장음표시 사용
591쪽
tiain,&interuallum, id quod sensibus aliis no licet, nisi per accidens no nunquam tactui. Si igit uisus solus percipit sensile quod ipsum mouet per medita aerem , non ceu per baculum quedam, sed particulam consimilem specie, di cognatam ipsi, ac soli hoc illi eximiu est datum, stimul per reflexum uidet, merito opus habuit spiritu desuper influete pellucido, qui ambienti aeri incidens qualis est Platonis, Empedoclis 3- sententia) &ueluti couerberans ipsum , tibi illum assimilaret. Visus
igitur necessario dicetur esse instrumentu pellucidum , splendidum i ,: auditus, aereum: olfactus, uaporosum: gustus liquidum: tactus de nil terreum. Nel enim aliter cosistere possent, ut quae e X similibus alterationem requirant. Sed enim instrumentum olfactus, minimi in nariu meatibus , sed in exrremitatibus anteriorum cerebri uentriculorum, consistit: in quas utim narium meatus perueniunt. caeterum comunis quaedam facultas de qua etia disseruit Plato)ex cerebro per neruos in singula sensoria perueniens, alte ratio nes quae in ipsis sunt,persentiscit. Porro, quemadmodum tactilis sensus instrumenta per renixum,sic gustatorii, per humi- .ditatem di succos in sensus cognitionem perueniunt. Vnde si inarefacta uehementer sit lingua,corrumpitur ipsa saporu dignotio . At obstructis narium meatibus, odo* lensus labefactatur: no secus Q auditorius, si aures obstructae fuerint. Eiusmodi obstructionibus radet oculorum suffusio, in qua sic obstruitur solaris luminis . meatus, qui in tunica rhagoide habetur, ut proprium Disius instrumentum non amplius cum aere, qui totum extrinsecus oculum ambit, iungatur. At sensus ipse neutiquam est alteratio, sed alterationis dignotio . Quare . dispositio in qua corpora excedentia naturae modum consistunt,& sensus ipsius,inuicem differiit. Quippe id genus disipositiones labores uocans Hippocrates , ait.
Qui laborantes aliqua parte corpis, plerunt laborem Nn iiii
Platonis de cisione semessa. Scit sotio inostrumetois sese gula qualia eo se dicantur.
stus, quibus ii, tercediatribus fiant.
accidant. Sensus est non alteris ed alterationis diis gnotio. Hippocrateia.
592쪽
Mens quibus non sentitant,iis mens aegrotat. Patiuntur porro singo aegyptςx- . la exiguas mutationes ex finitimis genere. Iccirco Di
Pa i ms ς' sus instrunientiim, quoniam coloribus discernedis id limis tincte neum ipsum esse expediebat, splendidum creatum est, Visus istrii en or sola huiusmodi corpora a coloribus alterari soleat et
tum cur splene quemadmodum iudicat etiam aer ambiens, qUi quum didum' maxim purus est,tunc a coloribus alteratur. Vt enim die triuiiuc a Solis splendore soluna contactus aer, totus ei confertim assimilatur,sic protinus a colore mutatur. Neruus ita P cerebri pars existit,ueluti germe arboris . . Pars d. autem in quam inseritur, uirtutem ipsius totam in sese excipiens omnino redditur habilis ut discernat ea qugseipsam coringunt. Persimile quid etiam in aere vobis xer quale usin circunfluo accidit. Nam illuminatus a sole, tale iam est sus inmumci nobis uisus instrumentu, quale ex cerebro proficiscens
bai. spiritus. At si de animae substantia aliquid pronunciaretia quae sic oporteat alterutrum necessario dicemus: aut hanc esse ueluti lucidum aethereumq; corpus aut prorsus incompoream substantiam, cuius primum uehiculum hoc iph, sum corpus lucidum sit, per totum cerebrum means , o . di continuitate quadam spiritum uisificum, etia splen-- didum reddens: intercessu cuius cum reliquis corpor sensus instra. bus communionem ipsa anima habet. Alteratur itam mentu altera' sensus instrumentum: dignotio autem ipsius alterati vhd4 s my Vnis, fit ex una facultate omnibus sensoriis communi , Sensetion iri qus a principio influit. Caeterum initium ipsorum, et Eum esse cornmunem sensum, siue princeps sensorium nunc pare voles,nihil intererit. A tm hoc prior disputatio iu- se princeps sen dicauit esse cerebrum , a quo omnes particulae sensum strium. di motum obtinet, descendentibus aliis neruis in sensuum instrumenta ut sensilia dignoscatur: aliis mouenNer ἰς se tibus ea quae moueri de*derat. Etenim a cerebro Orispi iii iedui, tur di ipsa spinalis medulla, a qua nerui sexa3inta proia. cedunt. Quae sane ut cerebrum,duas etiam fortit mem. branas: quas si quando iuxta singulos neruos ademe-
593쪽
ris,nulla pars offendetur in quam neruus demissus suerit: quum videlicet membranae ipsae, tegmina tantum spinatis me. sint & cerebri & spinalis medullae: sensus autem & mo xi φῆh tus Vis,in medulla qua comprehendunt,existat. Quod si nerui partem medullarem secueris, statim mebrum in quod neruus deferebat,sensus motusqό omnino expers reddetur. Quod autem spinalis medulla a cerebro Spi nasi mei'ut suscipiat facultatum originem, hinc licet perpendere, ta secta, quid T iccta ipsa quaculam in parte, quae regio supra sectio- nem habetur, coseruetur incolumis: iis quae infra eam sunt destitutis motu simul & sensu.
