M. Tullii Ciceronis Epistolæ ad familiares cum delectu commentariorum in usum serenissimi Delphini. Tomus primus secundus

21쪽

ag EPIITOLARUM demnam, tu restituas, Ir ne habeat Bursa plaseus apud quem literas discat. Sed quid agopeum

mihi sit ineertum, tranquillone sis animo , an , ut in bello, tu aliqua maiustula cura negotiove verissere, Labor Iongius . Cum igitur mihi erit exploratum, te libenter esse risurum, scribam: ad te pluribus. Te tamen hoc seire volo vehementer populam sollieitum fuisse de P. Syllae morte, r3ὶ au tequam certum scierit. Nunc quaerere desierunt, quomodo perierit. Satis putant se seire, quod seiunt. Ego caeteroqui animo aequo fero unum ' veres ,

1 ne hasta Caesaris refrixerit. Vale.

luerit, per Garem sum restituendi is Inter m. Tacite rem hendit multa iudicia a Caesare rescita ,&restitutos exules . m. xx Ne habeast sesa γ Ne ille tuo hoc fieis devinctis Planeo vestro Bursae se dedere compellatur. R illum barbarum iterarum elementibus imbuere. Nam & hic fuerat inimicus Ci--rotiis, ετ cum melioribus temporibus damnatus effet, a Caesaiare civitatem receperatis Ma tit. 13 Aiste tiam 3 verebatur enim, ne falsum esier , quod erσWrum cuAebat; quis R. Sylla , quod & autea diriatore Iinquo suo L. Sylla, ac postea Caesare , proscriptorum civium ona emere consueverat, populo ire primis odio erat. Manut. ra μ βasa Caesaris νε6ixeνis Eundem etiam iocum movet indem pene verbis iis eadem persona. lib. XVo ep. I

CICERO DOLABELLE .

mavissime afflictus a quem ferrem cerre moderatius , Ii te haberem o Nam & oratio tua prudens , &amor erga me singularis, multum Ievaret. Sed eum brevi tempore, ur opinio nostra est, te sum vis rus, ita me affectum offendes, ut multum a te

possim iuvari r nou quo ita sim fractus, ut aut hominem me esse oblitus sim, aut fortunae suceum-

22쪽

hendum putem : sed tamen hilaritas illa nostra , a suavitas, quae te praeter caeteros delectabat . erepta mihi omnis est . Firmitatem tamen , & consta tiam, si modo fuit aliquando in nobis, eandem e gnosces, quam reliquisti. Quod se ibis . peaelia tamea eausa sustinere, non tam id saboro ι ut si qui mihi obtrectent , a te resutentur, quam intelligi euapio, quod eerte intelligitur , mea te amati. Uuostii saeras . te etiam atque etiam rogo . ignosea' brevitati literatum mearum . Nam Se eeleriter una futuros nos arbitros, & nondum satis eonfirmatissum ad seribendum .

II1. . Ratules satis fiositis, siquitiae, ut seria in bis , salubres repente factae sunt f nisi sorte te amant . & tibi assentantus ι & tamdiu . dum tu ades, sunt oblitae sui. Quod quidem si ita

est, minime miror . et tum etiam & terrae vim suam, si tibi ita eonveniat , dimitte e. oratiunculam pro Deiotaro, quaae requirebas ι habebam me eum k quod non putaram. Itaque eam tibi misi . Quam velim se legas, ut eautam tenuem 3e in pem , nee seriptione masnopere dIgnam . sed egoehospiti veteri & amies munuseulum' mittere volui levidense , craω filo euiusmodi ipsius. solent esse munera . Tu velim animo sapienti, fortique sis: ue . rua moderatio & gravitas IJ aliorum infamet in .

iuriam . Uale .

