Ioannis Casae Latina monimenta, quorum partim versibus, partim soluta oratione scripta sunt

221쪽

pauor ars autem sine animi robore nullo est usui. Illorum igitur artificio vestram virtutem obi)cite: timori autem, qui propter aduersum proelium in animos vestros inuasit, quod imparatos tunc vos offenderint, opponite. Itaque eo illos vincitis, quod&nauium numero praestatis, ' prope vobis amicam terram,ubi parati in armis presto vobis milites sunt, proelium committitis. Fit autem sere, Ut qui plures, paratioresque sint, ij victoriam consequantur . Itaque omnia vobis ad unum firma es. reperimus , nec accidere posse, utvlla in re merito labamur: quin ea ipsa, in quibus antea offendimus, comparata Duc

pro dis iplina nobis erunt Magna igitur fiducia gubernatores nautaeque situm quisque munus obite nec vero locum, qui cuique attributus sit, deserite: nam nihilo secius a nobis, quam a sit perioribus ducibus instructi in proelium proficiscemini, neque nos cuiquam, cur turpis este debeat, causam relinquemus. Quod si quis omnino decreuerit ignauus esse,is pro delicto poenam sustinebit:

series autem pro Virtute praemium serent. Conti Phormionis, ducis Atheniensium,ad exercitum naualem. Vi perterritos vos nauium multitudine milites animaduertam, cumque turpe saetu existimem, quq minime formidolosa sunt, ea extimescere, conuocaui vos. Nam illi quidem, primum quod victi antea superatiq; a vobis sunt, ac ne ipsi quidem pares vobis sese esse considui, propterea non quum in certamen descenderunt,sed nauium multitudinem coegerunt: deinde id unum , quo maxime reti ad vos eunt magnos enim in re militari

uuas suo sibi iure spiritus sumunt, nulla aliare consis sperant,quam quod cum propter,sum, quem in terre-

222쪽

is ORATIONE Ibus habent, pleraque ex sententia gesserint,idem quoq; in re nautica usu Venturum arbitrantur. At hoc, si ea id in re illis adiumento est, nos certe hoc tempore plurimum praestabimus nec enim illis virtute cedimus, sed, quod alteri in altero maiorem habemus, sum, propterea

maiore stimus fiducia: huc accedit, quod Lacedaemonii; qui propter auctoritatem imperium in secios obtinent, inuitos plerosq; in periculum trahunt: numquam enim longe superat illi iterum rem proelio committerent. Ne igitur illorum formidaveritis audaciam : multo vero vos illis maiori iustiorique estis formidini, tum quod antea superastis, tum quod ita animum illi induxerunt,nis praeclarum quoddam virtutis specimen daturi essetis, numquam vos commissuros fuisse, ut contra consisteretis. Nam qui numero prestant aduersari)s, sicut hi,

copij magis, quam animo nixi, pr xlium ineunt: qui vero multis partibus sunt inferiores , neque ulla neces.state coguntur, propter excellens animi robur resistere audent. que reputates hi, rei admiratione comoti, potius consentaneo apparatu nos metuunt. Multi vero exercitus, quod sum in re militari non haberent, sunt etiam qui propter timiditatem a paucioribus sunt superati: quarum rerum traque a nobis hoc tempore longe abest proelium vero ego minime intra sinum mea quid in sponte committam, nec adeo eo proficiscar etenim scio paucioribus nauibus, celeritate e scientia praestantibus cotra maiorem nauium minus peritarum , numerum aduersariam esse locorum angustiam. Nec enim modo Scratione quisquam, nisi ex longo interuallo prospectus suerit, incitare se in hostes, neque, cum sorte laborarit, tempore regredi poterit; nec vero hostium naues didit cere, nec celeritate eludere, que sunt propria munera

nauium, remorum pulsu celeritate G tium 'eta naualem pugnam pedestrem saces neeess. quo maior nauium numerus plus potest. H inhego, quoad seri poterit, prout bo . o pio ii T

223쪽

e reli

THUCYDIDI 18sestote parati in armis, pr sertim cum paruo interposito spatio incursus futurus sit quaeque iussi eritis, celeriter administrate,atque ordincm in regerenda, ac silentium plurimi facite, quomodo multa bellicis in rebus, praecipueque naualibus pugnis prodest administrare ac propristina virtute vestra illis resistite Magnum Vero certamen,Vtrum Peloponnesjs rerum nauticarum spem precidatis, an de Atheniens bus mari metum augeatis It rumigitur atque iterum vos moneo, Vt plerosque horum victos a vobis esse memineritis semel autem superatus animus similiter eadem experiri pericula nescit. Contis Mitylenaeo vim ad Lacedaemonios. Cixius Laced moni soci)que in more postum hoc esse recorum,ut qui in bellis desecerint, pristinamque amicitiam deseruerint, ijs, a quibus reci

