장음표시 사용
371쪽
per annos plus minus nongentos a sancto Petro Apostolo usque a Termosi papam, qui ab ineunte aetate Romana in ecclesta educarus non esset, per omnsum ordinum ecclesia Icorum gradus ad diaconatum ad minus, vel acerdotium saltim non a sc dist. Forinos uin quidem primum cxaltei ius eciae hae , Portu casis videlicet, cpiscopo Romanum pontificem creatum cile, verum forte fuerit. Sed si, nemo hactenus
pontifex, nisi ab ineunte aetate, vel, ut postea loquitur Onus brius, ab incunabulis in Romana ecclesia enutritus; unde superioribus illis seculis ponti siccs, quos in H: spania, Dalmatia, Thracia, Africa, SI-ria natos fuisse legimus λ Et quid impedit, quo miniis Johanna Romae ad diaconatum vel etiam. ad sacerdotium adscenderit ZAdolescentula Athenas profvista est studioru in gratia. Inde veniens Romam aliquamdiu publice docust , & ob eruditionem in erecto fuit. Tandem senex, ut v crisimile esse ipse Onuphrius agnoscit , papa fit. Inter accestu in ad urbem & papatuin abunde clitemporis, quo in clerum lcgi, diaconus, aut citam sacerdos cieari potuit. Quod Martinus dicere videtur, eam per Romae docti isse, non ita legitur in omnibus codicibus. Minime vero dicit, statim exacto triennio pontificem creatam esse: led potius in triennali te tuta squid cin trivium vel triennium, ut di versimode codices habent, retincte omnino placet) magnos magistros auditores habuisse, propterea deinceps in urbe magni nominis suisse, in clerum se dicet lectam , de ita demum ad pontificatum perventile. Quamquam non video, quid sit absurdi, vel solo triennio per insolitae eruditionis opinionem effecisse, ut in clerum adscita&ad saeros ordines admitta aditum ad papatum habuerit. Malo tamen credere, diuturnius tempus ita terceme, psam in senectute demum, quod verisimilius esse Onuphrius quoque largitur, ad pontificatum adscenditie. Interim dissimulandum non est. Genebrardum Onu phrianam e nemine nisi gradatim ad pontificatum evecto observationem falli instinii lare. Falsa est, inquit, ut pleraegellus asta; prodii ictis in contrarium I clesphori ex anachoreta, de Dionysu ex mona cho ponti sicum creatorum exemplis. Ajunt, annos qui Johannae tribuuntur, non convenire cum temporum ratione. At quid incertius est clito nologia pontiscum,
hujus praesertim & si ibi e liri: ti seculi λ Onuphrius ipse ad Pia linam: suum sequentri ponti cci a Nicolao primo usque ad Clementem secundum,
372쪽
ann tum videlicet propemodum CXXC, neque perpetuum quemdam h seant prorem, o majorem suorum actorum partem amiserint, tempρ- ad incertacto ura habent, ut neque quo loco, vel quo ordine aliquotasimaretram pontiscum nomina reponerentur,satis liqueat. Addit Onu- pdri in suo Pontificum chronico Platinae subjuncto, nonnullis J hannam parum praecedentibus partim sequentibus pontificibus L Vnses, imo annos, apud Marianum non repertos, e quibus bien Dium Johanna facile conficiatur. Tribuit Sergio secundo duos in die 5 Leoni quarto trcs mcnses, plus quam Maiianus. Nicolaus primus apud Marianum habet annos octo,dies novem; apud Onu- p.rium vero annos novem, menses sex: ita qui sequitur Hadrianus, i cundus apud Onuphnum quatuor annos, apud Marianum non dili duos occupat. Talibus remotis,quantum Johannae loci &tem poris debetur,non potest deesse. Iaronius auctores historiae confusionis & diversitatis, & per consequens fabulositatis convincere nititur. Audi inprimis, ait, quam- annο8 3. intereas confusio in conscia famina nomine. Alii enim ipsam Iohannam num. 67. η iratam antea Ignetem dixere. quae ab alio reperitur appellata Gilbιrta ; sm reari ab alio subesta, abutio autem Margarita; Iuttam insuperati qua vera Dorotheam nominarit. Equidem tantam varietatem -pud auctores mihi lectos & antea productos non deprehendo. 3 Q i quid autem sit de nomino. quo in Germania appellata aliquanis fuerit, Romae & in pontificatu Johannem dictam esse omnes ς' sentium. Germani quum c jusmodi famininum nomen in sua ipsui non haberent, in vitam id commutarunt. Chronicon itaq; Coloniense, ea in urbe annocto cccc xcix. editum, historia hanc