23쪽

is ' EPISTOLARUM CICERO DOLABELLAE S. V XIII. Asus Suberinus Calenus ,& meus est nis. a. miliaris, & Leptae nostri familiarisse

mi peraecessarius. Is cum vitandi belli causa profectus esset in Hispaniam eum I M. Varrone ante bellum, ut in ea provincia esset, in qua nemo nolirum , post Afranium superatum, bellum fore putarat et incidit in ea ipsa mala , quae summo studio. vita verat, oppressus est enim bello repentino: quod bellum, commotum a Scapula, ita postea confirmatum est a Pompeio, ut nulla ratione se ab illi miseria eripere nosset. Eadem, causa fere

est M. Planii Σ Heredis, 3 qui est item Calenus , Leptae nostri familiarissimus. Hoste igitur

ambo tibi se eommendo, ut maiore cura, studio, sollieitudine animi commendare non possim. Volo ipsorum causa: meque in eo vehementer & amicitia movet, & humanitas. Lepta vero eum ita laboret, ut eius sortunae videantur in discrimen ve- Nire ; non possum ego , non aut proxime atque ille, aut etiam aeque laborare. Quapropter, etsi saepe

expertus sum, quantum me amares, tamen sic ve

lim tibi persuadeas, id me in hae re maxime iudicaturum . Peto igitur a te, vel, s pateris, oro , ut

ARG. Rogat ut suberino & PIanio reditum tu patriam a Caesare impetret, eosque ita excusat , ut ostendat, casu quodamR necessitate coactos Pompeii partes la Hispania Iecutos e M. Anno V. C. 7 2. et M. Varro Leeato Pompei

1 mredis Non dubitα . suiu fit hoc Plania cognomen ἀIt,nu. set ipsi prima litera malus ut - . . . iaet Pui in tiam Catenus Haec plane insulsa sunt, & nullina sensa. Rescripsi ex Hittorpiano: qui es Dem ut Calenus . Non male etiam sext. Pal. qui es Dem titi CaIentis iaptae nosνs I mitiaν imias. Graevius. omnino aliud , opinor, acebat vir a Missimus: nam Calenus non est hie nomen hominis , Iea Ioc . sui es, item calentis, hoe est . qui est aeque Calenua , Nue eri

24쪽

homines miseros, & fortuna. quam vitare nemo potest, magis quam culpa, ea lamitosos, conserves ineolumes: velisque per te, me hoc mineris eum ipsis amicis hominibus , tum munieipio Caleno , quo eum mihi magna necessiitudo est, tum Leptae, quem omnibus antepono, dare. Quod. dicturus sum , puto equidem non valde ad rem pertinere , sed tamen nihil obest dieere. Res familiaris alteri eorum valde exigua est, alteri vix equestris. Quapropter eum his Caesar vitam sua liberalitataeoneessit, nec est quod iis praeterea magnopere pota Iit adimi e reditum , si me tantum amas, quantumeerte amas, hominibus eonfiee. In quo nihil est praeter viam longam ; quam ideirco non fugiunt, ut& vivant eum tuis, & moriantur domi. Quod ut enitare, contendasque, vel potius ut perficias posse enim te , mihi persuasi vehementer te etiam alis

que etiam rogo. auem omnibus antepono Non omnibus pIane hominibue,c non enim Leptae tantum tribueret sed omnibus Calenis . Nam & Lepta ex eodem erat munieipio. Issanunsu. r 'uoris 3 Quadraginta miIIa sestertiitin .

CICERO DOLABELLAE CONSULI S. -

-XIV. ποῦ TSI eontentus eram, mi Dolabella , tua. gloria, satisque ex ea magnam laetitiam voluptatemque capiebam; tamen non possum non eon- .fiteri, cumulari me maximo gaqdiis , quod vulgo hominum opinio laetum me adseribat tuis Iaudibus. Neminem conveni seonvenio autem quotidie plurimos rsunt enim permulti optimi viri, qui valetudinis eausas i ia haee lota veniant; praeterea ex munieipiis B 3 he-'

ARG. Laudat Dolabεuam, quod eo1umnxm, quas aram moris euo Caesari, ut doo, erectam, everterit , & animadversone ii eos qui contra libertatem tumultuabantur. usus fuerit . 1εripis' paulo post neeent Caesaris. Anno V. C. dio a Iu hae Dra Bajaa. Epist. Ip. Μam

