De Mithrae dei Solis invicti apud Romanos cultu [microform]

21쪽

Tertullianus.

Restant Tertulliani verba et si adhuc memini, Bra. nat ulli frontibus milites suos ) Lecti0nem

Rigallio v. d. 0 assentiendum esse luto, qui verbo illi castra tenebrarium aut Satanae ali 0 0c a script0roi stro mem0rata significata esse ψ0cet. Cum autem codex ptimus manus eriptus tradat memini, siqnet illi tantum abest ut aliquid coniciamus ut maxime ea qua reseruntur pervestigemus. in primum Ierba

sunt si adhue mei lini script0r se ip8 sbiurgarit 6 rem vetustam nec n0n dubiosam tradidera'. Ja a. Ito in Ago narrata constat. Vald enim abh0rret a cultu arcan initiat0s signis r0ntibus aisi xis significar idicule liuidem eum agere put0, qui asserat Verba quae

sunt quia nemo super cutem portat maculam idololatriae

aut stupri alit fraudis. quibus unam cum niurias es teriis v d adnotavit si dis alicunia aut Mittirae Scriptorem enim id unum agere ut maculas animae J0ncorporis flarma ac statu expressas explicet, ex verbis ipsasellicet. Cum l0ngium sit dem0nstrare ab Isidis sultu sic nificati0nem signis initiat0rum n0n abh0ra ere, statu0 huic script0ris ecclesiastici testim0nio fidem minimam esse habendam cum a cultu abh0rrentia neque ab alias scrintoribus narrata tradat Addere autem liceat verbi

quae a scriptdre de Mithra in dubi reseruntur intellicenda sunt Restant verba quae sunt celebrat et panis oblationem imaginem resurrecthnis induci sub nitidio re ἐμὰ coronam. Quid quod et summum pontificem in unius m ptiis statuit Habet et virgines αbet .es conitae,it A. qua irammaticam rationem adhibens potes referre et ad diab0him ipsum et ad Mithram. Cum autem gladiis initiand08 80s esse Tertullianus ali loco

quem invo stigavimiis tradat verisimile videtii esse haec verba, qu0rum dubia sententia adcurate et singulatim ρxplicari dii 0test, ad Mithra cultum ei linere. Munde gravi 0ra mihi videntur esse, cum c0n8entiant clim et 8,nuae ea de re narrat, ut 0gn0vimus, JΠ8tinus Martyr. Tamen itemini assi m Mithristea al, irrisi0n Christiani otitus abh0rmiisse, et Justinum et Tertullianum nisi exhodom 40nto utorques eorum istusdrit. Christian0rum simulacris similibus Mithri assis sals irrisi0nem amputas80. Quod sedisssi christianos script0res mirum n0 est Quaecum ita sint et omnibu d Mithriadi narratis fidem tribuer magnoperes dubit neque plane negare ver

tradita esse aude0.

IIII sepi) Seripid enim a proni dicentem sngit Teridatem Armeniae rege in At in s0lemni regis cum imperat0re coram plebe c0nventu quem dicta recte audisse, 0tasse tradidi Age creda8 Quam , rem, Nimintellegi 0ssit ex eis quae se limntur ossum minimo minimum uelim significares velle, c0gn0sca Cassium Diononi cognitum habuisse Mithram ab Armeniis qu0que valde suisse illum Roman0rum Dei venerati0ne intellegenda ex verbis script0ris fere hae videratri esse. Primum Di d Mithra non loquius esset, si imperat0remissum Mithriadis initiatum esse puta88et, aut I p80 illl8 fuisset initiatus una alit0m Mithram n0minaverit quasi deum poregrinissi inum, n0n diibit0, quin Cassi Didni totus cultus Mithri acus apud R0man08 pr0pagatus sere

22쪽

2425

ad ianc reni pertinet de re ipsa disserere Assurrem0d liceat ex eis qu0que verbis elucere alium fuisse cultum Mithra R0man0rum, aliam Dei S0lis venerati0nem Per8anini. Numquam enim in ill0rum imperi Mithriaca quin palam atque publice perpetrata sint haud est dubium. Verba ab Athenae n0tata reperis in Duridis Samii fragmenta ed. C. Mulier, Fragmenta hist0ric0rum Grae-c0rum II 422-473. Parisiis 1848. ' De testim0nio eius quae de traditis ab Atheriae dixi satisfaciant. Pr0 cedamus ad rigenis testim0nia. Primum quidem ista in capite u011 libri primi: 0ntra Celsum.

