra runt, inter singulas legiones inpedimentorum magnum nume-Hrum intercedere, neque esSe uuieuuam negotii. cum prima
legio in castra venisset reliquaeque legiones magnum spatium Fabessent, hanc sub sarcinis adoriri; 3. qua pulSa inpedimentisque direptis, futurum, ut reliquae contra conSiStere non au- μderent. 4. Adiuvabat etiam eorum consilium, qui rem de-
seresant, quod Nervii antiquitus, cum equitatu nihil possent o neque enim ad hoc tempus ei re Student. sed quicquid possunt, pedestribus valent copiis quo facilius et finitimorum equitatum, Si praedandi causa ad eos venissent, impedirent, teneris arboribus incisis atque innexis, crebrisque
45쪽
in latitudinem ramis enalis et rubis sentibusque interiectis. A mlacerant, ut Iustar muri hae Sepes munimentum praeberent, ς' quo non modo non intrari, sed ne perSpici quidem posset. f et ι η'-- rebus cum iter agmini S noSiri im Dediretur, non omit
klendum sibi consilium Nervii existimaverunt.
S XVII l. 1. Loei natura erat haec, quem locum nOStri caStris delegerant. Collis ab summo aequaliter declivis ad flumen Sabim, quod supra nominavimus, vergebat. 2. Ab eo numine' ii pari adejivitate collis nascebatur adversus huic et contrarius, passus circiter ducentos insima apertu C ab superiore parte 2 Τί silvestris .non facile introrsus perspici pOSSel. 3. Intra eaS SilvaS hOSles in occulto Sese continebant; in a Derto loco Se- ληcundum numen paucae stationes equilum vidiebantur. Fluminis erat alii ludo circiter pedum trium. XVlli I. 1. Caesar equitatu praemisso Subsequebatur omni- oohus e0Diis: Sed ratio ordoque agminis aliter se habebat, ac Belgae ad Nervios detulerant. 2. Νam quod ad h0SitS ad 9r pinquabat, eonSuetudine sua CaeSar Sex legiones expeditas ducebat ; 3. 908t eas lolius exercitus impedimenta conlocarat; inde
duae legioneS, quae proxume con Scriptae erant, tolum agmen claudebant praeSidioque impedimentis erant. 4. EquiteS nostricum funditoribus Sagittariisque sumen tranSgreSSi, cum ho-Stium equitatu proelium commiserunt. 5. Cum se illi identidem ., M in Sit Vra ad SUOS recipere t ac rursu S ex Silva in nOStros im- petum facerent neque nostri longius, quam quem ad sinem p0Precla ac loca aperta pertinebant, cedentes inSequi auderent, interim legioneS SeX, quae Drimae venerant, Opere dimenso caStra munire coeperuns 6. Ubi prima impedimenta nostri exercitus ab iis, qui in silvis abditi latebant, ViSa sunt, quod tempus inter eos committendi Droelii eon Venerat . ut intra Sil- vaS aciem ordinesque eonStituerant seque ipsi sese confirma- verant, subito omnibus copiis provolaverunt impetumque in nostros equites fecerunt. T. His lacile pulsis ac proturbatis, ineredibili celeritale ad numen decucurrerunt, ut paene uno tempore et ad silvas et in numine et iam in manibus n0Stris hostes Viderentur. 8. Eadem autem celeritate adverSo colle ad nostra eaStra atque eos, qui in opere occupati erant, contenderunt.
