De tuenda bona valetudine ... / commentariis a Joanne Placotomo ... illustratus. Accesserunt et al.ia nonnulla ... [Jo. Placotomi de natura et viribus cerevisiarum, de causis ... ebrietatis ... Medicinae encomion ex Desiderio Erasmo Roterodamo per Eo

41쪽

BONA VALETUDINz. 7bet vim humectandi. Ita quoque vinum, ruta, mel, pulegium, potestate calida esse id est,uina calefaciendi corpora nostra habere,dicuntur. uomodo temperatnenta cognoscuntur.

Temperamenta hominum cognoscuntur ex moribus,affectibus, colore, habitu corporis, imilibus Plantarum vero crases, ex qualitatibus secundis, id est saporibus, odoribus, praecipue deprehenduntur Suntne temperamenta mutabilia pSunt Mutantur autem vel naturaliter,

vel ratione victus aliena. ConuenienSenim conseruat temperamentum Natur liter, ut in aetatibus. Videmus enim i isdem hominibus diuersam diuersis aetatibus esse temperaturam. Victus prauus corrumpit bonam naturam , bonus malam emendat. Hinc sequitur duplex esse tem Peramentum. Natiuum,4 aliunde accersitum,'de quo commodissime a veteribus lorum dictum est, Consuetudinem esse acquisi- p '

tam naturam.

42쪽

D TVEND Qualita FIriuoressi inde trahunt a quolibet unum, tum ad L, mcn in rebu vix cecinis e qum. Iementa Terra Is elancholicis,aqua conferturpituita: lage cap. Aersanguineis, ignea vis cholerae, ετ scho Sicut enim cca fit natura ct frigida terrae, a saler Viselementari rigeto humet aqua. sinu h mstrum calido commiscuit aer, cibulidari Siccis ignis nil caloris habet:

tis signa. Si vis humorum reston et qualibet uni, capit. 83 Ordines repetas, quo mihi dicta vides. S h. Venatumet, rubet, ct ridet a ciuit O audet,

ti, ea bo. CV miti pleno corpore angvuine tis h. sal ii vi os humet astidit omniat undas, Choler Humida cui nimio plegmate membra madent . cap. 9. Tinnit ab aure tit urit ardet omnia ignes, i. n.la chqkr corpora sanguis agit. libliae. - ηγim ct niger ei met omnia tristia dormit, Molesuabilis quem nimis atra premit.

ANNOTATIONES.

Elementis respondent qualitatibus hi mores, Bilis igni, sanguis aeri pituita a- quae,nigrabilis terrae. Sunt autem humores corpora liquida, ex alimentis in hepate nutriendi corporis gratia genita Vnde per venas tanquana per canales in omnes corporis partes derivantur.

Sanguis est calidus humidus, ruber, dulcis

43쪽

dulaim inediocris substantiae: b inc anguine dicti sunt, colorati, carnosi hila

Pituita est frigida hii mida, insipida,

lubitantia&colore similis album inis otii Pituitosi, siue phlegmatici, sunt albi, leui tertincti, obeli, sanguinis paulo inferioreS,moribus,&adfectibus. Est enim pitui

ta nihil aliud, quam sanguis imperfecta

Bilis est calida&sicca, tenuissimae substantiae,colore satio, sapore amaro taficit homines pallidos, graciles, tagiles, leues, patheticos. Melancholia est frigidi sicca, crassioris substantiae, nigra, acerba Melancholici sunt nigro colore, corpore crasti, tardo,cogitabundi, constantes, 'abor uiri patientes. Atque haec de bonis. naturalibus humoribus tantum intelligi de-hent, non de vitiosis. Sunt ne igitur ali humores' Sunt. Nam humores praedicti quando degenerant, id est, quando conditiones

suas amittiat, dicuntur in naturales, seu vitiosi, Non enim nutriunt amplius, sed malorum morum S morborum causae sunt.

