장음표시 사용
561쪽
porro patiente cerebro prompth animal desipit mo- Cerebri affecti tuque di sensu priuatur. At corde affecto, syncope arripitiir,interitq,, praedictorum nullo quicquRm perpςs' symphoniam. se. Iam verb, Aristoteles, plures animae facultates ge- mistoteles plunere diuersas esse concedit,& si illas in uno corde con--fastituat: Chrysippus autem ne B eas omnes differre in- ό ter se profitetur, neu alia quadam Vi 3nimal irasci, alia constituit. concupiscere,alia ratiocinari: quum tamen vel testimo Chrysippi dentis poetarum, quos citat afferere contraria cogatur. P'ub' Ri 'n's Etenim in iecinore delitescere appetitoriam RuimV D Σή series, cultatem, illic plane Homerus nos docet, Vbiair, Vul animam inesse tures apud inferos Tityo iecur exedere, τ concupitia lacinori. set constuprare Latonam: . partem nimirum illa pleia Tityo meta ctentes, quae illatae contumeliae fuerat ueluti origo , di uui tu ibis, tradix. Quod pertinet ad rationale animae facultatem, pari quum sentiret Chrysippus fabulam de Minerua, quae Mineruam ex post deglutitam Metidem ex Iouis capite orta esse pu- ebr tatur ,suis ipsius dogmatis aduersari: maximu illam de h. i torquere conatur, hinc figmentum illud habuisse originem dicens, artes quidem uniuersae cocipiantur & . consistant in corde: a ratione autem per caput, hoc est per os quae capitis particula existit emittatur sermo- Cordis motusne. Caeterus ut figmetum secus interpretemur quem - duplex. admodum cordis corpus virtute sua distentum & con spiritum anistractu vicissim, proprias materias attrahit,ςXpellitq=; zis' Mileu. pari modo cerebrum, ubi statuerit spiritu animalem, iis cerehit. in suis contentum uentriculis, particulae cuipia trania Cerebri motramittere, motu ad id idoneo incitatu, distribuit ipsum. Spiritum ani o
Huc autem spiritum qui in uentriculis ipsius est fortaru ' 'ia: i
sis quidem paucum, etiam uenae ad ipsos pertinςntes, partim,& pretis generant: copiosissimum uero di principalissimum ar- cipi e ab arteateriae,plexum reticularc qui ad cerebri basim est, per- :: ε reptantes, suppeditant: quae a corde sursum serunxur, Σ, ebh es. Quare si quis fabulam ueris uelit connectere, in parti--λ iam cer bus luserioribus prudentiam conceptam hoc est ani- hii.
562쪽
malem spiritum )lia capite natura pfici. dixerit: praesertim in uertice: quandoquidem in eo medius & prin- ventriculu ce. cipalissimus cerebri sirius habetur . Verum si scientifi-rebri Pii 'ς P casvirnonstrationes sequutus omisisset Chrysippus fari inesse capi. bulas,etym clogias,reclinat ones, declinationes 3,ca-Mouetur siduidem lapis di lignum, sic tamen ut non remsectum ani- habet sequendi obtemperaci ij, ea interim praeter Iulmalem nb pos naturam alio modo fertur. Vnde liquet nec inanima-μi Mys ii 'Vt to cuipiam, em ii rationali animanti affectum innasci eis passe: . posse animalem. Perdecenter etiam ab erroribus affe-rioali animali. ctus ipsos distinguit. Quandosidem errores praua sunt Eryo F sent iudicia di ratio ueritatem mentita, implicitaq; errori. Affectus cotra,nullum quidem erratum,necp praere λοῦ irimi missum in ratiocinatione: sed est animi motus rationitioi inobedita. inobediens. Nam qui ut patriam seruet , liberorum u piris,manuum motiones,labiorumq; fguras una cuni
MENI, DE PLACITIS HIppocratis di Platonis,Liberi IIII. Υ VER O' ubi Chrysippus affe
ctum definiens, eum esse ait irrationalem,& praeter natura animi motum ,
hoc est reluctantem rationi: recte sane ipsum qui in affectu est motum ab inanimis frationabilibusque distinxit.