piuntur, quatenus ea re iuuantur, laeti

olae sint sed idem ,habiti veterum amicorum proditores,improbi iudicentur idque iudicium haud sane iniquum est, si modo qui defecerint atque j, ari uibus sese disiunxerint, parem inter se nacti sint animi

voluntatem, paresq; cum Viribus, tum p rc paratione suerint, neque ulla iusta desectionis causa intercesserit: qu quidem nobis atque Atheniensibus secus obtigerunt: nec ea re improbi cuiquam videri debemus, quod in honore apud hos in pace habiti,in periculis illos deserimus: disserendum est enim nobis de iustitia in primis ac fide, praesertim qui in societatem recipi postulemus mam nulla est neque priuatis stabilis amicitia, neque populis firma societas, quae non mutua Virtutis opinione, Iorum reliquis in rebus similitudine nitatur studiorum enim dissimilitudines rerum quoq; discordias gignunt. Est igitur nobis societas cum Atheniensibus inita bello Medico, illo scilicet tempore, cum Vos negotio destiti.

CC stis

224쪽

sis illi autem extrema belli persecuti sunt nec tamen Graeciae seruituti Atheniensium addicendae,sed eius Medorum dominatu liberand. e, cietatem coluimus: itaq; quamdiu aequo illi imperarunt iure, lucus eos alacri animo secuti sumus. At postquam ex Medorum quidem inimiciti; permultum remitti sectorum autem seruitutem in angustum ab illis adduci animaduertimus, metuere sane iam tunc incepimus. sed cum singuli seorsum ab ali)s,idouodna tam magno varioque sententiaru numero accidere necesse suit, se defendereseci; non poLsent, omnes seruitute oppressi sunt, praeter nos atque Chios. Ergo nos, quibus leges ac libertas nomine dumtaxat relicta est,sociiconsortesque belli fuimus, cum iam Atheniensibus ducibus parum fidei haberemus. erant enim nobis pro disciplina, quae illi antea gesserant neque enim consentaneum est , ut eos se stulerint, quibus cum una nobiscum ictum habuerint faedus, reliquis, ubi se patrandi facultas ostenderit, non idem paret. Etenim, si omnes etiam nunc libertatem retineremus, minus esset metuendum, nequam illi nouam rem molirentur nunc autem, qui plerosque seruitute oppresserint: nobis cum autem aequo adhuc iure uiuant,veras mile est grauius id,quam ante, esse laturos quibus scilicet maxima succubuerit pars, cum a1s solos noἰ exaequari id-

liri contra quippiam cupiant, quoniam ad nulla re stuperiores conantvsideterrentur: nobis autem ob eam Cim libertas relicta est, quod orationis honestate, cons-la; que itinere ac fallaci. e, aditum sibi ad domina ionem occupandam facilius munire posse, quam virium via az

225쪽

quem maxime in nrmos primum concitarunt, L υδ

sio cum ad extremum reseruassent, amputatis circum-ci iisq; reliquis, imbecilliores ad expugnadum haberentimam a nobis si duxist en initium omnibus cum sua ui Gilam tunc integris, tum locum, ubi cons sterent habentibus, non tam facile eos subegi non nihil etiam no-itra illis classiis terroris iniecit, ne quando aut ipsi per se, aut vobis,aliquibus ve alijs adiuncta, eos in periculum arcelleret; tum multum quoq; nostro in ciuitatem eorum, ac principes deinceps obsequio ad columitatem prose

te bellum, diu hoc prestare nobis videmur potuisth: coniecturam enim de aliis facimus. Que nam igitur ista firma uitamicitia quae ista secura sane libertast in qua inuit nos mutuo amplexaremur, atq; illi in bello nos metu adducti colerent, nos illis contra in otio adem praestaremus,ac fidem, quam beneuolentia confirmare plurimum apud alios consueuit, nos timoris praesidio munitam haberemus: metuque potius, quam amore copulati in secietate contineremur atque Viri cumque patrandi impunitas prius addidis tanimum, princepsis peccandi initium facturus es set. Quocirca siquis est, qui nos sceleris condemnet, propterea quod, cum illi ea, quae in nos edituri erant sagitia, traherent, ipsi anteuertimus nec itidem dum certum sciremus, siquid de eo acturi essent, expectauimus, non rectam ille rationem init: etenim si illoruinsidi)s nostra opponere nobis licuisht, illisq; rem trahentibus eodem nobis modo cunctandi data est et sa- cultas, quid erat causis, cur aequi paresque cum illis es.-mus, eorum obtemperaremus imperi, cum igitur, v-bicumque vellent, uti in nos impetum facerent,illorum esset arbitrii,nostri quoque arbitrii est, ut, ubi visium sit, anticipemus obsistere. Has nos desectionis, Lacedaemoniisocij que, de sensiones causasque habuimus, cum audientibus ad intelligendum iure nos fecisse, perspicuas, tum vero ad perterrendos nos, atque ut salutem aliqua

