Verbum Dei, Canones generales linguae sanctae Hebraicae, complectentes nomen, verbum, dictionem, ... Ex variis auctoribus collecti, suisque Appendicibus insigniti. Auctore R.P. doct. fr. Mario Calasio Ord. Min. Obs. Prou. Rom. ..

31쪽

is De Pnms 'ia lini. stibulum salutauerunt, solummodo audiendo Rabbinos sic vel sic legere , & propter praeticam quam habent in

legendo hunc,vel illum librum , sciunt legere alios minus dissiciles. Obi jciunt & contra nostram sententiam Iudaei testimonium R D.Κimhi, qui in siio Michlol pag. 96.col. h. auctores pum horum appellat 'δ Π , ideli, Ordinatores, seu Dispositores punitationis. Vnde Elias vult huius a ctoris lententiam fuisse,vocales Mosi in monte Sinai datas esse quoad senos disserentes,non quoad figuras. Ad hanc obiectione resp5detur,quod Iudaei sitosmet auctoresno intelligunt, sicut nec Elias: hocsin loco. R. Κimia enim non intellisit pro ordinatoribus punctorum,aucto res punctorum,sed eos potius qui puncta in diuturnis, ac varijs Iudaeorum exiiijs ac iactatiossibus in eorum lege ne

gligenter ascripta,&oblemata emendauerunt, & ad aeter nam Dei in monte Synai ordinationem uocaueruui. .

Itaque relictis Hebretorum vanitatibus,haec nostra se tentia Doctorum omnium iudicio praeferenda est; stilicet, quod lex in monte Synai cum punctis , & accentibus a

Deo data est Mosi,& 1pse Moses sic in synagogis asseruari

voluerit; &qu u. auctorem Propheticorum,&Sacrorulibrorum,dedisse librum situm punciatum Hiam senten tiae ego manibus,pedibusq.haereo,neque ea meliorem, Cveriorem inueniri posse existimo. Ecquod enim acumen

ingenij humani tantum quod ex selo auditu, aut prael

ctione nuda tantam senorum disserentiam, tot vocum diuersitatem,tam accuratam,tot versuum, & sententiarum

per singula membra distinctionem, distincte complecti, α Quae memoria tam tenacusima fuit, quae ista omnia per .: tot

32쪽

punctis moralibus. . II tot saecula prode retinere, constanter. ac nusquam impingente vel voce,vel memori alios docere, & posteritati se , tune adeo fide tradere potuerit , ut indubitata omnium veritas,fidesq. inter tam aduerta . & crebras Ecclesiae Iudaicae tempestites, ad Maseretharum usque tempora peruenerit Nouo autem: & numquam viis tali punctorum inuento, Sacram Scripturam illustrare,ac genuinum eius

sensiim patefacerς, uini potiuh& Prophetici, quam humani ingenij idit. 44 2 . Quod autem in descriptione priuatorum exemplartu, Punctandi ratio paulatim fuerit ab initio intermissa, hoc effecit sui stapra dixi in partim operosiis, & molestus labor, Pi hominem perdiligentem requisiuit, quales singuli e

plebe esse non poterant;partim linguae Hebrcae familiaris,& communis in quotidiano sermone usus, propter quem facile assueverunt eam legere,& intelligere , citra omne vocalium adiunctarum in scriptura adminiculum.Sacra vero,& authentica exemplaria pro Sacerdotibus,& Doctoribus populi in Ecclesiis studiosisI1me asseruata fitere, ut dubijs explicandis,& conuincendo populo inseruirent.Sic Moses librum legis,qui m n vocatur, a se conscriptu iuLsit reseruari in loco sacro,ut esset loco testis contra populu, ut dicitur Deut. 3I. 26. Sic ide ille,posteaqua diu latuisset, Regis Iqsiae teporibus, a Chilchia Sacerdote fuit in domo Domini repertus,& publice cora RUe teistus, 2.Re. 2 2. 8. Tandent vero cum persecutiones, & exilia grauissima in crebescerent,viri dota distraherentur, aolae,& synagogaei ferro,igniq.misere vastarentur,adeoq. legis studium pensetus intercidere videretur. Excitauit Deus in scripturis p temta vjros,quisacram Scripturanineteris Testamenri ad

33쪽

rs punctis ria ibus.

