Theologia Dogmatico Polemica

401쪽

so 20MENU S. versalus est, Scholastici nomen idcirco adeptus. Di romen breuem Historiae Ecclesiasticae libris duobus contentam, ab Ascensione Christi ad anuum usque 32S. Primum concinnavit, quae interiit: tum vero malas opus aggressus, Historiam Ecclesiasticam , in IX. Libros divisam , conscripsit , quam Theodosio II. Imperatori nuncupavit, et a tertio Crispi et Constanticii Caesarum Consulatu usque ad XVII. ejusdem Theodosii Consulatum est prosecutus, prout in Epistola dedicatoria ipse testatur. Ea tamen, quae hodie extat, Sozomeni Historia manca omnino et mutila est ; desinit enim in morte Constantii Imperatoris, qui Placidiam Honorii, et Arcadii sororem duxerat, et inventione Reliquiarum S. Zachariae Prophetae; etsi in totius operis praefatione , sive Epistola nuncupatoria uis loriam suam usque a J XVII. Theodosii Consulatum, sive annum Christi a se suisse productam Iuculenter affirmet. Anni proinde prope viginti in ea desiderantur , qui sive temporum sive librariorum iniuria vel incuria exciderant. Unde praeceps videtur illorum censura, qui cum Melchiore Cano, Pagio, et Valesio, S. Gregorium M. memoria vitio lap-um fuisse contendunt , cum Lib. VI. Registri, Epistola XXXI. Sozomeno vitio vertit, quod Theodorum Mops ueste num immodicis laudibus extulerit. Quamvis enim haec hodie in Sozomeno non legantur; quia tamen viginti ferme annorum periodus ex Libro IX. Historiae illius interiit, facile contingere potuit, ut plenior Sozomeni codex, quo usus est S. Gregorius Magnus, ea exhibuerit, quae nostra aetate non amplius apparent, ae sorsan etiam S. Gregorii temporibus in aliis Sozomeni codicibus incuria Librariorum desiderabantur

402쪽

STEPHANUS URNACENS. SYLVESTER II. 463Novarianis communi judicio accensetur Sozomenus; quamquam id paulo minus de illo, quam de Socrate

constare videtur. Uter ex altero non pauca mutuarit, liquidum non est, cum eodem tempore Historiam suam

Ecclesiasti eam uterque in lucem emiserit. Quod paulo ante de Socratis, id etiam de Sozomeni versionibus atque editionibus dicendum est; communes enim ha-huerunt Editores , ac interpretes. CCXXXVIII. Stephanus , natione Gallus, patria Airrelianensis, Canonicus primum Regularis Ord. S. Augustini, tum Abbas S. Evurtii Aurelianensis, aede inde A. I 77. S. Genovesae Parisiensis, tandem A. 1 I9i. Tornacensis Episcopus a Guillelmo Rhemensi consecratus , obiit singularis probitatis au doctrinae fama relicta , Tornaci A. IIoS., die IX. Septembris. Scripsit Epistolas CCLXXXVII., quas Parisiis edidit Clau-ssius de Molinet canonicus Regularis congregationis

Gallicanae A. 1682. Sermones XXXI. extant MSS. ia Bibliotheca Tornacensi S. Genovesae. Commentarii in Decretum Gratiani AISS. habentur in Bibliotheca S. Victoris Parisiensis. Verum cum illi Prolixiores sint, nec nisi trita et vulgaria contineant, omittenda duxit Stephaui editor Molinetus, solamque Proemium SPeciminis causa lectori exhibuit. CCXXXIX. Sylvester II., antea Gerbertus O. S. B., Aureliaci in Arvernia Gallorum Provi ia uatus, Ottonis III. Imperatoris, Roberti Francorum Regis, eiusque filii Hugonis praeceptor, cum in Aiala Franci- ea Plurimum posset , convocata Synodo Arnulphum Rhemorum Archiepiscopum A. 991. Sede sua ejiciendum , Seque in locum ejus subrogandum ouravit. Vorum a Joanne XV. Romano Pontifice depositus, Otto-

