장음표시 사용
181쪽
exercitatione.io. ait,humorem Crystallinum esse quidem maxime necessarium visioni, tanquam medium, non aute tanquam sensorium organu, quod tunicae Retinae
rranscribit. Vno verbo, cum certum sit ex communi phylosophorum sententia, omnem sensationem externam interiori sensu in Cer bro perfici; necessario homnes, qui Crystallino vim videndi adscribunt, eandem succedentibus oculi partibus negare non posisunt; alioquin enim,visio ad cerebrum viqi continuari haud pose set, quod tamen necessario est ratendum,&c.
r. c l radius in stetina exceptus no est vicorius, erit aliquis ex ijso qui praecedunt. At nullum esse posse propter experientias demonstratum est in prior. bus. Ergo est iste. Quia post
hunc nullus alius succedit, & ante hunc nullus est. a. Tunica Retina sicut ex meditullio nerui Optici & m dulla cerebri procedit, ita prorsus cauernulis praesertim in exitu, ad radicem ubi neruo cohaeret instar querni ligni ad spiritus ubtales deuehendos est plenissima; cuiusmodi poni in aliis oculi tunicis aut humoribus nulli visuntur. Vnde certum est,ipsam spiritibusvissiorijs plenissima esse, in ea aute corporis parte in qua spiritus sensitivi domicilium praecipuum fixerunt, sedem etiam principalem sensus illius statutam natura esse,in confesso apud doctos est; Igitur solum illum radium qui Retinam pervadit, visorium esse necesse est. 3. In hac sola sententi lyatio clarissima fabricet oculi redditur; α experientiae omnes dilucide stant, explicantur , caussae e rum a priore demonstrantur,& obiectionibus omnibus satisfit. In alijs vero opinionibus absurda multa committuntur ὁ & c
182쪽
perientiae plures licet manifestae necessario tamen aut pernegamtur a aut miserrime contorquemur; Igitur haec sola sententiatamquam vera est admittenda. Quae ut ostendantur singulatim omnia, libsum tertium talici omine auspicemur.
183쪽
Abet iste liber partes duas, quarum prior facultatem videndi tunica Retinas eris rum visilium natura mirabili explicanda mendicat, ex eos multis reconditis dissscultatibus opticis satisfacit. Posterior Angulum miserium
nodat, obiectiones marias elidit, plurima grauia quassa expedit, s multo plura vel seu ndi
T Mem parte adiu visorium in Retina tunica colocatu ex eo con-Drmamuhquiastructura 'cuis partia ipsius cosormatis atq; collicatio hinc mise defenditur,miraculosau cierum visibilia extra ocuta contingentium ostenta, incredibili ocularibus experimentis harmonia ita consentiunt, ut unumab altero diuelgere nequeas, absque manifestiveritatu praeiudicio, quam tamen consensionem, siradium formaliter viserium in tunica Aetina collices, multo commodisi me tuearis. si ab ea emturbes, nusquam construes. Vnde cerebrum exocutit, atque naturam
i am oppugnat,qui radium visualem a tunica Eetina semovet. 'uod ut clarius assicias, se quaratione quod instat scripsit,saucis aduerae ovo.
