장음표시 사용
11쪽
rum etiam profundam, ac sane Diuinam Thomistarum, & Scotistarum dominam,idis semper faciendum curaui, ut nihil in ea obscurum sit, nihilq; dissicultatem asse. rens: Nam id studium meum fuit, ut Philosophari, ac Theologi Zare cupientibus, per me facilis pateret aditus . Sed quoniam in id temporis deuenimus, ut bonorum liu dissorum s scripta multis stae displiceant, multi fere dissipent,6 intolerabili inuidiae liuore commoti, morsibus petant, adeoq; ut rabie quasi furere videantur: Tibi mea omnium Theologorum sapientissi ino, Philosophorum peritissimo, ac Logicorum
acutissimo, nuncupare decreui, ut hinc causam coiiijcias, testifcandae pietatas,dc o seruantiae meae erga te, & Franciscanam Religionem, quam semper obseruaui. De te enim omnes quidem praedicant, teain maximis in coelum laudibus extollunt, quas ne augere cupiens, diminuam potius, silentio pr terire constitui. Sic omnipotens omnium prouisor Deus, inter homines long um esse te velit ut quanti iis,& valeas,omonibus pateat, quantamq; S. R. E. tua omni pietate, omniq; virtute roborata confla tia, utilitatem sit allatura, quilibet possit experimento testari. Ad te igitur Illustrissi. me, ac Reuerendissime Coni tanti, tamquam ad inexpugnabilem, conitantem , sol, solidum' clypeum confugi, sub eo vitam reliquam viuere maximopere cupiens: Quos enim protectio tua non locupletat3quem rursus iniquuin,noxio.; veneno armatum, non deterretὶ Atqui supersedendum mihi nunc est laudum tuarum, quς innumerς sunt, amplificatione, propterea quod eruditi omne optimiq: Viri, eas procul dubio Ciceronis, de Demosthenis stylo dignas albitrantur. Quis na igitur tali,tantoq; pel go vela traderet 3 Accipe isitur litterariae Reipublicae decus, id munus pro tenipore,
maioraq; a nobis expecta:a quo etiam audacter peto, ut qua humanitate nunc primum me in tuorum numerum recipere ut spero non dedignaberis,non minori Beneuolentia hos nostros quantuloscunq labores qui non niti auctoritati tui nominas nixi,
in publicum prodire potuerunt,fouendos existimes. Vale Neapoli Calendis Augusti
Illustrissima e Reuerred irmi dominatIonIs tuae, ac Religioni FranciIcanae, oblei inatissimus ena perq; deuotissimus
12쪽
Neapolitano Sacra Theologia Lectoris,
In Porphyrii uniuersalia clarissima Expositio.
T quoniam qua i Deo sunt, ordinata sunt. cum in ordine tam ad intra, quam ad extra productorum, diurna sapientia decis manifestetur, ut ad Romanos II. scripsit Paulus Apostolus Doctor gentium nuncupatus, ct in Natura iubii Use inordinatum 2. P0frex. I s. o mutaq; ordinem appetere, O rect/ d soni 2. de generatione te . S7. I 2. vet. tex. a. scripsit 'eripatetica schola Princeps Aristoteles. ordinatὸ etiam, O nos iu vostra hac expositione procedamus oportet: ordinem autem talem futurum curabimus, ut Tyronibus incipientibas, o prouectis exercitatis utilissimus. a D. Paulo mo . niti ad Romanos primoricente, Sapientibus, ct Insipientibus debitor sim: friuola dimittendo, cilm -- Lus sit quadam ignorare , quam scire . H Ita prima Philosophia tex. I. monuit nos Aristoteles, post eum in Enchiridis cap. I . confirmauit D. Avininus: quod tune praestasse censebamur, cum Ammomi, Au cennae, Maerrais,Boetis, o nerti Magni,sancti Thomae, Mexio Romani, caletani, Scoti, Anton' An res,
Ioannis de Matimis, Ioannis Anglut, Mauritas Hibernici, Petri ratareti, Nicolai de Orbellis, Verori, Parisienses, Buries, Pauli Veneti, Durii Pacitur 3 Bononis is, Pauli Soncinaris, Gratia i Esculani, Philidipi Mucagata, Petri Nuri clypeus Thomsarum uti cupati, Dominici de Soto, Magistri Francisci leti, o ex omni trita, martaram aliarum, qui in Logicaante nos 'rurrunt; in eampo nostra Academia, voluti ille 'hut , qui testagebat Picas 'ost terra metentium subtile ae Mari males sententias , veluti preti fas Margarisas, ea breuitase qua μοι poterit mel m/, diuina ope collegirimus, ac collictas, nos bara sententiam a cientpr. examinaueramus: quas veluti laetas segetes in area nostri intellictus, iamdiu reconditas , o nostris assiduis tironibus tritura tar, siseis sciendi cupiditate flagrans, grato animo rcceperit, furem putismum in sui intellictas horreo reponet :quod si mibi erit laboriosium, aliis tamin erit fructuosum. Vbι enim cum labore quatitur, ibi fructucιὸ aliquid iuuenitur;siquid in pluries homo laborios/cribras γnum modium sabuli, ut νuam inueniat Margaritam, . colliget cap.9. dicebat Maguus commentator Averroes. Nee me latet, quὸd st e delectat monoptitudo pollicentis . licet saepius tererrat eum laboris inmensitas. ad quem secuti bortatur proficiendi eniditas, ita dehortatur desiliendi infirmitas , vis vinculeum dias Elys benefacien , quo nos isa descentes, bae nostra expositione in Isagogicum Porph libe
lum, Vipeream quorundam Auerrocitantium fra dentiam conculcabimus, quas iniqua voluntas non ad incelligentiam veritatis, sed ab fabulas, o pernicioca oblectamenta homines adhortatur: sed antequam textum aggrediar, ut Iuvenibus facilior ad hune Ii,um actus staretur. illa praefari intendo, qua in inbtio tib . um Aristotelis solent prauotari, Graecos. erubes. classicos subtiles Latinos in hoc sectatur; i ter quos, Triummares Ducessemper extite runt D. Themas, o Scotus: quorum tanta, in Logita, Nilos phia, o Theologia fulget Auctoritas. ut nemo bucasta eorum Documentis iustam calumniam in ore valuerit , quamuis temerarius aliquis, non GS Hrbis tetrare prysum erit: νι tandem cum D. Paulo ad C rantiaos ιy. duamus, iam venerit quod perfectum est. tuacuabitur quod ex parte en: qua autem praefari in- en sunt hac nuntio, nititasMrdo,diuiso, vortio ia doctrina, omen libri, σ Mmen Auctoris.
