장음표시 사용
31쪽
Et de his ipsis theatralibus, alia: THE ΑΤ RVM. STRAVIT. .
PAVIMENTO. PODIO. C I R C V M S C R I PS I T. Itaque
ut clare capias, non aliud Podium hoc nostrum, quam muri pars proiectior & prominentior , ante imum spe staculorum tu ambi- gradum: cui columnae impositae cum epistyliis ad ornatum, siue scum liberet ad innixum.Vitruvius describit non obscure, magnitudine etiam expressia, si attendis, libro V. cap. v II. ubi de Theatris: Todii, inquit, altitudo, ab libramento pulpiti cum tus Podij. eorona , L si , duodecima Orchesinae diametri. Supra Porium,columnae cum capitulta spiris, altae quarta parte eis dem diametri. Cuius Vitruviv mens, Vt, si Orchestra tota, in qua Senatores, pone eam esse graduum quattuor aut quinque in alta pedes X II: tum ipsum Podium unius sit; columnae eius, trium. Et addo, Victoriolas
etiam reponi solere in Podiis istis. Spartianus suadet in Seue ro, ubi de Circi ludis: Victoria, inquit, vento icta de Podio fluus 'decidit. Et Dio Cassius agnoscit in Theatri scaenis,libro L. cum refert inter prodigia, ventum tam grandem fuisse, ψ - νωχη: it ω Victoriae simulacrum a scaena Theatri caderet. Ad hoc Podium, spectare soliti primi e Senatu. Nam cum Orchestra plurium graduum esset, digniL Plinii senasimus habitus ille imus qui Podio proximus & Arenae quippQ podidi ex quo facillima spectatio. Iuvenalis:
Et Catulis, Pauliasue minoribus Fabii in Omnibus adFodium flectantibus. Suetonius Aug. cap. x L IIII. Factum decretum, patrum, quotiei quid Vsquampublice flectandumproponeretur,primus subselliorum ordo Senatoribus macaret. Primus, sive Imus. Ac ne-
32쪽
snihili scio an inter ipsum Podium & Gradus spatij aliquid vacuum sitati fuit latioris, in quo spectare soliti honorati. idque proprie, Ad 2 ἡό- - pς id ς- SU4d Or , quod sellis curulibus sp letibus specta quosdam reperio. Vt Suetonius narrat de Augusto: Co hisito .
ne ludorum quibiu Theatrum Marcelli dedicabat, euisit mi laxat isse ae curulas compagibus caderet supinus. Item, quod sellas easdem 'reviabu-honori S caussa politas' absentibus, siue etiam mortuis. At sel- .ria. la eae non est Ut commode positae in Gradibus ipsis Lerint, commodissime in hoc plano. Credamq. Consules, Praetores, aliosque quibus id ius,in curulibus suis ad Podium sic sedisse, Apparito cum lici Oribus,Viatoribus,& magistratus sui pompa. Tacitustathiesiluit Oc postrζmum ingerit libro XVI. Annal. cum praemja descritassior bit accusatorum: Liberto ν accusatori pmmiu venae ocus in Themtro inter viatores Tribunicios datur. ex quo necessum, fuisse eos bono honestoque loco, & iuxta Tribunos ipsos. Nec immerito. Vt quis'. magistratibus suis appareret. Nec magistratus so-
,. .sto, tum ad hoc Podiu dissignator ego colloco,sed &Principem ipio Podio, sum. cui tamen eminentior quidam Suggestus exstructus, dc Quis rep- velut sua domus. Origo rei a Iulio Caesare. quem Suetonius, inter alios honores quos nimios recepit, admisisse aiestatuam interreges, SUGGE STVM in orchestia. Secutique Principes id Cubieuli tenuere,Vt clarum ex eiusdem Suetonij Ner. cap. xli. Ica ,air, obesuid pri/ηρ statim coNatu iuxta CVBi CVLVM eius decidit, ipsumque cruore re persit. Nam perraro praesidere: ceterum accubans primum