184쪽
tunica: Retinae transscribitur, ratio
aut minimum aequale videri hemispherio: alterum, lucem in suo genere oculum plus mouere, quam usus color soleat 3 tum coloris speciem debiliorem a fortiore seu colore seu luce obliterari; cuius rei experimenta innumera sunt obuia. Hinc iam ut res secundum hemisphaerium diffusa unico obtutu a tantilla papilla comprehendatur, iuuat varia per tunica s& humores refractro; ut autem haec contingat, essicit densitas Mraritas eorundem, nec non apta singulorum configuratio, omnia uminiusta inter sese collocatio: ne vero species exiles a vchem emtioribus obtundercntur, aut a luce nimia omnino dilueremur, Vueae tunicae cortina modo dilatata,modo contracta obsistit i c ,
fusioni porro rei visae euitandae, picturaeqne rerum visibiliuna in Retina ordinate & distincte exprimendae, conducit amplitudo humoris Vitrei, cuius beneficio communis radiorum in Crystallino refractorum concursus ita attemperatur, ut in tunicam Rei nam dilucide depingatur, figura deinde Crystallini, eiusq; antro sus, oc introrsus beneficio ciliarium Processuit impulsus,hic.n non latum distantia humotis Crystallini a Vitreo longiorem aut breuiorem facit, sed etiam configurationem tam Vitrei quam Crystallini humoris,atque etiam tunicae Retinae aliquantisper imminiat ue quae res ad Refractionis varietatem, adeoque specierum in Rotina picturam multum valet: id quod in sphaerulis vitreis pulcher si me ad oculum elucescit. Nam si quis rerum extra postarum Decies per lentem vitream couexam foramini obtentam, in charintam albam loco obscuro oppositam excipiat, videbit omnino vis uaces rerum externarum non tantum situs atque lineamenta gin
185쪽
mina, verum etiam colorum omnium tam subtiles expressones, ut pictoris nullius industria eam assequi possit elegantiam. Quae res quia materiam nostram vehementer illustrat, paulo acc ratius est explicanda, ur desideriis aequissimis plurimorum satisfiat. de sententia nostra singulare inde stabilimentum accipia
aspectum luculentissinae deducendis,
CAPUT II. . . . 'HSI cubiculum, hypocaustu aliusve locus ita occludatur, ut luci
nullus,aut exiguus ingressus pateat, & paries aliquis illius loci perforetur Gramie,cuius diameter si latitudo,digiti parui,aut minor pro arbitrio artificis&rei exigentia prout usus docebit, tuc per illud foramen ingreditur lux & una cum luce omnium rerum cxternarum ante illud foramen positarum genuinae cum suis vitiis coloribus species. quod ad octauexperieris, si chartam mundam, aut simile quid intra claue positus foramini obtenderis, distantia de bita, quae sensu ae experientia rectius inuenitur , quam ra tionibus praescribitur continebitur tamen ca ordinarie intra duasuri tres simithamas. ubi tamen notanda sunt sequentia. 1. Omnestes in Chartam allapsae everso si lacomparent,id est superae inferae, de dextrae sinistrae;& e conuerso. la. Si charta in eadem distantia a foramine fixe teneatur, res extra positae dc ina qualiter dissitς non aeque distincte cernuntur in charta: sed si distinctae comparent remotissimae; tunc Vic, niores confunduntur; sin vicissimae distit hae videntur tunc remotiores mi 09s discernuntur; tam hae autem quam illae nebulo-.se videntur, cum mediae distincte cernuntur. Experientiae certj
caum mulus valde obae a ta anceps, paucissimis explo
Res foramini vicinet maiorem chartae ab eodem rem
186쪽
i16 FUNDAM OPTICI, perientia itidem indubitata, caussam latentem habeti
4. VnaM eadem res extra collocata, multiplicatur in cha tam secundum foraminum multiplicationem, & si foramina fiant inter se satis vicina, concurrunt diuersarum specierum partes in eandem chartae portionem. Sic ex una domo pagum, ex uno limmine exercitum repraesentare potes: eruntq; omnes domus, Momnes homines in papyro recepti sibi similes: quia ab una domo, ab uno homine probciuntur in chartam, imaginibus simillimis. Etiam huius rei ratioignorata, multos in admirationem rapit. R Et haec quidem omnia fiunt etiamsi Sol sub nubibus lateat. dummodo dies existat: nihilominus tamen caeteris paribus, res melius apparet in charta, die pleniore,qua debili, qualis esse solet mane aut vespere: & adhuc melius si obiectum a Sole illustretur quam si non illuminetur. 