403쪽

nis III. Imperatoris favore A. 995. Ravennatensis in Italia Archiepiscopus, ae demum Gregorio V. mortuo ,

Romanus Pontifex A. 999. renuntiatus est. Assumpto Srlvestri II. nomine Pontificatum sanete atque integerrime administravit, nec levissima praetermittens, quae ait defensionem Ecclesiae speetabant. Stephanum , Hungarorum I egem sanetissimum , qui Pannoniam a lChristi fidem perduxerat, Regis nomine, Regioque

diademate cohonestavit, Crucem ante ipsum, ceu Apostolatus insigne, gestari jussit, Strigoniensem Eccle- Siam, eo rogante, Metropolim constituit, caeteros E-PiScopos, gentemque totam Apostolica benedictione confirmavit. Obiit die XII. Maji A. IO03. Benno Pseudo- Cardinalis , homo schismaticus, atque impudentissimus calumniator , annis post Sylvestri II. mortem saei te LXX., inauditam antea cudit sabulam, scribens , eum magicis artibus summas dignitates adeptum fuisse, depacta pro mercede diabolo anima, quam a li etiam extorserit, cum SFlvester II. in Romana Basilica S. Crucis in Ierusalem dicta Sacrum faeeret. Fabulam hano in Commentarios suos retulere Historici nimis creduli, et minus accurati, Sigebortus Gemblaeensis , Martinus Polonus , Vincentius Bellova ensis , Uerneriis Bole vin k,

Guilletinus Malmesburiensis , Bartholomaeus Platina , aliique. Occasionem huic fabulae dedit cum mira Sylvestri II. felicitas, tum summa ejus illo aevo in Mathematicis peritia , in novis horologiis, aliisque machinis excogitandis acerrimum ingenium, in perficiendis industria quae rudi saeeulo ineruditis hominibus absque familiari genio et daemonis ope fieri non posse

videbantur.

404쪽

Sedem adhuc Rhemensem teneret, scriptae , quas edi-dorunt Papirius Massonus Parisiis A. 161 . , et Duchesnius Tomo II. Francicorum Scriptorum , Parisiis A. 1636. Epistolae III. post Pontificatum susceptum seriptae, Tomo IX. Collectionis conciliorum Labbei, et Cossortii. Liber de haera, et Sermo de informatione Episcoporum, apud Ioannem Mabillonium Tomo II. Analectorum. Digramma elegantissi uuim in imaginem Seuerint Boetii; apud Baronium in Ap pendice Tomi VII. Annalium Ecclesiast. Liber de Arithmetica, seu de Numeris, ad Constantinum Monachum Floriacensem , et Liber de Geometria extant adhuc inter MSS. Bibliothecarum Codices. Seripsit praeterea Dialogum inter ipsum, et Leonem Nuntium χρο- stolicum , Librum de Compositione Astrolabii, Librum de Rhetorica, Orationem in unodo Mosonii habita A. 995. , quae an alicubi delitescant , iustertum est. Eum non esse Auetorem Vitae S. Adalberti, Pragensis Episcopi, perhibent Pagius Tomo II. Brev. Rom. Pontis , Henschenius in Aetis Sanctorum ad diem XX li I. Aprilis , et Mabillonius Saeculo V. Benedi

CCXL. Synesius, patriam nactus Cyrenen, Pentapoleos in Libya Aegypto proxima celeberrimam urbem , ab ineunt aetate Philosophiae operam dedit Ale-Aandriae, Magistra usus IIypatia , Theonis praestatitissi rui Mathematici filia. Uxorem postea duxit, at iudeX ea quatuor suscepit filios. Legationem pro patria per triennium CPoli obiit apud Arcadium Imperatorem Theodosii Magni situm, ad quem elegantissimam illam de Regno Orationem habuit. Anno .io. electus suit