563쪽
hana contemnit, uel iugulandos tradit, honesti imaginatione id facit, ac ratiocinio Vsus. Medea autem, quae sciebat qualia perpetraret flagitia, non errore, Vt ille, sed perturbatione ducta, trahebatur. Quin etiam,Vbi celeriter currentium, qui ne si sistere quidem velint starim id possunt, Chrysippus meminit, aperth illo exemplo aliam vim praeter rationalem, nobis posuit ob oculos, a qua affectiones ipsae absoluuntur. Etenim eorum qui per acclivia currunt, nulli adest ea dissicultas sistendi: sed iis tantum,qui per planam quanda aut decliuem feruntur viam. Quippe composita inest ipsorum latio-
riis causi: Una tanquam animalium, quae animae impetu movetur: altera, tanquam in animatou corporum, quae corpore inclinant. Caeterum qui in plana regiones retrorsena corpis inclinationem, inter currendu, nὶotitur,sistendi potens est, & sui iuris: qui vero in anteriorem partem utim ab illa impeditur. Qua de causa hoc
pacto omnes currunt: ab ipsa rei natura edocti corpo-' ris inclinationem in anteriora, celeritati motus co r-re. Quemadmodum igitur iis, qui nihil a corporis pon- ' de re ad motus celeritatem iuuantur, in promptu est ut ssant: illis vero qui ex duplici causa celeritatem gene rant non amplius voluntas est satis: eode modo in animi impetu, quum ratiocinatio sola causam habuerit ' pronaptum est propter ipsam cessare impetum: ubi vero aut iracundia ei, aut cupiditas quaeda accesserit, quae sunt vires irrationales, di corpis grauitati persimiles, satim quidem neutiquam posse consistere, verisimile est:& si temporis spatio forte hoc quom fiet quemadmodum in currentibus. Nam quia ratiocinatio, di iracundia, mouere ipsum impetum possint: si quidem a sola ratione fiat & compescere ipsum, di rursus incitare sola voluntate licebit. Sin ab iracundia quadam & cupiditate quum illae cςssauerint . sin ab utrisq; operantibus far,ratione simul, di facultate quada irrationali
Currentiu per accitula, declio uia, & plana .consyderatio. Inclinationem
corporis in an ieriora,celeritati motus collo tene.
& aratione,&ab iracundia incum.
564쪽
ratione quidem renitente,quod valctius est, praecelIcta
Ratio qumdo sinuit autem concurrente unquam cessabit. concur-
con - affectui ratio quu quae ille facir, criam ratio opinR-tur: quemadmodum in inteperantibus di protervis hominibus f qui summum bonii in voluptatum fruitionet Ratio qRRηβψ collocant vltro ratio ipsam cupiditatam sequitur. Aereniti ac repugnare affectui ratione dico, quum homo non opinatur propositae Voluptatis fruitionem, honestum aut bonum esse: trahitur autem quodammodo ad eam, propter valente appetitoriae Virtutis motum. Continens qui Verum si ratio superauerit alis homo tum sui tu suo dicatur. rum affectuum continens,& est,& dicitur. Sin aut e cuincontioψε qui piditas contrariam huic appellationem sortitus cora
Tebeiati,ius xii ςni nominatur .QEsi vero a ratione sola ad suauium usum ducitur,talis vocatur temperans, hoc confisio ea Proteruus qui. deligens,non Vt fruatur,sed ut iuuetur: queadmodum etiam proteruus,qui a sola cupiditate ducitur, ratione tanquam famulo quodam eam subsequente. Eiusmodi ergo causarum,impetus animi eκcitantium, comple- ... xvi attestatur etiam Chrysippi exeplum. Etenim a uersus acclive currentes,sola ui rationali ductitur. Qui si, petidcii c5 autem inuiti feruntur ad praecipitiu,irrationali: quanχparatur. sane corporis esse pondus diximus: in decliue currentes,utristi: perinde ut Plin plano currunt,si prorsu natendat. Nam si renitantur rctrorsum current quidemi aliis initans,sed tibi uoluerint,sistent. Quare nihil chrysippus usses ad definitionum expositione ueteribus colatrarium proniinciat. Maxime autem ab eis recedit, ac sibimet aducriatur dum affectus esse iudiciaeκistimat. In summa uero Chrysippus semper,ueluti in unda fici ctuat: nunc quidem sine omni ratione fieri dicens affectus: nunc ad solam rationalem pertinere animae facultatei Vac proinde eos iudicia quum sint,irrationabili Ardeius es in bus animalibuS non inesse. Oblitus autem esse uidetur
gui a indis. interim, T a uitiis oppido si decenter affectus ipsos 4
565쪽
sinxerit. Ratio siquidem,etiam ex chrysippi sentetla, siue sana,& uera:siue praua & mendax extiterit,is qui
secundum ipsam mouetur, nunquam in affectum incidit. Quando quidem secundum ueram,rectb & uenusthmouetur: secundum falsam praub diuitiose. Ubi enim Ratione dure. ratio dux est, aut uirtus sequitur, aut uitiu: affectus nun uix in quam. Itam putare uoluptatem bonu eXjstere, quςm hui,quani. admodum Epicurus existimabat, peccas, uitiosa, di fal voluptate nonia ratio esti omnesq, actiones di particulares animi mo esi in henis poaus,qui uoluptatem, tanquam finem respiciunt prati , n*4δm Prauos san necessarid,& aberrantes facit ac uitiosos: non tamen iam affectus quoque. Quippe proprium aise Agei ius pro ocius hoc ipsum est, ut anima citra rationem moueatur: pri m.