Maisio de intentione, se subiecto uri prata
titulus est declarandus, ut terminis intellectis, eius quod quaeritur
veritas percipiatur: terminorum enim notitia tons.& origo est om-Lis cognitionis, secundu vulgatam secundo post est a te c. p s lucidissimi sententiam,& Averrois consen minorum est sum I. Phycco m. II. . Phys a .&6. Ethicorum
aliae .cces cap. immoΛris .ptina occuli IT. sic practi cantis, i ubi probare volens coeluni esse nec graue, neci
ue prim ud grauitas, di leuitasseexplicat; quod
confirmas Nicolaus Bonet tus in copendio Fo malitatum dixit, 2, ignorantia terminorum mnlistos decepit, ac et tare permist:& quia desubiecto
primo huius libri quaerimus. de subiecto. & pri.
mitate eius erit nobis disserenduin . unde noto
primo, P differentia est inter subiectum. N obi diu scientiae, secundum Gulielmum Occham in Prologo sent. q. s. di Petrum Nigrum '. . & I a. nam subiectum scientiae est subiectum conclusionis, seu id de quo scitur, seu eoncluditur propria Passio robiectum vero scientiae est illud.quod scitur, immediate terminas actum sciendi,& est idisa conci ullo scita, &secum subiectum demo strationis sit pars conclusionis scitae, dicitur su-
13쪽
biecti m esse pars obiecti. & si sorte subiectum quindoque di tur obiectum, non est obiectum totale. sed clam sciti Me, .ua Hui, oppolita sentiat Gregorius de Arimino in prologo primi
sent. q. l .art. l. dic in ,l concluso demonstrationis non est obiectu scientis acquisitae per demonstrationem, sed significatum totale conclusonis demons ratae est obiectum cientis, de probans
quandam tertiam sua ' conclusionem inquit, u non conclusio demost rati ua, nec tota demonstratio, nec res extra. vel sipnis cata' milium propositionum demonstratiot: , sed significatum totale eo clusionis est oluectu scientiae. v.g. lasc coclusio,
'. homo est risibilis, non est obiect5. sed boe significatum, hominem esse risibilcm .en obiectum: sed si hoc quod Gregorius dicit esset vetui melius dici posset lii ira notitia concitisionis, quae conclusio constat ex primo considerato , de prima eius assione, in aliqui scissita dici deberet obiectum ilius scientiae. de ideo uci ita est dicendum, vel cum Oecham est nitendum. Ampli ut hic pro eodem sumo interetionem, de subiectum: quamuis pre ιὰ sumpta, diuersa significent apud Auer. in prologo primi Physicorum. Intentio enim sicut nomen sonat, est in aliud tentio, de quandoq; est a
ctu subluntati,,ut dixit D Thomas 1.2. q. 2.ar. I. Nos veta ab li1 doctrina no recede es dicimus,u, intentio duplex est, videlicet sormalis, de biectiva, tam tutellectus, quῖm voluntatis: nam se uti actus tutelligendi, ab intellectu elicitus, diacitur intentio formalis, de obiectum cognitum, e sue reale, sitie intentionale, dicitur intentio obiectiva; ita etiam in voluntate, volitio, quae est quaedam operatio a voluntate elicita, dicitur intentio formalis . de obiectum volitum, seu amatum . de desideratum, dicitur intentio obiecti-ua, de qua re insta redibit seemo hie tamen sum tur intentio pro inten: io neu Ibi initia ipsius intellectus, quae dicitur sit biectum scientiae, quod subiectum multiplex est:& quia hic teri minus. Hic terminus biectum multiplex est, ideo distinguendus primos oos d ' eculii ex. ito. de primo sumitur tiabiectum Proin
mi ui a fra sexiori sic ab Arist. sumit utiliant praedicam Eti,
pcij sexeplii. in secunda diuisione, qua do inquit, quod homo de subiecto dicitur quod abomine, ubi perqueia dant hominem intes igit substantiam prima, putaris Oetatem inferiorem ipsi homini, qui est ita stantia secunda: fecundo sumitur subiectum pro subiecto itiliae licinis, seu pro subiecto in quo, M. inquit Paulus Venetus, quanilo ibi de inquit Aristoteles in subiecto autem issedi eo quod cum in aliqui, sit decide si e cum dicimus quod manus est alba, tunc manus est stio icciiim iii haesionis, idest eui in herer a b edintertio sumitur subiectum pro si bieci , pr sdicationis. dc si e sumitur primo libro Perihe cap .vbi ait, quod dupliciter contingit
ensiciate, aut videlicet de subiecio Vnlii et sali, aut de subiccto particulari: quario sumitur subiectu, pro subiecto tra sinutationis primo Pi s. tex. 62. Vbi Ahi et iti' r in omni transmutatione requiribtur stibi dium, de tex. 6 dubiacia aut e natura, Scc.
suestitans fitatio subitantialis, in qua depc
ditur nomen, R desinitio, siue accidentalis in qua retinetur nolla et . & desinitio, vi primo Phrs. 6'. 7. ys. i s. d a. de an si a comen. dicebat Aue mes: ssumit tur subiectu, pro subiecto alterati
nis, primo degeneratione text. 78. dc a. de animat x. 4 S. v. g. cum manus de calida sit frigida, tune dicit 'r alterari, dc esse hibiectit alterationis. 6. sumitur subiectum , pro obiecto a. degeneratione x 7. 2. de aia Io .de i a. 3c sic nusquisq; sensu, est sus lecti sensibilis, de quatuor qualitates primae alterat tuae. V t c3l: dum. frigidum, humido,
de siccum sunt subiectum tactus: a. de anima to. commen. io8. septimo semitu i subiectu, pro termino positivo ipsius motus, siue sit terminus a quo sue sit terminus ad quem, sic om nis motus, aut est de subiecto in subiectum, ut est motus albterationis primo Phys 63. Aut ex non subiecto in subiectu, dc est generatio, quae potius dici debet a mutatio, aut de subiecto in non subiectum. Se est Rcorruptio ; aut est de non subiecto in non sibi e-ctum dc hie motos non datur, DPhystex. 7. Oct uo sumitur subiectum pro concesto, si e I Phutie.
commen. vltimo dicebat Auerro es, genus lub
stantiarum separa tum est subiectu in in Met phys .i. subistantias ist paratas esse, est concessum, de non probatum a Metaph. sed a Pitysico contra
Auleennam ilicet oppositum huius cum Avicen-n in proloso sent. q. I. scutiat Scotus, dicens, benedicit A viectanas, cui male contradicit commmetrios: si s initur labiectum, pro famulo, sic in Potiricis habetur. 0, in omni ei uitate oportet esse Dominum, d suo iectum. i. famulum. IO. sumi,
turlubiectum, pro si biecto considerationis, seu pro subiecto de quo, de materia circa qua aliqua facultas versatur sic in prologo primi libri Physi.
dicebat Averroes psubiectum istius artis. i. scientiae naturalis istit res sensibiles; dc se ad nostrum propositum sumitur subiectum, dum huius libri Porptiyiij iii bimum inquirimus: de hoc modor subieetsi eos sumptum subiectum, adhuc triplex est a. post. a. derationis trivi delicet, Totale partiale de principale; vel praedi.
cationis, attributionis, de principalitatis, ut post Mauritiam Hibernicum Scatillum in q,3.praedi' butioim , dccabilium Scoci, notauit etiam olerandet Achill, principalitantis Bononientis Averroista r. Phul. to 83.Sublactum totale illud dicitur, quod omnia in illa scien ἰ- .
tia conlidetata stibi e continet, de congregat,totu
enim est, extra quod nihil est, P: sic. i s. dc F.
gat subicct uni t O te, qu ia natura totius n ulla alia est, nisi ut si ordinata collectio,& congregatio sua: si partium, ut I .PEV ip .Phyii. 4 I. de 3.coeli comm S. diccbat A vcrroes: oc 'Mia tol i, qua doq; idem est,quod perfectum, Ut p. lit, ro sen. di stia. 6. q. i. atti3.ex Aristotele truculit ex a dic is
Gabriel, ideo subiectum totale, illiusti rent: ce' subiecisi i
His est subiectum, perfectio dicitur: de tale subie- tale duas b ctum totale duas habere debet partex, vidcli et,
Materialem,&Formalem, seu tem consideratam, de modum conliderandi: de quoad partem marin i a L.
rialem noto cum Ioanne Grammatico I. degen.
