Theologia Dogmatico Polemica

431쪽

43α THOMAS AQUINAS. chenum. IV. De duobus praeceptis charitatis , et decem Legis Praeceρtis. V. De Articulis Fidei, et Sacramentis Ecclesiae. V l. Expositio Symboli A 'ostolici. VII. E ositio Orationis Dominicae. VIII. Expositio salutationis Angelicae. X. Responsio de Articulis 42.

ad Ioannem Vercellensem Generalem Magistrum. XI. Responsio de Articulis 36. ad Lectorem Venetum. XII. Responsio de sex Articulis . ad Lectorem Bisuntinum.

XIII. De differentia Verbi Diuini et Humani. XIV.

De Natura et origine perbi intellectus. XV. De substantiis separatis; seu de Angelorum natura, ad F. Reginaldum. XVI. De unitate intellectus, contra Averoistas dicentes, unum esse intellectum omnium hominum.

XVII. Θus contra posti eram doctrinam retrahentium homines a Religionis ingressu. XVlII. De persectione Vitae spiritualis. XlX. Contra imρugnantes Dei cultum , et Religionem , aduersus Guillelmum de S. Amore. XXI. De Regimine Iudaeorum , ad Dacissam Brahantiae. XXII. De Forma absolutionis ad Generalem Magistrum sui ordinis. XXIII. Exposilio Primae De cretalis ad Archidiaconum Cudestinum. XXIV. E O- sit o secundae Decretalis ad eumdem. XXV. Tractatus de Sortibus, ad Iacobum de Burgo. XXVI. De A-xtronum judiciis ad F. Regina Idum. XXVII. De aeternitate sItindi contra murmurantes. XXVlII. De Fato. XX lX. De Princ*io indiuiduationis. XXX. De Ente et E-sentia. XXXI. De Princiρiis Naturae, ad F. Sylvestrui P. XXXIV. De occultis operibus naturae, ad quemdam militem. NXXV. De motu cordis , ad Magistrum Philippum. XXXV i. De instantibus, seu de natur a instantis. XXXVII. De quatuor ορρositis. XXXIX. De Follaciis, ad quosdam nobiles artistas. XL. De PLO

432쪽

S. TH0HΑS AQLINAS. 433 positionibus modalibus. LVII. O cium de Festo Corporis Christi- LX l . Expositis in Librum Boethii de m

domadibus. LXX. Praeclarae Quaestiones suρer Librum de Trinitate Boethii ad Θmmachum Patricium. Pra terea Libri de Eruditione Principum. Dubia , vel supposititia sunt haec S. Thomae Α- quinatis opera : Scr tum secundum in Libros IV. Sententiarum ad Annibaldum Annibaldense in Romanum. Expositio in Isaim Prophetam, in Ieremiam , et in Lamentationes , seu Threnos Ieremiae , quam multi Thomae Anglico O. P. tribuunt. E Ositis in Eoangelium S. Matthaei, quae Petrum Scoligerum ex Ori. Praed. auctorem habuissse dicitur. E ositio in Euan- g. Ihim S. Joannis. Commentaria in Genesim, in LAbros Machabaeorum, in Epistolas canonicas, in Αρο- calypsim , et in Boethium de Consolatione Philosoρhiae. Complura opuscula ex illis LXLIII., nempe Opusoulum II. Compendium Theologiae ad F. Reginaldum. Opusculum IX. De articulis Io8. sumρtis ex Opere Petri de Tarentasia Responsio, ad Ioannem Vercellensem Generalem Magistrum O. P. XX. De Regimine Principum Libri IV. ad Regem Cypri. X XII. De natura materiae, et dimensionibus interminatis. XX III. De mixtione Elementorum , ad Magistrum Philippum. XXXVIlI. De Demonstratione. XLI. De natura accidentis. XLII. De natura generis. XLIII. De ρotentiis animae. XLlU. De Temρυre. XLV. De ρluralitate formarum. XLV II. De natura Syllogismorum. XLV III. Totius Logicae Alistotelis Summa. XLIX. De sensu revectu singularium, et intellectu respectu unipersalium. L. De inventione medii. LI. De natura luminis. LII. De natura loci. LIII. De intellectu, et intelligi- Indiculus Patrum. I