ala cais rorant Iohannem si timum, alii octavum, alii rein nouum. u vero ejusmodi variationi pontifices huius nominis obnoxios: ς ignorat Z Interim Sab Alicus, quod sciam, solus septimum vo- t, reliqui omnes octavum: qui numerus, si faemina hic numerum .ceret,re se subductus. alii anno DCCCLIII, alii annos uente, alii anno D CC s L VII, si alii ononi. Qua si non par, aut etiam major ambiguitas sive vade; in annis plerorumque aliorum pontificum. Ab auctoribus
Vo, qui a nobis laudati &producti sunt, inter Leonem quatium
373쪽
di Benedictum tertium in anno DCCCLIII. vel sequente constat: -' se impure quanta inter eos diversitas ct reptan/ntra 'dum alti eam sedisse tradunt anno uno ct mense uno 2- ; amannis duobus . totidemimen bus ct diebus quatuor palu duom annis cum dimidio; duobus tantum annis alii ; alii vero quatin tantum menses. At contra ipse Onuphrius disertissime: fores: Iohannissemina pontificatum annorum duorum, niensitu livd
dierum trium, insuper menstruam vacationem seta inter Leonu Iz. o Di dicti IIIsacerdotium praeter unum tantum mendosum inice mmi libri Othonis Frisingenses costocatum muterponunt. annos, menses, dies suos tanto consensu adfiignatos deprchendas. Nondum igitur quicquain cffecit Baronius. Caeterum, au Onuphrius, haec mulier non nisiinpapatutar' ct qua diu ante ponti catum amatorem habuerat ne partuati annuncsenex, ut verisimile e i, papa ingravidata pepeta l abegit, quod quum sorte fiducia senilis aetatis tacere negle
xisset, Deo permittente flagitium tandem detect urn est. τtem: Nόnne ante partum uterum intumesentem prasiserebatio ex tot familiaribus, ex tot aulicis, quissima is pq' solent, rem tam claravi animadvertit iut muliercidae arte & vafricie IohannI longe inferiores, ad ipium
usq: partus momentum,uterum cc lent-
'''Instit Aellirminus, Dicunt Iohannam peperisseraticano invisere vellet ecclesiam Oteranensem. At certisiimur ,
phrius demo rat, pontisces non habitas in Vaticanst, s mi
palatio us' ad tempora Βοηi facunoni. bat . volebat ex Vaticano invisere Lateranum . Responde , . Polonus, qui hanc loci circumstantiam annotavit, non do p
in Lateranum ivisse, sed , quum de sanctoplo scilicet, ubi statio fuerat & sacra ces bra tu, mi m
tenderet. Onuphri ciba ex antiqua memoria nonnihil mem
'tam complexa si quis desideret, haec sunt: Iateranen ib t scit ire si . qua o Constantiniana vocatur, principζm
374쪽
pi m rca unctas laesi opapa, qui primas id conssidit usque ad Cleme
ti apa rhincti pontificatum, qui Romanam curiam in Guyiam transuexit o qui ei successerunt quius Romam pontisces ad LXX. annos per-m n Gunt. Caterum Gregoi ius XI, qui Romam Petri sedem ex Arenione re- o qui eisuccesserunt Romani pontifices, nequaquam amplius Litera rpatriarcheoprope sanctum Petrum in Vaticano perpetuam sedem mutant, prox a molis uadriam, quam in arcem verterunt, opporIunitate