parulis foraminibus, deinde toto podio adaperto stectare consueuerat. sue 6hiu, Ex quo facile colligis Suggestum illum tectum & in aedifica k e .ό tum fuisse , ad modici cubiculi formam. cui proprium etiam vulgu*- svum Podium de eo enim, non degrandi illo Amphitheatrali necessario Tranquillum capis quod ostiis quibusdam siue fenestris, Arenam versus aperiretur. Plinius hunc morem sariSTt,ianua illustrat, laudatione ad Traianum: quem commendat, qiu iaciuiliter sustulit. Dena, inquit, victore populo sedes de Circo sermo est visenda inm cetera biecie,tum quὸ aequatus plebis acPrincipis locus. Siquidem per omne statium vna secies, nec magis propri- θe
ctandi Caesari s v G G E s T v s,quam propria quaesiectet. Licebit c qciuibus tuis inuicem contueri, dabitur non CVBiCvLVM principi occi um cernere in publico πpopulos entem. Sed praeter hunc Suggestum,
33쪽
LIBER a 'gestum,ad Podium etiam Tribi irat Editoris. Cum enim aliis Tilbuhil honoribus, ut lictoribus & veste praetexta, insignes voluerint eos esse qui ludos ex biberent;tum etiam altiori hac sede, in qua praesiderent. Suspicor ex Suetonij Augusto : qiuim iri imbus Vestalibus inquit u cum in Theatro sepanatim, cecs' contra P toris TRI-BvNAL dedit. Nam quod Praetorem nominat, ebest, quod plerumque ludos ij exhibebant. Atquin aliis etiam Editoribus is honos & is locus, non ambigo. Ad hoc Tribunal refero, quod Vitruvius in omnipomis in magno Theatro fieri vult itinent, ascensem, pulpita, T Rr B V N A L I A- lib. V. cap. V II. Quod vero ad Podium ea sedes, cum ratio euincit, tum Suetonius qui ex aduersum collocat Vestales. Eae autem ad Podium. idiem Prudentius. An quouitam Podi' meliore in parte sedentes Spectant,aeratam faciem quam crebra tradedite Impatu quatiant bactitia. iC A P v T X I I, auod tutameni mo illo Podio fuerit a seris. Retia selire praeten i, beue nexa, bene 'ma. Uerstitia item quaedam ligna et Cancellos ferreos cis Euripos . Sisdatum in Calpurisii mersibus.
T de Podio quidem hactenus. Transeo. imo mane, inquam ego, mane. Magnus mihi hic metus: Circum spe . xit Florentius,vellit quaerens Sed ego cum risu, Non pro me,
ne erres , inquam: sed pro Consulibus& hoc om ni Senatu Romano.quos tu quide in Podio collocas.id est,in ipso ostio Orci. Quomodo enim hic tuti a feris ἰ quis leo, quae panthera illos' non inuadat, tantillo ab Arena interuallo Iam si elephas alia. quis . heu Risit hic largiter Florentius: &, 5 te hominem alborae patet inquit. profecid mater tua numquam flebit. Quid tamen hic periculi ZMurus iste quem vides,quique Arenam diui- Murus Podit,scito altiore fuisseno paullo quam pro aspectu. Ipse corruit, , I. ' δε subsedit, rudera aream allevarunt. Non min certe olim altitudinis habuit,cum hoc Podio duodenos quindenosue pedes. Quae sera hunc transiliat Z Et tamen cotra inopinatos quoque casus, scito a catis illis provide prouisum. Na primum re-D α tia ;
34쪽
18 DE AMPHITHEATROtia valida, nodosa, in orbem undique Podium hoc cingebant. yza ' . Plinius ea intellegit libro X X x v II. de Neronis quodam munere inquit RETIA ARCEN- impediebat DIS FERIS PODIVM PROTEGENTI A succino nodareu
kesi: i Et Calpurnius , qui retia illa in Carini Venatione formae
--auro quoque torta refulgent Retia, quae totum Arenam dentibus exstant. Ligna - ' Iec retia solum,sed versatilis quidam trunci adpositi muro huic Podio, contra scansionem omnem ferarum & insultum.