46쪽
XX. 1. CaeSari omnia uno tempore erant agenda: vexillum proponendum, quod erat insigne, eum ad arma concurri Oporteret; signum tuba dandum; ab opere revocandi militeS; qui paulo longiuS aggeris petendi cauSa proceSSerant, decerSendi; acies iStruenda, milites cohortandi, Signum dandum. 2. Quarum rerum magnam partem temporis brevitas et succeSSus hostium impediebat. 3. His dissicultatibus duae res erant subsidio: Scientia atque usus militum, quod Superioribus proeliis eXercitati, quid fieri oporteret, non minus commode ipsi sibi praescribere quam ab aliis doceri poterant, et quod ab opere Singulisque legionibus singulos legatos Caesar discedere nisi munitis caStriS Veluerat. 4. Hi propter propinquitatem et celeritalem hostium nihil iam Caesaris imperium expectabani, Sed per Se, quae Videbantur, administrabant. XXI. 1. CaeSar, necessariis rebus imperatis, ad cohortandos milites, quam in partem sors obtulit, decucurrit et ad legionem decumam devenit. 2. Milites non longiore oratione cohortaluS, quam uti Suae pristinae virtutis memoriam relinerent neu perturbarentur animo, hostiumque impetum sortiter Su-Stinerent , 3. quod non longius hostes aberant, quam quo telum adici posset, proelii committendi signum dedit. 4. Atque in alteram partem item cohortandi causa prosectus, pugnantibuSoccurrit. 5. Temporis tanta fuit exiguitas hoStium que iam paratus ad dimicandum animus, ut non modo ad inSignia adcommodanda, Sed etiam ad galeaS induendas Sculisque legimenia detrudenda tempus desuerit. 6. Quam quiSque ab Operem partem caSu devenit quaeque prima Signa conspexit, ad haec constitit,
que collis et necessitas temporis, quam ut rei militaris ratio. atque ordo postulabat, cum diversis legionibus aliae alia in parte hostibuS resiSterent, sepibusque densissimi S, Ut ante demonstravimus, interiectis prospectus impediretur, neque certa subsidia eonlocari neque, quid in quaque parte OpuS eSSet, provideri neque ab uno omnia imperia administrari poterant. 2. Itaque in tanta rerum iniquitate fortunae quoque eventuS varii sequebantur. mitteret.
47쪽
XXIII. 1. Legionis nonae et decimae milites, ut in sinistra parte acie constiterant, pilis emisSis, cursu ac laSSiludine exanimal os vulneribuSque confectos AtrebaleS - nam his ea pars Obvenerat - celeriter ex loco superiore in flumen conpulerunt et transire conantes insecuti, gladiis magnam partem eorum inpeditam interfecerunt. 2. Ipsi transire numen non dubitaverunt et in loeum iniquum progreSSi, rursus reSiSlenteS h0Sles redintegrato proelio in suga coniecerunL 3. Item alia in parte diverSae duae legiones, undecima et octava, prostigatiS VIromanduiS, qui buscum erant congressi, ex loco Superiore in ipsis numinis ripis proeliabantur. 4. At totis fere a fronte et ab sinistra parte nudatis castris, cum in destro cornu legio duodecima et non magno ab ea intervallo Septima constilisSet, omnes Nervii conseriissimo agmine, duce Boduognato, qui Summam imperii tenebat, ad eum locum contenderunt; quorum pars aperto latere legiones circumvenire, paPS Summum caStrorum locum petere coepit. XXIIII. 1. Eodem tempore equites nostri leviSque armatu- rad pedites, qui cum iis una fuerant, quos primo hostium impetu PulsoS dixeram, cum se in castra reciperent, adverSis hostibus oecurrebant ac rursus aliam in partem fugam petebant; 2. et calones, qui ab decumana porta ac summo iugo collis DOSiros Victores numen transisse conSpexerant, praedandi cauSa egreSSi, eum reSpexissent ei hostes in nostris castris versari Vidissent, praecipites fugae sese mandabant. 3. Simul eorum, qui cum impedimentis veniebant, clamor fremitusque oriebatur, aliique aliam in partem perterriti ferebantur. 