pocratis&Platonis Liber. VIII. IX I M U S Igitur animae principa- Aniene pine tum id eise , quod sensui ac volutario patus,quid. praeest motui. Uoluntario enim dico. Sorsia & artenam cordis ocarteriaru motus, nQn uoisitaria non ,
pro arbitrio nostro perficitur: sicuti ine. nec tertiti motionis genus,quod circa alimenti dispensationem Versatur. Ia vero, ubi prin Animae princicipium neruo* est,ibi animae principatus eκistit. Atqui in cxx principium neruorum in cerebro est illic igitur animae principatus est nobis statuedus. Omnes porro animantium particulae neruorum compotes sunt: hae manife ..., sto ex cerebro descendentium in ipsas Illς per mediam potes. spinae medullam. At iecur virtutis vegetatricis, quem - Iecur esse vir admodum di venarum origo existici nec reperitur alia tuti uegetant in animante particula, cui Omne, Vςnae cQnatae sint. Si otionem. enim vena caua oriretur ex dextro cordis ventriculo, quod nonnulli existimanu omniim haec ,ut arteria,bi.
fariam scissa,altera parte sui, ad iugulunt; altera ad te-
594쪽
cur ferretur. Quod quu non appareat, clarum est,necs r esse arte. ex corde ipsam origine ducere. Quod autem cor tum rivum princi- arteriarum, tum irascibilis animae principium existat , G il, tisiuis Rbunde a nobis demonstratum . Deinceps vero, de facultatis. naturalibus elementis secundum Hippocratis di Plato Elementum est nis doctrinam, similiter differamus. Elemetum est mi- nim. illius nima illius quod constituit portio. Quare ex iis quae ad quod Losiluit. sunt vox haec elementum dicitur: quemadmO- Elcme ita em, dum etiana pars . Vt igitur sermonis nostri quatuor tiniuin renera, viginti sunt elementa, eodem modo omnium genera-hilium & cora bilium di corruptibilium corporum terra, aer, aqua, . . . - . di iRnis minimae particulae existunt. At minimum di- dicatui. citur quod neutiquam iectionem admittit. Quum autem nullum corpus tam paruum sit, quod secundu magnitudinem perlectionem reddi minus no possit,certhquae in diuersam aliam specie amplius diuidi nequeunt, ea corpora di minima, di insectilia, di elementa voca-D Idur spe, mus. Etenim pro coctiso habetur, in Uno quom rerum ciem reperiri genere reperiri indiuiduam quandam speciem talem, in singWii x uet qualis est in naturalibus corporibus terra, aqua, aer,di ignis. Haec enim,elementa naturalium rerum, Hippo-Plaidis dede- cratem sequutus Plato in Timaeo statuens, sic disserit.