Quae ligna quidem manifesto in ipsis Caueis Ammianus agnoscit, libro x Ic Ut dentatae in Cautas bestiae, tetro paedore esse
tur: in Caueis inquam, sed in ipso etiam Podio aut circa, videtur Calpurnius locare, etsi verbis parum claris aut certis: - nec non ibi silais arenae Proxima marmoreo peragit Jectacula muro Sternitur adiunctis ebur sa inubite o truncis. Et cost in rutilum, tereti qua lubricus axem Impositos subitά vertigin alleret ν Mes Excuteretque fems. xi . Versus enim dubiae & intricatae scriptionis. Legerem, Et coitis rutilam, stae , ratulam. ut velut truncos eos eburatos Vtrimque in rotulam coisse, atq. ita insilientis serae impetum fregis se, dc vertendo excnssisse. Nescio etiam an, inruplum Pilam Ru- plus in Glossis, vertebraeaueae.Sed mentem faciliusversuum horum adfirmarim, quam Verba. vult omnino transuersa quaedam ligna versatilia obiecta muro, quae seras fallerent dum enituntur. Ego hic iterum, Anceps hoc praesidium, Florenti: & quomodo me firmentversus tam infirmit Sane rideas licet )ego etiamnunc in summa cauea sipectare eligam, nec inuideam Senatui Orchestram. cotta gran Contra elephantes enim & immanes illas feras, quid Paratat' ;ά arma, inquit Florentius. Nam aut clathris ferreis Arenam to- P sidi tam circumdabant: aut, quod certius, Euripis Valde enim id genu S metuens aquae. Plinius libro v 11 LUniversi de elephan-ris loquitur eruptis em tentavere, non He merationepopuli, circumdati
ιQ. Et coit in rotulam terete : quo Iubricus
35쪽
u Jessitaculum editurus, Euripis arenam circumdedit. quos Nero Gesar sustulit, equiti loca addens. Et iamne securus P Haud plane etiam, inquam ego: sed perge. C A P v T X I I I. Iradus, oe eorum forma. Divisi accurate in suas partes. Pulvilli iuiis. Pgaecinctiones. Aditus . . Cunei. Cathedrae. Porticus. Vii truvius, Tertullianin, Martialis, Calpurnius, ar scriptores Varie einendati aut illast rati. FLORεNTius: Gradum igitur iam promoueo ad Gradus, & ad hos Subselliorum, ut sic dicam, colles. Non male, colles. quia reuera per decliue iacentium ea forma. Ita Gradus. que Calpurnius apte descripsit: Immensosquegradus, cliuos leue racentes. Male enim aliquot libri, divos. nec quidquam hic sane de puluinari. Sed ut totam hanc sedendi spectandique rationem subtili quadam Minerua intelligas, non crassa: opus, ut hoc omne sipatium distinguam tibi per partes. Quae erunt istae. Gra-6'. 44'dus: Praecinctiones: Aditus: Viae: Cunei: Cathedrae: Porticus. G R A D v s appellamus, uti scis, ea ipsa loca in quis sede- Quid hiebant. Sic dicti in Amphitheatris, quia ad formam scalarium graduum, alij alios consequuntur. Eorum dimensio Vitruvio expressa: Gradin, inquit; mbi subsestia componantur, ne misus alti soles ausint palmopede, digitis sex. Latitudines eorum, ne plus pedes duo semis,ne minus pedes duo constituantur. Palmopede,id est, pede Apalmo: siue palmis quinque. Palmus enim quatuor digitos continet: Pes quatuor palmos. Sed haec tamen Vitruviana altitudo non conuenit gradibus Amphitheatri Veronensis. qui, Torello dimetiente,alti dumtaxat pedem & duas uncias.id est, pedem & duos digitos semis, & paullum quod excurrit. Sed Curiatio cur tam lati parum enim ex symmetria & bono loci videtur, duos pedes & semis latos eos facere. Quod verum est: sed latitudinem eam exigit,in contextu illo Graduum ratio sedendi. Pedes enim eorum qui in superiore gradu spectant, innixi inseriori gradui proximo. qui ne laederent sedentes alios, neue
36쪽
DE AMPHIΤΗEATRO ipsi laederentur, opus habuere aliqua laxitate Fortasse etiam adpone transeundum, si qui surgerent , aut sedentibus iam aliis intrarent. Gradus autem isti e lapide. Vnde scitu illud Aristippi, Cui bono eruditisἶ Huicsutem, inquit, ne tu Tbeatro laps sedeatue per lapidem. moliam n & saepe Migno Sero se pertum, ut puluilli insternerentur Senatui : idque primus Caligula instituit.