id quod pulchrE etiam scripsit Chrysippus. Quum au- Nihil sinetem nihil sine causa oriatur, ratio uero minina. praesit Ratio n5 piae, affectibus, iustum est iam nobis chrysippus respodeat, est asseetibus .maidnam affectus ipsos producat. Nos siquidem asstrina Astem undemus interim quidem ab irascibili, interim ob appetito P ῆςis i mr ria animae facultate illos ducere originem. At chrysippus nulli firmiter haerens sententiae, modo eos praeter rationem oriri ait: modo secundum rationem: modo temere ait a casu procedere . Quocirca reprehensionem ullo pacto effugere nequit. Na si dicat affectuum insultus ab ipsa ratione oriri, discernere iam uitium ab affectu no potest. Si uero rationem adimat, in motum quedam causae expertem incidit: quum liceat illi ex facili ambas absurditates uitare: si confiteatur irr*xiς δ'' pirati, hales quasdam facultates in anima affectuum ipsius edu diri inationafas existere. Quanquam ubi ea quae non recte homines ies in animhar faciunt, partim quidem ad prauum iudicium refert : fcctuu eausas partina ad infirmitatem animi, imbecillitateq;: qucm - ζ M admodum ubi rursus iis quae recte administrat rectum iudicium cum bono animi robore praeesse ait: illic sa- ne diuersam a ratiocinatrice uim quandam esse in animis holun causam talium affectuu , fateri, uelit inolit,
566쪽
Scientiam ha his, nulla in re potest hallucis nari. Menelai imbecillitas, molli . V animi.
compellitur. Siquidem ut iudicium, facultatis rationa lis est opus: ita firmitas, robur,uirtusq , facultatis est diuer sar a ratiocinatione. Porro ut scientiam habere s cundum quam ex Platonis sentetia, nemo ulla in re potest hallucinari non est affectus: ita nem obliuio illius, affectus dicenda est, sed inscitia potius, aut ignorantia. At si quis iracundia,aut uoluptate deceptus, ab iis quae initio statuerat recesserit, imbecillis quidem huic aniam a di infirma es, motus autem ipsius, est affectus dicendus: ut costat in Menelao: qui quum Helenam occidere decreuisset,eaq; districto gladio inuasisset, propius a cedens , ac mammas illius candidissimas conspicatus, attonitusq; ob pulchritudinem eius propter infirmitatein imbecillitatemq, animi, non solum gladium abiecit,sed mulierem etiam est osculatus, eiq, seipsum mancipium obtulit,citra iudicium,citraq; rationem impetu ad contraria ductus , eorum quae initio decreuerat. Quemadmodum igitur in Medea iracundia oppressierationem, eamque ad perpetradum scelus pertraxit, sic animam Menelai ipsa decipiens cupiditas, reuocauit illam ab instituto. Quae quidem exempla ab ipso Chrysippo adducta, maxime illi aduersantur, quia ex eis constet, tres facultates diuersas inesse hominibus: nec esse affectus ipsos iudicia,ut qui praeter iudicium oriantur. Nec vero a veteri placito illa carmina abhorrent, quae ut suam opinionem tueatur, citat etiam de amatibus .
Venus siquidem admonita Iurat noth si nans cogas,amplius intendere appetit. 7.