φύσ/ιαύινδ). v id tantuli c0gn0scas Celsum e0 qui Mithriaca crederent credul08 88 di SSerui 38e. Alterius rigenis l0ci verba mai0ris sunt pretii ).Η0 qu0que l000 script0 Celsum dicentem inducit ip3isque eius Verbis. rigenes quidem, quamquam id n0n nisi ut eruditum se praeberet dixisse exhibet, tamen, cum repetat ea, idem narrati0ui tribui830 videtur. Celsus enim exp0nit symb0l qu0dam caelestes conversi0nes

23쪽

2627

nec n0n alia mysteria n0 min0ris pretii sitisse dicit. Quam sententiam, quamquam 8t unica de val0re et pr0p gati dii Dei 0lis cultus in R0 mali 0rum imperi0, caVendum est ne pluris aestimes. 0tandum enim est Origenis temp0re illa quoque alia mysteria s0rer iam desiisse. Itaque tantum Mithrae cultum pr0pagatum mnibus in-n0tuisse neque eum vetitum suisse ex Origenis verbis statuas. Accedit ut script0r 00abuli utatur D ria idoκPL quae nunquam adhibui8set, si accuratius rem expl0ratam habuisset. Quid autem iudi eundum sit de initiati0ne quadam n0bilissimi rum e R0 man9rum Senatu, praesertim cum, nisi illa mysteria a Mithriadis ipsis valdis abh0rrere re ipsa credas, n0n minim tum iure de Mithrae initiatis seript0rem l0cutum esse credibile sit, me

quidem allit. . Etsi 0ngius rem explicavit tamen exiliter disseruit C0mm0dianus in capit terti dedimi libri Adversus gentium d00 - de Mithra cultu his veritis:

Invictus de petra natus, si deus bobetur, Nunc ergo retro vos de istis ut priorem. λὰ petra eunt quaerendus est Petrae rectior.

Inbuper et furen adhuc depissitis esse:

Cum si deus esset unquan non furto Debcli, Terrenus utίque fuit et monstrisse a natura. ertebatque boves, alienos sen/per in antr/s,

Siout et a u. Vis unia illius ille '). Primum dicendum est dubitari n0n 088 quin

script0 de Mithra l0quatur. Quamvis autem non accuratius eius venerati0nem aut aera script0rem n0Strumc0gn0xisse c0nstet, tamen nullius pretii verba citata n0n

mihi videntur esse. Cum enim dicat epimustia furem

esse, pro cert habeas eum simulacra Dei vidisse. Quae cum ita sint, credas Verbis qu0que nae Hut terrenus utique fuit et monstris ora notura fidem es80 tribuendam.

At quid sibi velit 0 quae est monstrifora mihi n0n

patet, terreno autem Verb0 0d 000 0ntrarium m0d0 caelestium rerum significari hieet e re ipsa explanata.

Mithram denique furem a script0r0 0 minari mirandum n0n est, Uni tradatur furem depingitis. ii verb0c0nstat 0mm0dianum id putasse, quia Deum Mithram bovem trahentem scium viderat, neque ali 0 cript0re teste usum illa tradidisse. Idem autem fere d0cent

Verba quae sunt vertebatque boves alienos semper in antris.

Qua re intellegas script0rem spelaea qu0que Mithraec0gn0visse. Denique investigandi sunt versus

Invictus de petra natus, si deus habetur, Nunc ergo retro vos de sitis date priorem. Vicit petra deum, quaerendus est petrae creator.

Quibus verbis, cum quin genituram De Mithrae ex petra cultui initiati crediderint dubium 110 sit, n0Vum peritissimum Mithriae0rum suisse C0mm0dianum assertur argUmentUm. Tamen eum ipsum cult0rem De Jnvicti fuisse tradita rectius inquirens minime credas. Quae cum ita sint, intellegas iam ill temp0r arcana Mithria-c0rum palam suisse c0gnita. Jam inquiramus in ea, quae P0rphyriia de Mithra I 1. Porphytradit sic primum quidem testatur Mu0s seript0res riR iam sit temp0r de Dei 0lis cultu egisse. Cum enim de divisi0ne mag0runt in tres parte agat, narrat υς

φν si ν υ βουλος ὐ περὶ x x 06 Iiθρα σε γριαν ἐν π γλλ0ῖς βιβλίοις rct ρας ας ' . Quamvis his c0gnitis id tantum pr0 cert habendum sit libris illis Persarum Mithrae cultum descriptum fuisse, tamen ptim iure

p0suisse. Quis autem uerit Eubulus ille statui nequit, nisi c0nieeturam C. Mulieri v. d. B0lum' esse legendum pr0 Verb Eo βουλος sequaris ). Equidem illius sententiam ut nullis integris causis c0nfirmatam refutandam e88e put0.

ed. A. Naue 177, 19-20 De abstin IV 16 Lipsiae 1860 8'. C. Mulier, Fragm. hist graec. I 25-26. Parisiis 1848. 4'.

