장음표시 사용
541쪽
stili obscuritate dicam, quae, siqua est , eum orsetur ex rebus ipsis suapte natura latentibus & controversiarum varietate implicatis, tum multo ma- 'xime ex ingeniorum nostrorum infirmitate ; qua fit, ut quemadmodum vetula illa, eum oculorum aciem aetate amisisset, de aedium luminibus quorebatur, ita nos inscitiae nostrae eulpam in schi iam ipsam & magistrum conferamus. Haec juvit praemonere, antequam de Physicis principiis ex ea , quam profitemur, Peripatetica doctrina diseputare incipiam, ut quoeum hontine vobis futura res sit, statim habeatis, S judicia de me vostra in ipsi disputatione regere possitis . GRATIARUM ACTIO. Grates nune agerem, sed me monet ipsa ma-
Regula et nemo potest, quo earet ipse, dare.
P ROOE MI UM. JAm ibi sumus, ubi mures ferrum rodunt; eum
que superioribus diebus videretur nobis praeter modum difficile privati ludi labores sustinere ob eas rerum ambages, in quas more atque Ordine hic annus incurrit, nunc in publicum discrimen vocamur, de eo responsuri, quod nondum
542쪽
latis, si libeaee omnia fateri licet, intelligimus. Videte igitur, Auditores, quantum nobis de Ve- stra bonitate polliceamur ἰ quae certe nisi tanta esset, non nos solum ab hac luce abstineremus, sed illi etiam, qui modestiam hanc nostram comtemnere solent, suaque ingenia Musis opponere. Grave enim est loci hujus judicium, tum natura sua, quia publica judicia omnia periculi plena sunt, tum vel maxime, quod aemulatione regitur, iique de nobis in praesens judicant, de qui- , bus nos postmodum judicabimus. Quod tametsi non eadit in omnes, satis tamen multos comple Elitur ; estque ejusmodi ut infinitam cogitationem accedentibus iniiciat, metuque sollicitos faciat. Verum haee in universum. At mihi praesertim multa timenda sunt, qui . si me cum ceteris confero, vix hiscere audeam, nedum in eodem stare ordinei eadem subire certamina, di provocantibus ex aequo respondere. Attamen rua voluntati quoque debet esse laus; quae quidem in me quanta sit, vel ex eo cognosci potest, quod in hanc dimicationem venio, a qua me ceteroquin ingenii viriumque infirmitaa valde deterret
NIl est, eur Vobis obtrudat Gratia munuR. . Quae conata alias, non dedit aequa satia.
543쪽
ADsumus homines in hujus spem Ecclesiae
crescentes, ut aliqua de Sacramentis disputemus, vestroque judicio longe gravissimo subjiciamus. Quid nobis statim, Aristotelis alumni, molesti estis 3 Quid negotium exhibetis, quod res materia conflatas praeter fidem S modum extollamus, & ad animos purgandos per miracula nimium nobis familiaria perducamus Θ comprimite voeem stultitiae indicem e vos profanum vulgus extra sacrarium estis ; satis curarum habetis , si tandem aliquando statuere possitis, utrum culices ex putri, an ex ovo nascantur. Sua se quisque provincia, suis finibus contineat: & quoniam nos pro nostra aequitate nihil a vobis de vestris papilionibus quaerimus,vos quoque nobis hanc veniam concedite, nisi fallimur, admodum debitam, ut divina ora ala sine invidia proferre possimus. Quod si minus acuto ingenio praediti videmur,
non ideo tamen contemnendi sumus, tamquam
ad caelestes inflatus minus idonei ς quippe satis constat, supera mysteria fere semper simplicibus di ineruditis patefieri ; ne stilicet humanum ingenium nimio plus sibi tribuat, & eum Diis ipsis
Gigantum more pugnare velit. Accipite igitur. Auistores humanissimi, quae nobis de Sacramentis
544쪽
tis dici posse videntur, & facite pro vestra auctoritate, ut multi nobis scholae hujus fortunam
Ratum earmen erit, siquod nune Gratia pangat: Gratius at vobis, si sileatur, erit.