25쪽

si FPI STOLARUM Dequentes neeessarii mei λ quin omnes, eum te r in

sominis trudibus ad c elum e*tulerunt, mihi eontinuse maxim3s fratjas agant, Nesant enim se dubitarς, quin tu, meis praeceptis &consiliis obtemperans , praestantissimum te civem & singularem 3 soni Ulent praebeas. Quibus ego quanquam verissime Post um respondere , te, quae facias, tuo iudieio δρxua sp*inte facere, nec cuiusqu/m egere sonsilio; tamen neque playe assentior, ne imminuam tuam Jaudem, si omnis a meis consiliis profecta videatur pneque valde nego, Sum enim avidior etiam, quam satis pst, glori*. Et tamen non alienum dignitaterua , quod ipsi Agamemnoni, regum regi, fait honestum, habere aliquem in consiliis sapiendis Nestorem mihi vero gloriosum, te iuvenem consulem florere laudibus, quasi plumnum disciplinae meae,s 4 L, quidem Caeser , eum ad eum aegotum Ne

polim venissem , quanquam erat oppressus totius mPoporis doloribus, tamen antequam me plane salutavit, o mi Cicero , inquit, gratulor tibi, sum t u-rum vales apud Pplabellam, 'vantum, si ego apud

sue in furoris filium valerem, iam salvi esse posse

mus, Polabellae vero tuo & gratulor , ει gratias ago; quem quidem post te consulem, solum possumus vere ponsulem dicere . Deinde multa de facto , ae de re gesta; tum nihil magnifieentius, nihil praestarius acium unquam, pihil reipublieae salutarius,

mmis Im duus o ob eversam solumnam 8e aram, Epist. s. lib. Al. & . lib. Il. ad Att. epist. 16. I p. lib. IV. Idem. 3 consulam Interfe'o Caesare, Dolabella cum fascibus tari quam sonsul in forμm venit, Nam eum sibi Caesar , iturus ad bellum Parthi eum. Docerat. Idem, M. casar Iuliae, M. Antonii matris, frater avuneul laitur 4ntonii. nune Antonius , oppres, marsus post obitum C saris rep. necandum Octavio tradidit; DRavius ei Cicero 3iem . sed sum adsum interficiendum milites ab Octavio missi venisse ut, sonfugit ad Iuliam sororem et quae finirem , obtesto

Percussoribus corpore, clamans 4ntonii matrem cum sta recandam, incolumem servavit. Idem .

26쪽

AD FAMILIAREI LIB. IX. 23 Atque haec una vox omnium est. A te autem --to, ut me hano quass falsam hereditatem alienae

gloriae sinas cernere, ἰ meque aliqua ex parte in societatem tuarum laudum venire patiare. Quanquam,

mi Dolabella, haee enim ioeatus sum) libentius

omnes meas, si modo sunt aliquae meae, laudes ad te transfuderim , quam aliquam partem exhauserim ex tuis. Nam . cum te semper tantum dilexerim,

Jluantum tu intelligere potuisti e tum his tuis factis te incensus sum, ut nihil unquam in amore . fuerit ardentius. Nihil est enim c mihi erede a virtute formosius, nihil puIehrius, nihil amabilius. Semper amavi ut seis M. Brutum, propter eius summum ingenium , suavissimos mores, singulasem probitatem, atque constantiam: tamen idibus Martiis tantum accessit ad a morem, ut mirarer Ioeum fui augendi in eo, quod mihi iampridem eumulatum etiam videbatur. Quis erat, qui putaret ad eum ais morem, quem erga te habebam, posse aliquid ae- Cedereὶ tantum aeeessit, ut mihi nunc denique, Gamare videar, antea dilexisse. Quare quid est quia ego te horter, ut dignitati & gloriae servias Proponam tibi elaros viros, quod Deere solent qui hortantur P neminem habeo elariorem quam teipsum. Te imitere oportetr ieeum ipse eertes. Ne licet quidem tibi iam, tantis rebps gestis, non tui similem esse. Quod eum ita sit, hortatio non est necessaria: gratulatione magis utendum est. Contigit enim tibi, quod haud scio an nemini, ut summa severitas animadversionis non modo non invidiosa , sed . etiam Popularis esset, & eum bonis omnibus, tum infimo cuique gratissima. Hoc si tibi fortuna quadam eon-