Senatoribus, ne nudis esseribus insiderent, subiecti, stilios Thessalicos in Theatra iiis inserre covcessum , ne insolatione torquerentur. Ait clare, Senatui tantum: postea tamen id etiam Equiti concessum, ex iuuenali:
Si pudor est, de PVLVi No surgat Ε Q VESTRI Cuius res legi nonsulficit. Eiid Prae PRAE ClNCTIONES sequuntur. quas,sa bene capto,non ς 'V VJ ' aliud quam Graduum interuallax diuisiones quasdam in orbem. Vitruvius aliquoties nominat: sed ,ut in re tunc' clara, te scribit nobis parum ci ME. Pnecinctiones inquit, a alti' id est: Ciu tud ne Theatroru pro rata parte faciendaevidentur: neq . 'altiores quam hia si '' quanta P Maecinctionis Itineriis sit latitudo. Iteru: Gradationes scalarumqtiam ut m contra quadratorum angulos dirigantur a primam Praecinctimnem udentur aute siue ad Vomitoria & ipsos Aditus, siue in discrimi-gη xttit , nibus Orchestrae, Equestrium, Popularium, Gradus quosdala-- 'φ'' altiores .strii xisse,qui reliquos minores Velut praecingerent & complecterentur.Vnde & nomen.TOrellus certe obser- in illo Veronensi, Gradum esse circa mediu,qui duos pedes p hilalii ο- & unciaS sex altUS: Cum reliqui tantum, pedem & uncias duas. ii H profecto Pr cinctio .etsi Vitruvius &res ipsa, plures suadent una. Balli heus id alio nomine vocatur, a pari caussa, quia Balth i- velut ' cingulu quoddalatu fuit. Calpurnius in Amphitheatro
ι; . u. TestullianuS De Spectaculis: Vias enim vocant cardines Balthe nitio vacatur rumper ambitum. Ea quo disce,ad Cingula etiam ista fuisse Vias. Dilium,ia Dia Zomata item , Graecanica Voce, commode adpellat VLtruvius cap. V I I. Gradus, diar 'mata,pluteor. ADI TVS
37쪽
ADITus deinde. qui in ipsa gradatione portae quaedam ostia, per quae ab exterioribus porticibus ven itur & descendi. lemus. tur in ipsas sedes. De his Architectus: Mitin complures in statiosos oportet Ab onere,nec coniunctos severiores inferioribus,sd ex'mnibus locis perpetuos es' dire Ios,siue inuersuris faciendos ti cum populus dimittitur de l=ectaculis te comprimatur sed habeat ex omnibus locis exitus fanatos sine impeditione. Vomitoria appellat Macrobius, voce vulgi libro vi. Saturnal. cap. i iii. Ad illud Virgilij--otiis vomit aedibus Nudam. Pulchre antique. Vnde m nunc Vomitaria salij libri, Tomitariaὶ in θe6taculis dicimus, unde homives glomeratim ingredientes insedilia I undunt . At q. hqc foramina perspicua in hisipsis Graduum reliquiis, itemq. in illo Veronensi.