Quum enim ex terra , igni, aqua, in aere compactum sit corpus, horum praeter natura e Xcessitas, defectusque idi ex loco proprio in alienum translatio , seditiones ac morbos procreant. Quae quide elementa postea in masanitatem pii teriam atm fguram diuidit. Quod igitur excessus desemo in corpo ctusq; bonam temperiem corrumpat, in qua consistit , hQna ie- primorum corporum sanitas, omnibus est pspicuum: P ς ςψώβς ς item qudd translatio: si con syderemus, quomodQ simul atq; thoracis di asperae arteriae instrumentis sanguis aut alius quidam humor, concidit,in culpata ipsorum sanitas aboletur. Cur autem humectet aqua, urat ignis ac reliqua etiam unde suas vires sortiantur, inqui
rere quod anxie indagavit Platob ad morborum c
595쪽
rationes nihil pducit. Suffcit siquidem sanitatem conservaturo , curaturoq; morbos, scire propter bonam temperiem calidi, frigidi, humidi, & sicci limitate adesse animantibus: ob malas autem horum intemperantias,procreari morbos. Ex elementis ital mutuo inter se atm saepius mutatis,tu Plato, tum Hippocrates aiut, nostra conflari corpora. Etenim ex quatuor elementisti stirpium generatio est, δέ ex ipsis tum fructus, tu semina. Alimentum vero haec omnia, ovibus,suibus, capris, bubus, alijsq; animantibus, quae herbas, aut arborum fructus,aut surculos aut radices comedunt: hominibus haec eadem animalia alimento sunt: atm hinc ipsis generatur sanguis,pituita,& bilis Vtram. Est autem sanguis ceu generationis nostrae materia, ex quatuor humoribus constans. Ex quo quidem in utero primam conformationem accipimus, ac postea particulis efformatis, artuum confirmationem, incrementum, & absolutione ira aediti in lucem recipimus: ac primum sane ex lacte nutrimur, a sanguine qui invenis est, generatione ducente: deinde solidioribus alimentis,unde rursus sanguis pituita,bilis flaua & atra proueniunt. Quae omnia Hippocrates primus omnium definiens, morbos primorum corporum ex intemperie fieri dicebat . Porro prima corpora appello similares particulas, quae in diuersi generis alias minime diuidutur, & ex quibus instrumentariae constant. Prima ital generatio nostri, ex sanguine, qui ex alimento, quod intra corpus assumitur fit, est, ct ex semine. Eκ his primariae particulae generantur, chartilago, OS, neruus, membrana , liga. mentum, aliaq, eiu sua odi. Ex his rursus instrumenta: riae, Oculus,lingua, caput, viscera, di artus: ex quibus tandem uniuersum corpus conflatur . Sunt autem ele. menta in corporibus, non actu, sed facultate. Hoc est, quatuor nobis humores insunt, ex illis, alimento in te entu,procreati. Sanguis videlicet, pituita, bilist, Medico quid
quatuor con a stare humori obiis.
Lac gigni exsanguine. Morbos simiὸ larium particularu in inten in perie consilla
Prima corpo/ra quae . Generatio pri. m a,unde Partes prima. Hae quae. Partes instruis mentatiae. Quatuor huim Ics,qui.
596쪽
tuna faua, tum atra . Igni si quidem flaua bilis respon- Eunicon sim det: atra terrae pituita aquae. Ideoq; calida di sicca ipsa svli, qW- ς ηδ fialia bilis existit: quemadmodum ignis: atra,frigida taeutheniis pio si c.,consimiliter terrae: pituita vero frigida & humi potiione re is da, quemadmodum aqua. At solum aereum elemetumarem eanti in animantium corporibus, propinquum suae ipsius na . Sy. x ς Pῖς turae videtur ,& in reipirationibus di in pulsibus Mode- meditata p' rataeXQuinibus quatuor elementis teperies, exactum recr clemento prodi Nit sanguinem. Sanum igitur maximὶ est corpus vim lcmperie. svi Hippocrates nobis est author quum mediocriter bairum sic Quin virtute & copia ligc iter se habuerint. Dolet autem, Doti,i euando quxim dii sit id horum n inus aut majus fuerit, aut dum illa, abis semotum,in alienam sedem imalcurrit. Etenim hi quatuor humores,ad quam cuiam particulam trania fuant, in ea morbos efficiunt: erysipelata di herpetas , Moibi eb hu- flaua bilis: cancros atra Cedemata pituita. At sanguis, s Vm Rie quiana in pulmone, di spatio inter pulmonem di costas medio,ex propriis instrumentis effusus constiterit,pu- Sanguinem Pu trescens tempore, tabem efficit. In vetre etiam, di per ies ut m in naagna vulnera in grumum coalescens, eXtrema per Liumunt 'ma, cula inducir. Terram vero, nullibi per se videre est so- Ium, exirema la incorpore coaceruatam, quemadmodu nem ignem Pericula indv. etiam per se solum,nel aquam clemetum. Porro Hippocrates nullio accuratius si Plato, demonstrauit qu-tuor esse in corpore humores, & lege & natura disti ctos: videlicet sanguinem, pituitam, bilem flauam , dc : atranV,illorum simul opinionem conuelles, qui unum tantum humorem elementum hominis constituebant. Eumeni Aui Quum igitur astruxisset quatuo tumores inesse nobisse Quibus ro secundum naturam, eosq; Vt quantitate excedetes, sic ioci P' valitate alteratos, morborum authores fieri: postea ostendit hyenie quidem, redundare pituitam: vere sanguinem: gstate flauam bilem: autumno denio nigram. Caeteriam de anni temporibus disseres, virtute etiam,
de aetatibus, regionibus et, disseruit: quum nimiru alias
597쪽
semper iubeat cum anni tempore, regionem & ptatem conlyderari. Ex regionibus, teperata quidem, veri re- Regisna Camspondet: calida aestati: inaequalis calore & frigiditate , my ςompa sed frigore &siccitate redundans, autumno : humida
crates, & praeterea sv contraria corrariorum remedia trarioM r,me, existunt, artis methodi elementa tradidit.Postea Vero, dia existere.