6. Eadem res non spectatur in quavisa soramine immissionis distantia, sed ea certis est determinata limitibus,citra & ultra quos confusio specier contingit; nam si ni sum accedes cum charta ad foramen, perturbabitur species,& si nimissim recedes, obscurabitur, tandem pin umbram tenuem discedet Quantum autem accedendum sit, usus&experientia sensus melius indicat quam ratio speculatrix. Statio tamen illa media non consistit in indivisibili, sed satis magnam latitudinem habe intra quam visio distincta acciditon Obiecto externo & foramine immoto manente, species immissa neque lacum neque situm mutat,ad distantiam eandem siue charta moueatur siue nonflue Sol luceat sue non,siue asce dat, siue descendatis 8. Si obiectum bramen& charta immota maneant, oculus inter foramen & speciem in papyro depictum constitutus rem in eodem chartae Ioco vi det, quocuoque ipse perga siue a charta ad foramen accedat,sive contra,sive ad dextram,sive ad sinistram sose constituat. s. Idem fit si inter soramen & oculum charta colIoceturrnam totam rem videbit oculus in papyro transparentem,&in eo dem chartae loco manentem icet selocum mutetio v. m. Eodem
187쪽
LIB. IV PARS I. a1 ro. Eadem,licet obscurius, omnia comparebunt, in superfi- cie P cunque corporis cuiuscunque seramini oppositar ut in muro,manu, veste, speculo, licet in hoc difficillime, quia lux reflexa praemalet,&C. REt haec quidem ita se habent. si foramen solum absque viatro adhibeatur: nam si vitrum convexum etiam a/datur, ita ut Dramini vel inseratur, vel cera alioue vinculo proxime, sue in tus seu Gris obtendatur sui lux & species externa per vitrum transeat; tunc eadem quae hactenus accident,sed res multo cIarius & distinctius in chartam, & ab hac in oculum deducentur ivbi simul ista notanda sunt. I. Vitra conuera, hi rae amplioris segmenta natorem cha tae a foramine remotionem exigunt, quam minoris. a. Segmenta sphaerae maioris, magis ampliant obiectum in
3. Vitra maius laramen admittunt quam fert natura absque Vitris. Nam fi foramen amplum sit absque vitris,nihil aut omnia conscisa videbis: quod si eidem obdas vitrum, res exteras pulchre in chartam traijcies,S C.
. Quo vitra clarioris sunt substantiae, & poIitiora, figuraque sphaericam perfectius obtinent, hoc melius exhibent rem traluce-tem. Quo ampIius autem a superficie sphaerica desecerint, hoc vitiosius rerum species in aspectum deducentis Charta ita obtendi debet, ut radius per centrum vitri tra- lapsus perpendicularis sit tam ad chartam, quam ad vitrum. alias obiectum claritatem & figuram imaginis in Charta depictae vitiabit. Consultissimo igitur facies,si operam des ut superficies obiecti, lens vitrea α charta in planis parallelis erigantur, S C. Q Vitrum concauum sollam absqueconuexo adhibitum,nia hil prodest sed si in debita post convexum distan tia introrsus addatur, ea proportion quam in tubo optico requirir, speciei depictionem non parum, iuuat, in magnitudine saltem ut inserto in foramen tubo, vstris probe dispositis instructo, cuilibet experiri licebit. 7. Vitrum soramini obdendum ves utrinque, veI altera su-
188쪽
08 FUNDAM. OPTICI, perficie convexum esse potest, altera planum; & perinde est, quae obiectum respiciat, quae Chartam. Atque haec quidem pro substantia atque manifestatione huius experiment dicta sunto. Quibus experientia certa stabili, quotidiana exploratissmis homini cuilibςt, tempore quolibet; oriuntur nunc aliquot dissu Cilia dubia: quorum primum est ; Anh cphasis verum quid de reale sit, An vero Ἱs quae in re non sunt, sed tantum apparet esse, sit adlaribenda. Alterum, si reale quid est, quid sit 3 An species Z An color An mera lux An ipsum obiectum Tertium 3 Quomodo hoc phaenomenon fiat quare tam tum compareat in locis obscuris cur apertis valuis etiam non cO-ipiciatur &c. Quartum; Quid ex hoc phaenomeno addiscamus t quid ad yculum indς decerpamus t &c. .
inter Vana,an vera ostenta sit referendum.