Ad vi As venio. quae, auctore Tertulliano, hic duplice S . Viae inte tVim enim vocavi, cardines 'Baltheorum per ambitum , di crimina
Topularium perprocli uum. Optime erudit his scriptor. Vult enim Vias alias esse , quae ad ' cardines siue limites Baltheorum, in Uri. circuitu: alia ,quae a Vomitoriis illis, in descensu. Itaque ait,per zμ οῦ π proclivum. Sed cur Popularium tantum meminit eaque dis vi viij. criminari, & in Cuneos suos tribui,Viis illis secantibus, vult adhaeresco. Excludere enim aperte Equestria &Orchestram videtur:aliter quam ' Suetonius,qui Cuneos in his agnoscit ergo ' videtivi& Vias. Sed Popularia large fortasse acceperit scriptor Aser,pro omni populi consessu. Vias has modo Itinera, modo Scalaria Vitruvius appellat. sed Scalaria tamen proprie, Vias quae inter Discrimen Cuneos ad ascensum aut descensum. In hisViis qui locum non triuii: , habebant,quique,Vt suo verbo dicam,excuneati erant,speel a- V , et bant stantes. Tertullianus: Nam apud)ectacula edi in m atur. ς vsi Martialis facete de falso quodam equite lib. v.
Sedere trim obtus is gradu semper,
Tunc cum licebat occupare, Manneius, Bis excitatus terque, transsulit castra,
Et inter Vsas paene tertius Iesias Poli Caiumque Luciumque constedit. Illinc cucullo prospicit caput tectus, Oculoq ue ludos flectat indeceus uno. Et hinc miser deiectus in VIAM transiit, Subste loquebem ultus extremo,
38쪽
3ι DE AMPHITHEATRO Et male receptus altero genu, iactat
Equitisedere, Lectisque S T A R E. Mistuli Cuius Epigrammatis sententia ista. Manneium solitum ante iv -- Domitiani edictum sedere inter equites, & quidem in Equestrium primo gradu,qui ad Orchestram. Sed agnitum & pula sum aliquoties a dissignatore Lectio, transisse tandem ad summam cauea,&spectasse inter plebe & pullatos: tantum non inter cathedras muliebres. Sed illinc quoque deiectum, spectasse in Via semi stantem. Atque huius sententiae etiam illud Taciti
est,tib. xvi .de militibus,qui a Nerone dispositi Per cuneos sTABANT , nequo temporis momentum impari clamore,aut entissigni Diesensib pneteriret. Nam stetisse eos sentio in his utrisque Viis. Latitudo' μ η- Itineris ad Baltheum, mihi ignota. censeo non minus, trium quatuorue pedum. Si enim vulgarium Graduum, Vitruvio
definiente,duo pedes & semis: quidni duplum istis 3 At Scala
rium siue Ascensuum altitudo,in Veronensi apparet semipedis& unciae: latitudo, pedum binum .Humiliores ergo aliis sedent,nilieulae taritS Gradibus,parte dimidia. Addo,Canaliculas quasdam &
RS -4 μ derivationes aquarum ad oram extremam Graduum fuisse,
qua Scalaria incipiebant. Apparent ita fragmentis lapidum. λα usum
39쪽
LIBER . 33& usum, caedo', habuerunt siue aquae caelestis derivandae, siue potius humanae. Nam cum dies totos in spectaculis persederent, quin urina reddenda fuerit, non ambigimus: eique usui . tribuimus hos incisos canales. Nam ad pluviam, scire te volo pendulos leuiter & procliues omnes gradus fuisse. At C v N Ei iam Alexis κερκίδας dixit o inter has Vias med ij. Quidquid enim sedilium diuiditur Praecinctionum Itineribus, & secati, lateralibus Viis, in hoc nomen id venit. Nomen datum a forma. quia reipsa Scalarum directio talis, ut ab cunei spesimo ordiens magis diffunderetur in altum : redderetque cunei' μμ μ Πformam. Hoc modo, vide. Q iti enim potius res est, quam linguae. Sed hoc mihi nota, Vias istas Scalares non ab imo ad stati ita