tra. 2 3. P artes ita triplici iunt dati erentia iri usdam
14쪽
rentia secun- .um Ioanne Grammaticuruso se aisti quae, e ratio M alis taetra aristio axesponsonis
enim eonveniunt in materia, seu parte materia. li. differunt tamen in sorma. seu parte sormali, ut Ars Carpentaria, & Ata Naui activa, eo ueniunt in materia circa quam, puta in ligno, at digerunt in forma, quia per unum modum ope randi Carpentarius in lignum introducit sormam sedis, de per alium modum Nauinctilius inducii formam Nauis. Ahae sunt attes, quae con ueniunt in forma, differunt tamen in materia ex qua, seu patie materiali, vi rigulus, & Auriso. uorum uterq; facit langenam secundum ea n em sormam , seu figuram , sed figulus ex ei et a. auri sex vero ex argento, vel auro. Aliae vetδ sunt Artes, quae differunt in utroq: idest, tam in par. te materiali, quam in parte scirmati, in Frenisactiva, & Ars Statuaria, hae enim statuam facit ea a te. vel ligno, vi ex materia; de sgura, viso mae. . illa vero ex serro, di forma, seu figura si
ni, distincti a figura, de forma statuae. Quoad patiam Gemalem verA adhue noto; quod pars Armalis, seu ratio formalis a qua sumitur unitas speeisca. de distinetio speeis ea seientiarum. Duplex est. Nempe, Ratio formalis quae, Et ratiosor malis subqua. Vel ratio sormati . vi quod, de ratio formalis, vi quo; verbi gratia, Ratio forma. lis quae, vel ut quod ipsius visus. est visibile, subseeontinens colorata, Ac no colorata, i visu per eeptibilia seeundo de anima tex. eomine. I. R inscientia similiter: ut haec eon eluso, Terra est rotunda, in Astrologia, & Physo consideratur, quae duae scientiae sunt specie distinctae secundo Phys e. ex. i I. sub eadem ratione formali, ut quia sed sub diuersa ratione formali sub qua . vel ut quo , di talis diuersa ratio formalia sub qua . est
diuersus medius terminus in utraque demon. stratione assumptus.q uia tam demonstratio de . beat esse ex propriis p timo posteri text. 38. 3c 67. alia demonstratione . titue Astrologus, de alia Phrseus, ad coneludendum rotunditatem de terra , de sic per diuersam rationem formalem, quae
est desinitio illius subiecti, de quo probanda est talis passio. Quod si quirat quia, undenam originem sumpsit hic loquendi modus, ut dieamus suis bieci uin totale alicuius scientis habere duas pat-tes videlicet, Materialem, de imalemρ Respon- deo ei eum D. Aegidio Romano secundo physe.
tex I8. ex Auertoe 6. Metaph. m. p. quod Res, aut considerantur secundum se ipsas ut sunt extra animam, aut eonsiderantur vi sunt in animi, id est inesse obiecit luci, quod post Auertoem dixit S. Thomas p. pariquetit. q. art. .de Paulo aliter patie I.quis . 38 art. s. in D. Augustino libro a. super Genesm cap. s. quod triplex est esse rerum, vid
licet. In verbo, in propria natura, de in intellectu Angelico, de post omnes istos eleganter satis dixit Doctor su btilis seotus in pridicabilibus q.9.
in eorpore. Tune respondetur quod sicuti in ipsis rebus, ut habent esse in seipss, consideratur liquid ut materiale, de aliquid vi Formale , ite dein rebus consideratis in ole obieci tuo, et caduntia etins delationem alicuius scientiae, accipere
toti tingit aliquid materiale, do aliquid formale.
8e eonsequenter se uti d Ferentia rerum, vi h bent esse extra animam, attendenda est principaliter fee dum Armam, primo de anima cOm. a. ita de in repua ab aliqua frientia consideratis reperitur diuersa forma, seu modus considera i di, penes quem diuersum eons derandi modum, sumitur differentia specisca scientiarii in . de senis per differetia est a forma, si ue quoad esse rea. te in rebus ad retri; 'sue quoad esse eo nitum re tum ad intra. Et sequemadmodum dui hes naturales ne tripe, squus,& eo; conueniunt in m
teria prima ex qua eomponuntur, sed per proprias eorum forma, , speeie diisetunt; ita etiam dui scientis, uidelieet, Astrolog 3e physica co-
ueniunt in materia. seu in re eons derata, disserunt tamen seeundum proprias formas, id est dii tersas rationes forma lex, dc diuersos modos e sderandi uel demonstrandi hane conclusionem,
Terra est rotundar 3e s Nouitius uuli exemplum liuigatum. Di eo quod se differunt Philosophia Naturalis, de Medicina, eum utraque tractet de homine, sub diuerso tamen eons gerandi modo, Medicus quidem hominem considerat, ut est se complexionatiis, de arte sanabilis; physeui uel . t δ, ut est ens naturale habent in septo principia motus, di quietiat de hae e de subiecto totali quoad ambas partea eius. Nun euerA de eonditioni bus adipium requistis aliquid dicamus t Paulus Venetus qui dein qu stione de subiectri Lo. sices inquit, qu3d subietium circa quod .seu α- Dderationis, quatuor conditionet habet . prima est quὀd st noli si mum in scietia euius est sibi ctum, nam subiectum esse, aut supponitur, ut notum in illa scientia, aut probatur in alia sciemtia . Secunda quod sit communiis muni per praedicationem, id est, ut prs dicetur de omnibus in illa scientia consideratis. Tertia quΘd no transcendat metas illius scientiae, id est, ut ad quet illam scientiam, de adi uetur ab illa scientia. Quartaquδd omnia considerata in illa scientia re uti cantur ad ipsum: Ioannes uero Capreolus in prologo seni. qu si .cones. 3. tres tantum subiecto totali tribuit conditiones, uidelicet. Vniuersalem continetiam, Pt incipalitatem: s: Distinctionem,
idest, quod per ipsum una scientia, quoad parieformalem dialoguatur ab alia i scotus uerὰ q4.
praedicabilium tres, de alitera Ignat etiam eonditiones. Prima est, qudd de subiecto prssupponatur; quid, de quia; primo posterilex. a. Secumda, ut per eius quod quid est, seu propriam des . nitionem, de eo probetur propria passo, verbi gratia, uolens probare quὀd homo est risibilia. seu risbilitate de homine, cuius est propria passio, supponere debet de homine, si est, id est quod
st in rerum natura; de quid est a nempe esse antimal rationale, ut deinde per ly, animal talionale, tanquam medium , probare pos t risibilitatem de ipso homine, dicendo omne animal rationale est ris bile, omnis homo est animal rationale, ergo omnis homo est ris bilia . & hae conditiones eOmpetunt tam subiecto demon.
stationis , quam subiecto considerationis . A a Tettia
de eon siti ni a subiecti totalis, q
15쪽
biecto,iam in Logica, E in Metaphys .
Tettia eonsilio est, ut ad tale subiectum, omnia in illa scientia considerata reducantor , de haec de subiecto totali r subiectum partiale sunt res particulariter ibi tractatae, ex quibus in t pratur subiectum totale, partes enim, materia dicuntur respectu totius a. physe. 3I. de 3. physicaex. m. 66. Subiectum vero principale, est praecipua pars subiecti totalis, vel contenta sibiubiecto totali, nee sumitur hie, principale, ut opponitur ad sumptum, seu oro abstracto, vi opponῖtur ad concretum idi. Meuth. com. 39.
sed principale sumitur hic, pro nobiliori, de pr stanti otii erat alia distinctio de subiecto, videlicet Praedicationis, Attributionis, de principalitatis: se exempli gratia dicimus, quod tale subiectum praedicationis in tota Logica est,ens rationis , secundum Averro em 3. Metaph. de paulum Venetum;eo praedicatur de omnibus in Logica consideratis, quae sunt secundae intentiones, ut Avicennas dixit,& quaest. p. refert Scotus. Subiectum attributionis est illud ad quod caetera tribuuntur, & tale subiectum in Logica eli ipsa Demonstratio de mente G i a cor una primo priorum cap. r. subiectum principalitatis est praecipuum in tali scientia consi delatum .de tale subiectum in tota Logica est ipsa des nitio i sic etiam in Metaphvsca subiectum nrs dicationis est ens; subiectum attributionis est, substantia, I. Me taph.to. r.ibi,speculatio de substantia est, squis dem substantiarum principia, & causae quae tuntur.subiectum vero principalitatis est genus sub
stantiarum separatarum i 2. Metaph. tex. com. 29.