Admonitus autem amor, magis prcinit. Quibus postea subdit affectus ipsos amatium, declina
re semper rationem, tanquam intempestiuum increpatorem. Repies di alia innumera in libro de affectibus , ab eo prodita: pugnantia quidem iis dogmatis, quae ipse statuita consentanea autem di manifcsto apparent
567쪽
opinioni Platonis. Quum autem chrysippus di. Tristitia quia milit,tristitiam esse opinionem recente praesentis mali:ab eo Posidonius exigit causam cur mali quidem opirecens Lit,trissiti minferatrinueterata aute,nςu recens praestinis liquam,aut non perinde angat animum. Qua causam, tis mali inuete eam ignoraret Chrysippus, ipsena et Posidonius red r/ta aute, nodens. ait omne immodicum & peregrinum subito ir- IV LII 'Π: aueruens, animum permutare: Vsitatum vero di consuem Imizeseu oritum,inueteratum I*, aut minimb affectus mouere, aut ne irruens labi parum admodum. Quare domesticum & familiare si- to,pmutatam
bi facere dicit, rebus non praesentibus, tanquam prae- 4 ςQi suetum sentibus uti. Ac proinde sapientes complures, etiam si ''μ μ existiment se, in maximis bonis, aut etiam malis Ver- Immaes ab arsari, esse tamen ab affectu omni immunissimos. Quocir fectu esse . quica dictum Anaxagora: assumpsit. Qui quidem , quum 'φ' Py tu aliquis filium mortuum ei renunciasset, admo40 constanter respodit,Noui me mortalem genuisse. In hunc utuntur sensum et Euripides Theseum introduxiς loquentem. Anaxagorae di
A sapiente aliquo perdoctus ego, In curas animum, Cr calamitates indidi. Atq; exulent me proposui 4 patria me ad mortes
Immaturus er uias malas alias.
Vt si quid paterer ex iis quae putaueram
AIquando,animum non morderent recentia.
Eodem pertinent illa si bis primus esset malorum dies inibi, Et non diu uexarer in laboribus, Forsan reniterer, ut pullus iugo recens Subditus, excutiens frenum susceptum nuper
At nunc malis obdurui, er occalunt Haec ιnterim emollescent longo tempore.
568쪽
mse his sedaista tepore, etiast opinio ipsoru
Permaneati Affectus quoin modo con Peascantur. Constaenuline mollescit ani. mae irrationa. h litas. Tempore affectus conquie
Tempore itam affectus cessant, etiam si opinio eorun, di iudicia permaneant. Ut enim pars animae obnoxia affectibus, peculiaria quaedam concupiscit appetibilia , ita etiam ipsis,quum acciduiar, repletur, di laturatur , atm in hoc suum ipsius motum sistit, qui animalis impetui praeerat. Nihil autem tam clarum est,et vires quaccia in nostris animis inesse natura concupiscentes ,han Cvoluptatis: illam dominii di victoriae. Iam vero, senu qui nolentes plorant,lachrynaas cohibere impotentes. Sunt contra, qui plorare cupietes,protinus cessisnt: obmotiones affectibus subditas, vehementer ita inhaerer, res,Vt non euincantur a voluntate: aut ita omnino cessantes Vt ab ipsis excitari nequeant. Quorum causas in uestigates, inueniemus quo pacto ratio cum affectu pugnet, ait ab eo differat,simulque seruabimus animae facultates. consuetudines itam & tempus, ad affectuum motus plurimum posse videntur. Consuetudine quippe mollescit animae irrationabilitas in quocunt educetur. Tempore autem affectus conquiescunt, repletis irrationabilibus potentiis animae iis quae antea desyderabat. At rationales cognitiones iudicia,& summatim
scientis omnes, di artes nem difficiles ad dissolutionem fieri apparent propter solum tempus nudum quemadmodum consuetudines secundum affectu )nem trano poni di cessare, sicuti tristitia, aliiq, affectus id ςenus ..