433쪽

bili. LIV. De quo est, et quod est LV. Tactatus Lde unicersalibus. LVI. Tractatus II. de uniuersalibus. I.VIU. De Venerabili Sacramento Altaris, Opusculum in Capita, sive Sermones XXXII. distributum , quod a multis , atque ab ipso etiam Natale Alexandro B. Abherto Magno tribuitur. LIX. De Sacramento Eucharistiae ad modum decem praedicamentorum. LX. De Hinmanitate Jesu Christi Domini nostri. LXI. De dilecticine Christi , et proximi. LXII. De Divinis moribus. LXIII. De Beatitudine. LXIV. De modo constendi, et de puritate conscientiae. LXV. De Of cio Sacerdoris. LXVI. Expositio Missae. LXVII. De Emptione et

venditione ad tempus, seu ad terminum, ad F. JacΟ-hum Viterbiensem , Lectorem Florentinum. LXVIII. istola breois exhortatoria ad quemdam. LXXI. Douitiis et pirtutibus . numero quaternario Procedens. LXXII. De Concordarisiis dictum, in quo concordat seipsum in passibus apparentur contrariis. LXXIII. Detisuris in communi, et de usurarum contractibus. Opera omnia S. Thomae Aquinatis iussu et sumptibus S. Pii V. in XVII. Tomos in solio distributa prodierunt Romae A. 157o. , Venellis 1594. , et An- tuerpiae 16 2. XVIII. Voluminibus in folio, studio et cura Cosmae Morelles O. P. Eadem ad plurimaeAempla comp prata et emendata , admonitionibus et Observationibus illustrata, edidit Venetiis A. 3749. Bernardus Maria de Rubeia Ο. P. qui etiam de Gestis , scripti&, ac Doctrina S. Thomae Aquinatis Dissertationes Criti eas et Apologeticas vulgavit Venetiis Anno 175o. in fol. . CLIV. Thomas Cant ratanus , natione Belga , Leuvis prope Bruxellas , in Brabantia, celebri municipio , e nobili genere ortus, canonicus primum Re-

434쪽

gularis fuit in Monasterio Cantipratano, quod in Artesia erat juxtam ea meracum , unde cognomen Sumpsit; dein Ordinem Praedicatorum ingressus, Albertum Magnum Coloniae docentem audivit, tum Subprior ad Le-etor Fratrum sui ordinis fuit in Conventu Lovaniensi. Lusentinum postea consecratum fuisse Episcopum, et Cameracensi Episoopo Suffraganeum, sive adjutorem in Pontificalibus datum Seriptores magno consensum tradunt; at rectius id negare videntur Hagiographi Antuerpienses Tomo V. Iunii, pag. 639. Obiit doctrina et sane timonia clarus die XV. Maii A. 1263. Scripsit Libros II. de Apibus, quos Bonum Universa te vocavit, omnium ordinum hominibus utilissimum opus, in quo miracula et exempla sui temporis vere fideliterque exponit. Edidit hos libros notis a se illustratos Georgius Coloenerius, Duaeenae Academiae Cancellarius,

Duaci A. 1627. Vitam S.Christinae Mirabilis Virgini, Hasbanicae in Brabantia, apud Bollandi Continuatores ici Actis S S. Tomo V. Iulii ad diem X xl V. Vitam S. Lugardis Virginis Aquiriae in Brabantia, Ord. cistere te usis, apud eosdem Eollandi continuatores Tomo III. Iunii ad diem XVI. Vitam Margaritae Drensis , Duaei A. 1618. editam. Scripsit et Librum de Natura rerum diuturno XV. annorum labore ex variis Authoribus compilatum, ut ipse testatur Lib. II. de Apibas, Cap. ultimo. At Liber ille interiisse videtur. Vita B. Mariae Ogniacensis, quam Bollandi continuatores Tomo IV. Junii ad diem XXIII. post lucubrationem Jacobi de Vitriaco exhibent, non Thomam hune, sed Nicolaum, ejusdem cantiPratani coenobii Aseetara , authorem habet.