Et iterum: Gregorio XI. ex Galis ad urbem cum Romana ctiyia r vis, e paullo post mortuo, qui ei successi I rbanis VI. parum in urbe rixit. Dison actae II. Neapolitantis occasone molis Hadriam quam in muniti in m arcem iiis converterat, ductus, primus omnium Romanorum pon- m, Lateranen palatio omnino retulo apud basiticam S. Petri sedespcr- uit,pra ertim quum ibidem paullo ante Urbanus V. egregias α As t. a quo tempore deinceps Laterani nulliu Romanorum pontificum ψ v ui habitarit. Haec observatu non indigna ex occasione voluimus inserere. Pergit Bellarminus; Dicit Martinus ct caeteri omnes istim Iohan- enm o publica sun catione peperisse. At certe nullam habet pro Militatem , quod mulier hierum gerens iam tot menses tunc maxime procedere, quando maxime periculum erat, ne detegeretur. Respon- ψ, pparet ex obitu puerperae foetu in icmpore parum congruo,&j. io maturius editum esse, ut casum consilio praevertere tamina - id uin vaserrima nequiverit. Breviter, nihil prosuit versutae sua
yς uata, quia justo Dei judicio Venerat summa dies ct melaclabile
ῖ tonius urget, & vehementer quidem, quomodo id exprobrare anno ὀ sep titit ut Romanae hostes ecclesiat Photius ne pseu episeopus, Romano- vvm-6 . t ut cum implacabilis hostis, taculisti istud immanes eius, qui longe i Di I aham et D tam obiicit Z quis inter alia feci senseretur militi cssit eunuchus, tacui sit dicere, qu)d etiam famina thronum Eo- conscendis et ' Sed ct Michael, qui hoc tempore orientale mo- tur imperio , ct eiusdem Photu funalis in eamdem somanam
concitatui, omne genus conriciorum in eam contumesto valde it; tacui sine modestia causia adeo probrosa objicere se portcntosa litates R. spondeo, ut certi elle possemus id probrum ab impera-
cotum Michaele de patriarcha Photio vel aliis recentio- Ri Romanorum pontificum ad yeisariis objectu nunquam suis
375쪽
necesse foret exstare omnia omnium scripta. Quae si exhigere queat Baronius, ni bitque tale in ullo eorum deprehendatur, lateor argumentum nonnullarum virium fore. Atqui exstat quidem, die epistola Nicolai primi pontificis, qua imperatori Michaeli respondet: sed Michaelis epitiola non exstat. E Nicolas ta nepi' stola Michaelem multa objecisse, suibus respondcre Nicolaus sib-ter superet, intclligimus. D stila, ari,i est gloria tota blasthemiu, tota rat injuriis plena. Et cautias reduc ras, quare omnibus non ς derit, primam facit suam plius aegritudinian; at ram legati Costantinopolitant L st nationem; tertio, inquit, quia quum earim qu superfuerunt in ipsi epistola, ad quae mini reston lumus,sed potius philo ε-phaura conten mus, plana essent ouinipraritate oe blasphernia, --non ν . stra es e verba, qua tampcrperamsonabant, credid min. Dc I holui contra Romanos i cr pris docet nos isse Batonius, Hadrianum sis cundum apud Basilium impcratorem Michaelis stor in ιμ-cisse,ut Romam mitterentur, ubi in cinin s sint redari a. Adit,quit, Anastasius in praefatione historica ad octavam sinodum, Romana biodo justum, ut quod Iactum est Romae de inflammatu te siptorum photii, pariter Constantinopoliseri deberet siqμή , periri possent. Sic igitur quod faciendam Michaeli imperatori
ce rat ut sic ripta ab eo Has hemiae in Apsoticam dem igni
quum ille facere contem set, Deus voluit ut per dein mise Romam publicebuodalijudicio magnasuaglaria, si si iv j ca honore lauderg 0usdem ponti cis Nicolai coelo restante populore, orbe Christiano gaud te, posceretur. Infertassui se illas blasthemas Michaelu epistolas quu poterii dux re. caussae fuisse existimabimus, quare in epistolas Michaeli S. pPhotii tantopere Romani pontifices Nicolaus primus N Hi
nus secundus saevierint, di omni ope atque consilio, ut e natrum sublata memoriae posteritatis lubducerentur,enixi sim trinnon credamus & alia multa, de taminam Romano throno aut i
pridem insidentem aculeatis verbis obiectam fuisse ξ quem uni postea sane a Barlaamo graeco monacho factum esse pati orro Leo nonus adve sus Michaelem Constantinopol in 1r num & Leonem Acridanum episcopos ita scribit: absit, hi mis credere, quia publica fama non dubitat asserere, Constant opes