24쪽

Althrum de Mithrae sacris script0rem P0rphyrius n0minat clim animalium Drniae imitationen d i et quam ad rem periractandam Verbis utitur In λλας εν tot περιro D si te ui ). E quibus intell0gi 0test Pallanthinqu0que quendam de Mithriac cultu scripsisse. De script0reips autem nil pr cert habendum est quilius rubus c0gnitis illis temp0ribus arcana cultus iani n0nnullis h0minibus scriptis qu0que libris inn0tuisse c0nstat. Cum autem nec de vita nec de scriptis nec de temp0r qu0 vixerit aliquid statu0ndum sit, in dubii qu0que relinquenda est quaesti0, uini in alii cript0re8, ier0nym0, usui Eubuli teste usum esse c0n8tat, X cept0, qu08 0 minaVi, ilii rum libris usi siui, necne. Verbis autem c0gnitiso σπερὶ τὴν et οὐ li γρα οχορίαν ἐν πολλoic βιβλίοις ει να-roces a. 0ptim iure iudices scripta Eubuli tomp0r0 P0rphyrii 0 per vulgus 880 pervagata. Qu0d si miss0t, nil de puris rati0n narrasset. Idem fur d Pallantis libro significati0nibus ἐν τοις περι oo JIiγρα nisu intellegas. Quam b rem neque saecul tertio ineunte p. Chr. n. 008 iam diu Scripsisse neque e0rum libr0 niuitis inu0tuisse credibile est. Qua re intellecta cum P0rphyri uni testibus plimis usum esse videamus, minime dubitamus eum fide dignissimum uestro. Qua autem h0 l0c tradit

sere sunt haec Mago enim Persariim omnes puta880 narrat animas h0minum m0rtu0rum n0n interire sed ab

aliis ad ali0s transire. Addit rem ita se habuisse ex Mithrae qu0que mysteriis p0ssu intellegi. In illis enim peractis, qui initiati sint, e teste ονες aut Gracii alii κορ&κες uni 0 minati. Sed lacuna interp0sita, id

unum traditur patres v0cibus hio et ρακες 380 significat0s. 0rphyrius autem et Horit: ci accipientem 0mnin animalium Drmis circumdatuni esse affirmat. Ducuiu rei causa se cum teste u0 0n 0nsentire ipse exp0nit. Rem ipsam diiudicare, cum nullium aliud de ea re testini0niunt habeantus 110np088unius Tanten credas Script0rem n08trum n0n a teste su di 8cessurum suisse

nisi res plano lucida ei suisset. Quae causa praebet argumentum Porphyrium Mithriaca ipsa vidisse aut initiatis amicis fruitum esse. Recta igitur quin initia-t0rum nomina scriptor n0ster tradat dubitari nequit. At 0tandum quoque e8 Verbi προψαγορευοrrat necn0n περιτέθει χι elucere P0rphyrium cogn0visse suo etiam temp0re cultum ilhun a R0manis perpetratum ess0. Restat ut intellega verba Γ ὁ γ ciiκως λεαίνας n0 d0cere seminas qu0que initiatas esse cultui, nisi credas Porphyrium illa ad rem tantum illustrandam neque vero testibus tabuli et Pallante scriptoribus nisum addidisse. Ρ0rphyrium autem ipsum simulacra Mithriae vidisses Syra. 0rphy-VeriSimile ea qu0que de causa At, quia in capit s0ptimo μ' decim libri: D antr0 ympharum, verbis utitur u ς τιαρα se I Iii PQ υ κναι P νι ιν ς Γν γῆς σακΙαι ).Εg quidem persuasum n0n habeo haec quoque eum apud Eubulum urit allantem legisse. Speetare enim videntur illa ad urnam quandam, quam persaepe in Mithriae0rum simulacris fictum habe8. Mai 0ris momenti alia multu Porphyrii verba IV . Porphy-Videntur esse. In capit enim viesesiui libri: D antro μ' Nympharum 0quitur πανιαχου ἄπου χυν Mi αν εγν 9-GGν, id sar λαίου 70ν εον λευι ιι ii νη). Ac primum quidem intellegamus scriptoris tempore se Solis ultum valde diffusum neque ullo l0eo nisi in antris deum 8se cultum Tilm Verbis acii raχου Inoo ἐγνωσαν Stendi patet veneratio non illam Mithrae Porphyri qu0que teste minime t0 tum vulgum alicuius p0puli 0gu0vi 88 neque omnibus locis peregisse. Cum autem dicat script0 τονυιον Lot sιεν ui puta88 Videtur numen Mithrae in uino deum irascentem placandum fuisse, quam S0li Jnvicti