435쪽

CCLV. S. Thomas Becket, natione angius, Loindini A. Ii 17. ex mediocris fortunae parentibus natus, Oxonii primum , dein Parisiis studiis literarum operam dedit. In Angliam reversus , inter Theobaldi Archiepiscopi Cantuariensis domesticos cooptatus est, Rquo paulo post Bononiam missus fuit, ut ibi iurisprudentiam civilem, et canonicam di ψceret. Post haec Cantuariensis primum Ecclesiae Archidiaconus a Theo-haldo creatus, illius deinde con ilio Regni Caneellarius ab Henrieo II. Angliae Rege factus est , eique Principis eius filii institutio commissa. Quo in munere non minus Ecclesiae quam Regni utilitates promovit, con siliis suis Regem , quantum poterat , ab Ecclesiae Iuribus invadendis, ac violanda libertate deterrens. Post obitum Theobaldi, agente Rege, Cantuariensis Archiepiscopus A. II 62. electus, Regis voluntati parere primum recusavit, ei se adversarium fore praenuntians

propter Ecclesiasticam libertatem. Sed Henriei Pisani Cardinalis, et Sedis Apostolicae in Anglia Legati persuasione , Dei voluntati , qui eum ad tu ndam Ecclesiae libertatem ad primam Anglicanae Ecclesiae Sedem

vocabat, tandem consensit: atque ah Henrico Principe Regis filio. paternae voluntatis interprete , ab omni rationum de munere pristino reddendarum onere absolutus , Dominica I. post Pentecostem ab Henrico Episc po Wintoniensi, assistentibus XIV. Cantuariensis Provinciae Episeopis consecratus est, Pallioque ab Alexandro III. Pontifiee Maximo insignitus. Pontifex laetus, habitum Monasticum ac rigidum cilicium indutus, vis tam ad omnem sanctitatis normam instituit; utque facilius pauperum egestatem suhlevaret, cantuariensis EQ-alesiae hona e Nobilium , qui ea invaserant, manibus

436쪽

S. THOMAS CANTUARIENSIS 431 Episcopali magnanimitata extorsit. Ea res multorum odia adversus Archipresulem Sanctissimum concitavit . quibus tamen praevaluit eius apud Regem gratia et authoritas. At paulo post reducem e concilio Turone si Thomam gravis procella excepit, quae ipsum ou Benrico Rege commisit. Causae discordiarum fuerunt. quod Thomas Cancellarii munere se abdicarit, ne animus Regem inter et Ecclesiam divideretur, saecularibus negotiis se implicans: quod injustam tributi exactio uem prohibuerit: quod pravam consuetudinem, qua Rex DPiscoporum electionem differri curabat, ut vagantium Ecclesiarum fructibus in fiscum redactis diutius frueretur, vehementer improbaverit: quod Clericos facinorosos poenis canonicis damnatos nollet Regiis Iudicibus tradare : quod nobilem quemdam , ineonsulto Rege , ex

communicaritis.

Rex convocatos Londinain Angliae Episcopos iu

terrogavit . num vellent Regias consuetudines obServare 3 Quibus respondentibus se illas observaturos, sal-ςo ordine suo, nee se ad earum observationem sub

alia verborum sormula obligaturos, Rex ira percitus, insalutatis Episcopis recessit. Regis indignatio Politicorum Praesulum animos concussit, et reddituum suorum imminutionem , aut exilium metuentes, Prudentia carnis suggerente, ad Aula in profecti sunt, ut Regem demulcerent. Aulica aura afflati, Regi non solum obsequi , sed et adulari brevi coepere ; nee tantum Pr matem suum Thomam pro Ecclesiae privilegiis et libertate propugnantem deseruere , veram etiam ipsum maleficis consiliis, et importunis praeoibus ad prodendam Eeclesias causam infleetere conati sunt. Thomas horum Precibus victus , ac consiliis aliquantisper Oe-