pristinum statum reuocarent, atque sic non noui inuenti auctores,sed priscae veritatis authenticis exemplaribus c5- tentae, intes assertores,& restauratores fuere,qubddi no men ipsorum,quo Rabb. appellanturm indicat. Neque vero characteres litterarum Hebraicarum .vLquam mutati fuerunt,ta semper speciali Dei gratia ijdem qui ab initio mundi fuerunt,quibusq.lex a Deo Opt. Max. tradita est in monte Synai, caeteriq Prophetae scripserunt ijdem penitus, penitusq. usque ad hodiernum diem perseuerant. Nec audiendi sunt ii, qui cu reperissent,vidissentq. quaedam numismata itteris Samaritanis scripta, putaueruleos esse antiquissimos, & primos characteres Hebraicos . Ego enim superioribus annis vidi numismata quaedam antiquissima, in quibus ex altera parte erant eaedem litterae quadratae,quibus etiam nunc utimur. Diuersiis enim ch raeter est Samaritanorum, & Hebraeorum; hi autem auctores huius sententiae discernere nequiuerunt inter viros que characteres qualis esset disserentia, & propterea falsa

dixerunt.

Nos igitur veritatis amatores asserere debemus cu do .ctissimis viris,quod eaedem litterae, eadem puncta, & ac centus vis nunc perseuerant, qui a Deo opta vix ab initio huius linguae,quam creauit extiterunt. Sed ne amplius in istis immoremur, ad propositum nostrum reuertamur de pune is vocalibus. Puncta itaque vocalia quae a Grammaticis , id

est,motiones vocantur. Decem numero fiant ,quom qui

que puncta magna, siue longa vocantur ; quinque vero paruaseu breuia. 3

34쪽

De Huctis iocalibus . s vocatur r*ri Quare autem sic vocetur. Elias Levita ih Thisbi sib rad. rophanc ratione reddit:

nina, inns In o 3 Hoc est, cant pilaetum Cametet sic,quod in pro' latione eius vocis necesse sit constringere duo labia simul, tuae in proserendo pathali aperiuntur,& distenduntur: &Ic camera in prontinctatione sua reddit sonum quoddam medium inter a,&o, iuxta eius germanam prolationem. Secundum est Zere sic ' x, quod etiam vocatur a Grammaticis i R idest,camet2 paruum;& senat idem

Tertium est Holem sic ',quod est punctum sepra

litteram a latere dextro; & signant O,plenu apud Latinos. Quartum est Gric gadol'punctium sublittera sequente Iod, significans .Latinum. οQuintum est Sciurech,quod & a Iudaeis Constantin politanis vocatur Eruch, de est hiriusinodi ' significat v,

Vocantur autem haec puncta Longa, seu Magna, quia plenam,& apertam, ac vivam prolationem habent hae habent vim supplendi daghesc,quod aliquando 'reijcitur a littera, & stib se, vel in se viri ter in continent Iod, vel

Vau quiescentem.

Puncta heu unt etiam 'uq e. Primum est Pa Lah G - ,-vox significat e conem,quod eius prolatio os apertum,& distiatum requirat, & fimat a, Latinum; quod punctum etiam vocaturbinan 8 Pathis magnum. Secundum est Sargol sic '.' & profertur voce quadam media inter a, & e, vocaturi. etiam-ndy idest Pathin C L par,

35쪽

xo De functis vocalibus. paruum,habetq. a forma ipsa nomen istud:nam peculium. cui tres lapides pretiosi sunt inclusi, vocatur in ' P , quod alij murenulam appellant. ιTertium est Hiric caton, quod est huiusmodi η , quod & vocatur , idest Hiric sine ita , & signant i,

paruum apud Latinos. i

Quartum est Halephcamra, quod &-yRZ vocatur& est huiusmodi & valet o, breuissimum. Quintum est Κybuis p. quod & vocatur , id est collectio labiorum. Nam ad prolationem eius necessa ria est collectio, & plicatio labiorum. Sunt qui etiari hoci punctum vocent dest,ma puncta: coinstat enim tribus punctis quasi scalarijs. nIsta quinque puncta,breuia vocantur, eo quod breui,&humili sisno,quasi semiclauso ore, & Voce exili proferu tur,& ideo quasi semivocales dicuntur r. Restant modo puncta rapta,seu chosita,quae tria sunt. Primum Chaleph cameis .: quod senat O,. breuissi- inum,ut dixi stipra. Secundum Chaleph pathahis nans a, breuissimum; quod soldm sub gutturalibus litteris' ponitur; quan quam stib uno,aut altero loco in sacra Scriptura reperiaciu