25쪽

rius.

rius.

naturam nulla aliorum testim0nia script0rum significant Quae cum ita sint, Ρ0rphyrium h0 qu0que l000 0ptime veram Dei naturam c0gn0sse negari p0test. De Mithrae in g0diae positi 0 ne tradit 0rphyrius in capite vicesim quari libri: De antr0 Impliarum fere haec φ χαῖς δε γενεσε 0ς cra Iroγενεσε ii οἰκεῖοι οἱ

At 0 qu0que e testim0ni elucet 0rphyrium Eubul00 Pallant testibus usum de Mithra innium ptime

Uberius P0rphyrius ali l0e libri: De antr0 ympharum, disseruit. Cum enim explicet Persas animae descensum in inseri 0ra et reversi0nem eius ad superi0ra signis cantes sacerd0tem initiasse ipsi l0c speluncaen0mine imp08it pergit πρ υια ιεν, )ς εν ζ Et βουλος

ποι H 0ν τὼς ελιχὼς ποδιδόrat ). Primum licet statuere h0 qu0que l0e script0rem Eubul qu0dam, quem cultum iam ab antiquissimis temp0ribus peractum euarrasse Verbis ipsis traditis patet, uti teste Neque

Eubulimi male disseruisse credas, cum mptime nec 110naeeuratissim l0cum templi et templam ipsum describeret Sed n0strum n0 est de Persamin religi0ne plura c0gn0sere, quam b rem nil addimus nisi 'u0d ad cultum psum pertineat. Ac primum quidem, cum alii qu0que eripi0res n08 0euerint in spelaeis Mithrae cultum etiam R0manis 88 peractum, quis est qui dubitet quin iureli erit0que ea quae script0 narrat de pela00rum rnatuet j0nstructi0ne ad Ἐ0 man0rum iei 0lic qu0que

venerati0nem reserantur. 0 man08 autem patrem et crea-t0rem mundi Mithram duxisse quis est qui putet. Restatu exp0nam Eubulum script0re qu0dum duce de Mithradisseruisse. Cum enim narret de situ spelae a Z0r0astree0nditi, patefacitis narrati0nem quandam equi. unquam enim si 0 eum ipse vidisset ita esset 0cutus illara de Eubuli libro de digna n0n hab00 quae dicam. Nec praetermittenda sunt verba 0rphyrii arctio Vori αι 'ας νθ ρ 0 0γυσίας σχεδ 'aρὼ πασιν

verbis mihi tantum e0nstare videtur Pallantem libro ill0n0n 80lum de Mithra cultu sed etiam de ali0rum400rum venerati0ne egisse. qua ita fuisse sertasses etiam v0xuoi circi tui' d00et Sed Ἀbh0rre in sententia, seript0re duce esse tutandum, ad Nithriae, uites perpetrandali 0mines qu0que esse imm0lat08 Cum enim P0rphyrius meminisset Pallantem diceres Hadriani temp0ribus h0minum mactati0nes esse relictas, id unum mem0rat testem 0ptime de Mithra qu0que cultu fecisse verba Restat ut 0mmem0rem script0rem in Mithriacis exp0nendis Pallantem Eubul antep0sui880 Quam rem, cum aliud gravius de script0ribus illis r cert0 0u habeamus, parvi pretii duc0. Adnumeranda 0 eis, quibus l0rphyrius de Mithra IV 7 Porph1l0quitur, mihi videntur esse verba in eapit sext docim μ'

26쪽

libri: De uir Nynapharuin ιαν ι et O lε est πυυς- Gro G liati ιυς φυλακι uso J in nec n0 verba in capite du0 devicesim eiusden libri cit βοι κλυ7ιος δευς ὐ ιῆν γενεσιν D silao ς κου δενδ). Sed quamvis constet Scriptorem V0cibus IIε ossi et Ioi κλύ:ro γευς libram Signiticare, tamen, eum ad rem a n0bis investigandam nil iovi asserant, ea praetereundas Sse duco. Ut transeamus ad Arn0bium, verba eius intellegenda sunt, quae exstant in capite decim libri sexti disputationum Adversus gentes. Ἐ0 de manuscriptus liabet Inter