226쪽

bis reiecti eo conatu destitimus. Nunc autem a Baeotijs inuitati e vestigio paruimus duplicemque rati sumus delectionem nostram futuram; alteram a Graecis, ne una cum Atheniens bus vexandi nobis essent uniuersiaiest na cum libertatis auctorii, seruitute liberandi alteram, ut ab Atheniens bus deficeremus, quo minus posthac ab illis tolleremur ted ipsi anteuerteremus. Verum praepropera parataq; paula magis nostra desectio suit quo etiam magis receptis nobis subsidium celeriter mittere debetis, ut,&quibus decet,auxilio esse vos cognosci possit, simulque hostibus ut detrimento sitis. Nam tempus quidem magis nunc idoneum est, quam umquam antea: Athenienses ni md pestilentia exhausti sunt,e' sumptibus: naues autem illorum partim circum vestra sit nitit-tora, partim contra nos dispositae sitiat ut verisimile sit is pedestribus copijs simulo nauibus in eos hac quoque

aestate impetum feceritis,nullam eos nauium facultatem habituros. Quare aut vobis ad se proficis entibus non resistent,aut ab utrisque discedent. Nec Vero existimare quisquam debet, pro alienis fortunis proprium vos

stibi re periculum squis est enim, cui Lesbus longinqua

videatur, illi propinqua ex ea utilitas extabit. At non in Atheniensium finib. bellum geretur verum in illorum, quibus Athenienses iuuantur ex sociorum enim vectialibus pecunia illis reficitur, qu quidem domitis no-ls, etiam adaucta erunt: propterea quod nulli posthac deficient,unaque ad Atheniensium facultates nostrae addentur, simul&duriore nos erimus condicione, quam

ij, qui seruituti antea addicti sunt. Quod si vos auxilium

propto nobis animos oretis; cum ciuitatem nauibus abudantem, id quod vobis maxime deest, adiungetis obis, Athenienses, abductis illorum socijs facilius delebitis,tidentius namque cunctis ad vos adplicabunt; tum, in quo

227쪽

currite: noliteque nos respuere, qui proprio capitis nostri periculo commune omnibus emolumentum, siquidem ex sententia succesierit contraque, si nihil vobis impetrauerimus, magis etiam commune detrimentum adferamus. Tales igitur vos praebete, quales Vos Viros

esse Graeci confidunt, qualesque noster hic postulat me

tus.

Contio uti in G o Mitylenas protinus contendendum Alcida ducesque Peloponnesij,

prius, quam de nostro aduentu auditum sit, quo in statu sumus,censeo existimandum est enim, multa nos apud

hostes, quippe qui modo urbe potiti

sint, sine praesdio offensuros: maxime quidem mari,qua nec illi hostium incursum verentur,& nobis usu euenit, ut plurimum valeamus: sed pedestrem quoque manum, credibile est, utpote ratam se vicisse,dispersam incautius

in tectis esse. Itaque si improuis simul, noetu,in homines impetum fecerimus,spexo equidem ab ijs nos Liuios , siqui reliqui in urbe sunt, qui nobis cupiant, es evicturos. Nec vero periculum resermidate,sed ita cum animis vcstris cogitate,nullis aliis in rebus inane illud belli quod fertur, quam in talibus es lepositum quas quidem qui ipsi in se cauerint duces, atque eas ubi in hoste

animaduerterint, rei bene gerend6occasionem non di.

miserint,ij quam plurima OA sententia eueniunt.

228쪽

ctoris erbis expressem. VM populus Atheniensis multis de causis Mitylenesum desectione acerbisit me tulisset, simulatque eos per Pach tem receptos esse certior factus est, plebiscitum confestim per iram fecit, ut

omnes puberes interficerentur, ac sine ullam oracum eo plebiscito celeriter misit inui in omnem Mitylenensum ciuitatem sevire eum extemplo iuberet. Postridie eius diei, deseruescente iam iracundia. multi rei acerbitatem accusare plerosque tam immanis sententiae paenitere Mitylenensium vero legati,qui sorte Athenis aderant, una cum i)s Atheniensibus, qui ipserum rebus fauebant, ubi molliri ciuitas visa est, in spem miseri veniunt mitigari populum posse, atque ad humaniorem aliquam sententiam traduci. Qui cum per amicos anxii sollicitique id agerent, cuinq; omnibus ad pedes prostrati supplices flentes t iacerent atq; eos, qui pridie quoque ab alijs dissenserant, plebiscitumq; illud improbauerant,adiutores haberenti, ecce tibi Cleocleaeneti filius, hesterna illius sententiae auctor,vir natura visnus ex omnibus ciuibus violentissimus auctoritate i dem apud populum longe maxima, is plebis inconstantiam increpitans, ut ciuitatis labantem iam voluntatem confirmaret,&plebiscitum, quod se maxime contendente auctore factum esset, tueretur, aduocata con. tione,ad hunc sere modum loquutus

est.

