De crisibus libri tres / Nicolao Leoniceno interprete

51쪽

s ledelapsam reddit flauiorem. auantum vero flavo rumina est albius tantum illo pallidum quanto rursus minus album est

favum,quam rus sum, tantum statio rubi cundum:quia sanguinis color non una quam flauior existit, nonnunquam rubicundior apparet:undeoc sanguine ipsum aliquando flavum, aliquando rubrum diacunt.Nonnunquam verὁ sanguis marinael flavus eunde habet eum bile ad summum

etiam sauescente collarem:sed est illa qui- delauiora anguis vero rubicundiorinam qui apprime: flauus est sanguis medius est inter Dilem ac exquisitum sanguine in iis qui secudum naturam se habuerint qua sre si uterque humor in ipso coniungatur, nunqua fiet exquisite flavus, sed seipso tamen magis flauus. Haec igitii causa est, ut appellationes consandantur. Quantu autem ad stim refert sacillimum inuenire est quod urinarum quae secudum naturam se habet terminus est in optime sanis corporibus primum exa te coctionis sanguinis tempus, qui hanc suerit contei latus, deinde veluti regulam aliarum urinaru si bisa uerit quenam ipsam mutat dispost. tiones.sacile inueniat nam si colore exquis e seruaueri iub is etiam vero albam,&laeue, a qualem,oc multa fecerit,sic quide n

52쪽

Gmeo Nonis etiam signum exquisitum Nous fuerit: plus aute de humore qui crudus no si bicione

minatur. euacuari demsistrata propterea& is

in pueris ornmbus fere. R Perse tam aera addorus tem habetibus qui otiosam vitam de runci

aut quouis alio modo plani sunt sitis uitam habent urina subsidentiam quoniam in his omnibus plus est de incofecto e crudo humore his quid propter desidem vi- ro tam illis reia propter satietatem: pueris vero' ob satietatem voraciores enim sunt At Uesi, o id etiam quod una vetriculi operatio em,sti

non potest duo ous simul sufficere.augedo a exerci-1cilicet atq; alendo: antequam ergo inse-tra.

is ipso sufficienter alimentum deco luatur, ipsum ad eorpus tribit, atque hinc fit ut plurimum crudi humoris coaceruet. Haec quoque causa est,ut iis qui ex otio: repletatione febricitant,si sinitati restitui debet, 2 necessario plurimum subsideat contra iis qui ex ine J labore russae quidem, bilios evrinae: soluitur enim morbus priuc

quam ali uid subside it plerunque: Ticit

enim in his Mnebula. Cuspentio bona:ta Mis autena est alba laeuis, I aequalis nam dc ex ptis mi qui multum laborant cpauciori cibo vescitur. sunt m et bilio iis res quaret et simplici e Hi vpocrates vituperauit urinam russam sed uado simul

53쪽

eum russedine habuerit subtilitate. Ita igitur inquit: Donec russa fuerit urina ac tenuis morbii crudu significat. Liquet aute

quod neq; aliquid subsidet huiusmodi urita

riis:neq; enim cotingit, ut quae tenuis abiis

de fuerit vel si multo tepore quieta steterualiquam recipiat secretionem:adebit crassior pars quae in ipsa pendebat, subsideat:

tenuior vero superferaturina hoc solii aduenit iis quae aliquam crassitudine habet is Non tamen si etia mediocriter crassa su

rit,& quid exiguit quod subsideat habuerit,ia cocta erit. Si enim vel farinae hordei crassiori, vel foliis, vel furfuribus similes subsideria habuerit,uel nigras,vel irides, svel liuidas vel foetidas,preter id quodque-cunq; tales sunt,cruditatem habent,etiam alioqui sunt perniciosc. Nam farinae hordeacea crassiori similes duaru sunt dispositionum indicia, andis scilicet colliqua λ tionis,sicaliditatis estuosa que sanguine frigit ' quae solia repraesentat, sunt vaso-xu partes superficiales, quae scilicet omniano sunt resoluta, ac contabuerut.Ita furfurea praeterqua ubd bicrassiores ac mi psnores sunt,soliis aute similes latitudinem ac tenuitatem maiore obtinent.Nigrae vero subsidentiae vel excedetem caliditatem atque igneam inedant,vel ex frigiditate vehe