δευς istaenium vestros leones GiociasAu au faciatu, Hero oblita minia et nonitae frucI. . . .eria muricupari ).C0niecturarum paene innumerabilem numerum enarrare

l0ngum est. Satisfecisse mihi vide0r, cum neque abhorreat ita a Mithra cultu ut ab ciliorum deorum aenerati0nee0nsuetud de imagines mer mi ut 0blinendi, neque id0neus hic l0cus videatur, qui lianc rem ita se semper aut saepius habuisse in Mithri ac0rum simulacris plane ed0ceat, verba ipsa in medi relinquens Cum enim viri doctissimi de illis v0dibus disputaverint, tamen rellium V. d. equordi dentem: Sed hunc i, eum difficillimum doctioribus explanandum relinquo. De De Sule In vici etiam Flavius Vopiscit narratii capite quari libri de Aureliau 0. Verba autem haec matren Vi idem eius Calliarates Tyrias Graecorun longe doctissλιus Scroto sacerdoten tenipli Solis i. e Mithraeut ex ali0rum testim0niis scimus tu τὰ eo, in quo habia tabunt paren es fuisse dicit 33. Quae cum ita sint, primum intellegas maximam suisse venerationem Mithrae,

notandum est his, serbis ludorsi limina nubriua li

uia et Sarum cultum tantum attineat.

ed. D. Putavius 1 36 B. Coloniae 1682 sol

27쪽

XIX. Aelius Iampridius.

p0ribus coluisse. Quamvis alitem illo ali testim0ni 0c0nstet Persarum religi0nem Mithriacam Cretensibus inn0tuisse, tamen fidem tribuere verbis non dubit0. Sententiam autem script0ris de cultu v0 iid υλοι n08Sati Superque ed0ceat. Recte quoque iudices Epiphanio cultum per imperium R0 manum dissus una c0gnitum non

Jam Aeli Lampridi de cultu testim0nium perscrutemus. De Comm0d Antonino imperat0re enim l0cutus tradit sacra Mithriaca in kί lso Nero polluit, cum illis alHuia ad speciem timori ne dis vel sin)ί soleat δ). Quae verba, cum ex iis multi h0mines c0llegerint homicidia ad mysteria illa peragenda esse saeta accuratiu8 sunt explananda. Mihi quidem e traditis contrarium illius sententia intellegendum videtur esse. Nam cum graVi88imi verbis script0 narrasset C0mm0dum nefanda rati0ne Sacra. Isidis c0luisse, meminit ac tradit mem0riam caedis ab eo ad Mithram colendum peractae. Cum enim Lampridius in illa re crudelissime imperat0rem egi Sse narret, verbis mi illic aliquid ad speciam istoria vel dici vel fri yi soleat 08 0cet usu m0d cultus illum homicidium perpetra8se. At ex verbis ipsis intellegas id unum cultu actum esse ut qui initiarentur, cum aliquid ad speciem timoris vel diei vel singi 0leret, impavid08 stentarent anim08. Verbis, qui bii script0 utitur, c0gnitis putes sive ensibus sive aliis armis m0rtis periculum, quod aequ0 anim0 8uStinendum erat, intentatum illis suisse. Qua in re saepius h0minem casu esse necatum quis est qui negare p0ssit. At verbo homictase constat 0mm0dum quidem virum, quem initiandum Mithriacis habuit, ex V0luntate necasse nefarie. Item ex significatione polluit intellegas hominum mactati0nem Mittirae cult0res valde esse detestat0s. Comm0dum autem nefando modo gentilium cultus semper egisse ut aliis testimoniis ita

Aeli orbis c0nfirmatur. Addam script0rem n08trum Mithriacis se n0 abh0rrere se c0arguere, cum et