summum recta & sine intercisione isse. Contra est. dirigeban-δ' ' tur saltem ab ima Orchestra ad primam Praecinctionem. Ibi 'und Q. desinebant.& alternis aliae incipiebant, cum Cuneorum ua variatione. Ita si triplex Praecinctioc & id ex Vitruvio camur:) triplex etiam ordo &discrimen Cuneorum. Nec ab- 'surde fortasse senserim, si cuneos & Pr. ictiones finiam ac discriminem limitibus Orchestrae, Equ . . ilium, Popularium. Architectus noster Augustalis, meo animo,describit non obscure cunei, inquit,*ectaculorum in Theatro ita dratur, uti anguli trigonorsi, qui currunt circa curuaturam circinationis, irigantastensius scala/que inter Cuveos, ad primam Pnaecinctionem. Supra autem alternis Itineribus superiores Cunei medii dirigantur. Et adde quae scribit cap. vi II. Gnudationesscalarum inter Cuneos sedis diritantur adprimam Pnaecinctionem. ab ia Praecinctione inter eas it
rum mediae dirigantur. Et sane haec praescriptio in parte apparet in Theatro Veronensi ad Athesim: quod deformauit seisi m Torellus. Atque hi Cunei Theatrorum,qui in icripto- Exemplatiribus occurrunt crebri. Iouenalis:
Cuneu an babent Pectactuti totis A Moecurus amesyMartialis: AEnu seda Cuntas ulteriora petis. Inde Theatrum Cuneatum Virgilio aut Seuero: Cuneati laeta Theatri Seditio. Et Ausonio: Cuneata creuit baecneatri immanitas. Inde excu-
40쪽
neandi verbum, id est eliciendi & velut extra Cuneum exclu-cuhei desti dendi, Vsurpatum Apuleio. Hi Cunei, certi certis adsignati. μ' -- S uetoniti s in Aug. ca p.X LI III. Misite ecreuit apopulo. maritis eos . N 'prii strinNe id interpretor, vel ordines aliquot subsel Tertulliani lioru,vel etiam Claneos adfiguarui . Praetextatis CVNSVM suu ; proximum laedagogis. Ad discrimina haec Cuneorum quique in iis sedebant, allusisse mihi Tertullianus videtur De Resurrectione carnis Igitur quantum adiareticos lemmnia mus quo cuneo decurrendum sit a nobis. Sed clarius, & ad Suetony data verba, Martialis, lib. V. Sedere in equitum liceat au t fiscamnu, Videbo Dindyme. Haud licet MARITOR V M.
Cunei etia Cuneos autem etiam Equitum &Senatorum fuisse, clared cet Suetonius Domit. cap. I II I. Die proximo omne genus rerum
isti ilia b arsit. ω quia maior pars intra Popularia deciderat, quinquagenas tesseras is singulos Cuneos Squestris ac Senatorii ordinis pro- Et Virgilius, plebis item ac patrum agnoscit: -- hunc plausius hiantem Per Cuneos deminatus enimὶ plebisque patrumque Corripstit. Ad C A T H S D R A M iam peru ni.quam solus Tertullianus eost dictu. mihi in Amphitheatris suggerit: Cathedra, inquit, vocatur, ipse tu amfractu ad consessum situs. Et intellegitne amfractum in ungulis gradibus t an potius superum locam , ubi cliui subsellio- ' rum desinunt,&murus incipit qui porticum facit, cliuosque
illos velut fir ogitὶ Nam plani aliquid spatij ibi fui die videatur, unde Cathedris positis speetarent Possis Calpurnium ad hanc
Venimus adsedes, ubi pultisordida vem Intersemineus ectabat turba Cathedras.
Nam is minae & pullati ex superiore loco hpectabant, ex
Augusti decreto quod Suetonius memorat cap. X L IIII. Sellas etiam Martialis nominat, nescio an pro cathedris, an pro
subselliis graduum ipsorum. Nam tenebrae mihi adhuc in isto: eius versu: Et inter ipsas paene tertius sellas Post Caiumque Luciumque consedit,