44쪽

partibus animalis ιε. 6.&ali

Arist lib. de parti νCur aristotelis tantum sanguinem. O non reuiquos etiam humores nutrire tradii 'Aristoteles omnes humores coniunctos in 'enis sanguinem vocat. SeparatOS autem a sanguine excrementa appellat. Excremetiata autem nulla nutriunt. Quomodo Ieparantur Θ. In generatione humor umbilis super- sua segregatur a reliquis humoribus, derivatur in vesiculam fellis. Melancholia inutilis in tenem transponitur AquOsa superfluitas cum sanguine in renes trana sextur. Humorum vitiosorum species uni sanaui bilissim,phlegmaticus,aut melancholic M. Pituita aquosa, falsa,acida, crassa,vitrea. Bilis,vitellina, viridis, aeruginosa. Melancholia,adusta,acida Materia humorum est cibus&potus. Ex bono cibo potu sunt boni humores, ex vitiosis mali vitiosi humores gignuntur.

QVALITATES HUMORVM

45쪽

giones

QVattuor humores hos anni quattuor horis Lomerio obliquaesigna timenda rotae. Aesat choleram dabimus, triarina sequentur,

Ignea,vempearies, tensa sagitta eo. Autumni nigrabilis erit, triasignasequentur Terrea uector, candida virgo, caper. tur Vere tumet ingui edis hunc triasignasequen- crea, vigemini lanx ga Uor aquae. dum, Phlegma aequabit ems,peraquaticasigna notan IIaesent,retrogradus,rrux nepa,pisci iners. Humo. Aunc gelimitibus conclusum quattuor orbem, res ad res piceo aetatum quamhibet inde nota. Sanguine Sol orienspueriles vendicat artus, Firma dies holeram,tita timenta tibi. phlegmatis Occas splenamfacit esse senectam, Bile nigra Boreae si plaga decrepitos. Ver velut infantes natiuogermine pascit, uospiaci offectans dere Phoebus amat. Aetatem iuuenum notat aestas, Martis in illa Exultant vires ctfuror arma mouet. Maturos autumnesenes, quosfrigida luna Instabili varios lumine viperagit. Decrepitos brevis natura aquabit inertes,

uos orat immitifalcifer ore senex. Haec exempli potius causa recensentur, quam quod proprid huc pertineant. Ideoquc non explicanda.

Planeta saetatestior ans

46쪽

Viritis vi Animas

ritibus. Quattuor hinc etiam nostra instrumenta alutis,

Seruare arcana religione decet. pixi ut pectoris in fontemsanguis tenuissimus intra Nobilis a surgensiliritus inde venit, Virisus inde vigens toti vitalis in artus, Dicitur hic reliquis purioris vapor. At cerebro velut aetherea doniinantur in arcesssi ictus virtus quos animalis habet. II: patis,ct omathi vis naturalis ab oris

Filiit, omnigeni sanguinis ista domi s. Tra stiritui sanguis deseruit,at ille

Sinsibus, hisamulos ceu rationis agunt.

v suis amas igitur ludiorum intendere curis: ID tanta in promptu commoda semper habe. ualis enim sensus de singuines'iritibiud , Talibus ingenium viribus esse let. Custodire potes medicas hac irma per artes, Si rugi vitam vixereforte velis. Hac tibi Paladio quicuns ex puluere laudem uarib, habe sed nos utras turba manet.

Pectoris in sontem Cor. Nobilis spiritus. Vitali piritis.

47쪽

BONA VALETUDINE. Io

ηρβmptus est,quevi quia elegans est, ludioso subjciam. rum fama

ta te tueri

Instrumentum eiusnodi spi filii ij 'Ur ῆ

est, qui apud cilicos vapor quidam anguinis purus iubtilis, calidus, hic idus definitur. Atque ab ipsio cordis calore, ex subtiliore sanguine procreatus volat ad cerebrum. Ibiq; animus ab ipso adsensus