ibi, cum veto tres sint substantiae, duae quidem. Naturales Alia autem immobili 1,N de hae est dicendum, quod necesse est perpetuam, de immobilem esse. Et haec de isto termino; subiectum ad equo in quaestione de subieeto libri praedicamentorum alia etiam dicemus. Secundus termitius declarandus erat ly, primum; de quo dico cum Francisco de Marchia, de Ioane canonico scotidi pulo I. phys.quist. r. J triplex est primitas, videlicet. Cenerationis, Peliactionis,N Intentionis: primitas generatimnis est,ut notitia primi subiecti primo generetur quam notitia aliorum:ptim iras pei sectionis est, ut notitia subiecti sit persectior, u notitia propriae palsionis probandi de ipso subiecto per de .s nitionem subiecti. notitia enim propriae pallioni, illam habitudinem habet ad notitiam subie cti, quam habet notitia conclusonis ad notitia principiorum,seu scientia conclusionis ad intellectum principiorum. Tettia est primitas in tetionis, eu notitia sublecti intenditur propter se, non autem propter notitiam passionis, sicuti e covet se habet de notitia passonis.Secundo noto ex sentetia Scotistarum quid sit subiectum primu . Et dico illud esse alicuius scietiae primum subiectum, quod habet
conceptum quid ditatiuia, non inclusum virtualiter in aliquo pii oti ad illam scientiam pertinente, primo notum secudum rationem sol malem absolutam, virtualiter primo continens notitia
omnium verItatum, adaequatum toti illi selem Ircuius est subiectum. tu qua primi subiecti descriptione, si x apparent conditioncs postiuae, quiabus sex aliae eonditiones negatiuae opponuntur aquarum. Prima est, vi primum, di adaequatum alicuius scientiae subiectum non si ens prohibititum, ut patet 6 -Metaph. text. . de primo poster. tex. Io. ubi habetur ci, de non ente, id est de salso non est scientia. Secunda est, ut subiectum non sit aequivocum, quia tune illa scientia ab ill v-nitate desceret, quae necessati ὁ ad subiectum te. qud turptimo poster. c. a 3. tex. I78. P uua scientia, unius generis subiecti est. Tertia coditio negativa est, ut subiectum non si ens per accidens
ut subiectum scibile non sit ens in anima 6. Metaph. 8. dc per ens in anima non debet intelligi ilulud, quod habet esse obiectivum in anima, aut subiective, vel pullulatiue i obiective, M. ni uersale reale cognitum, subiective, ut species in intelligibilis. habitu, scientiscus , de operatio im manens ipsus intellectus, sed perens in anima intelligi debet illud esse quod si per compositionem,& diuisonem ipsius intellectus. minta proprietas est, ut subiectum scibile non sit corruptibile, quam conditionem posuit Aristoteles primo posteri text. 7. de as. Sexta proprietas negativa est, ut subiectum stibile noti sit pati i- eulare, sed uniuersale pluribus coin municabile 7. Metaphys. 3. Hue accedit, ut subiectum non sit demonstrabile, nee a pliciti, nec a posteriori ab illi scientia cuius est subiectum a. de anima 27. de I a. Metaphis. commen. s. de haec de titulo
subiecti, vel intentionis libri praedicabiliu Porphyrij. Mox ad opiniones accedamus. Prima opinio est Ammonii. quod subiectum In hoc libro sunt quinque voces; ad quam vid
tur accedere Aue troes in quadam digresi uncula in s ne praeditabilium, ubi se inquit. Et rememorauit has res, ut aperiret quid signisca.rent illa quinque vocabula, Ece. Secunda opinio est Nominalium dicentium, subiectum huius libri esse hoc nomen ,uniuersale, aut pridicabile, quod est genus ad illa quinque nomina, videlicet. Genus, speciem, differentiam, proprium, Ee accidens, sed lite opinio falsa est, quam infra magis in particulari consutabimus, cum praedicabilia sint res aliqus, di non sola nomina. Tertia opinio est Alberti Magni in sua Logicat tact. a. cap. r. huius libri subiectum esse, uniuersale, non ut uniuersale, sed ut praedicabile, bi inquit , uniuersalia dupliciter posse considerari, v-no modo videlicet, ut uniuersalia, de se spectant ad Metaphys cum , alio modo, ut praedicabilia, de se ad Logicum, de Videtur loqui Albertus de uniuersali reali, quod sub habitudine pridicabilitatis est de consideratione Logicali. Quarta
opinio est Aegidii Romani, quod subiectum
huius libri est, uniuersale; de dicit uniuersale, id est ista quinque uniuersalia , quae sunt G nus, species, deci de videtur non ponere uniuersale, vi superius ad illa quinque dum se exponit,
ma de subiecto libri prindieabiliu Por
Ammonis. secunda opinio Nomin lium
Tertia opinio Alberii Magni Quarta opinis Aegidis It mani,& alio
16쪽
Whaersale,id est quinq; uniuersalia.& si se sentit
Aegidius, ista opinio est etiam quorundam Doctorum Parisiensium tempore Seoti . qui dieebat se uti se eundae intentiones seeundum Avicennam sunt subiectum Logici . ita ista quinque valuersalia sunt subiectum huius libri, di non v- num aliquid simplex illis commune, & signum est, inquiunt ipsi, quia Porphyrius nullam mentionem fecit illius, in quo ista quinque eonu niant, euius assignauerit diuisionem, dignitio gutatio. nem, aliquam proprietatem, vel passionem. Sed ista opinio non potest stare; quia repugnat ΑΗ-stoteli I. post. tex. I o. ubi inquit, ei, una scientia est unius generis subiecti, principia partes.&paLsiones considerans, eum igitur scientia huius li-- bti sit una, unum habete debet subiectum, & Ggnu est, quia in tertia parte istius libri, Porphyrius tractat in principio, de eo in quo omnia ista
quinque conueniunt, quod est praedicari de pluribus, modo illud quod pridieatur de pluribus
est ipsum uniuersale quod non expressit porphyrius ad auferendum validas quaestiones circa il- Iud incidentes, quas excitauit scotus, ut potes a-- pud ipsum Videre, im8 si ratio istorum esset bona, concluderet nulla scientia habetet subiectum totale, quod salsum; tandem repugnat Α-ristoteli lite postio , nam sin sensu dat ut istud comune ada quatum obiectum sensus , sub quo reliqua particularia sensibilia continentur, quomodo intellectui hoe potest denegariρDicebat enim philosophus x. de anima tex. i 8. v omnis senius habet unum subiectum, vel obiectum , si-- cut auditus habet sonum, sub quo comprehendunt ut omnia, quq ab auditu percipiuntur, ergo in hoc, et Porphyrii libro datur unu simplex, di in complexum eommune, sub quo ista quinisque eontinentur, quod erit totale huius libri suis Quinta opin. biectum. Quinta opinio est Grati ad ei Eseulani. qu3d ea, rationis tractum ad rationem praedicabilis de pluribus, est subiectum in libro porphyrii: ti ratio eius est, quia eum subiectum in tota
Logi ea si ens rationis, necessarium est etiam, ut ipsum ens rationis seeunda aliquam certa ratio.