405쪽

T A T I A N U S. 4os Episcopus Ptolemaidis, quae urbs est in Cyreniae a , electionem illam ratam habente Theophilo Alexandrino. Consule quae do Synesii Ordinatione habentur Tomo III. Theologiae Dogmatico - Polemi eae, Num. DLXXXIV. Pastorale munus, quod aegerrime, ae pene invitus admisit insigni vigilantia , zelo , ac pietate exercuit, Suh- molis qui gregi insidiabantur Eunomianis, damnatisque

inirepido animo sceleralis , qui Ecclesiae authoritatem contemnebant. Quamdiu tu sacra illa ministratione vixerit , quove anno obierit, a nemine Proditum est. Genuina Synesii Opera sunt: . Oratio de Regno ad Arcadium Imperatorem. Dio , vel de ipsius vitae instituto. Calvitii Encomtum. Aegyptius , sive de Prouidentia Libri II. Liber de insomniis. Epistolae CLV. Con-ciuncula in pervigilio Aa talis Domini. Catastasis, ita qua Pentapolitana calamitas deseribitur. I omilia in Psalmum LXXLV. Constitutis sive Elogium Anysii. Sermo de dono Astrolabii ad Paeonium. Uymni X. Omnia ha c Synesii opuscula edidit, pleraque e Graeco vertit, ae notis illustravit Dionysius Petaoius S. I. Parisiis A. 1612. , atque iterum multo age uratius et uberius Graece et Latine ibidem A. 16SS.

c CXLI. T alianus , in Mesopotamia Assyriae Provincia natus ,

Philosophus primu in Geutilis, dein sacrorum librorum lesitione ad Christianam fidem perductus, S. Iustini Martyris discipulus fuit, celebris in Ecclcsia , quamdiu

406쪽

ab ejus Ialere non discessit. Post gloriosum Magistri

sui agonem scientia sua elatus, fidei naufragium iacit, in foedissimus errores prolapsus. Roma enim in Orientem reversus, novam ibidem excogitavit haeresin , ex Valentini praecipue et Marcionis erroribus compactam, invisibilis Aeones commentus , damnans tamquam si Prum et corruptionem conjugia , negans Adami salutem,

inducens a vino et animatis abstinentiam, et aquam Solam adhibens in sacro Altaris mysterio. Isine ejus sectatores Encratitae et Hydroparastatae appcllati sunt, qui dein Magistri sui erroribus alios addiderunt. Quo anno, aut quo sati genere obierit , non liquet; quamvis id sub M. Aurelio Antonino contigisse nemo da Litet. Eusebio et Hieronymo testibus , infinita scripsit

volumina, quae tamen omnia interierunt praeter Ora tionem valde disertam, multaque eruditione conscriptam , qua Ostendit, nullum esse artium aut scientiarum genus , quod Graeci Barbaris acceptum referre non debeant: adeoque supercilium omne vanamque ostentationem tibiisdem Graecis esso deponendam. Extat insignis ea Oratio notis Frontonis Ducaei S. I. illustrata, Tomo I. Bibliotheeae Graeco - Latinae Veterum Patrum Parisiis A. I 62. . , atque ad calcem operum S. Iustini Martyris editionis Parisinae anni , et 16S6., Latine ta tum Tomo II. Bibliothsicae Maximae Lugdunensis. Dia-teSSaron , Seu Harmonia Eς angelica, incipiens a primis Evangelii S. Joannis verbis , Li principis erat PVerbum etc., quae Tomo II. Biblio leuae Lugdunensis extat pra fixo Tatiani nomine , et in Orthodoxographis S S. Patrum monumentis Tomo I. Basileae A. 15 1U. Ammonio Alexandrino adscribitur, quamque in Latinum Ser

monem vertisse Otimarus Luscinius dicitur, probabilius

407쪽

TERTULLIA 'mIS. nec Ammonii , nec Tatiani est; sed elegans, ac Latia.. Anonrmi cujusdam in Evangelia paraphrasis, quae numquam ex Graeco textu versa eSt.