54쪽

vehemetem extinctionem. Sic enim hec trinsecus nostri corporis partes nigro assi ci colore videmus partim scilicet ex nimio colore. v. aut se soli exposuer ut partim ex vehemet frigore veluti mortua quemadmodum is senibus aut quibuscunque aliis supra modii refrigeratis. Ipsarum itaque vrmarum color niger .atu etiam ea

tur nebularum ad eas de causas resertur calorem scilicet immoderatu. au mortifica-.tionem ex refrigeratione veli emeti. PeRima igitur est omnis urina denigrata adeo ut neminem via qua seruitu viserim ex iis qui talem ritiam nam ver utar. Minus vero

perniciose, si solum id quod subsidet grum fuerit: atq; adhuc minus, si solum id quod in medio iacet: ac multo minus etias nebula. Color ver viridis fit in transit ad nigrum, quoddam veluti prooemium nigri. Nasi morbus malignus fuerit , vomitibus latui excrementis 3 vrini vir dibus postmodum nigro sup ueni ita CO Noe ci

to autem lividus est tantii Frigiditati es is .

ver grauis putrefastioni . erigo uod si velut olei mingatur colliquationis est signum.Tales quidem urinae praue

55쪽

tis,aut nebulas quasdam,aut suspensi nilia, omnes urina bonitate praecellunt, cpraesertim in quibus lubsidentia eiusmodi fuerit. Secunda bonitatis obtinent locum in quibus suspensa talia sunt,terim in quibus nebulae. Haec igitur coctionis signa

sunt. Reliqua vero Omnia partim crudith

te partim pernicie portendiit.Nam qu alba est,& quae tenuis siturbulenta, cruditatem at quae farinae hordei crassiori, aut so aliis aut furfuribus similia habent quae nigra aut viridis aut liuida est,aut oleaginea 3o .Pro aut elida perniciem significat. Quae au- au te subruin aut sub laua est, adhuc autem tenuis,qua quid tenuis cruda existit: qua sver talem habet colore:iam coquitur: est autem media interea quae sunt exquisite

crvd e,&cos sicuti quibus quaedam alba sunt laeuia,quae supra efferuntur, liuulsi vero. minime continua. Hoc e et

αδ etiam in sub identibus contes lari oportet si no modis alba sint 'ceuia sed si omnino qualia, quia in nulla parte diuulsa sint, quia omni tepore talia int.nam si alternatim insatur pura in subsiletibus semicoctum eae morbu ostendit. De hisce igitur omnibus admirabilis Hippocran. Pro-tes primus omniti quos scimus, optime do

cui A quo pacto in viris qui deis mulie- tibiis

56쪽

ribus nigrae urinae pessimae sunt, in pueris aute aque limites: na in lais magis cosuete crassiores in perfectis autem magis ii quod vero maxime contrarium est consue tis, perniciosum. Sed de subrubentibus urinis, statim habentibus subsidentiam subrubentem, ac laevem, recte dixit, quod sunt quidem satis salut ares,sed diuturniores iis quas paulo ante semicoctas nomi-70 naui. Sanguinis enim seros superis uitas istas intingit. Oportet autem non modo hanc sed etiam aliquid rulfe bili admisceri. Si vero calor naturalis adeo si imbecilialis ut neque ruffam generet bilem neque linguinem exquisite coctum, sed adhuc sero similem, atque humidum quod quidem ad sui coctionem tempore egeat est manifestum:quod vero hec di sipolitio sine

periculo rit,materia natura commonstrat: 'quae neque tenuis,aut aqua similis est ne que integre crassa sed neque acris quidem aut putrida optima vero existens, proponaturam sanguinis. Dininguemla signa quia magis μὴ nusx talia quia hoe vel illo tempore oblatasunt.

A P. XIII.

SL j0stquam de urinis quantu ad pra sentia erat necessariu omnino dictum et

57쪽

est reliquii est ut dicamus quod polliciti si

mus facere,praecognitionem status atque aliorum temporum morbi.Ergo si unum quidem aliquod tale signum aut etiam plurium collestio firmiter indicare posset id quod futurum est,neque ipse Hippocrates dixisset artem longam neq; nostri inporis medici admiraretur,si ad cognitionem medicinale haec omnia sufficerent.Quoniam vero neq; signum ullum trafidele est Iovi exquisitὰ ostendat singula ex futuris teporibus: sed neque qua secundum concursus quosdam signa sunt c5plicata, sola possunt experientia iudicari, multi enim numero hoc pacto concursus fierent ades ut snemo eos posset enumerare,neq; obseru re,neque memoria tenere idcirco necessarium est signi cuius i natura exquisite cosiderare, si quis vult recis praecognoscere:vt ex vi uniuscuiusque praecognitione saeiaci Neq; enim quae plura sunt illa omnino pauciorib sunt potetiora Sepe enim Muvnu forte multis debilibus fidelius existit. Haec igitur admirabilis dicebat Hippocra9 Pr PN tes in loro praecognitionum:Signa edisce si x tem omnia iudicare vires eorum an uicem scomparantem. Quare lationabiliter se cudum vires eorum tradidit distiplinam, suo simpliciter,deinceps bona signa conu,