Mishriae polluit dicat et reliquis dem0nstret se accuratissime de cultu ips certiorem fuisse actum. Cum autem temp0re vixerit e0, quo Mithrae cultus neminino innotuisset, num Dei Solis cult0 auerit dubium videtur esse. Sed id qu0que statuendum esse ut ex hac re, cum C0mm0dus praeter innes imperat0res nesaria superstiti0ne nec non incestis libidinibus excelleret neque sincera anima pietate ad deos c0lendos duceretur, n0ucolligi 0sse tum Mithra cultum tantis in li0n0ribus e88 Ver8atuna, ut imperat0 ipse eum c0lere deberet. At arcana seu mysteria Mithriaca, cum satisfacerent pravis animi illius imperat0ris c0ntenti0nibus, illo iam tempore valde esse depravata Lampridi qu0que testi-m0nium n08 0cet. Adnumer ad testim0nix exposita verba Himerii ag. Himerius. 'Πλ' IUiθρ isti χῆν καθά ia'ες cta βασιλεῖ et sit siti: oε0ῖς' d/7 ιἀ θευiν σι γγ mos ενοι, νερε τινί τι, et βασιλεῖ καὶ si πολει λογον citet L LV ntidos ἀνά pco ιεν ) ad quae addenda sunt orati0ni illi praescripta laedi λαπρο V επιδείξε υς ευσθεις 'ἀ Μιθ νιωκὼ ιυset sita, εἷς et et i ποιν κω β&σιλέα et Ἀν καὶ et ν τελετέ ν δ λυσά- ιιενον διείλκεriat. ac primum quidem ex script0ris verbis ipsis. 0li Mithrae qu0que animas esse purgata et ab orationem habitur rillum Deum esse inv0catum elucet. Tum cogn0scas Himerium, cribam imperat0ris, Julianum φίλον θεευν 0minare et affirmare se cum e per de0se88 0niunctum Quamvis autem c0nstare videatur et imperatorem et script0rem, cum Mithrae sacris savissent,samiliaritate 80s esse, tamen vere0r, ne verbis praescriptis

declamati0ni radem iiiiiiiii, tribuam. Verisimile enim est eum, qui illa scripsit, ex Himeri verbis illa tantum' iudicasse. Conserenda cum Himeri testim0ni AEu0que

28쪽

3637

sunt quae unapius tradit uii saet pr0 cert habeas, quin ulianus imperat0 ut omnibus pagan0rum dis ita Mithra fuerit addictus, dubitari n0 posse. Tamen eum et Mithriae tum primum peregisso LMithriacis initiatum fuisse eredibit tantum, n0 stertii in esse statu his Verbi8.

Apud Greg0rium agi angelium de Dei 0lis Mithrau

pr ceri habuisso initiationis p00nas sive pr0bati0nes n0n mnes sustinuisse cultus cult0res. Tum indicat Greg0rius p0enas illas etsi gravissimas iustas fuisse, quare intellegere p0ssumus odium christiani script0ris invenerati0nem illam duisse maximum atque acerrimum. Αli 0 0e orati0num Geg0rii reperiuntur verba haec

γρου cipia o Lia o ἐν ut η). Pessimam de Dei Solis Mithra cultu script0rem nostrum duxisse sententiam, haec qu0que Verba stendunt. 0mmem0rat enim, cum inhumanam ac ne sandam senis cuiusdam christiani dilacerati0nem a paganis perpetratam narret cult0res Mithrae similia peregisse atque iuste ei initiand08 a 88 pa8808 affirmat. Quam b rem mihi quidem videtur Greg0rius e08, qui Mithram c0luerint, pr paganis innibu n0minare. Immerit autem scriptorem dicere re vera s0lis Dei cul-t0re iis malis, qu0rum menti si esse assect0 iudices. Verisimile enim est Greg0rium, cum de probati0nibu8

audiverit, nefanda nec n0n crudeles esse ea8, 88 Sub picatum. ed. . . Migne, Patr. curs ser graec post XXXV 340 I2-13 680 Greg. opp. II. or. XXXIX. In sancta lum. 5. Paris 1858. ')' l. e. XXXV 620 A 88 89 123 Greg. opp. I. r. IV Contra Julianum L 89. Parisiis 1857 8'.

p0pulum. De mysteriis ipsis h00 qu0que l0c tantum tradit Gregorius initiand0s cultui pr0bati0nibus fuisse subiect08. Iterum stir0 inhumanissimus in Mithriaca ex verbis illis elucet. Quis enim est qui credat christi an script0ri veniam esse dandam affirmanti ad Mithras

mysteria peragenda h0mines summ0 cum iure esse c0m

Restant explicanda Greg0rii verba,

ian Dota pertineant ad Mithram. Quae cum ita sint, cum ex V0 cibus κ&κὰ εργα nil accuratius efficiatur id mod ex his rursus intellegas, quamvis diu Mithriaca arcana ign0ta fuerint, tamen Greg0rii temp0ribus cultus illius mysteria multis n0n iis initiatis fisisse c0gnita Mem0randum qu0 Ille est verbum sγια minime idem 'ignificare riu0d 08e0dem usi iunc exprimimus quapr0pter Tals iudices de rati0ne ipsa cultus h0 verb0 quaedam dici Quid sibi velint verba Dκ d ποστ pr cert0 0n habe0, nisi c0gitandum est de arcana cultus peracti0ne. add00 0mnibus Greg0rii testim0niis hicere eum Mithriaea