tam interiores,quam exteriores exercen

dos assidue utitur. Quamobrem fata uis spiritui seruit,sipiritus sensibus sensus deniq; rationi sanguis autem a virtute naturali, quae in iecinore stomachoqiviae efficitur Tenuisis sanguinis pars fuit in cordis fonte, ubi vitalis viget virtus inde creati spiritus cerebri sit ita dixerim Palladis arces ascendunt in quibus animalis,id est, sientiendi mouendiq; vis dominatur. Itaque talis plurimum ferme contemplatio est, quale sensus ipsius obse i iium, alis autem sensus, qualis& spiritus: Spiritus vero talis, quali, sanguis: tres allae vires, quas diximus. Naturalis scilicet,

vitalis,&animalis,tales, ut sunt, a quibus,

per quas, in quibus spiritus ipsi concipi

untur,nascuntur,atq; fouentur.

48쪽

DE TVENDA De membris, mepartibvi corporis. Lib. i. de Partes corporis solidiores membra di- animali cuntur Membrorum quaedam sunt sim-nlicia limitaria ab Arist. dicta, ut carnes,

dae, ligamenta panniculi.Dicuntur autem similaria, quod partes totius appellationem retinent, ut parScarnis dicitur caro. Reliqua quoniam ex his componuntur, compossita vel dissimilaria adpellantur, nec horum partes adpellationem totius retinent. Nam pars manus non dicitur manus, nec pars pedis pes dicitur.Horum quaedam quia praecipuis ac principalibus actionibus seruiunt, membra principalia appellantur,ut cerebrum,cor,hepar. augdam minus principalia, ut ventriculus. pulmo,splen,&reliqua. uua est materia membrorum Materia membrorum propinqua non est eadem. Quaedam enim ex semine fiunt, Rideo spermatica dicuntur, ut omnia simplicia, carne excepta inuaedam exsanguine ortum habent, unde sanguinea appellantur,ut caro, membra car

49쪽

ZON VALETUDINE Constat hominem ex corpore&anima conflatum es . Quae ad corpus pertinent, breuiter&summatim ostendimus: Restat igitur, de altera, nobilissima ac praestantissima hominis parte, aliquid dicantus.Non autem hic de essentia animae agem s, sed tantum potentias, lactiones eiu Senumerabimus. Sunt autem virtutes, siue Potentiae qualitates membrorum, per quas arxima agit.

iuersae sunt pinentiarum diuisiones, Alii quinque, alii dira, alii, quos nossequemur, treS numerant, idelicet, naturalem,vitalem, animalem. 'De virtute naturali

Naturalis, qu actiones naturales in corpore efficit, est triplex Generativa Rugmentativa, Nutri titia. Sedes eius est

hepar. Generativa est vis naturalis, insita corporibus, sibi simile producens. Haec est necessaria ad specie conseruationem Incipit autem certo tempore, in postrema aetate desinit.Materia, siue obiectum eius, et semens sanguis maternus organa propria,partes genitales in utroq; sexu. Rugmentativa est vis, qua corpora secundu na

50쪽

D TVENDAcundum omnes dimensiones, aequaliter extenduntur, Gustam quantitatem acquirunt. Haec cuni ipsa vita incipit,&ubi ad sto tum ventum est, cessat Materia siue fontenta incrementi sunt alimenta, quae dum crescit anima copiosiora' Damper reliquum vita cursum esse oportet. Nam non solum ut nutriatur ciri pus verium etiam ut aliquid ipsi adiiciatur neces se est. Ideo& coloriatii rus e temporis si acto copiosior, ut uateria multum vincere possit. Qua e Hippoc. recte scribit: alii crescunt plurimum habent calidi

in nati Plurimo igitur indigent alimen

Nutritiua est, quae alimentum corpori assimilat, siue quae alimentum in substantiam corporis conuertit. Haec ad in- ih 'ς liuidui conseruationem est necessaria&' per omnem vitam durat. Nam omne e sotho quod vivit, nutriatur operiet, ut Aristot divigilia, ait organa huius facultatis sunt: OS, gu- p la, stomachus, hepar venae obiecta sunt

alimenta.

uomodo' nutritio' Vt Nutritio sat singulis particulis, quatuor alia facultates quasi ministrae addita sunt una in abro familiare nu