nem si subiectum in eunctis Logies libris: quae
ratio est unitiva omni u pridicabilium in unum, sedita opi Ioia quod νmim est,ty pr dicari de pluribus. Sexta o. atini. Burada pinio est Ioannis Buridani, qa huius libri subie.ctum est, praedicabile; & ratio sup et qua sun dat hane opinionem est, quia subiectu alicuius scientiae est quid comunissimum in illa scientia, non transcendens metas illius scietis, ad quod omnia in illa scientia cons derata reducuntur, tale autest predicabile, ergo est subiectum in hoc libro. Mutatio. sed ista opi. videtur descere ab eo qd requiritu ead esse subiecti, quia subiectum in aliqua scieta a debet esse substantivum, S no adiectivum, quod inductione patere potest, nam subiectu Arithmeticae est numerus.& subiectu Geometris est magnitudo, quo tu unumquodq; est substanti uu, &non adiectivum sumptu per modum passionis,
di se si subiectu est simplex. sumi debet solum per modum substa uti ut, si uetot subiectu fuerit com
plexum, su mi debet in ratione substantiui.&adiectivi simus,ut patet in naturali philosophia, cuius subiectum est ens mobile. uel ens sentibile, in Miis ea numeru sonorus, in perspectiva linea visualis, Ne & se s qui dicet et . di mobile est subiectum in naturali philosophia, maledice. ret,s militer in in perspectiva Visuale, & in Ma mea sonoritat, uel son rosum. Et i deo, quia ly. pridieabile. sumit ut per modum passionis. & reducitur ad aliud, quod respectu prs dieabilis se habet ut subiectum. ideo pridicabile non erit sobiectum in hoe libro. Septima opinio est cuius: septima nudam Hydruntini de secta maledicentium, qui dia δεηI 'eitur AngelusThrias,in suis pri cognitionibus su eiu, eo u per librum Porphyrii.Circa quam opinione ali- tio. quantulu immorabor, 3e mora erit defensio doctring Scoti, quia iste sequens uestigia Balduini prsceptotis sui,ob ignorantiam termino tu. Diu scipulo &Magistro hi reditariam successionem, Scoti doctrinam sine dentibus lacerare conten dit: iste enim non intelligens sco tu eum illa diastinctione, de uniuersali sumpto, aut pro substrato,aut pro formali inquit scotum in hoetanda ri. P uniuersale dicitur duobus modis, primo ut est quidam natura primu obiectum intellectus, de forma quae repetitur in singularibus, sicuti humanitas est in Scirte Platone St. Alio modo pro illa sorma, & rati ne in uniuersali sumpta. in qua conueniunt singulatia, quae est .niuertilis in actu per intellectum, a natura vero est extra animam,&singularis & teducitur ad actum per intellectum, de hoe secundo modo uniuersile est subiectum in hoc libro de secundum scotum habet tres eonditiones dec. de ad hune sensum im pugnat Scotum . Sed hae edistinctio monstruosum Consulatio. mendacium est in via Seoti .quod spectatum admissJ risum teneatas seotisti:&quia pet fas, de nefas impugnat illas tres eo dati oves ad subiectum
requilitas, ut a Scoto positas, eius calumniis obviare intendimus .Primo enim prima teprshendit conditionem, probans, non se in per debet subiectum piseognosci maxime quando est notum, & probat ex suo Auerroe I. post .co m. a.de et . Sed hoe est contra ipsum, quia quando Consultis, subiectum est manifestum praecognoscitur in rerum natura reperiri, di haec est piscognitio, si est, subiecto necessaria, vi nulla de eius existenistia, demonstranti exotiatur dubitatio, vel de post bilitate talis exist entiae, quod dico propter eclipsim, de qua habetur scientia, etiam actu non existente; v: bene primo post. quaestione'. dixit Scottiar secundo se eundam conditionem impugnat dicens, quod licet de subiecto uni.
uoco semper demon urentur palliones, non tamen demonsitatur de subiecto Analogo. Con. Confutatio. tra, de ente Analogo , quod est subiectum in Metaphysica etiam, ut ipse tenet cum Averroe, probantur proprii passiones, ut verum, bonum, Ne. Amplius uniuersale est uni vocum ad quinque praedicabilia secundum Scotum , quaesti ne octaua,& multos alios contra Albertum, e
so de eo probatur propria passio, quae est, dici
17쪽
manu dictitvi ecfutatio. Amra epin. ratili venera, qui ruit di ei
: IA Collige pluribus vel esse in pluribui Tettio s hoe isset
velum, tunc de analogis non haberetur scientia demonstratilia . cum demo stratio probare habeat inhaerentiam proprii passionis de suo subie.cto.Tertio negat tertiam conditionem puta .attributionem, quam omnes ponunt, quorum auctoritas si ratio contra ipsum. Amplius contra Sc tum de mente Alexandri primo top .e. dicit iste Angelus Thius. quod uniuersale non sumitur ut renus in dε sinitione quinque praedicabilium sed ly praedicati de pluribus. Ad hoc dico primo, si est eontra Avicen. quem nos insta saluabim . Seeudo dico D u vult seribere debet videte libros,& no ad libitum loqui,vel relata reserre, iste
enim negat unum eotra Scotum , quod Scotus etiam negat qu st. i s. in solutione ad quartu argumentum; ubi inquit, O cum in definitione genetis ponitur praedicari de pluribus P ponitur ge.
nus eius, hare ille eontra Scotum, & mater quoad suam vero opinionem spectat, multa cotinet dicta primum .haee quinq; seeundo intellecta. i. hae quinq; seeundae intentiones videlicet genus, species. Ne Logie/. i. sub modo cos derandi Loeiees, sunt subiectum in hoe libro. Hoedictum est nullum, quia hoc etiam modo cosiderantur in libris Topicorum. Ergo no est maior tatio cur potius in hoc libro, quam in illis, hae quinque secundet intentiones sunt subicctum. Secundum eius dictum est. Cum scientia dieatur una ab unitate suis biecti t. Phus, combi .R I post. I 8. unitas ista
desumitur a modo considerandi, non autem a te
considerata . Hoedietum est salsum. quia ad unitatem scientis o si sol tim tequiritur unitas formalis. seu modi considerandi sed requiritur etia uni-ias materialis obieet tua, de qua Aristoteles dic bat, si una scientia est unius generis subiecti. v. gus cuti plures homines, quia communicant in natura humana sunt unus homo secundum specie, di etiam quia componuntur ex eadem materia rima quamuis non eadem portioneo sunt unus omra materialiter, ita ut eis tu aliud comune expa rte sorm ar, ut est Homo, di ex pat te materiae, ut
in Materia prima; ite etiam quae in scientia eo n-sderantur conueniunt in forma seu in modo cos Aerandi,& etiam in materia, seu re considerata, illis communi. Tettium eius dictum est praedicabile est subiectum totale a quo hie liber dicitur v-nus,& hoe transeat, quia fuit supra impugnatu. Quartum eius dictum est hoc. Modus co siderandi haec praedicabilia, est, inquantum sunt instrumenta introducentia nos ad cognoscendum naturas telum secundum porphrtium Montra hiemodus considerandi competit demonstrationi, S des nitioni, quae sunt duo instrumenta cognoscendi naturas essentiales, & accidentales ipsa tu rerum, ergo non pertinet ad praedicabilia, quae sunt utilia tantum ad demonstrationem, ta definitionem, ut ipsemet dicit, hete sunt istius,& smilia alia dicta, quae melius est tacere, quini hie se narrare. Octaua est pauli Veneti discipuli Glogoria de Arimino, quod subiectum in libro po pluiij est, ens praedicabile; α hanc suam opinio.