Julianus autem imperat0 n0 80lum de editi0ne illa, XII 1 pl1Viugdiligentius ali l0e explicanda,ib repurgati0nem Mithrahi 'laudius uli- Alexandriae ex0rta, scripsit sed etiam intrati0ne quarta εἰς

l. e. XXXV 592 Α 97-98 109 Greg. 0pp. I. r. IV. Contra Julianum I 0. l. e. XXXVII 157 Α 1084-1085 Greg. opp. II carm. II hist. II 7, 265-266. Ad Nemesium Parisiis 1862 8'.

29쪽

Spanhemius, σοι Herilein Goto εχὼ oh et Ucii x, 0 καὶ Tox Mi πιραν et sui3 ιε καὶ dros εν Hiio' et εχραεὶ λ ρικους ἀγέλας, ερ υ νε 0rερα ). Quibus verbis primum sine ull0 dubi e0gn0scendum est ulianum ipsum Mithriacis fuiss0 initiatum, tum ill temp0re cultum palam pr0pagatum exstitisse. ut autem v0cibus uis νεέλευ id unum significari argumentum de Mithra cultu 38 n0vissimum. Iam Verba ros εν υλi 0 ethethiam si κονς rona inter pretari v0l0. Etsi credas ill0s lud0s ad Mithriae ipsa pertinui 88e, tamen, cum script0 h0 l0c verbum 'I , adhibeat, pr cert habe ill0s, existi 0lis vetere cultu 0rt08, 08tea cum Mithrae Dei venerati0ne 33 c0mmixt0s. De certaminibus illis, eum plura neque ulianus neque alius script0 narret, nil certius habemus. Ali qu0que eiusdemirati0nis l0e Julianus de Mithra

θε a/ιύχιον ). Verbis quidem Hiii , δεικῆ is Mithram signiscari quis est qui neget. De re ipsa autem narrata multa in discrimine vertuntur. Primum qu0 tempus certaminis sit statuendum investigemus. Credas verbo νε os γλίως primam partem circuitus lunae den0tari, at ego quidem persuasum habeo n0vum mensem igniscatum esse c0gn0seendum. Quae cum ita sint cumque V0cabula Sequantur si M. itii et D criaior Ioc Polo U ιν xv intellegas, nisi elavii 0niectura V0cem ιν ν gl088emate 88e, qua Mithriaca statim p0st ultimum Sa-

ed. F. C. Heruein 201, 6-H. 155 B. Lipsiae 1875 8'. t l. c. 202 24-203, 1 156 B.-C.

turnalium spectaculium 880 celebrata c0nstat, eqHariS, tempus fixum erui n0n 0880. Attamen recte putemus certamina illa Mithriaca mense anni ultim exeunte celebrasse Roman08. De quibus ipsis, quae narrat script0rn08ter, minime perspicua esse quis est quin n0verit Quam b rem id unum statu Juliano teste ab illis certaminibus innia gravi0ra nec n0 misera Inuin ab-h0rruisse. Ali 0 esse hic, ali0s ali 0 000 0mmem0rat08 lud0s ex verbis ipsis elucet Asserre liceat diem natalium Christi sacrum Mithrae a R0manis habitum 880. Qua de re mem0ria dignissima ne c0niiciam caverim. Restant uliani in C0nvivio Caesares verba σοι ε. XXII 3. Flavius

erui 0sse videtur quid imperat0 ille de cultu Dei S0lis invicti c0gitaverit quanti Mithram habuerit. Adc0nvivium enim illud a R0mul datum invitat0s fingit

de08 mne nec n0n imperat0r08 Script0r 0Ster at ille narrat certamin imperatorum niti unumquemque eum eo de0 quem maxime esΝet Veneratus es' conidnetrim. Qua re narrata, Verba quae c0gnoscenda habemus Hguntur. Apparet igitur Julianum imperat0rem prae ceteris deis c0luisse Mithram. 0tandum qu0que e8t, cum ded8 ille imperat0ri 0 mitis pii mi 0 e tribuatur, minim qimperatorem illum Veneratum esse talen Mithram, qualem scium a script0ribus ecclesiasticis et c0gn0vimus

