De tuenda bona valetudine ... / commentariis a Joanne Placotomo ... illustratus. Accesserunt et al.ia nonnulla ... [Jo. Placotomi de natura et viribus cerevisiarum, de causis ... ebrietatis ... Medicinae encomion ex Desiderio Erasmo Roterodamo per Eo

31쪽

BONA VALETUDINE. a adhuc ex praescripto vivat, nimisquet

nul &accurata victus ratione utatur. Qqmodo eadem praecepta conueniunt tam diauess hominibM. Sisuten fieri nonpotes, Hunum calvodium ad omnes pedes sit oraccommodet ita nec Medicin pnam omnibus vitast

ciem, quae conducat

Hic sicut in aliis artibus, tantum eiam rates quaedam regulae traduntur, quas de inde quisque ad se pro aetate&vitae genere transfert, quomodo suae naturae conueniant, obseruare debet, & non solum

quid ratio suadet, sed etiam quod ex

Non igiturpracepta sola ad rictum proninstituendum sussciunt'

Non sufficiunt. Sunt enim res quaedam bonae alioqui, salubres, attamen quibusdam hominibus adeo ingratae, adueris ut ne gustare quidem illas possint. yelsi sumunt, maximum incommodum an de percipiunt. Ita videmus quosdam vinum saluberrimum potum fastidire. Ita ab acida, alij dulcia peculiari quodam natura vitio, nimium vel fugiunt, vel immoderate appetunt. Novi ergo quendam doctum

32쪽

DE TVEND 1 doctum virum, qui ab aceto adeo omni bus sensibus abhorruit, ut ne aspectum Quidem eius toleraret. Quare in victu de liuendo non tantum quid ratio probet,

se etiam quid experientia salubre esse

confirmet obseruandum .faciendum est Pudendum autem , t Pimius scribit, omnia animantia quae sint salutaria ipsis nosse,praeter hominem. Sed istis 'aceptorum invictu oberuatio τι-

detur superstitiosi esse,cum Euanlium prohibeat discerni cibos O dies.

Ihς ii impietas homicidium est,ea ne- 'r' licereri contemnere. Nam paulus cor pota honore nata alberi iubet,' scriptura, Deu D ne caedem faciamus , prohibet. Conltat autem corpora non solum ferro , sed etiam crapula,ebrietate, intempestiuis immodicis a studiis, violentis affectibus, similibus rebus corrumpi,&occidi. Neque dubium est , quin in hac praesertim mundi senecta, plures homines crapula&luxu, quam naturali morte, aut gladio

pereant.

Conducit ne etiam do trina de tuenda sanitate ad alita' Conducit. Praecipua tamen utilitas est tueri

33쪽

BONA VALETUDINE tueri sanitatem Deinde plurimum momenti ad studia quoque adfert. Nam caput,ut Plato inquit, studiorum est bona Dialogo recta educatio, quae est pars diaetae Ter dela' i tio, non parum ad mores bonos facit. Na μ',

animi mores corporis naturam micantur, corporis natura victus rationem se quitur Prauus igitur vidius vitiat&co rumpit corporis coiistitutionem : vitiata constitutio deprauat actiones nientis. Est constitutio corporis, secundum, turam actiones perficiens. EI ne omnium eadem sanitas'

Non est. Sed sicut album corpus alio magis est album, ita quoque aliud alio magis

sanum est. uidest, quod Cicero dicit, Not ita ui corporis' Idem est quod constitutio vel natura corporis, ad quam cognoscendam humanae naturae generalis explicatio requiritur. Hanc medici vocant φυσιολογαάθ. Posset etiam non inepte ανθρω πολογι dici. uuae res ad constitutionem humani corporis concurrunt'Elementa, Temperamenta HumoreS,

34쪽

D TVENDdMembra,Virtutes, Actiones, Spiritus. Explica ergo ista ordine. Explicabo sed prius distribuam totum opusculum in tria capita, siue potius intres partes principales. Prima est de natura, seu constitutione hominis. Secunda continet generalia quaedam praecepta de usu rerum ad victum necessariarum. Tertia facultates alimentorum praecipuorum describit. pRAEFATIO.

repertoru medicarum lia rerum, Te duce conantiscriberepauca, aue. Pauca canam cantata prius ed possine nusio, Et labor hic aliquo nomine no Ier erit.

Nanor his, i qua leges adiundia prioribus dem Nos ea de tenebris exeruisse scias. Nam quafoedastu iacuere, semersaprofunda

Barbarie, versu lucidiora fluent. . Adde, quod et numeros facilae t meminisse,nec τL , C Dotibi ingent gratia maior me s. tu Quisquis ad haec igitur veri praeludia vultum Demittes,oculos, patiente legas. Nec viri vertas, quia trude carmen, o omni Expulti careat dexteritatelli. scripsimus ista rudes,cui num as uescimus artis,

Elpunt pracipiti carminafacta mora.

35쪽

Tu quos sturtiadum de et nouasania Georgi, Dedis Ηmin praecipum carminis autoreras. Cogere nanctibi euprima elementa iubebasi Cuivi nunc titulos,ct decinariis habes.

Has igitur tibiprimitia ignobilis agri, Parvai de sterili munera rure damuι. accipeseri libens inopis mediocria Musae, Sape etiam Diuis pilia dona placent. Tunc ubi me ludijs maior melioribus, Induet parui selendidiora dabo. Nunc me longa breues aquent primordia ludos, Hinc metu in carptopuluere currerequQ.

PARS PRIMA.