27쪽

tigisset, gratularer felieitati tuae: sed contigit ma- gnitudine eum animi, tum etiam ingenii, atque eonsilii. Eegi enim conelonem tuam e nihil illa sa- pientius. Ita pedetentim & gradatim tum ae- cessus a te ad causam facti, tum recessus, ut res Lipsa 8ὶ maturitatem tibi animadvertendi omnium coneessu daret. Liberasti igitur & urbem perieulo, ei vitatem metur neque solum ad rempus maximam utilitatem attulisti, sed etiam ad exemplum facti. Intelligere debes in te positam esse rempubli- eam, tibique non modo tuendos, sed etiam ornandos esse illos viros, a quibus initium libertatis pro-nctum est. Sed his de rebus coram plura propediem , ut sperb. Tu, quoniam rempublicam , nosque con

servas, ne ut diligentissime te ipsum, mi Dolabella, eustodias.

ν inressus a re ad ea am facti Aeeessisti ad rem Eam

dian ita pedetentim & gradatim, indeque ita recessisti , non ut impetu quoda' & temeritate raptus ad animadvertendum vid tireris, sed ut ipsa res, a te prudenter explicata , hortaretur in ad celerem animadversionem, omnium concessu. IIem. 1 Matuinitatem animadvertendi In eos, qui columnam ere Eerant. Idem .

CICERO PETO S. XV. I Uabus tuis epistolis respondebo r unI

I quam triduo ante acceperam a Zetho ἔalteri, quam attulerat Phileros tabellarius . Ex pri ribus tuis literis intellexi, pergratam i tibi esse curam meam valetudinis tuae r quam tibi perspectam esse gaudeo. Sed, mihi crede, non perinde,

- I ut , ARG. Duabus epistolis respondet. priori, de valetudine , aentius in se amore, ac sueunditate: aueri, nihil referre, utrum atomae sit, an Neapoli, cum Romae unius nutu regantur omis nia. Scripta paulo ante , quam Caear ad Hispaniense Muumoiret. Anno V. C. ema Tibi esse einam J Ita esse in suis libria testantur Manutiva R Corradust non video igitur, quare Craterus 1 Graevius hi εlacunam sum victorio agnoscere maluerint. Oliv νἐ Diuitu Nie '

28쪽

nt est reapse, ex literis perspicere potuisti . Nam eum a satis multis non enim possum aliter dieere & eoli me videam, & diligi; nemo est illorum omnium mihi te iueundior . Nam quod me amas,

quod id & iampridem & eonstanter faeis, est id

uuidem magnum, atque haud seio an maximum eled tibi eommune eum multis. Quod tu ipse tam amandus es, tamque dulcis, tamque in omni genere iueundus, id est proprie tuum. Accedunt non Attiei, sed salsiores quam illi Atticorum, Romani veteres atque urbani sales. Ego autem existimesticit quod lubet mirifice eapior facetiis, maxime nostratibus, praesertim cum eas videam primum a oblitas Latio tum, eum in urbem nostram est infusa ) peregrinitas, nunc vero etiam 4 braeeatis & transalpinis nationibus, ut nullum veteris leporis vestigium appareat. Itaque te eum video, omnes mihi 3 Granios, omnes Luzilios, vere ut dicam) Crassos quoque, & Laelios videre videor . Moriar, si praeter te quemquam reliquum habeo. in quo possim imaginem antiquae & vernaculae festivitatis agnoscere. Ad hos lepores cum amor erga me tantus accedat, miraris , me tanta perturbatione valetudinis tuae tam graviter exanimatum fuisse EQuod autem altera epistola purgas te non dimaa-

a Oblitas Inquinatae ae maOIatas Latinorum municipum sermone atque formulis. Ab obIinor. Celtar. Videtur I. F. Gro. nouiua deducere illud ab obIivisci . Desiisse , inquit , Latium nostram. supra lib. vII. epis . 3s. Exaruisse Iam verream urbaonisaram. Non ita bene. oliMetus.. 3 Peregrinisas Cum Latinis data civitas est quorum e n- suetudo Romanum sermonem infuseavit . Peregνini autem ab initio Latini Romae voeabantur. Manue. ω aranDIpinis nationibωs Callia Braeeata, quaecia Alpes fuit , dicebatur provincia Narbonensis, a genere vesti menti: Comata vero, quae Romanis antequam a C. Caesare su Peraretur, non paruit, diria a comis alendia. Hic Cieero toea tur, nou sine stomaeho, in Caesarem . qui. Gallis quibusdam, non modo cisalpinis, verum etiam transalpinia civitatem dederat: ex quibus nonnullos etiam in senatum recepit. Idem .