376쪽
t a 'contilis, ut eunuchos contra primum sancti Nicani concili, capi Ampa impromovendo, 'miram insiti pontificum suorumsublimasset
lis aη o. Hoc tam abominabile scelus detestabiles facinus es enormita res binor, frater que benevolentia non pomittit nos cy edere; consistata tamen incuria restra erga Dictorum censuram canonum, quia eu qi ct aliqua parte corporis imminutes non solium ad clericatam, sed anxii catam etiam indifferenter a olenniter adhuc promoreris, heri P tW si Hamas. Id Leo nonus non ausus fuisset scribere vel objicere, ii uidem in ipsa Romana ec lusia idem antea contigisset, ait uter-quc cardinalis. Nam quafronte Baronis verba sunt pothis etiη
i a coacriter invehi, quod est defaemina apud eos creata pontisce, I -' platum, si rerum fuisset, ominam in Apostolicum ibi onunt acceptam, ct . in eodem purium peperise I A Genebrardo ratio haec metu-da Eupraedicatur. Respondeo autem, interJoliannam&I concinoodum annos es educentos. Leonem igitur aut in memoria JO-
panam non habuisse; aut, si habuit, etiam sci visse, in OnR Ucnta e-jὴ tei Graecis industria Nicolai primi& Hadriani secundi ubtractas sit. Quum scriberet, inquam, aut Johannae non men incla I, aut m moriam Hus apud Graecos intercidisse perluasus erat. De qua, ominis sive incogitantia sive confidentia cd certius conitat, quo adactust sine ullo fundamento Graecis de fa mina ad luminum sa-
.cerdotiuin evecta objicere videmus.
Fundamentum quidem ejus objectionis aliquod invenire con tur Baronius, ne nugari vel calumniari videatur Leo nonus. Ad ς' tam ineptum & alienum proicit, ut judicium , quemadmo- Ium in plerisque aliis, merito desidet rcinus. Fortasse,ari,i fama rui- Anno pue t , quod Michael imperator, luet per ludum, unum e ct Dv Iccc- num. D. constantinopolitanum patriarcham, qui cum aliis cluadis, episcopi pari- π η minatis, obiret sacra. Sceleratum istum ludum nairam Geor- ceterenus &Johannes Curopalata, uterque usilcm Omnino tibi ,sicut alia iere omnia. Historia enim Cedremabantem tu Ni-
phoriusque ad Isaici Comneni imperium, sub nomine etiam Johannis curo palatae exstat. Uterutrum descripserit, nesciri puto. v lcctor ipse tota de re iudicare possit,integrum locum e Cedrenop landrum converso apponemus. Id vero Iustas a versu Mι- . . ih elim iras comitabat, facinus deterrimum, quod coetum habebat secum s . rum, ad quinem turpitudinem paratorum hominum : et
377쪽
nore i e haἱens, ut rebusscru icturiret, vestibus eos cerdotalibus astro textis. muciebat,at' hameralibus cogebati turpiter o impuri suras acti
ves amulari. Principem ejue coetus Gryllam patriarchae nomine ornabar reliquos duodecim metropolitarum: set um quos unum pontificum, o colo via proadem appellabat. Quum cautandum erat peragendi uri tisiciatharam adbibebant, modosius eam tangentes ut Dbtilem ederet vocem, modo ut magnum A ritum exhiberet, sicut insacra iis cerdotes contenta voce ca itaui. s rea etiam O baccatagemmu ras habebant: ea aceto ct na i tmplibant, O communicantibus impertiebavi. hoc modo impolluta deridentes mysteria. mc coetus aliquando beato patriarchae obviam es actus,
quum is supplicationis causia cum cluricorum pompa procederet. V em hicens exu Gryllus, acidacter admo um ct impudenter abs' ulla cunctatione, exemplum tuum reliquis sequentibus, veste diducta put re citharam con-rentius cepit , ct Dictu hominibus ob crvὶ convicta facere. Michaelus porro matrem seram Irata ram adhuc in palatio degentem aliquando a D-vocavit, qui fausta ei precaturo Ignatio patriarcha, quem adesse finxerat