rem probat eadem ratione.cui innitebatur Glatia deus. N in hoe videntur mihi concordet Pau. lus Venetus Heremitanos.&Geatia deus Thomissa, sed in hoc disserunt. O paulus inquit, ens prPdicabile esse subiect uiri, ille .ero Gratia deus adisdit ex suo, l3 de pluribus, di melius di,it . quia lyens praedica hile compet i etiam singulari intentionali, quod pta dieatur tantum de seipso;&Notaiqi per ly. ens praedicabile. Paulus intelligit, ens rationis praedi ea bile, ut ea suis verbis potest colis ligi.& sic ea de est opinio. di discrimen quasi nullum.Nona opinio,est Domini ei de solo quisl . . eontius . si biectum huius libri esse, uniuersale quod habet rationem communem, S genet camad quinque uniuersalia,& se cum subiectum L picae si ens rationis, huius libri subiectum erit uniuersale, quod est speciis entis rationis, id est uniuersale intentionale . nam uniuersale reale pertinet ad scientiam realem. Decima opinio est,
quod subicctum huius libri est, uniuersale intentionale. id est uniuersale pro per se silaiscato,bee opinio est seoti quest S.& Ant. Andreae hanc soquutus est Tiberius Bacillerius in nrt dicabilibus digressione prima,Autleus, Magis et Franciscus Toletus de secta di familia sapientum: ti Petrus
Tata retus dicens v subiectum attributionis huius scientia, est uniuersale secundo intentionaliter acceptum . attributum alicui limitato, ut est
in potentia propinqua ad diei de pluribus. N esse in pluribus,ti hoc uniuersale inquit Scotus omnes conditi Oi1e, habet ad subiectum requi stasime mireris si descit pars formalis, ua Antiqui non nis implicite illam posuerunt, secundum antiquum morem loquendi, N ideo vanum.& pu tile est, in hoe antiquos reprehendete . Undecima opinio est Alphon si Hispari Heremitani in Aca/emia Moicana in partibus India tum Ma ris oceani, primarii Cathedrarii, quaest. q. super prooemium porphyrii, Qui unum.quod est Semti 'M. supponens, inquit, ut uniuersale triplicitet potest sumi, uno modo pro subtracto,alio modo pro per se signiscato, id est pro uniuersalitate.Tertio pro aggregato ex utroq; quamuis improprie
dicatur aggregatum ex natura, & uniuersalitate, hie veto suamur pro substracto. i. pro ipsa natura inquantum est conceptus obiectivus,vel inquantum se cognita, de in hoc sequi uidetur Aegi diu, di inquit substractum se dici quia secudis intentionibu , substernit ut , di ab eis denominatur, ut Hii manitas, Anina alitas, Esemia,Naturaim udest. Ratio hois, Ratio animalis, dic. v niuersalitas uer Oileu inieti O, dicitur per se s sniscat uni,quia id quod conctetum per se significat, forma est. Hoc supposito, suam opinionem nudat dicens, Dialectica de uni υ et salibus tractat, inquantus ecundis intentionibus substant, non secundum cons derationem absolutam . sed per habitudin Ead secundas intentiones. Secundo inquit , P subiectu huiti, libri pridicabiliu est uniuersale habens rationem coena geneticam ad quino; praedicabilia , di se subiectu huius libri est in fetius ad subicctu totius Losicae, qd est ens rationis. beneenim
Nona opi. Dominici scri Hispani. Decima opi. scini, Anio. An 3. Tiberiu
Tatareti, εἰ Aliorum Vridecimam
ti Alphou Vniuersale tripliciter rotea Iuvia.
18쪽
enim sequἰtur, est uniuersale , ergo e 1 em ratio. nis 5 non ἡ contra: de inquit, v licet aliqui dicam uniuersale praedicari analogice de quinque raedicab. i. pri ut degenere, quain de differentia. oc tamen n)hil obstat. quin dicatur genus, sed
hate opinio quoad primum dictum est contra Scotum dicentem, hie cons derari uniuersale secundo modo pro p se signiscato, sicuti nos et sustinemus di tu, o non placet: quoad secundu dictum, quoad patiem sormalem nec placet , quia ron in genus quin uni uoce praedicetur de spe- , rictus,amplius ut soni uersale considerat ut etiais in libris Topicorum. m. Opinio Duodecima opinio se nostra vim plicativa,r ς - & re gulatiua Opinionis scoli in tribus condu-Icivia cocti sionibus eons stens. Prima conclusio sit ista: subiniectum totale seu attributionis, S praedicationis in libro Porpbytii. est uniuersale intentionale, ut introductorium ad totam logicam: uniuersale intentionale est pars materialis, vi introductoriuad totam logicam ,est pars sol malis.& modus eos derandi, quam partem formalem reliquit pe- ι ...tia' tua Niger. q,Iq. concl. . Hanc concl.se probo, Ratio sormalis partium copulatiue,vel distictbue sv mptarum, debet etiam compete te toti respectu illarum partium , sed ratio sol malis quinque praedicabilium, est esse introductoria ad desinitionem, demonst rationem, diuisonem,& ad decem praedicam ei. ta, conscquenter ad totam logicam, ergo competit etiam uniueriali intentio
nati, quod est totum respectu quinque prsdic bilium, de se uniuersale intentionale, ut introdoctorium ad totam logicam est subiectum in hoe libro:sed pro huius conelusionis elatiori intellisse eonetu- gentia est notandu . Primo, quod uniuersale du- ἡό , ἡ ' pliciter porcii sumi, uno modo, videlicet pro per abhi . . se denomii ato. i. pro prima intentione,alio mo sumi p .ui do pro per se s gniscato. i.pro secunda intentio versale. ne, & hoe secundo modo sumitur uniuersale in raedicta conclusione di ideo nulla est ratio Pauveneti dicentis contra Scotum,S B urteum, uniuersale non est subiectum in hoc libro, quiariit considerationem illius, eo uniuersale est unu in in multis , di de multis, seu nulla pars lo. ea considerat aliquid, ut unu in multas, sed soluviest unum de multis: hoc n. procedit de uniuer. sali 3sse denominato, ut sit unu in multis, Scix. est notam secutidci est notandum , praedicabile duplici
si is sumi, uno modo communiter pro secu tria hiaz da olentione communi omni illi, quod est apiutabit. natum praedicari, siue sit uniuersale, siue sit par. tieulare, siue una vocum, siue aequivocum , sue limitatum, litie illimi latum, & sic praedicabile se habet in plus quam uniuersale, & tune falsum est dicete, tot esse uniuersalia, quot sunt praedicabilia. Alio modo sumitur praedicabile proprie prosecunda intentione sun data super natura li. mitata apta nata praedicari de pluribus uni uoce, di scin passio uniuetialis conuertibilis eum uniuersali, S. neutro horum modorum potest esse subiectum in hoc libro contra Ioannem Buriadanum. Tettio sistandum est, quod uniuersale
esse genus ad quinque uniuer Via, potest tripli. 3. notandum ei ter intelligi. Primo .m uniuersale pro prima in- te 'tione, si genus a i quinque praedicabilia pro
prima intentione.seu ut prima intentio si genus ini uindia ad alias primas intentione . Secundo, quod seeu trini citer poda intentio sit tenus ad primas. id est, quod uni ῆς; sumi uersa lepros euda intentione .st genus Id quinque uniuersalia pro prima intentione . Tertio, secunda intentio uniuersalitatis lit genus ad omnes seeundas intentiones uniuersalium .i.quod
uniuersale pio secunda intentione si genus ad omnia quinque uniuersilia pro secunda intentione,& se uniuersale est genus, uel habet modo 'generis cum praedicetur inquid. Et uni uoce de Quinque intentionibus uniuersalium . tanquam 'de pluribus specie distinctis, quicquid dicat Petrus Niger in suo elypeo quaestio. i 6 Sed ut ca- Cuiusdamu eas scias, quidam etim suo Alulido Rosci de , Error evitara dicit Scotuin in hoc desecisse, cum dixerit,quod μ huiu, libri subiectu est uniuersale, dimisi enim patiem sormalem, seu modum cosiderandi . que dimittere non debebat . Ipse vero ponens suam opinionem inquit; cp unum, aut alterum isto tu, ponendum est huius libri subiectum, aut videlicet uniuersale, seu praedicabile inquantum praedicabile in quid vel in quale, est subiectum adae quatum in libro Porphyrii: vel quod subiectum
adrquatum huius libri est, uniuersale iti quantuest instrumentum introdueens nos ad totam logicam: subiectum partiale sunt quinque praediscabilia; subiectum vero principale est Ustereti haec ille: Nos veto dicimus, quod qui classeos Au Α eultroctores leuiter serula percutit , ipse postea vecte stuppeo Sc serreo est repercutiendus. & ideo ioeo elui dicti H --M-- examinemus. & quoad primum, inquantum re prehendit Seotum, quia non posuit partem fodi malem. di eo quod mos est antiquorum Doctorum Graecorum, Arabum,& Latinorum, ut patet in naturali philosophia, & piscipue in illa q-ssione de intentione. di subiecto eius, non expli cite ponere partem illam, quam nos formalem, seu rationem formalem sub qua, nuncupamus. Et ne plenissimam de hoc saciam inductionem, lippis de tonsoribus luce clatius manifestam, c tetitus sis Novitie sola S.Tho m. auctoritate, qui Metaph. in illa aut ea lectione quarta, de subisiecto logici loquens, dixit esse ens rationis.& DOposuit partem formalem, quae est ut instrumentum sciendi, uel notificandi: si igitur quis se tum in hoc explicite reprehendit, nonne S. Tho.