4. Quibus omnibus rebus permoli equites Τreveri, quorum inter Gallos virtutis opinio eSt Singularis, qui auxilii causa ab ciVitale ad CaeSarem miSSi Venerant, cum multitudine hostium castra compleri no- Sira , legiones premi et paene circumventas teneri, calones, equiteS, funditores, Numidas diversos dissipatoSque in omnes . parieS sugere vidissent, desperatis nostris rebus domum eontenderunt; 5. Romanos pulSos superatosque, castris impedimentisque eorum hostes potitos, civitati renuntiaverunt. XXV. l. Caesar, ab decimae legionis cohortatione ad dextrum cornu proseelus, ubi suos urgeri signisque in unum locum conlatis duodecimae legionis consertos milites sibi ipsos ad pu-
48쪽
gnam esse impedimento vidit, quartae cohortis omnibus centurionibus occisis Signi seroque interlacio, Signo amisSO, reliquarum cohortium omnibus sere centurionibus aut vulneratis aut occisis, in his primipilo P. Sextio Baculo, fortissimo Viro, multis gravibusque vulneribus consecto, ut iam se Sus linere non poSSet, reliquos eSSe tardiores et nonnullos ab novissimis,deSerto proelio, excedere ac tela vitare, hoSlis neque a fronte ex inferiore loco subeuntes intermittere, et ab utroque latere in Stare et rem eSSe in angusto vidit, neque ullum eSSe subsidium, quod summitti posset: 2. scuto ab novissimis uni militi detracto, quod ipse eo Sine Sculo venerat, in primam aciem procesSit centurionibusque nominatim appellati S, reliquOS cohortalus milites, signa inferre et manipulos laxare iuSSit, quo facilius gladiis uti possent. 3. Cuius adventu spe inalala militibus ac redintegrato animo, cum pro Se quisque in conSpectu imperatoris eliam in exiremis suiS rebus Operam naVare cuperet, paulum hostium impetus tardatus est. XXVl. 1. Caesar cum septimam legionem, quae iuxtaeonStiterat, ilem urgeri ab hoste vidisset, tribunos militum monuit, ut paulatirn sese legiones coniungerent et conversa Signa in hostes inserrent. 3. Quo faelo cum alius alii subsidium serret, neque timerent, ne aversi ab hoSle circumvenirentur, audaciuS resiSlere ac sortiuae pugnare coeperunt. 3. Interim milites legionum duarum, quae in noviSSimo agmine praesidio impedimentis fuerant, proelio nuntiato curso incitato in summo colle ab hostibus conspiciebantur, 4. et Titus Labienus, castris hoSlium politus et ex loco superiore, quae res in nostris caStris gererentur, conSpicatus, decimam legionem subsidio nostris misit. 5. Qui .cum ex equitum et calonum fuga, quo in loco reS eSSet, quantoque in periculo et castra et legiones et imperator VerSaretur, cognoviment, nihil id celeritalem bireliquileerust. IXVIl. 1. Horum adventu tanta rerum commulatio est facta, ut nDSiri, etiam qui vulneribus consecti procubuiSsent, Sculis innixi, proelium redintegrarent. Tum eatoneS, perterritos hostes conspicati etiam inermes armaliS Occurrerunt, 2. equites Vero, ut turpitudinem fugae virtute delerent, omnibus in
iocis pugnarunt quo se legionariis militibus praeferrent. 3. At
49쪽
hostes, etiam in extrema Spe SalutiS, laniam virtutem praestiterunt, ut, cum primi eorum cecidisSent, proximi iacentibus insisterent atque ex eorum corporibus pugnarent; 4. liis deiectis et eoacervatis cadaveribu S, qui SupereSSeni, ut ex tumulo tela in nostros conicerent et pila intercepta remittereni: 5. ul non nequiquam tantae virtutis homines iudicari deberet ausos esse transire lalissimum numen, aScendere altiSSimas ripas, subire iniquissimum locum, quae facilia ex dissicilimis animi magnitudo redegerat. XXVIII. 