Ut ergo si ct sit a mulier renit , ct religiose in solam se prostrari vota pro se concipi petens, ut qua nihil nisera fulicaretur, quum impurus
Gryzus eat es barbam occultasset ; Grysius surgens crepitam ventris cmst, O quae in ore uo digna Marterant. 1 odora facinus hoc aegerrimeferent detestata bam, vaticinataque Hi eum dirinam indignationem brevi semsu; tinet. Haec tota res est, a duobus illis auctoribus prolixe narrata brevius Aotiscutius a Zonara ; absque quibus esset, penitus ignoraretur. Contigit autem ante pontificatum I conis noni annis ducentis, circa ipsa papatus Johannae tempora, quum Constantinopoli patriarcha cssct Ignatius, cui postea oppositus Photius, uterque magni nominis,&suspicior in de famina illorum temporum patriarcha facile excludentes. Quare itaque patriarcham feminam Graecis Leo nonus objiceret, fundamentum prorsus nullum
Cateriim ulterius etiam progrediuntur Cardinales, di hinc famam de pontifice foemina ortum hariolantur. Bellarminus: Tor- rasse hinc nata ess subtila de Iohanne famina. Quum eviva rumor esset, avida faminam osse pol cem Constantinopo tanum, o deinde pauia latim , ova, o nemine Constantinopolitani remansi et fama ct opinio de famina pontifce ponti e univcrsalie ceperunt aliqui in cium Roma-
378쪽
'tirca tempora: sius Martini. Poloni scilicet, qucm Bellarminus primum auctorem vult cse,hancfamam exortam. Atqui quodnam hujus famae erat fundamentum Z Et quomodo circa tempora ipsius Martini exoriri potuit 3 Martino enim flagitium Michaelis quadringentis , Leonis noni pontificis epistola ducentis annis antiquior. Atate quidem Mariani Scoti scripta fuit illa Leonis noni epistola. Baronius itaque, qui Marianum primum auctorem agnoscit, majore confidentia usus, Et, inquit, quae ita erahisama vulgata de ecclestia Cosantinopolitana , conversa in Romanam eccissam asti aruis eam odio prosequentibus ct calumniisproscindentibis, algi ita, ut accepit ipse eam fabulam Marianus, eodem temporescripserat, quis non inressi it Fundamentum famae, ut ex ipso audivimus, scelus Michaelis&Grylli, ante duo secula perpetratum. Quis id, quod nisi a
Ced reno&Curopalata proditum est , ignoraretur, Mariano inchiso monacho narravit λ qua ille vcrtigine e re ludicra rem seriam, e oro cinaedo faminam, e GrylloJohannem, e personato Conifantinopolitano patriarcha serium pontificem Romanum fecit Θ anno mensesct dies pontis catus adsignavit3 Hasce Cardinalium coniecturas ita frigidas esse, ut Scythicam glaciem frigore suo urere possiit, quis non inteli gat ZDenique Baronius hujusmodi cudit argumentum: Lupus ab- re rariensis natione, Gallus sub durces Senonensi, scribens epistolamia pene .ctum papam. vocat eum successorem Leonis, ac plane ηιPum inter Leonem θ' Benedictum intercesisse pontificem, satis eridenter ostendit. IIem, Notius papa, qui poIt annos quinque Benedicto successit successoriri is, in duabus iis epistolis ades chaelem imperatorem conscriptis, tertio repetit proximos praedecessores suos Romanos ponti ces Leonem 2 Benedictum, nudo alia medio inter eos nominato. Respondeo, hoc eos fecisse & decoro,&ex veto. Ex decoro quidem, ut deic stabilem de sum mopere pudendam suae Romanae ecclesiae ignominiam , quantum possient, celarent,& ex hominum memoria abolerent. Ex vero aurem, quiaJohanna verus pontifex non fuerat. Benedictus ita-' que tertius Leonis quarti verus, quin immediatus successor; non minus, ac si sede tam tum dem temporis vacante successisset; quia
videlicet Iohanna, quae media intercesserat, pontifex ut diximus, de ipsi pugnant) non fuit. Quae vero Baronius, ut sortius strinsati di solutionem enervet, subpc it, equidem me fa teor non capere.