CCXLII. Quintus Septimius Florens Tertullianus,

cujus aetatem exacte definire arduum opus est, Carthagine in Africam ex Centurione Proconsulari natus , floruit sub Severo Priveipe , et Antonino Caracalla , labente II. Saeculo, ac tertio inchoato. Legum Romanarum peritissinius Carthagine causas egit, lectisque Veterum

Apologiis adversus Gentes, Christianam Beligionem amplexus, abjecta toga pallium induit, quo severius

vitae institutum profitebatur. Uxorem duxit, num Geu- lites , num Christianus, incertum : tum vero abdicatare Uxoria, an saecularibus negotiis, Sacerdotio initiatus , Romae complures annos transegit. Ibi vir austerioris ingenii, et severae indolis, Montani errores palam propugnare coepit, pluribus editis contra Ecclesiam Libris, salibus ac satyrica mordacitate respersis. Obiisse crediditur circa anuum 216. Tum ante obitum ad Ecclesiae riuitatem ejurata haeresi redierit, nullus Veterum memoriae prodidit. Hieronymus certe Helvidio, illum pro suo errore laudanti, nihil aliud respondit, quam Te tullianum Ecclesiae hominem non fuisse. Genuina Tertulliani opera sunt: Apologericus Liber contra Gentes, magna ae solida eruditione, ae Ze

lo conscriptu3. Ad Xaliones Libri II. a Jacobo Gode-sredo I. c. primum editi Gene vae. Λ. 162o. De TYstbmonio animae adpersis idola. Liber Apologeticus ad Scapulam, Africae Proconsulem, in Christianos saevientem. De Spectaculis. De Idololatria. De Corona militis. De Pallio. De Poenitent2a. Opusculum de Oratione, quod mutilum antea primus integrum edidit Ludovi-

408쪽

TATIANUS TERTULLIANUS. 463 vicus Ant. Muratorius Tomo III. Aneedolor ain, Patavii A. 17ao. Ad Martyres. De Patientia. Libri II. de cultu foeminarum , quorum primus saepe inscribitur deIIabitu muliebri. Libri II. ad Uxorem. De Virginibus uelandis. Aduersus Iudaeos. Liber de Praescriptionibus adversus Haereticos, in quo non priores tantum, sed suturos etiam , et quibuscumque saegulis orituros refutat; immo et se refellit ipse, et contra suo errores arma invicta et aeterna recte sentientibus praebet. De Ba 'tismo. Aduersus Hermogenem. Adpersus Praxeam,

Patr*assianorum ducem. De Anima. Libi i V. adstersus Marcionem. Adpersus Valentinianos. De Carne Christi

aduersus quamor haereses. De Resurrectione carnis.

Scorpiacon adpersus Gnosticos. In Montani haeresim iam lapsus, ac Catholicae Ecclesiae professus hostis, scripsit Libros de Exhortatione castitatis, de Monogamia, de Fuga in persecutione, de Jejuniis aduersus Psychicos, de Pudicitia. inter deperdita Tertulliani scripta numerantur. Libri VII. de Ecstasi, quibus spiritum propheticum Montani, vanasque stultarum mulierum Priscillae et Maximillae vaticinationes commendabat, Liber de Paradiso: De Spe fidelium , Aduersus Apellectanos, De Vestibus Aaron. Libri R. adyersus Marcionem , carminibus con cripti, aliaque poemata, videlicet de Iudicio Domini, de Genesi, de Sodoma, de Iona , et Ninipe,

et Carmen ad Senatorem , nullo Antiquorum testimonio , nullaque ratione a quibusdam Tertulliano suerunt adscripta: neque enim tantum virum tam iratas habuisse Musas credendum est. Catalogus Usereticorum, qui Libro de Praescriptionibus adversus IIaereses subnecti solet . authorem habet Saeeulo V. minime anteriorem.