meram,

58쪽

in appellationibus uniuscuiusq; naturam, perniciosum graue nominas, gravi'. grauissimum,& minus graue, magis grave. Sic prauum irauius prauis simum, mortiferum quoq; per Ioue,&malu simpliciter,non unquam vero valde adiicies viri l signorum generi, Mi is cluae nunc dicta sunt praua,& iis quae boni aliuo quod ostendunt. Na&in his hoc ruidem optimii dicit,hoc vero boni simpliciter,

hoc autem agis,hoc Vero minus. Tale,

io est& quod dicit boni valde, magna habere vim ad salute. Nonnunquam veror nihil ex his addes,quod diuturnitatis indici uerit, longae solutionis, meminit: nobis vi arbitror, te hisce omnibus ratioci nandii relinques,quae neq; omnino praua sunt, neq; penitus extra periculu,sed cum

et vi quidem forti, falutaria: cu debili aute, periculosa. Haec igitur non solii legenda sunt in Hippocratis libris, sed & memoranda saepius,atq; obseruanda in aegrotatibus. Naex continua inlpectione exquia sitam eoru potestatis habemus notitiam. Semper aute mente reuoluere oportet ac

considerare,quaenam sunt signa optima, quae pessima, quae in medio cosinio horum sunt xcluti gradus quosda habentia,

59쪽

nonnulla quidem optimis, nonnulla vero deterrimis proximiora, quae quidem minus, luce vero sunt magis,eo quod alternis modo prope illa,modo procul reperta sunt&quaena exquisite media potaeda sint in ster boni mala signa.Deinde cosiderandum quanta se inper mala sint, 'uete perpetuo bona, quaena in totius morbi teporibus permutentur,quumaliquando bona fiant,aliquando mala,&nonnunquami 'fida iidnunquam vero infida.Etenim hoc .apb.2. ab Hippocrate dictum est admiratione dignum,quod iis qui non secundu rationem leuiores facti sunt, neq; credendu est, iamque pertimescenda valde uti praue vene- srunt contra ratione. Quod nisi quis nouexit,nequaqua poterit manifesia recognoscere:sed aliquado instante crisi nihil a vulgari quoniam differre videbitur,sed simul

perturbabitur ac compavescet defuturis: nonnunquam ver,existimans liberatu esse a morbo aegrotantem, atq; ei victus libertatem permittens magni alicuius nisi occasionem asserenomnino aute male victum instituet,suturum statum no praecognoscens Nisi quis enim adhuc reiiciensitatum,ab initio victus modum adlubuerit fieri non potest quin magnum, malum aliquod afferat aegrotant

60쪽

Triplex signorit m euus adnotitiam sum adhibendum, rumq; expositio.

HAec igitur iam nos dicamus,clueadia modii proposuimus, singula per genera diuidentes. Et primum quod signo rum omnium triplex est disseretia transi- mus, icinde singulorum vires: posis O-um quo pacto quispia morborii tempori ra praecognoscat. Triplex quidem agnoruOmnium natura qualis sit, mihi antea dictum est sed nihil deterius est hic repetere, lubd nonnulla quide cruditatis coctionis, quaedam mortis Talutis sunt si gna Haec quidem duo sunt genera Ter tium autem Maliud genus est, quod crisibus adiacet. Coctionis igitur cruditatis signa,alui excrementa,& sputa, urinas statuere oportet. Mortem autem atq;

et salutem portendentia sunt quae una cum istis excernuntur , quae per totum apparent corpus, de quibus latius in libro prognosticorum Hippocrates scribit Porro horum qua iam ad cristes conserunt. et Est tamen criticorum proprium atquel

culiare genus,quod paulo Jst explic bimus. At cruditatis .coctionis signa semper stabilem habet potestate, siue statim in primo die, siue insequentibus adi