379쪽
Nec est, quod quis dicere positi, ipsum Nicolaum non numerasse Iohannam faminam, quod legitimus pontifex nos isset. Nam quum ipse de irati
agens patriarcha Constanti politano, numeret 6tu se tu annos duodecimusque ad violentam depositionem, factam sevi pontificatus tempore; plane declarat nullum alium interces dii ponti cem inter Leonem 2 Benedicitum: a Huius in medio sedisset famina annu duobus o mensebas quinque, totidem anni adjungendi essentsedi ipsus Ignatii. Summa est, Nicolaus qui Leonem & Benedictum deces res suos praedicat, scribit suo tem pol cIgnatium, postquam annos Xl I. sedisssit, dcjectum esse. Ergo nulla inter Leonem & Benedictum potuit esse Johanna. Id vcro quomodo sequitur Z Aut ego non capio , aut solennia delirat
Quae vero de more & iter obliquandi, & virilitatem explorandi a nonnullis scriptoribus historiae adjiciuntur, ea talia sunt, ut ne que ad summam rei quicquam faciant, neque nisi in rem prasciarem veniatur, c rto diiudicari possint. Ita alii memorant Senis in in dia Italia templum esse Divae Catharinae, in qua inter aliorum pontificum marmoreas et si es Jobanna quoque sub titulo faeminae spectetur. Norint, qui viderint. Interim de more declinandi infi-m in locum, non abnuit Platino, cui res non potuit esse incomperta. Onuphrius autem ut alia , ita ctiam hoc ipsum cludere conatus,
Luta, ait, per medium amphitheatrum ob loci arisiam magna hominum o equorum manu comitatus pontifex transtre nequit on ira ad colo eum desediit, inde recta progreditur versus n. Petrum ct Marce inum, revertendo denuo circum amphitheatrum ad viam, quae sub SS. quatuor coronatis ad Lateranum ducit. Comitatum pondificium equidem non ut aciein inlatum, sed ,ut in processionibus fieri amat,in longum exporrigi puto. Angustiam itaque loci transit uiis obstare haut temere cred uero. Quum typum urbis a Pir lio Ligorio editum in tu cor, video viam ὀ collossico versus templum S.Clementis recta ad Lateranum ducere: alc cram vero,quam Onuphrius describit,per longas ambages&anfractus exicndi. Sed qui loca viderunt aut vident,accuratius ista arbitrari poterunt. Sedes diri orata , quam liber Ponti scalium ceremoniarum Stercorariam appellat, novuinque pontificem in ca commemorat sedisse ita, ut potius iacere videretur, ad aetat in usque patrum nostrorum in patriarcheo Lateranensi, ibi conclave eligendis ponti-
380쪽
scilius, quum ipsi adhuc ibi habitarent, habebatur, superfuisse di
citur. . In chronico manu scripto , quod in bibliotheca Julia sub nomine Fratris Κcerneri visitur, incipiens in conditu Romae N in illantiens concillo siniens, ita lego: Propter hunc errorem carenium diligentia soleri semper aulabetur in electione papae de virilitatis o
fixae certitudine. Exltant etiam in ea ni tem epigrammata nonnul-
, ncque recentia, neque a Protestantibus proiceta. Jani quidem Pannonii: Petre tua quedum fuit ausa dere cathedra, Orti ter rarum ura ferenda dedit. sic compre a quidem multos latui sit in annos, Lacta foret partu ni manifesta novo. In thec ma eius: illsibi cavit ab astu,
Ponti cum arcanos quaereresueta nus. Nec poterat quisquam reserantes aethera clares Noti exploratu umere testicula.
Cur igitur nostro mos his avi tempore cessat 'ante pro ut quod quia et esse marem. Et de paulo seeundo:
pol iis Pauli te es ne Roma rerutraS, Filia,quam genuit sat docet esse marem. Saticlam non pistam. patrem te dicere possum, cuum rideo gnatam, Paule secunde, tus Manilli item de Innocentio octavo: Q ueris testes, it mas an famina Cibo 'Rustice natorum, pignora certa gregem. Od lib. ut etiam anica monebamus, sive ita se habeant, live secus, a caput negocii nihil faciunt. Poterunt ut cuiq; videbitur,summa Vi salia, vel assirmari, vel negari. Temere tamen negari fama ali- 'Rot seculorum memoriam pervagata prohibet, . Historia ita Johannae papillae, ante annos sexcentos in lite- missa,&ex eo a plurimis auctoribus omni adfectu vacuis unanse viter adserta, nemine uspiam contradicente vel inscias eunte, nili di a centum annis impugnari primum cepit argumentis infir- oribus, quam ut ςam convellere ullo modo possint in posse mo-' ne merito manctica fide&adsensus certitudine, qua caeteras pleri quet res ante aliquot sicula abhominibus & inter homines gellas