sub non gutturali. - . . l

Tertium est Chaleph segol quod & Blum sub gut

turalibus ponitur,& vitet e, breuis1imum. Haec,ut dixi,gutturalibus tantum seruiunt, ut docet Elias ; nam cum Sceva sub se,ut plurimum minime patia tur , neque etiam in medio dictionis, opus ibit ut sceuiu componeretur, 'cum his Vocalibus, ut easdem gutturales mouer di facilior esset pronunciatio. - iCB-

36쪽

Proprietas magnarum vocalium . ,

Oces idest magnae.. per se ficiunt syllabam, &possunt capere pausas,accentus,& virgulam retinaculi.Itemq. in eis possint duiescere litterae trire atilineola machaph no sustinent,niti fuerint iunctae litteris quiesce-tibus. Praeterea non habent post sedages, aut sceva inutu, nisi notetur accentu. In suo vocabulo i. edes, sequitur dages vocalem magnam accentu carentem. t ci ci .c Proprietas Nocalium paruarum. a l Ocales paruae,contrariam habent rationem Inunquam enim per se ab luunt syllabam, sed ubique connectunt sibi litteram sequentem ; proinde necesse est , ut

eas semper. uatur Midages forte,aut sceua mutum. In vocibus patius in eis non quiescunt litterae 'andi. Ancipites vocales. i' io S EmζωPalbab inter voces paruas recensentur , &tunc eas semiter sequitur dages sori aut strua mutum, via r Cum veto non habuerint post se nec dages nec sceui,

Hinc etiam in eis aliquando quiesciant septi, & iod ,

. . . Parbati itine fissi litteris gutturalibus est 'pi J LasH-

37쪽

xx De punctis vocali x. ὲ commutabiles;veteres chirecti nominabam etiam sid

est contritionem .. . L

sciurech cognationis gratia. dicebantur olim

hinc segol olim vocabatur is citas disserentiam palliali denominabatur unoq. Haec puni torum nomina in commentarijs passim inuenies. Chaleph camer, & Κybuz propter cognationem lapissime inter se commutantur, ut Psal. I, O.pro . D. duplici Camet semendo. Κ. Atephcamea aliquando sine caleph adiuncto seribitur V quod a Grammaticis tunc vocatuc'' ἴ-nihil

uliud est, qua ipsam quod a m offitprimum quies

differsiquantitat pronunciatione, is non forma. Et his regulis sumptis a proprietate vocallum discernitur. Primum, omne cameΣ habens post se aut dages , aut sceuia mutum, est campi,,ut*J0 3yδ*0. l . , i Secundum, omne cameet in fine habens macsaph, ves carens. aud accenm, aut quietante: littera est caruph, ut omnis vir, piael & serrexit. Tertium, omne cameet ex holem alleuiarum, idest . . quando holem conuertitur in Camea , illud cameet est camea champh, ut a V P filiu)R. Quartum, rursus omne cameΣ sequitur scem, &t illud cameet non habet methegii, illud cameΣ est cameet campi, , ut recordare, habet sub Eain cameΣ paruum, quod cognoscitur ex absentia methegh.m duplici Chireta magno. i

C Hirect magnum quandoque scribitur absque ita, &

38쪽

aut sceua mutum est vocalis magna,potestq. suscipere a centum aut retinaculum, ut possidebunt, Ps 3 7. ' Secundum,omne chi ech in ultima syllaba est magnu ivt Ezech. 29. .Iere. 33. excipiuntur Πῆ I9. De duplici obui . : i: vvserpatur nonnunquam pro i &praesertim si in eadem dictione duo sciurech erant ponenda, tunc pro es temicribitur,plerumq. ornatus gratia, ut Psal. I. , &Num. 32. ip πῆ . ita Omne Κybuet,post quod non sequitur dages, nec se

ua mutum,eli loco vocalis magnae,potest capere pausam, accentum,& retinaculum, ut 'x': Num. I O.pro quo. scribitur Hal. 6 1 Secundum, similiter si Κybua ponitur in ultima syllaba, ut Q p Ptam. 11 i . - . tia De duplisi Chattiph eamet discernendo. S Vb gutturalibus aliquando est vox persecta,&aliquan-- do imperfecta: Perfecta,& parua vocalis est, cum eam taquitur aut dages aut sceua,vim sic i. logitudo eius. Imperfecta vocalis est quando eam non sequitur dage nec sceva, M usarpatur pro steua composito,ut coo-