Ad Mathematicam. p R O OE M I U M. DIvinandi ars a Chaldaeis, a Graecis, ab
Etruscis, a Romanis ipsis magnopere culta, α inter religiones habita, iam ad circulatores in forum abiit, nec nisi fatuae plebeeulae creduliis late sulfinetur. Ut autem locum illum miserum,.quomodo modo potest, tueatur, maximam sui partem abdicare coacta est, auspicia, ostenta, oracula, somnia; & in paucarum rerum maximeque siderum observatione industriam suam continere. Hi ne magnum sibi nomen adscivit Astrologiae; quo quidem non tam seipsam nobilitavit, quam nobis Mathematicis, qui astrorum scientiam, - omnemque rationem, qua oriuntur & occidunt, studio complectimur, injuriam intulit. Nimirum in eo se putant commune aliquid habete scholae nostrae ridiculi Agyrtae, quod nos quoque imbres,
545쪽
Ventos, tempestatesque praedicimus ex vario stellarum motu, praesertim vero ex Solis Lunaequeaeeesse ae recessu: sed nos quidem necessarias
caeli conversiones commutationesque considerantes, certa ratione ducimur. ut quaedam fieri oportere dicamus, quae nisi fiant, naturalis rerum cognatio dissolvatur necesse sit. At quid habent sidera eum thesauri inventione conjunctum, cum amicitiis, cum civili, aut bellica gloria, quae tibi credulo viro cerdones isti pollicet turi Non sum nescius praedictiones quoque ninstras a quibusdam rejici, atque adeo studium omne rerum caelestium condemnari: etenim a junt, quae supra nos, nihil ad nos. Verum hoc nihil est aliud, quam mala malis curare. Ingenia hominum suapte natura divina, ct altissimis rebus contemplandis idonea, quo nequeunt corporei sensus pertingere, non sunt ita opprimenda, ut vel ipsos infra oculos, quibus caelum spectare concessum est, deprimantur. Sibi ipsi injurius est, qui de parte sui praeliantissima tam humiliter cogitat. Nos hae in re quid sentiamus, ct quatenus, Pau'cis habete; vos pro vestra sapientia totam hanc dissertationem temperate.
GRATIARUM A COO. GRatia, praeterito faciebas difficha cursu,
Ut solita meritis munera lege dares. Nunc duplica generosa modos, tetrasticha pange; ipsa etenim novitas muneris instar erit.
546쪽
exereitationum ordinem institue-u runt, numquam profecto Moralem discipli- nam eum Theologica conjurexissent, si reputasis sent, in haec demum tempora incidendum, qui bus nihil esset utrique commune. Nam in illa quidem ingenium vel exiguum loco ipso nobili latum satis elucet; in hae promtissimi quoque homines jacere eoguntur , & tamquam in abdi- tum detrusi delitescere. Neque enim terum ju dicia ex rebus ipsis hac tempestate fieri solent; ex praeiudicatis quibusdam opinionibus, ex fama, s sed ex rumusculis, ex eorum denique malitia, quia se callide venditare, populumque ducere noverunt. Titius moralia tractate ergo bonus vir, nescit litteras. Quid si ingenio magno sit Θ quid si canonicos ac Theologicos libros quotidie volvati quid si gravia quaeque studia Moralibus adjungat Z Moralia tractat; satis est ut despiciatur. Equidem, Auditores, eum haec aliquando cogitarem, quovis mihi potius, quam in hane scholam eundum putabam; ubi si vel maxime labo-
, rarem, nullus tamen perpetuo viderer . Verum
a cum vos audissem, vestramque hane rerum distributionem diligenter animadvertii sem, ali Mnvobis inesse mentem cognovi, quam quae teme
547쪽
re circumfertur; meque ad eam facultatem libemtissime contuli, quam vos infra unam Theologiam eoilotandam judicatis. Utinam vero quod de nostra facultate dico, de ingeniis quoque dicere possem; tantumque nos intelligentia valere- smus, quantum Moralis scientia dignitate valet.