implicit ἡ alibi condemnat imo Alus idti Rosa de vatem suum, qui in Ptologo primi Posteriorum dixit,quod subiectum in primo libro post. sunt
praeinissa conditionatae, di reliquit partem sormalem , quam reprehensionem ille saeti legam existimaret,& θ peius est Graecos Aristotelis interpretes is dit, ut Ammonium, Eustratio, loan. nem Grammaticum, & alios. qui subiectum in logi ea ponunt demonstrationem sine addito,
ut parte formali. Quantum ver8 ad id quod ipse dicit,subiectum huius libri esse uniuersale, seu praedicabile . inquantum praedicabile inquid,
19쪽
vel in quale: hodie eius eo nelusio descit in duo.
Consulatio bus. Primo, quia dicens, uniuersale vel praedica primae cAluibit h. eum illa dis unctiva vel ,putat quod uniuersale,&pr d cabile sunt nomina sinonima, di sallitur, quia se habent ut subiectum, &propria passo.Vt liene dixit Magister Alphonsus a vera cru-ee Hispanus. q. . eon et aduersus Nominales.
Secundo disicit in parte formali, nam praedicari in quid vel in quale, sunt differentiae ipsus uni uertilis per quas descendit in suas partes subiectivas seu in quinque uniuersalia, ut bene dixit Doctor subtilis. q. et . sed modus considerandi
se tenet ex parte intellectus considerantis, & cuhoe originem habet a natura rei consideratae. Et quoad rationem eius ex6 Metaph.t.2 ur modus
considerandi sumitur a modo diis hiendi, di secum quinque praedicabilia pridicentur in quid, vel in quale, ideo pridicari in quid, vel in quale,
est modus eons derandi; hie auctoritas est contraria sibi . Vt arguatur se; quod sumitur ab aliquo , non est illud, sed modus considerandi sumitur a praedicari ia quid, vel in quale, ergo mo dus considerandi non est pridicari inquid, vel in quale. Maiorprobatur, quia dato opposito , tunc idem esset lumptum,ic id a quo sumitur, Ridem sumeretur a seipso, di idem esset origo , di
Originatum die. quod expressam implicat contradietionem. Minoi patet ex concessis,ergo coclusio est salsa , videlicet, qu8d modus cons de .randi sit ly praedicari in quid,vel in quater secunda conclusio eius est, quod uuiuersale, inquantuest instrumentum introducens nos ad totam logicam , est subiectum ad g quatum huius libri. Centhtatio Ista eonclusio discit etiam in duobus. pii md, i. is '' quoad patrem materialem,quae est ly ; uniuet sale anon enim specificat de quo , ni uel saliloqui. tur, di ideo nihil percipit Nouitius nisi vocabula, di quadam nomina latina, quae non audiuit in grana matica: si enim omnes logiet, vi patet in illis decem opinionibus supra enarratis, distinguunt de uniuersali pro denominato. i. p prima
amentione,&pro sgniscato.i.pro secunda in t tione, nonne miru est,s iste solus no distingui rescias pauperculae Nouitie q, sumi debet hic, uni. uersale, pro secunda intentione. i.uniuersalitate,q est genus ad oes secundas intentiones quinqι uniuersalium, ut supra diximus, di insta et die mus e descit et haec eo lusio quoad modum considerandi, qui erat, cin quantum est instrumentum introducens nos ad totam logicam, &d
sectus inhoe consssit, quod logi ea est instruis
mentum aliarum scientiarum, ut r. physicor. 3 I.
S. physici o. a. Metaph. II.& 7. Metaph. co m. a. dicebat Aue troes , modo si niuersale esset instrumentum introducens ad totam logicam, tue, daretur instrumentum instrumenti, amplius instrumenta sunt demonstratio, vel definitio, vel species,argumentationis, vel alia quae uis man ries disciplinae, quarum nulla est ipsum uniuersale respectu logicae, ergo uniuersale, siue reale,
sue intentionale, non est instrumentum intro
veri ti indu ducens ad totam logicam. Vnde vera,& indubi.
tata eoncluso si tilla, quam nos supra posuimus bitata pnia videlicet, quod subiectum totale pridieationis, m hu- primum primitate ad aquationis , in hoe libro Porphyrii est; uniuersale intentionale, ut introisduictorium ad totam logi eam; uniuersale intentionale,quoad rem consideratam & ut introductorium ad totam logicam, quoad modum eo residerandi; dico,uniuersale intentionale, ad exesudendum uniuersale leale, quod pertinet per se ad Metaph1 si eum, ut introductorium ad totam logicam ad differentiam uniuersalis intentionalis, quod consideratur in libris Topici vi pars aristis probabilis seu syllogismi probabilis: his tame
non obstantibus contra eam arguo.
Et primo subiectum alicuius scientiae debEt Contra hane esse ens; habens principia partes,& passiones, sed
uniuersale intentionale non est ens, habens principia partes, & passones, ergo non est subiectu in hoe libro . Maior est Aristotelis. r. Posteriorsi. t. 179. Minor vero prebatur:& quod non sit ens. Primo se . Inquit Aristo t. in praedicamentis, in cap. de substantia, quod omne aliud a prima subflantia, aut dicitur de illa , aut est in illa, sed uniuersale intentionale est aliud i prima subsa tia,& nee dicitur de illa, nec est in illa, ergo uniuersale intent onale non est. Minor probatur.
Nam uniuersale intentionale non dicitur de substantia prima, quia soli secundae substantiae suntilis, qui dicuntur de primis, nec sunt in illa, quia tune substantia prima erit uniuersalis, scuti id. lud in quo est albedo dicitur album.