Jam ad tria cilla laque gravia Firmici Materni Illi I. Fimi- testim0nia pr0grediamur. Primum l0quitur seript0 ille R te u8. de Mithra cultu in capite qui ut libri, qui inscriptus est:

30쪽

abactorem boum colentes sacra eius ad gnis transferunt pote8tatem, sicut Propheta eius tradtast nobis dicens JUD σε βοοκλο rix ς, H δεξιε cereo ἀγαυον Hunc Miraram dicunt, sacra vero eius in speluncia abditis

tradunt, ut Semper obscuro tenebrarum squalore demersi

gratiam splendidi ac sereni luminis nitent ). Facile intellegas haec verba, quamvis dicta sint de Persarum religi0ne, tamen ad id qu0que qu0d intendimus pertinere.

Primum qui sit propheta eius c0gn080a8. Atque eg quidem, cum Verba equantur, quae unt tradidis nobis, persuasum habe script0rem h0minem significare velle qui uberius de ea re egerit. Nam quis ali m0do propheta n0 minari p0tuit, nisi script0r, qui magii cultus am0re imbutus eum laudare quam de e vera tradere maluerit. Ex veri, ipso qu0d est prophetae graec0 Serm0 ne quin usus sit dubium n0 est. Verisimile autem videtur esse in illis de Mithra cultu libris eum n0n80lum de Persarum sed etiam de R0man0rum illius Dei cultu tradidisse, cum graecis verbis quasi sententiam gravissimam religi0nis illius reddat. Atque cript0r, utrum de libui aut Pallante c0gitaverit necne, erui nequit. De rebus ip8is, qua Verba graeca ignificant, quamvis fruitus sim c0niecturi Vir0rum doct0rum, tamen quae certa statuam mihi quidem desunt. 0rphyrium autem Mithram b0um abact0rem n0 minare et narrare Persas sacra eius ad ignis tran8ferre p0testatem n0tes. Quibus verbis dem tribuens credas pr0phetam illum distinetius quoque de Persarum cultu egi88e, prae8ertim cum nullo ali loc tradatur Roman0s qu0que Mithram eum igni c0mp08uisse. Quae denique narrantur de speluncis abditis, cum multa de eis c0gnita iam habeamus, repetere l0ngum St. XXIlI 2 irini Aliud te Stim0uium mem0rant, qui de cultu eripsecus I temus 'nant, verba Firmici Materni Actio νυs φιε, χαῖρε νέον

φιῶς in tradentes. At mihi quidem quamvis uenterus V. d. in editi0ne sua capiti praep0nat 0ces In Mithriaca Drte minime satis c0n8tare videtur verba illa re vera ad Dei 0lis Mithra cultum pertinere. Quam b rem, cum ea c0mmem0raverim, atisfecisse mihi vide0r. Restant Firmi et Materni verba εος δε δερ&ς 3. XXIII 4. Firmi-Quibus seript0rem Mithram signiscare velle decernendum est praesertim cum alterius pr0 sani sacramenti signum illud esse affirmet. Itaque eadem sere dicit scrip-t0 quae C0mm0dianus tradit. Qua re c0gnita, cum 0ptime Firmicum pr0sanis religi0nibus studuisse ex iisqu0que ilae 8upra dem0Π8travimus eluceat, his verbis et C0mm0diani testim0ni fidem attribuentes statuimus Deum S0lem Mithram et a Persis et a B0manis e saxis

natum esse scium.

Mici ex ς. Ire uio εν Ιερσω θεος ). Qua cum ita sint, dubitare n0u 088umus quin script0 Verba su δρας et Mici Pr ς inter e di8crepare putet. Cum autem eteri mnes, qui de ea re disseruere, tatuant unum tantum Persarum deum Mithram fuisse, quis est qui credat hanc script0ris sententiam cuiusdam esse pretii. Cum ita script0rem Mithriaca Persica sere ign0rasse necn0n nisi de Persarum cultu l0cutum 88 videamus, minime uberius investigemus, qua de causa dicta in illa o πρ 0- τος εν Ιερσαις γεύς. t 0rtas8 iure merit0que iudices Hesychi cultum Dei 0lis per imperium R0manum dise

Sed Ambr0sius qu0que pauca de Mithrae cultu tradit XXV. mhr0 In epist0la enim duodecima libri secundi legimus Quid