229쪽

maxime hoc tempore, cum vestrae vos

de Mitylenaeis sententiae penitetdib ros populos alijs imperare nequireradsueti enim secura inter vos, minimeq; insidiose vit rationi,eundem morem erga sectos quoque vestros retinetis nec quidquid, aut illorum oratione adducti peccaueritis, aut misericordia commoti dissolutiores fueritis, non secijs gratum, sed Periculosum vobis langorem vestrum esse intelligitis: haud animo reputantes imperium hoc, quod obtineti tyrannidem esse illos contra vos conlilia inire, vobisque inuitos parere. Haud vos beneficij magno quidem vestro detrimento dandis,sed cum viribus magis, quam illorum in vos beneuolentia ut valeatis perficeretis, dicto ut vobis audientes sint, eos adducetis: illud certe minime omnium serendum, si,quq semel statuerimus, eorum firmum erit nihil neque intelligemus commodius administrari rempublicam,quq minus reclaris legibus, Verum stabilibus utatur, quam eam, quae optimas leges habeat, sed parum ratas plusq; habere utilitatem inscitiam modestiae compotem, quam intemperantia praeditam per' spicaciam : meliusque sere ab iis, qui paulo sunt tardiores,quam ab ijs, qui ingenij praestentacumine, respublicas geri. Nam hi quidem anteire legibus prudentia,&in omni de re publica disputatione superiores discedere videri volunt quasi vero non maioribus in rebus antea prudentia ostentarint: atq; ij quidem rebus ciuitates hi labefactant. Qui uero intelligentie se minus cosidunt, isnec silo plus, legum contilio tribuunt,nec se idoneos esse arbitrantur, qui recte incentis sentetiam refutent de cum existimatores in neutram partem propes snt, potius uaduersario, plerisq; in reb. recte statuut:id quod uos

230쪽

U ORATI Nns contentἰone elati contra, atque ipsi sentiatis, ciuibus Vestris suadete . Nam quod ad me adtinet, in eadem equidem sententia perseuero, atque eos miror, qui de Mitylen is iterum retulerunt, moramq; quaesiuerunt, id quod iis utile est, qui iniuriam intulerint: siquidem iracundiadem uobtusia, qui laesius est, in eum, qui lacessierit, invadit: at cotra, cum vindicatio quam maxime propinqua iniuriae acceptae est,tum, paribus nixa viribus, iustissimas paenas repetit tum eum quoque ad nitror, quicumque ille suturus est, qui contradicturus sit, iaciendum sibi esse existimet, ut Mitylenensium scelera utilitati nobis, nostras autem calamitates detrimento socijs est ostendat; atque aut eloquentia fretus id, quod vobis summa placitum est, non ita decretum esse pugnabit, aut, sito compendio ductus, eleganti elaborataque oratione ad aliam vos sententiam traducere conabitur. Res certe publica talium concertationum praemia alijs tribuit, periculum ipsa subit, cuius sane quidem rei culpa in vobis residet, qui certamina haec perperam administratis etenim dictorum spectatores, rerum autem auditores este consueuistis. Nam de suturarum rerum euentu ex dise torum hominu oratione statuitis, quae facta iam sunt,

nihilo plus fidei ijs, que oculis cernitis, quam ijs, quae fando auditis,habentes, quanta ea ornatae orationis ubertas secerit,ianti aestimatis: qui, cum ea dicuntur, qua a consuetudine abhorrent, perfacile capi soletis quae vero approbantur in vulgus, ea respuitis, in unaquaque re nouitati seruientes: litata autem 'uotidiana contemnentes:datis'; operam maxime qui de pro se quis'; , talia quedam ut dicere ipsi possitis si minus in eo inter vos pu-Gnatis,Vt ne tardius, quo dicta, sunt percepisse videamini quod si qua acutius aliquis dixerit, in iis vos approbatione 'natelligentia vestra praeeundis pronanti in prosipiciendo autem, quos ea euetus habitura sunt, tardiei is cumque alia prope dixerim omnia, quam ouae invita hac communi versantur,vestigetis, ne in ij quidem

ipsi,