RERUM NATURALIUM

breuis digestio ab Elementis

&humoribus. DE CONSTITUTIONE Hominis. I Rincipi qui nivolasanimos valere, Corpori una conditionesiui: Cognoscenda tui tibisunrptimordiaprini une Corporis, ct quinamsistat in inde tibi. Cognita qua certaepe in monstraresalutis, Ne male conueniens ingrediari iter. Hacti: is breuibus,depingam Mutiformis, Posiiciti non unrponde plena mei. SCHΟ-

tio opt/ris. a. de arte

36쪽

DE TVEND. SCHOLIA. Principio Summa. Cognitio corporum necessaria est ad hanc tractationem Bre- h I uiter igitur eam describam. Idem Hipp. Medicinae princeps sentit,cum ita scribit: Porro eum qui de victu humano scripturus est , censeo primum quidem, totius hominis naturam nosse ac dijudicare oportere Nosse quidem,ς quibus ab initio constitutus est: dijudicare vero, quae in ipso partes dominium obtineant. Si enim constitutionem ab initio non cognoscet, id quod in corpore dominatur, non poterit ea quae homini conducunt, oife re. Haec igitur scriptorem cognoscere oportet,&c.

Velle una conditionestui Primus gradus tuendae sanitatis est, voluntas&studi una recte valendi idque de mente praecipue intelligendum est. Nam corpus sequitur

Iuue. Sa mentem tanquam ducem. Conandum

xy.io igitur est , ut sit mens sana in corpore

DE ELEMENTIS.

Vuatuorvi consant flamentu corporano Ira,

37쪽

rtperhibent. Physicii Medici. ANNOTATIONES. Elementa sunt corpora simplicia, ex

quorum mixtione alia constituuntur

H qua Terra ignis est calidus siccus, hum erra fragidi sicca. Id a depu-

ris Elementis intelligi proprie debet. Suntne igitur alia Elanienta' Duplicia sunt Elementa: Pura vel sen- cera, quae nihil admixtum habent Impura, quae propter usum animantium adnaixtionem recipiunt, cuiusmodi nostra sunt Elementa, de quibus hoc loco nihil age- momodo Elementa, cum textreme traria, in eodem corporepossunt. γρηio i,ct consisterepInmixtione excellentia qualitatumr-lementorum contrarietate retunditur,

'languidior sit. Alioqui enim simul esse

nullo modo possent. uomodo Eumentasunt in mixtis,ct nullum appareat 'Elementa manent in mixtis, non actu, sed potentia , ut Aristoteles Galenus docent.

38쪽

Pera

docent. Hic quidem lib. 8. cap. 7 de Rippocrat Plato. logmat. Ille vero lib.I.ca Pit. io de ortu Sinteritu. Cur igitur quidam tradunt corpora ex primarum qualitatum mixtura constarιὸ Cali .i. e. Accipiunt nomina qualitatum pro sub ,α. se id tectis ipsis, id est Elementis. Wient. unip ima quavitatest lib. .ς p. Caliditas, Humiditas,Frigiditas,Sicci-

Cur dicuntur primae Quae ex his nascuntur aliae. Secundae, ut leue, graue, durum, motile, sperum, glabrum,&c. Si ait liter&terii quas specificas vocant, vivis attrahendi ferrunt in Magnete facultas attrahendi paleas in succino. Estne alia qualitatum diuisio

F si Caliditas s rigiditas activae, humiditas xsiccitas, passiuae qualitat a P pellantur. Nunquid restat de Elementis Duo sum leuia, ut Ignis, Aer. Duo gra-

Ordua em sequentibus versibus uidius describit:

39쪽

Prox minae isti leuitate laco',

sorbiitHM,Elementaigrandia traxit, Et pressi sigrauitates circunsum humor

Vis apossedit obdua coercuit orbem. uomodo terrapotestes in medio,chmaniniamia in ea habitem'

ps qui ζm terra est ita medio uniuer

it, caeterii in propter utilitatem, habitationem animantium, quaedam portiones aqtiis extant, non totum Elementum.

Ex Llcmentorum mixtura nascuntur

temperameta,quae nihil aliud siunt, quam qualitates ex Eementorum mixtione, in corporibus mixtis productae.

Nouem sunt temperatne ita unum

temperatum,octo distemperata Tem De

cellit. Dicitur 'liquando quod in uoque genere si perfectissimum, aqualuas,sed harmonia qualitatum inter

i se spectatur Distemperatum siue 1

dunt. Huiuo sunt octo species. Quatuora simplicia.

40쪽

D TVENDA simplici,ut calidum, frigidum,humidum, siccum. Quatuor componia, ut calidum siccum,calidum humidum, frigidum humidum, frigidum S siccum. Exemplum de plagis terra,ex Ouidae, in

quo natura temperamentorum

clare cernipote t. Lib. Mettidua dextra caelum, totidem inistratamor. Partescant zonae, quinta est ardentior istis. Sic onus inclusum numero di innixit eodem Cura Dei, totidemi plaga tellurepremuntur: quarum qua mediae I , non eIt habitabilis Ilu: Nix tegit alta duas,totidem inter utranssilocauit,

Temperiemi dedit mista cumfrigore anima. Plura exempla in textu de humoribus de partibus Anni, de signis zodiaci, de partibus mundi, de planetis aetatibus animalium, postea enumerabuntur. uid est,quod dicitur,potentia uvirtute callidum'

Dupliciter a Physcis dicitur aliquid ca

/Π' ' h lidii in frigidum,humidum , aut siccum animalia Actia videlicet potentia Actu idem est cara,&3. quod tactu. Sic ignis dicitur calidus, Aquad G lςn humida,glacies frigida, terra sicca,&c. Solii by 3- ς Ver calidus potentia, id est, habet vim

'U calefaciendi. Luna est humida, id est,ha-