traditis iis quae ad aphorismos pertinenr,de exuperantibus in unoquom anni tempore,& state, morbis, Ve luti syllabas his adiunxit. At vero Plato, aeris quidem Platonis di excessui, quotidianas: aquae autem exuberatiae, febres Pl '
tertianas tribuens hallucinatus est. Primum quidem et UT ' 'i'
in communia omnium corporum, non in sanguineo- rum animantium elementa, febrium circuitu remeantium causaria retulit: deinde, quoniam ad Uerra earum
febrium causam , ne proph quidem accessit. Apparet Quotidia . enim euidenter in quotidianis pituitosis superare hu- febres oriri amor, qui luimidus est, & frigidus: in tertianis frana bi- t0so hu-lis quae sicca & calida existit. Gignuntur tamen Rcutis Tettiariij msimae & ardentissimae febres a flava bile: atm eX gene- hres a flava bire ardentium febriu ipsa quom tertiana existit. Etenim is produci. de ipsius flaus bilis natura, sic Plato scribit. Qigar autem ζς Ruam seo
corporis partes incedi dicuntur, a bilis aestu es flamma is a desisICO
omnes infestantur:& post haec deinceps. Quae quu re- stere. spirat extrinsecus, omnigenas tuberculo species feruens emittit: intus autem cohibita,igneos, plurii 'osq; morbos procreat. Verum du Hippocrates tradit, semper insitum calidum, omniunt naturae operum esse qmaxime causam, Plato non calidum dicit, sed isnς Caio des Attiquum tamen si ab igne ciborum concoctio fieret, nec- tum comvicte non distributio sanguificatio, & nutritio, melius utim in pituita oe in in acute febrientibus haec perfici viderentur. At insitus 'gvltye, mi
calor,temperatus existens, substantia qdem in Gngui- ha In Vine & pituita consistit: qualitate autem, mixtus est tem- liditate ato hiperat ' ex caliditate ait stigiditate. Tutius igitur dixit giditate.
598쪽
corde & arte. riis. Dilata i5is at inarum tri. plex usus. Inspiratione erse uoluntatiam citionem. Platonis optonio de respirauone conuelli
Hippocrates qui crescunt,plurimum habent calidi in nati: atm illud: Ventres hyeme & vere natura calidissi-ini sunt:& hic et calore insito intelligens. Falsus etiam est Plato , dum attractionem pulmonis inter respirandum e medio tollit, inspirationemq; ipsam successio ne ad id quod vacuatur,nempe succedente uno spiritii atm subingrediente per cutis poros, in locum alterius, qui expulsus est,necessarib fieri contendit. Quippe nerui ab spinali medulla orti, arbitrarium motum musculis thoracis largiuntur: a quibus eleuatus quidem, externum aerein per fauces & asperam arteriam in pulmonem attrahit: contractus autem, per eadem expel
lit. Pulsus autem a corde & arteriis fit: atl in eleuatione quidem, per arteriarum ora in cutem p ςrtinentia, externus aer intra corpus attrahitur, triplicis usus gr tia: refrigerii euentilatiotiis, & spiritus animalis gene orationis: in contractione vero, arteriae explodui quicquid fuliginosum fumosum ue in ipsis procreatum est. Sermo itam Platonis coarguituta. primo quidem, T inspirationem assςctum supςruςnientent, non actionem voluntariam constituat; quum rame in nostro situm sirprbitratu, citius, tardius,minus, magis, di frequentius inspirare, quemadmodum expirare. Secundo autem , quia post arteriarum contractionem, oporteret statim inspirationem fieri: sicuti di post expirationem, protinus arteriarum eleuationem. Caeterum licet nobis longiori tempore respiratione cohibere, nec ob id tamen desinunt moueri arteriae cum corde. Qtun etia eleuari xur nonnunquam hae inspirantibus nobis: sicuti & eκ-pirantibus contrahuntur: & in unius respirationis tempore septies api octies,cor cum arteriis attollitur,deprimiturq;. it qui Platonem credunt fuisse adeo imperitum & rudem,ut quum dixerit spiritu potumq, pulmones ipsos excipere, existimarit potu omnem in pul
m0nes deferri, ii sine manifeste falluntur: quadoqui.