29쪽

sorem mihi emptionis Neapolitanae fuisse, sed au

ctorem commorationis urbanae ; neque ego aliter a

cepi. Intellexi tamen idem, quod his intelligo ILreris, non existimasse te .mihi licere, id quod ego arbitrabar, res has non omnino quidem, sed magnam partem relinquere. co) Catulum mihi narras, & illa tempora, Quid similei Ne mihi quidem ipsi tunc plaeebat diutius abesse ab reipublicae

custodia. Sedebamus enim in puppi, & elavum tenebamus: nunc autem vix est in sentina loeus .c γ An minus multa senatus consulta futura putas, si ego sim Neapoli Z Romae cum sum , & urgeo forum, senatus-eonsulta scribuntur 8 apud ama torem tuum familiarem meum. Et quidem, sy cum in mentem venit, ponor ad scribendum r& ante audio senatus-consultum in Armeniam & Syriam esse perlatum, quod, in meam sententiam factum esse dicatur, quam omnino mentionem ullam de ea re esse factam. Atque hoe nolim me iocari putes. Nam mihi scito iam a regibus ultimis allatas esse literas, quibus mihi gratias agant ., quod se mea sententia reges appellaverim: quos ego non modoxeges appellatos, sed omnino nactos nesciebam . Quid

est Τ ramen quamdiu hie erit noster hie to

praefectus moribus, parebo auctoritati tuae. Cum vexo aberit, ad fungos me tuos conferam. II D

se . Manutius.

7 minus st-Ita s. c. Abara mihi Iieet nullo reip. dais tuo. Non enim , sl ego Romae non fim . ideo minus multa enatus consulta fient. Idem .s amarorem isto diae seribi solebant Ia euria . Ain uiatorem Paeti Caesarem voeat ἰ pud quem au ritate di Matia Plurimum valebat Paetua. Idem .st cum sn montem venis, ponor ad festiba dum γ Ubi lubuit, ubi fert animua, pr. scribitur S. C. meum nomen, quasi scribe sto adfuerim. etiamsi haudquaquam praesto fuerim. I. F. Gro Pνaefectus Caesar. quem senatus inoribas in triennium praeiaeerat. Dio. lib. XLIlI.

30쪽

AD νAMILIAREς LIB. IX. armum si habebo, ia in denos dies, singulos

sumptuariae legis dies conseram. Sin autem minus invenero, quod placeat, decrevi habitare apud te. eio enim me nihil tibi gratius facere posse. D mum Syllanam desperabam iam, ut tibi proximpseripsi: sed tamen si 3 non abieci. Tu velim, ut stribis, cum fabris eam perspicias. Si enim nihil est in parietibus aut in recto vitii, cretera mihi probabun Iur, Vale,

it sumptuaria lex, carin in decem dies distribuam . Tulit eam 1egem caesae post bellam Astieanum . Vide Pam. u. M. AEu, XHI. 7. Manus.

XVI, HElectarunt me tuae Iiterare in quibus prio, mum amavi amorem tuum , qui te adseribendum incitavit, verentem, ne Silius r suo nuntio aliquid mihi sollicitudinis attulisset: de quo& tu mihi antea stripseras, bis quidem eodem exemplo , fasile ut intelligerem te esse commotum: &ego tibi aecurate rescripseram , ut, quoquo modo, in tali re atque tempore aut liberarem te ista cura, aut certe levarem. Sed, eum proximis quoque literis ostendis, quantae tibi eurae sit ea res , se, mi Paete, habeto: quidquid arte fieri potuerit non nim iam satis est eonsilio pugnare: artificium quoddam exemitandum est sed tamen quidquid elaborari aut effiei potuerit ad istorum benevolentiam

sonciliandam, di pollisendam, summo studio me