437쪽

S. THOMAS CANTUARIENSIg. dens, in clarendonensi Procerum et Episcoporum lotius Angliae conventu A. H64. omnium Primus Se Ob strinxit iureiurando, quod consuetudines Regias serva- Te bona fido vellet, nulla adjecta conditione: idque

ab aliis etiam Episcopis interposito iureiurando praestitum est. Posteaquam vero nomine Consuetudinum

Regiarum Angliae praelecta fuerunt XVI. Capitula E clesiasticae libertati admodum inimica; cum Rex Th

Inam Oaeterosque Antistites urgeret, ut haeo capitula in scriptum redacta subscriptionibus suis ac sigillis munirent ; Thomas dissimulato dolore, rem tanti mome ii tantisper disserendam esse aiebat , ut cuncta deceatius perficerentare tam apographo dictarum Consuetudinum recepto, solutoque c0nventu, Wintoniam Petiit. Ibi agnitum lapsum suum amaris lacrymis, severaque imposita sibi poenitentia castigavit, seque ipsum ah incruenti Sacri steti oblatione suspendit: tum datis ad Alexandrum III. Pontificem Maxim una litteris , viilnus a se illatum Ecclesiasticae libertati ipsi exposuit .

at absolutionem rogavit. Thomam paternis litteris consolatus est Alexander, eXcusata eius culpa, quam eX

obreptione potius quam ex ignavia et Inala voluntata commissam intelligebat: prohibuitque , ne a Sacrificio Missas offerendo amplius abstineret , ipsum Apostolica authoritate absolvens tum a Censuris Ecclesiasticis, si quas sorte incurrisset, quae ipsum a Sacri celebratione prohiberent; tum etiam a iuramento de Regii; Consuetudinibus absque exeeptione observandis, quod imprudenter praestiterat. Henricus Rex hac Thomas tergiversaliono ossensus , tractos in partes suas Angliae Episcopos Northam- tonam convocavit, a quihuS adversus Archipraesulem

438쪽

S THORAS CANTUARIENSIS. 43ssuum pugnantibus injuste damnatus Thomas, interposita ad Romanum Pontificem appellatione, clam in Belgium secessit, indeque ad Regem Christianissimum Ludovicum VII. confugit, qui ipsum benigne suscepit et honorifice , quamvis Rex Angliae postulasset per Legatos, ne ipsum in Regno suo pateretur, aut ipsi ullo pacto favereto Alexander III. Papa Sanctum exulem Senonis , ubi eum, curia et cari i talibus versabatur, benigne eXceptum, seque , annulo in manus Pontificis tradito , Arcti lepiscopi dignitate abdicare parantem confirmavit, iussitque, ut Dignitate servata, in acie Pro Ecclesia Dei fortiter staret, auxilium Romanae Eeclesiae nusquam ei defuturum polligitus. Tum sententia Northamionae in ipsum ab Anglicanis Episcopis, et Regni Proceribus lata in irritum missa, damnatisque majori ex parte Anglicauis consuetudinibus, quae

Clarendunae promulgatae, ac iuramento firmatae fuerant , Sanctum virum Abbati Pontiniacensi ordinis C

sterciensis commendavit, ut eum cum Paucis domest cis in Monasterio suo suseiperet , ae foveret. Ubi solido ferme hiennio mansit, omnium exercitatione viri tum , et Monasticae disciplinae usu , quod tum futu-xi Martyris tyrocinium agens.