Liber de Ioinitate diovaliano, primi Schismatis in Eu-

Indiculas minum. S

409쪽

clesia Dei authori, Legitimo parenti suo iam pridem est

restitutus. Tertulliani opera omnia notis et observationibus illustrata ediderunt Iacobus Famelius Antuerpiae A. 1579. , 158 . , atque alibi saepius. Ludovicus de Lacerda S. I. Parisiis 162.., 16So., 1634. Nicolaus Rigaltius Parisiis 16 1., ac Venetiis 17 ..., Philippus Priorius Parisiis 1663. cum integris Rigallii, selectis Pamelii

et Lacerdae , aliorumque notis.

CCXLIII. Theodoretus, Antiochiae Syriae eX nobili et opulenta stirpe circa annum 386. progenitus , sterili matri post tredecim conjugii annos precibus Macedonii sanctissimi Ascetae a Deo donatus est. Nondum septimum vitae annum exegerat, cum a parentibus ad

S. Euprepit Monasterium in Antiochiae suburbiis amandatur , litterarum studiis, bonisque moribus imbuendus: quo in loco arctissimam cum Nestorio CPolitano , et Ioanne Antiocheno, postea Episcopis, amicitiam contraxit, praeceptores nactus Theodcru Mopsuestenuis, et S. Ioannem Chrysostomum. Anno ceto. Theodotus Antiochenus Theodoretum, invitum licet et reluctantem, Cyrensis Ecclesiae in Euphratesia provincia Episcopum consecravit. quod neminem eo aptiorem judicaret restaurandae Ecclesiasticae disciplinae, profligandisque haereticis. Et vero Praesulis sui expectationem implevit Theodoretus: indicto enim haeresibus helio , non sine capitis sui periculo haereticos omnes , quibus Crrensis Dioecesis obsita erat, ad unitatem Catholicam revocavit, utque e inter decem Marcionitarum millia sacro Fonte la- stravit. Exorta dein Nestori una haeresi , gravissimoque Orientales inter Aegγptiosque Antistites dissidio, non levem nomini suo infamiae notam inussit. Quamvis enim impuro Nestorii dogmati assensum numquani Praebuisse

410쪽

THEODORETUS CYRENSIS. 4 sit credibile ; ejus tamen personae veleris necessitudinis tenax nimium savit, multaque in ejus de sensionem sorbpsit , quae ad sensum Catholicum aegre perduci queunt. Ad haec iniquiori semper fuit animo erga S. Cyril- qum Alexandritium Antistitem, praecipuum Nestorii a sversarium, non tantum circa tempora Concilii Ephesini, quibus adversus XII. Anathematismos Cyrilli calamum strinliit; verum etiam post initam pacem inter Ioannem Antiochenum et Cyrillum, cui Orientales omnes subscripserant. Audita enim CFrilli, morte gaudium

non forens, Sancti viri piis Manibus insultavit, cum in sermone A. 4... Antiochiae habito, tum in Epistola ad Domnum Antiochenum scripta, licet in Actis Synodi V. Amanuensis imperitia inscripta legatur Ioanni , Antiocheno, qui jam anno .. I , obierat. Hinc Dioscorus

Alexandrinus, S. Cyrilli successor, et Eutychianae patro- nus haereseos, cui Theodoretum infensissimum noverat, ansam Paulo post arripuit ipsum velut Nestorianum imsectandi. Indicta itaque A. 449. praedatoria Synodo Ephesina , egit Dioscorus cum Theodosio II. Imperatore, ne Theodoretus eo veniret , sed sacra j ussione Cyro concluderetur, quo facilius absentem et inauditum opprimeret. Damnatum, et exauthoratum ab Eutyohiauis , atque ad tribunal suum provocantem S. Leo Magnus absolvit, auSedi suae restituit: quem deinde A. 451. ut Orthod xum Episcopum admisit Chalcedonensis Synodus, posteaquam Nestorio anathema dixisset. Obiisse creditur se -ptuagenario maior circa annum 458. Leone Augusto im-

Genuina Theodoreti opera sunt: quaestiones in Octateuchum , sive in Genesim, EAodum , Leriticum , Numeros, Deuteronomium, Iosue, Iudices, R illi. Quae-