Secundo se.Omne ens, aut est dependent aut Arguitura est independens. sed uniuet sale intention ale, nee est dependens, nec independens, ergo uniueis te intentionale non est ens. Maior probatur, a quicquid est, aut habet causam sui esse, &se est dependens, aut non habet causam sui esse, & di - .citur independens, ut est Deus, a quo tum C tu, cum Natura dependet I a. Metaph. t. cum . 3 8. & -. de dependenti habetur a. Metaph. tex. a 8.ec P. Metaph. s. quod unumquodque fit a suo vnis uoco. Minor probatur, quia si uniuersale intentionale esset quid independens, ues esset quid pse subsistens, ut Deus, intelligentia, coelum &c. aut existens, ut materia prima , quae omnia sunt in ea usata, & in producta seeundum Aristot
lem; neque est ens dependens, quia tunc aut enset a natura, id est essectus naturalis terminus e
transmutationis, S se esset singulare. I. Phis c. 64 aut esset ab intellectu , B se esset quid tim-tium, vel figmentum, sed utrunque horum est absurdum, ergo uniuersale intentionalei non estens. pro solutione horum argumentorum nota Notandum
unum Nouitie , quod intellectus post bilis est pis soluti
quid intelligit sub ratione uniuersalis intelligit, h& ideo uniuersale est ens, quia sub ratione non entia nihil intelligit ipse intellectus . Vnde ad Ad Mes primum argumentum respondeo,quὀd Arist teles loquebatur ibi de eme reali, nam cum ibi eo moatasset Aristoteles substantias secundis, di accidentia quoad predicationem dicens, quod subis
20쪽
Prima resp. scuti. Pristia resp.
substantiae secundi praedi eantur de prIm;s uni.
uoce, id est nomine de desinitione, ut Homo, de Animal de hoc homine. de hoc Animali. Et accidentia in abstracto, nee nomine, nee definitione, ut albedo non pridicatur de sorte. nec seeundum nomen albedinis, nec secundum desiniti nem albedinis, qui est: eolor disgregativus visus;Accidentia vet3 in coneteto solo nomine, noautem des nitione, ut homo est albus Ex pridictis postea inseri dicens. quod omnia alia preti et primam substantiam, aut sunt in illa, & sunt aecidentia realia, aut dicuntur de illa, do sunt substantis se Andae, qui omnia sunt entia realia se .
cluso quocumq; opere collativo 4psius intellectus. Et se temanet solutio argumenti, quod v- niuersale intentionale, nee est substantia secunda, nec accidens reale; sed aecidens intentionale causatum ab intellectu . Contra, Aristoteles diuidit substantiam in primam. & secundam, si illa diuisio est bona, debet esse per membra opposta se eundum Boetium in libro de diuisone, e go cum substantia prima si terminus prims intentionis, substantia secunda erit terminus secundς intentionis, ut opponantur, ergo maledici tuto Aristoteles loquitur ibi de ente reali, seu eius dictu debere intelligi in terminis primi in tentionis. Ad hoc est una responsio Moti incuti . . prε dicabilium, substantias secundas e se accidentia intentionalia, quibus eon petit per se de pluribus pridicari, uniuertile intentionale vero esse quid superius ad substantias secundas, eo quod substantia secunda dicit volu et sale in tentionale applicatum ad aliquid in genere sub .santit, sed uniuersale intentionale in sua comis munitate sumptum indifferenter se habet. ut di. vers mode ad diuersa possit applicari. Huic re. sponsioni non plene acquiesco, semper enim circa eam dubitauit de ideo ego aliter respondens dico, quod uniuersale intentionale est aliud aptima substantia, dicitur de substantia prima, Edest in substantia primat est aliud a substantia prima, quia est ens rationis, de substantia prima estens toler es in substantia prima,Se dicitur de illa, inquantum subsiantia prima habet esse cognitum apud intellectum, nam conceptus substan . tis prims communis ad omnem substantia prumam, dicitur esse uniuersalis: dc ideo quando di. citur, O tune substantia prima esset uniuersalis.
Respondeo st licet hic, vel illa substantia prima,
ut Socrates, de hic equus, non est uniuersalis, ita lud tamen, quod pertinet ad communem ratio
nem substantis primi, est uniuersale, pluribus substanti sprimis communieabile. Volo dicere in summa, uniuersale intentionale est in prima substantia, de dicitur de illa habete esse cognitum apud intellectum,de quando dicitur u lo laeseeundi substantis dicuntur de primis, Rei pomdeo, pridicatione essentiali, in cap. de substantia circa principium, ibi, sola enim haec eorum, quaepit dicantur, primam substantiam indicat: viii. uersale uero intentionale pridicatur de substantiis primis pridicatione denominatiua acciden
tali: de quando insertur, q, substantia prIma esset
uniuerialis. Respondeo ιγ esset uniuersalis den minative. ut habet esse eos nitum . Et ad illud ut une diuiso non esset per opposta, cum 'nanio.
nio respondeo, P .illa non eli diuisio. sed quidam ordo inter subitantia in primam. de substantiam secundam, quae quodammodo opponuntur ι' ratione primi, de secundi, in ratione substandi quoad accideria communia magis principaliter, vel minus principaliter. Ad secundia argumenotum teipsi deo,u, uniuet sale intentionale est quid resp. dependens, de non a natura, sed ab intellectu, decu dicitur, id quod est ab intellectu esse figmentum. RespOdeo, pra quae sunt ab intellectu sunt in dupli ei differentia, quaedam enim sunt ab intellectu essecti ue proprie, de talia sunt enita rea. lia. ut est habitus scientiscus ex stequentia actuuintellige di acquisitus, actus intelligendi, speetes intelligibilis, qus stabin tes lectu Agente, dee.
Quidam ver4 sunt ab intellectu effecit u E improprie.&haee adhue sunt duplicia, Alia enim sunt, ab quibus nihil eorrespodet ad extra ex parte rei, de sint i triplici haec sunt fictilia, de et i metiea. vi Tragelaphu, diaerentia Motisaureus . dee. Alia vetd sunt xb intellectu. uibus aliqui 3 corte spodet ad extra ex parte fundamenti, vi est species, cui eorre podet ad extra, homo: Genus cui ad extra eo trespodet. Animat: de hoe modo uniuersale i me ionale effective im . proprie est ab intellectu, cui ad extra eorte pondet uniuertate Reale,quia materialiter, originaliter de occasionaliter, est a proprietate reperta in re reali primae intentionis, de propterea non est figmentum .Hine dicebat scotus in praedicamen M . . iatis quaest.I. ad tertium, de in pridicabilibus q. 4.
ad tertium P res non est tota causa intentionis, sed tantum occasio, inquantum mouet intelle
ctum stactu eonsideret, sed intellectius est eausi principalis . sed contra ; Inquit enim B aetius in Contra resp. libro de unitate, Ac uno, UO nne quod est. ideo replicatur.
est, quia unum numero eli,sed uniuersale intentionale eui aliquid eortespondet ad extra , non est unum numero, ergo non est. Ad hoc dimissas Ad septie, malio tum gloss, respodeo Baet ii auctoritatem se respondetur. esse intelligend in . Omne ens reale praeter Ope . rationem intellectus in sua natura coplete subsistens, ideo est .i.ideo tale est, quia unum numero est. i. individuum, de hoc aliquid. Et ideo uniuersale intentionale de quo nos loquimur, quia noest hoc aliquid eomplete subsistens priter intes-
lectus operationem, non se est unum numero.
Remanet igitur frma conclusio D uniuersale, intentionale est ens, fle ut inquit Tioetius Bon niensis digressione prima coclusione prima, non solum intrinsece, de formaliter, sed extrinsec/. de obiective, de θ est ens rationis, dicibile de subsantia prima, causatum ab intellectu ffective improprie tanquam a causa aequivoca, Materi liter uero, de originaliter a proprietate rei.
prsterea secundo contra eandem conclusio. nem arguo, probando aliam partem minoris.
Primi argumenti, uidelicet, ut uniuersale no ha. αbet principia,partes, de passiones: de primo quὀd p Aione , '&