Sed & modestia quadam iubemur de nobis pauca polliceri, di revera infirmissimi sumus. Nihil est opus multis: siquidem S a prima pueri ltia unusquisque nostrum ex hoc loco suarum ', trium specimen dedit, & patientiam veliram suis lnugis saepissime exercuit. Id unum tibi dicemus, praeses Illustrissime, nos, etsi mira proferamus, nullo modo posse molestissimi temporis taedia levare: verumtamen ea cogitatio levabit, quae tibi in mentem revocet, cujus nomen ac pers, nam hoe loco sustineas.
GRATIARUM ACTIO. Nos quoque bis gemino solvemus carmine
grates, Moralis Pindo non bene nota cohors. Quid vos eonatum, vates, ridetis inanem e
Nempe pares vobis nos facit officium.
548쪽
DISPUTATIO XlILM Iustiniani Institutiones.
ventutem solet ad eam summo studio ample-etendam, nullum est artium, aut disciplinarum genus, quod plures sui studiosos habere debeat, fluam Iuris Institutiones. .Ita enim illae immor est viro Jaeobo calacio planae S expeditae visae sunt, ut omnem eorum operam ac laborem vatii de contems,st , qui se ad eas illintrandas continierunt. Et vero quid potest esse fatilius, quam ea ertractare, quae quotidiana consuetudine usu veniunt, quae in dictis factisque totius vitae versantur, de quorum singulis suae certaeque leges editae sunt Z Quod cum reputo, valde mitor, quid tandem Arnaldo Vinnio in mentem venerit nΟ- dum in scirpo quaerere, hoc est difficultates in re facillima comminisci. Sed hine profecto intelligere licet, quam varia sit ingeniorum ratio, quamque diversa diversi sentiant. Equidem non diffiteor, me quoque identidem haerere, commen taria consulere, magistri opem implorare: sed nimirum aetatis infirmitate fit, ut nos ne planissima quidem via inoffenso pede ambulemus. Ita-' que rogo vos atque obtestor, ut quidquid in pra senti certamine peccatum fuerit, nobis tribuatis. rem vero ipsam, de qua certamus, ab omni invidiae suspicione liberetis.
549쪽
OV tuor usuvenit reddi nune earmina vobis, Sed numeri ratio non satis apta venit. Nam si tres tantum charitas secere Poetae, sam sine postremum Numine carmen erit.
P R ο OE M Iu M. Non ignoro esse multos, qui valde mire
tur, ecquid nobis rebus sacrisi ae religioni addictis de Iure civili disputare eonveniat. Hos ego primum moneo, ne de alienis negotiis tantopere laborent; deinde respondeo, non nos Ius Flavianum, aut AElianum tractare, non notis aeformulis aAionum impallescere, unde nullus nisi istium propagandarum usus; sed aequi ετ iniqui discrimina quaerere , easque leges explicare, quihus omnia justitiaeae virtutis offieia continentur. Numquid ita videmur ab instituta ratione vitardiscedere t At etiam de mancipiis, quae nulla hoc tempore sunt; de patria potestate, quae jam e olevit; de parietibus, de luminibus, de stillicidiis, quae vix infimi subsellii rabulae curant, diu
tinas controversias excitamus, arguimus, respon
demus. Si nihil habent gravius quod objiciant,
550쪽
silva res est. Haec scilieet percurrimus, non tr - hamus; nec Vero percurreremus . nisi rebus gr 'vioribus coniuncta essent, vetustaque & exquisita eruditione redundarent. Sed nimis multa diescenda essent, si omnibus satisfacere oporteret, Nune id videndum, quomodo haec, quaecumquφsint, pro munere scholae nostrae didicerimus: i i luo magis vereor. Auditores, ne nos potius nostramque industriam, quam quae profitemur, con' demnetis.
VSrba ligata modis vestro pro munere redindit
Gratia, quae morum temperat ossicia. iUt Vaces perhibent, exlestia carmina si sunt, Gratia nil melius, quod dare possit, habet.
OUi eaelibatus commoda non recte perpendit,
magnum quiddam di beatitati simile eonjugium putat. Hominis enim natura ita comparata est, seu potius ita vitiata, ut praesentem explere cupiditatem velit, nihil praeterea sollicita de rebus ceteris. Itaque, non secus atque effrenes viribus & aetate equi, adolescentum plerique ad L l a uxo-