Interea Rex Angliae furore percitus, quod nihil

a summo Pontifice contra Thoma in impetrare potuisset, Cantuariensis Archiepiscopatus, et omnium Clericorum sancto Praesuli adhaerentium reditus in fiscum intulit: tum omnes qui Thomam quaeumque agnatione couti gebant , nullo habito delecta aetatis aut seXus , eX Au-glia ejecit, iuramento prius adstrictos, quod ad Archiepiscopum, ubicumque terrarum degeret, se collaturi essent, ut noris domesticae calamitatis spectaculis in

439쪽

S. THOMAS CANI UARIENSI'. dies cruciaretur. Quin etiam omnibus subditis suis Prohibuit , ne preces ad Deum pro Archipraesule funderent. Verum cum Thomae constantia his malis non frangeretur, Rex minaces dedit litteras ad Cistercienses Monachos, in comitiis Ganeralibus congregatoS, qui Bus jubebat, ut Thomam Pontiniaeo expellerent, nisi ea omnia, quae in Anglia et Normannia possidebant, perdita vellent. His cognitis Thomas , ne Cistere leuSα in id discrimen coniiceret, Pontiniaco discessit, laci que sibi a Gallorum Rege potestate , a Viro nobili cum trecentis stipatoribus Senonas deductus est. Ibi ab Hugone Archiepiscopo, Clero, Populoque, summa laetitia exceptus, in coenobio S. columbae annos quatuor

diversatus est.

Missis ultro citroque Legatis ab ALxandro III. Romano Pontifice, et Henrico II. Angliae Rege, fru- tra Per annos aliquot pro concilianda pace Regem inter et Archiepiscopum laboratum est, quamvis officia sua Rex Christianissimus Ludovidus VII. interposuerit. Immo A. 1I7o. res accidit ad disjiciendas pacis cogitationes opportunissima. Henricus I l. Angliae Rex filium

suum Henricum Regem inaugurari , et coronari vOluit. Ad hane autem caeremoniam peragendam , Sug

gerentibus consiliariis iniquis proprioque odio , quo ita

Thomam Cantuariensem flagrabat, instigante, Rogerium Archiepiscopum Eboracensem, alterum sui aevi Caipham , elegit, quamvis Regum Coronatio Primatis Angliae, Cantuariensis nimirum Archipraesulis, Privilegium esset antiqua consuetudine firmatum. Hac dare certior factus Alexandir III. Rogerio Eboracensi ,eaeterisque Praasulibus Anglicanis prohibuit sub Ordinis et Officii periculo, ne principem coronare PraeSu-

440쪽

S. THOMAS CANTUARIENSIs. 44 amerent. Scripsit ad eosdem S. Thomas cantuariensis, ipsisque , et propria nuthoritate, et Summi Pontificis nomine sub iisdem poenis idem vetuit. Quibus tamen omnibus insuperhabitis , in Ecclesia West monasteriensi S. Petri , in ipsa Dioecesi Cantuariensis Archiepiscopi pro iustitia exulis , Coronatio Regis ab Archiepiscopo

Eboracensi celebrata est, assistentibus Episcopis Gilberto Londoniensi, et Joscelino Sarisberiens . De hoc facinore certior factus Alexander III. Eboracensem Archiepiscopum et caeteros Praesules et isdem lacinoris co scios ab omni officio Episcopali suspendit: Londoni 3nsem vero et Sarisberiensem caeteris Procaciores communione Fidelium privavit. Tandem eodem adhue atino IIIo. Alexandri III. litteris permotus, atque imminentium Ecclesiae fulminum metu, Hemicus Rex ad pacis consilia est infle-Aus. Thomam itaque Archiepisuopum ad familiare colloquium admisit in Galliis, plerumque enim ibi versabatur Angliae Rex Henricus, ubi amplissimis provinciis dominabatur ut Begis Franciae Vasallus , Dux Ormantitae, et Aquitanias, Comes Andegavortim , Cenomanensium. et Pictonum ipsumque honore singulari , et peculiaris amicitiae testificatione prosecutus, pacem et securitatem ipsi restituit: Ecclesiae possessiones se redditurum promisit statim atque in Angliam

rediisset Archipraesul ; quod in Filii sui Coronatione

contra jus Cantuariensis Ecclesiae praesumptum fuerat. se emendaturum pollicitus est, et novam ejusdem Principis inaugurationem decreturum, priori in irritum missa. Consensit denique, ut Summi Pontificis sententia in Archiepiscopum Eboraeensem , ex Londoniensem , ae Sarisberiensem Praesules exeo utioni maudaretur. Cou-