CApur III. UAnitatem ipsi inesse, sic probatur. I. Id quod realc est,
non dissipatur aduentu lucis: atqui hoc phaenomenon aduentu lucis dissipatur, experientia teste; igitur non est reale. Maior probatur, quia lux non est qualitas destructiva; deindu non habet contrarium positivum. a. Si reale est hoc phaenomenon,aut est obiectu m,aut color, aut species, aut lux. Non I quia obiectum foris est: non secundum, quia color ab obiecto non migrat per aerem in Chartam, neque etiam Colorem producit, alias aer coloratus, & color quat
ias sui productiva esset, quae sunt inaudita: non 3. quiaspecies
189쪽
ZII. III. PARS I. I asnon videtur, ex communi; deinde hice non destruitur sed potius roboratur de producitur;hic autem liax adueniens hoc totum idolum destruit, phantasticum igitur est, & non reale quid. Non lux ; tum quia lux tales pictusas se sola nequit facere, tum quia si
perveniens se ipsam non destrueret,&c. 3. Omne quod videtur, videtur sub radin vel directis, vel reflexis, vel refractis: nullo horum modorum videtur hoc phantasma, igitur non videtur. deceptio est igitur. Maior est ex communi Opticorum,quia quartum visionis modum videntur ignorare hactenus.. Minor probatur per singula. Nulla visio directa simplex
rem euerso situ aspicit. Non igitur liqc vitio est directa. Prarierea ego chartam aspiciendo video domum igitur visio non est directa, &c. Sed neque re&xa, ob duo validissima argumenta. I. mnis enim visio reflexa fit ad angulos qui sint aequales angulis i cidentiar: quod hic non sit: ad quos uis enim angulos reflexos
possum hoc idolum intueri. a. Omnis res reflexe visa, mutat i cum in superficie rcssectente, mutato loco oculi videntis, teste c. perientia aeterna: ita ut res in alio alioque loco speculi cernatur, si alio alioq; concedat oculus: imo fieri potest, uti tandem omnino nihil cernat,stans ante superficiem refringentem. atqui in hoc camsu,oculus inter foramen & chartam positus ubicunque, semper videbit rem in eodem loco chartae. Igitur non erit visio reflexa. Sed neque refracta,quia oculus inter chartam & foramen adeoq; in eodem medio esse ponitur, quod repugnat naturae r fractionis. Et licet idem oculus trans chartam, eandem rem spe-
stare possit, ad rem tamen hoc non facit, siue concedamus siue legemtas illam esse visionem refractam. Disputatur enim hic dea, qtiae fi t inter chartam & foramen. Nihilominus tamen eam quae post chartam fit non esse re- a Ram probatur I. Quia omnis res refracte visa, vel maior vel irior sit accessu vel recessu oculi ad corpus refringens, quod ta ori hic rion fit: a. Quia accessu vel recessu nimio aut Confun-
con aiaz omnino disparet; quod tamen hic non fit, sed sempes
190쪽
. IJO FUNDAM OPTICI, distincte videtur: s. Quia si oculus in latus diuertat, tam mutatrem refracte visam, quod tamen hic non .fit : 4. Quia eandemi omnino tandem non conspicit,magna in latus declinatione, quod tamen hic non fit. Igitur neque haesivisio est refracta. Nullum ergo est hoc phgnomenon, sed inane spectrum. Et haec quidem contra sint.
quibus res & veritas subsit, esse
numerandam. SEed pro vera α reali huius apparitionis entitate, pugnant i
quentia. I. Haec coloratio non est phantasiae ludibrium,alias etia , luce accedente maneret, lux enim imaginationem non immutat, neque omnibus idem esset eodem loco &tempore,&c. Non est oculi vitium, alias neque omnibus hominum oculis inesset eodemodo; & maneret etiam aliquamdiu extra illum locum, &C. Neque est acris spectrum; alias cur non in omni aere tenebroso Cerneretur cur ad multiplicationem foraminum multiplicar turi cur hanc potius rem quam illam repraesentaret cur euerso
omnia, stu &nihil directo Z Nam quod vitra quis obhciat, nihilost;eo quod hoc phaenomenon etiam absque virris transeat; vitra tantum augent distinctionem,&c. Et ut iugulum penitus frangamus priori opinioni: Nemo est,opinor, tam inconsideratus, qui ausit dicere, solis per foramen traiectionem esse meram apparentiam & ludificationem: alias neque Maculae Solares, neque Lunares, neque Eclipses quidquam essent: cum tamen haec Mper nudum foramen, & per vitrum foramini obiectum manis stissime eodem situ cςmantur. Et omnia penitus argumenta,quq obiecta sunt contra species immissas rerum istarum inferiorum, pugnant etiam contra Solem dc Lunam, & venerem corniculatam,tic. immissa per foramen, seu nudu seu lente vitrea munitii.
Argumenta igitur nimium p obantia, nihil probant. Ad quae tamen ordine respondemus. Sou