H Olem, aliquando scribitur cum Uu, aliquando. ab

- eo. In quiescentibus plerunque coniungitur cum Vau, Vt --. Item in ultimia syllabis nominum,ut

39쪽

& nip 3, M. Vndo aut Muna dictione duo vau e rant scribenda,alierunt plerumque , ornatus gra tia, sic . Interdum utrumque holem in eade dictio hesine vauponitur ut Genesis lumina adsignat horum defectus in Massera notatur. Hi s. in. i n. Praeterea holem ante dages, & keua mutum scribitur, regulatur sine vau, ut Psal. 4. & silete. Hai. 3 a. sirgite . Ea vero holem vocalis magna,sive seribitur cumvau,sive absque eo,ideoq; capit pausam,accentum, retinaculum,& litteras quiescentes,ut Psalm. 89. Plata. 4.z''Θη,&Psalm. i. ip Rri.

QVidam scribunt vocabulum huius punisti cum bessi, alij cum vav. Ratio nominis ignoratur, nisi quod quidam

putant. φὶς sic vocatum a aequator quod aequus mini' ster sit omnium. sere punctorum. De hoc puncto; dantur certae regulae a Grammaticis,quando sit obiter legendum. - Prima, semper Sceva est legendum quando scribitur in princ. dictionis,ut melachim schemor 'breuiter rapto. Secunda, quando Sceva venit post vocem m gnam retinetur vox magna,& rum neces o venit Meua' mussitandum t shomerim, PF amerii, ' pd ha. Gecha. Voces magnae sunt.' - & chirech, post quod uitur lod Voces aute parua: - '.' & chirech,post' quod non venit littera i . Tertia, Scheua legitur quando scribitur sub littera dagesiata,vt sipperu RI ε ngliiuuerim Quarta, quado scribitur sub littera mox geminai feta,ut halitu, a det nathanenu. Scxta qualido intra di-- ctionem duo Scevain concuriunt,primum quiescit, &al-' terum mouetur,ut malchechalin fine vero dictionis

40쪽

De punctis moesibus. 1 Ivirumque sceua quiescit, R a valesch, Vil valest, amari.Nec inuenitur Scina in sine dietionis nisi sub litis ris begad kephati exceptis dictionibus . Porro ubi ab initio dictionis duo scevaim concurrere debuerint, primum regulariter mutatur in hirech,ut ubi fuerat

dicitur bisonor. Quando ultimum Sceva scriberetur stab iod,utrumq. mutatur in unu hirech, ut pro dicitur villuda,& pro dicitur vigalle, &quod frequens est pro . De gutturalibus vero litte-etis, b quibus raro purum Sceva scribitur,sed sere sempermixtum cum pathala,aut segoi,prςsertim ab initio dictionis, haec datur regula. Littera gutturalis halephata cogit mox praecedentem litteram esse sibi consermem in puncto,nisi maior necessitas obstet: Exempla pro non

dicitur sed O GI , ;sic pro no dicitur

sed R. Excipitur de quo non dicitur . sed so illa puncta mutantur in unum Tere, ut p)in 732 a'n ,rt . Quod autem dixi maiorem obstare, hoc dicitur propter * praepositionem,& articulum Π. Quae cuante alias litteras habeant vocem paruam sequente dages, litterae autem gutturales dages recipere nequeant, vertenda est vox parua in vocem magnam,puta - in & hirec in

Σere, item,& Κybuet in holem,vel in vau stiurec. Sic mnim & punctulo dages silisfit. Exempla de praeposition mem a rex a rege, sic a cum praepositionemem dicitur I*ῖp a verbo:ubi mem prςpostio habet post

se dages. Cum vero eadem praepositio accedit ad litteram gutturalem,quar no est daghessabilis,mutanda sunt hireri& dages in zere voce magnam,Vt a seruo nO ,