pocratis & Platonis, Liber. U. V V M Igitur sectatores Chrysippi ostem
derint, . quemadmodum ipsi quidem existimant, uniuersos affectus in corde con stere: ut autem veritas habet, solos eos qui circa irascibilem facultatem versantur: ac
569쪽
oelia assiumpserint ubicunt animi affectiones sint,ibidem quom ratiocinatricem ipsius facultate haberi: ita
darinum concludunt, in corde ratiocinatricem existere. Nos vero, nde iracundia nascatiare, Una cum ipsis fatemur: τ autem in loco eodem delitescant vis ira lci Bilis & ratiocinatrix non item nel l Vnius op a facultatis existat. Porro affectum animi, motione quan- ARSta dilariam eisse praeter naturam rationis expertem quae ciui '' Iium animis non innascatur, non veteres tantum sed Chrysippus auom fatetur. Est autem inter animi con- Animi concitu Bitutionem,& eam quae corpori inest,quaedam simili- HQuem,corpo
xudo di proportio. Qia re Posidonium laudo τ prauo' 'ii'tμα
xum animas, quum extra affectus pstiterint, sanis cor 'δες roribus suntliter se habere praedicatmo probo autem, eiusmodi constitutionem morbu nominet. Oportebat nant, si recte sapietium animas vellet assimilare
dicere . eas similes esse corpibus iis, quae ab affectibus sunt immunia. At providorum, bono habitu praeditis. Mediocrium vero virorum, sanis sine bona habitudine. Vulgarium & iniquorum, iis qui vel eX Occ stone Ansmara cum
1euistima in morbos incidunt. Irascentium denim, aut corporibus cofuribundorum,aut lugentium, amantium ue, aut ob- parari di,
sessiorum aliquo affectu iis quae iam aegrotant. Sisidem 'quocun* tempore,vel dormiunt, vel ad aliud metem
hi transferunt,extra affectum fertitur. Paulo post ubi ipsorum meminerint, in constitutionem perueniunt fibrium insultibus similem. Quemadmodum aut sanitas corporis, est comoderatio simplicissimarii eius parti- sanitas corpo. Cularum, quae iam elementa vocamus: eodem modo Πβ 'V etiam erit animi sanitas commoderatio quaedam sim Uit φε Mimi, plicium particularum ipsius. Quin etiam morbus ani- morbus ansemi similiter immoderatio quaedam est,&discordia ipsarum harum particularum inter se, quarum commo- P ites deratio erat animi lanitas. Sunt autem hae particulae i u '. ' ς h ira,
ruta Platonis sententiam,irascibilis, rationalis, di prae- appeti si
570쪽
Praemio proposito,praeter ipsam Victoriam.Neq; Veroy ratione impetus eoru coerceri, dicere possis, ut qui rationem necdum habeant: ne P τ non innumeris affectibus implicentur. At ubi processierint, quoniam ad honestum, naturalem quandam propclionem habenr, erubescunt peccantes, & iustitiam , alias i, virtutes amplectuntur, facientes plurima secundum earum noxiones:&si prius quum elent parui,ex affectu Viuerer, nullamq; praeceptorum ex ratione curam haberent. Animae constia caeterum animae constitutiones, ex diuersis corporis Uxi di temperametis oriuntur: quum Videamus animalium, temperam quae lati pectoris di calidiora sunt, omnia sortiri natu- nasci ' Tram iracundiorem: ut timidiorem, quae latis coxis, & mcundiora erfrigidiora. Ac secundum varietatem regionum, haud ',' Ru Pς parum etiam moribus homines ad tina orem &auda- d ne iis ita ςiam,vel voluptatis laborisq, studium,differunt. Qua- Regiehumua re,mea sententia, curatio animi affectuum in nonnul. ricto, discis
iis quidem, prompta & facilis est, eo . net affectuum , '. motus ipsis insint validi,nem ratiocinatrix pars, imbe μ' cillis natura, di imprudens, sed propter inscitiam pra
uasq; consuetudines id genus hominum,Viuere ex a sectu cogatur. Nonnullis vero dissicilis , quum motus fectuum, qui ex corporis costitutione necessario ob- rueniunt,magni & Vehemetes extiterint: ratiocinatrix autem facultas imbecillis, imprudensque. Hunc quippe Homine ab se veri scientiam indipisci oportet, ac affectuu motus reia tio, ΘΠ P α
rundere, probis institutionibus activescentem. Sic ita, Rςqqqμφ
έα ab initio hominem ad optimum conformare Opor- te atotutem forma,
V re ato illituter,ante omnia quidem iptoru seminum: dein victus, re opor t. quq grauida utetur,ac praeterea cibi potus,exercitiorum, ait adeo quietis oc somni ratione habita. Oportet autem ut inquit Plato pueros iam aeditos, ita educari & institui ut reddant partem animi affectibus.opportunam, & irrationalem, motibus comoderatam , rationis iussis audiente. In pueritia tamen exiguan