599쪽
dem non fuit talis eius viri sententia , sed nonnihil ex ipsa potione,per fauces, perq, asperam arteria in subditum pulmonem defluere , no per media instrumenti Potionis piem laxitatem delatum sed circa tunicam.ceu lenimentum liqR 'i' putquoddam, aeris modo delicedens: id quod Vςtassiimum defluere.pet ipest,aim rationi cosonum. Quod si aliquis accepta, dum tam arteriam stat, copiosa aqua intra os,dein supinus decumbat, eius asperam. modi percipiet defluxum,si aperuerit modice gutturis orificium. Uerum cumulata potio & copiosa. tanta P 'βς πυt lpiritus Vias intercipiat animal ad iugum irritat: mo dica autem, nec omnino sensum sui, quu per arteriam delabitur, exhibet. Adhaec si sitibudo animali coloraram aquam propines, ac dein statim iugulatum id di seces,pulmonem eius similiter coloratum inuenies: liquet itam manifesth aliquid ex potione ipsos pulmones allabi,
pocratis di Platonis Liber. IX.
t V V M Autem facultatem discernendi rerum similitudines plurimi fecerint tum Hippocrates,tum etiam Plai to ait ad discretione huiusmodi ne, cesilaria sit veritatis cognitio , eqdem Ueritatem eorum quae inquiris inuenturum te assirmo , si primum initium viae quae ad ea ducit cognoueris: λ qua aberrans,in permagnam verborum captionem errorem J, decides. Est autem principium dimidiu, dc ut Plato ait totius opis maximum. Si igitur nullu nobis insit naturale iudicii instrumentum, nem artificiosum, nihil poterimus inuenire. At quum naturalia δέ comunia omnes h beamus,inuene-Facultatem αscernen di rosesimilitudines , plurimi fece run t ueteres. Veritatis inueniendae metho
600쪽
ralia Instrumenta,quae cunctis Communia adsumasensibilium iu
dex est sensus. Intellecius est
iudea. Naiura rerum quo pacto in ueniatur.
iudicia fieri pinstrumeta seno suum.& facul. rates instrumetis utenter.
Feliciores quaxatione simus eici . Platonem tres an mae facultates rihus rei. publicae parti- vim comparas
rimus etiam aliquod artificiosum. Quae autem sunt illa naturalia iudicii instrumenta, quae nobis communia adsunt oculi secundum naturam habentes, qui visibilia conspiciunita aures naturali modo dispositae, quis aU-dibilia percipiunt: lingua saporum diiudicatrix: nar ex odorum:& tota cutis tactuum. Ad haec intellectus, vel notio, vel mens, Vel ratio , qua consequentiam repugnantiamq, internoscimus : atl alia praeterea quae his
incidsit in quibus est diuisio,& compotitio: sunt litudo , di dissimilitudo . Ut enim sensibiliuiti iudex est sensus, ita di intelligibiliu alia quaedam facultas, qua Ut qui imappellare voluerit, illi permittimus. Recte ital dixit
Hippocrates, rerum natura inueniri, sit a maximis quidem usu,facillimis aut e cognitu inceperimus. Etenim natura ambo nobis haec dedit,& ipla iudicii instrumenta,&is ipsis a nullo docti praeceptore credamus .Ea igitur quibus iudicamus,& instrumenta sensuum sunt, ocfacultates instrumentis V tentes. At fides ipsorum, citra disciplinam, di natura, non hominibus latum, sed aliis etiam animantibus inest Quum igitur appareant artium opera vitae hominum conducibilia, uti P naturalibus iudiciis, fidem accommodantes homines, de ipsis iudicium fecerunt: ac nos illis co feliciores sumus , quae illi longo tempore laboreq, improbo adinvener evtilia ipsi breui condiscimus tempore,futuri etia prae
stantiores prioribus,si pari ac illi studio, similium dissimiliumque dignotioni indefesse insistamus, idq, semper
auspicates a facillimis cognitu.Eninuaero Plato, quum prius nos in ciuitate exercuisset,iudicatsetq; aliam populi partem dominari, aliam propugnare,tertia aliarn opificem esse in ea: digressius tadem ad animam, etia'Iin ea ostendit aliam partem esse quae dominetur, quum bene habet altera quae ipsi ministret, quemadmodum in urbibus ministrare militaris consueuit: ac reliqua01dςm v tertiam,qua alandi corporis gratia opifices ii*sili apposuerunt; '