1. Hoc proelio laeto et prope ad internecionem gente ac nomine Nerviorum redacto, maioreS natu, quos una eum pueris mulieribusque in aeStuaria ac paludes coniectos diXeramus, hac pugna nuntiata, cum victoribus nillil impeditum, 2. victiS nihil tutum arbitrarentur, omnium qui Supererant consenSu, legatos ad CaeSarem miSerunt seque ei dediderunt et in commemoranda civitatis calamitate, ex Sexcenti Sad tres senatores, ex hominum milibuS LX vix ad quingentOS, qui arma ferre possent, SeSe redactos eSSe dixerunt. 3. QuOSCaeSar, ut in mi Seros ac Supplices usus mi Sericordia Videretur, diligentissime conservavit suisque sinibus atque oppidiSuli iussit et sinitimis imperavit, ut ab iniuria et maleficio Se SuoSque prohiberent. XXVIIII. 1. Aduatumde quibus Supra ScripSimuS, cum omnibus copiis auxillio Nerviis venirent, hac pugna nuntiata, ex itinere domum reverterunt; 2. cunctiS oppidis castelliSquo deSeritS, Sua Omnia in unum Oppidum egregie natura munitum contulerunt. 3. Quod eum ex omnibus in circuitu partibus altissimas rupes despectuSque haberet, una eX parie leniter adclivis aditus in latitudinem non amplius ducentorum pedum relinquebatur: quem locum duplici allissimo muro munierant; tum magni ponderis Saxa et praeacutas trabes ium uro conlocabant. 4. Ipsi erant ex Cimbris ΤeuloniSque prognati, qui, cum iter in provinciam nostram atque Italiam sacerent, iis impedimentis, quae Secum agere ac portare non poterant, citra numen Rhenum depositis, custodia ex SutS alpraesidium sex milia hominum una reliquerunt. 5. Hi post eorum obitum multos annos a sinitimis exagitati, cum alias bellum in serrent, alias inlatum defenderent, conSenSu eorum
omnium pace saeia, hunc sibi domicilio locum delegerunt.
50쪽
XXX. l. Ac primo adventu exercitus noStri crebras ex oppido excursioneS faciebant parvulisque proeliis cum nostris contendebant: 2. postea Vallo passuum in circuitu XV milium crebriSque castellis circummuniit, oppido SeSe continebant. 3. Ubi, Vin eiS aclis, aggere extrueto turrim procul constitui Viderunt, primum haridere ex muro atque increpitare VocibuS, quod tanta machinatio ab tanto spatio instrueretur: 1. quibusnam manibus aut quibus viribus praesertim homines tantulae Staturast - nam plerumque omnibus Gallis prae magnitudine corporum suorum brevitas nostra eo in lenptui eSt tanti oneris lurrim moturoS Sese confiderent ΤXXXI. 1. Ubi vero moveri et adpropinquare moenibus Viderunt, nova atque inusitata specie commoti, legal0S ad Cae- Sarem de pace miSerunt, qui, ad hunc modum loculi: 2. non eaeistimare, Romanos sine ope divina bellum gerere, qui tantae altitudinis maehinationes tanta celeritate promoΓere p03Sent, 3. Se Suaque omnia eorum potestati permittere dixerunt. 4. Unum petere ac deprecari: si forte pro sua clementiu ac mansuetudine, quum ipsi ab aliis audirent, statuisset, Aduatuc08 rase congervandos, ne se armis despoliaret. 5. Sibi omnes fere sinitimos esse inimicos ac suae virtuti invidere; a quibus se defendere,- traditis armis, non possent. 6. Sibi praestare, si in eum casum deduo tur, quamvis tortunum s popul0 Romano pati, quam ab his per cruciatum intersici, inter quos dominari consuessent. XXXII. 1. Ad haec Caesar respondit: M magis consu tudine sua quam merito eorum civitatem conservaturum, Si prius, quam murum aries attigisset, se dedidissent; 2. sed deditionis nullam esse condicionem nisi armis traditis. Se
id, quod in Nerviis fecisset, fucturum sinitet isque imper turum, ne quam dediticiis populi Romani iniurium inferrenL3. Re nuntiata ad suos, quae imperarentur, facere dixerunt. 4. Armorum magna multitudine de muro in soSsam, quae erat ante Oppidum, iacia, Sic ut prope Summam muri aggeriSque altitudinem acervi armorum adaequarent, et tamen circiter
parte tertia, ut postea perspectum est, celata atque in oppido retenta, portis palesactis eo die pace sunt uSi. XXXIlI. 1. Sub vesperum Caesar portas claudi milites-