장음표시 사용
41쪽
de triplices inditi sunt oculo humores ; quorum extremis Crystatilinus medius insidet, in anteriora oculi prominens,ut radiosi plureres in posteriora mittat; ob quam etiam causam, Cornea tunica nonnihil procurrit extra Selerodis septa: alias enim, si vel Cornea vel Crystallinus Scierodi concentricus esset, hemisphqrium
unico obtutu nequaquam eaperetur: Et sic animalis incolumit ii in multis rebus minus cautum esset: ea enim quae obliquiuso Cursura erant, minus fuissent animaduersa: hinc fit, ut bestii; mu
tae pupillis oblongis praeditae sint ; sed ne humorum abundantia visui caliginem c id quod in lippis & lachrymantibus aduertere
licet in induceret; aut eorundem penuria sccitatem, e qua oculo
mouedo attritio ,ex attritione dolor crearetur,idcirco palpebrς trumque malum arcent , suo enim motu,&humectant oculum
siccum, & humore superfusum extergunt. Ne praeterea uigore ab officio videndi averteretur,prouidit auctor naturae adipem c lantem, & Spiritus vivacissimos tam animales, quam vitales,&α qui omnem frigoris sensum ita arcerent ab oculis, ut ipsi soli ab hoc hoste quasi immunes censeantur. Et ne obiectum nimis v hemens sensum laederet, hinc Vueae tunicae vim sese claudendis aut nimis debile visum effugeret, eidem facultatem sese aperiem di attribuit; tam miro artifici quam munifica largitate. Innumera alia, quae prouidentiam Numinis mirum in modum con, mendant,studio praetereo,eo quod vel ab alijs sparsim tangantur, vel sapientis lectoris intelligentiae sagaci relinquantur: aut insoquentibus luculenter pertractentur. Humor certe Aqueus h mini rem leui brachio consideranti otiosus videretur, cum ipse maxime necessarius deprehendatur. Nam mox vi essitat, Vuea concidit, &.in Crystallinum incumbens specierum ingressum prohibet. Ipsius ergo auxilio sussulta vitea hiat & coit, ipse Cor. Deam & omnes alias tunicas humectat, ipse totum oculciti resti. gerat, & opportunitates quamplurimas apportat. Pari ratione Vitreu, Crystallinum gestat&magnitudinesva Retinam eo usiti distendit, quo specierum concursum communem possit excir
re, ad quain rei molliae valde tractabili est dotatus,& i
42쪽
UT aequo mutrorum sciendi desiderio nonnihil gratifice
ardentemque sitim aliquantisper restinguam,& veriratis tot acquiram testes,quot cordatos lectores,modum dissecam di oculi pro renatafidelissime pandam ; pro re nata,inqua,qua tum nimirum ad scopum nostrum attingendum est satis: accuratas enim Medicorum vigilias & exquisitas Physicorum industrias ipsis relinquimus, nobis satis est numerum, magnitudinem,figuram,situm,perspicuitatemdensitatem,& similia de partibus oci ii indagare,ut ex his reliqua venemur, quae ut quiuis proprio Mar te assequatur, modum oculi partiendi, pro virili pando. Instrumenta nec multa nec pretiosa exigo. Ciuitellos seris Horios,aut similes acie singulari ad hoc aptatos. Etenim si vel minimum hebescant, tunicam duram & Corneam vix cum aliquo fluctu domabis, ob contumacissimum utriusque lentorum. D inde acus tam liberas quam ligneis manubrijs immissas benelongas in promptu oportet esse. illis fila inducimus ubi necessum est, quibus prominentes oculi partes opportune vinciamus atque religemus; his transfixas tenemus aut trahimus quo lubet. Caetera
instrumenta praxis ipsa&veritatis indipiscendae ardor pulcherri
Hoc insuper in genera praemonendum, praetrare Unaocuusectione aliquid certi accurate de seorsim prosequi, quam omnia vel nimis multa simul. Parum enim Edi assequetur, qui omnia tumultuarie aggreditur; atqui singulassiccessue lustrat, laboris fructum amplissimum feret. Sic enim ex singularum partium intima excussione, totius oculi recondita &rara cosnitio rese tabit. Accessurus ergo adocuis sectionem, unam partem,tunica, verbi gratia, Corneam ex prosesio rimaberis, eliquis veluti potransennam aspectis. νOculus etiam intimi potest animalis perfectioris quilibet,ira' ad institutu nostrum quicunque aptus est. Certissima enim D 1 GL
43쪽
FUNDAM OPTICI.est, eandem specie partem visionis organum este in oculo humano, quaesit in taurino aut equino. Si ergo ex uno videndi sede indago, in omni promo. Quare tametsi humanus oculus sit pro optandus ob eminentiam. uinus tamen, ob commoditatem,
quam magnitudine sua adfert, tyroni est habilior. Neque hoc alienum est ab anatomica Medicorum praxi, ut videre est apud Aquapendentium, qui plurimorum brutorum oculos examin tos ob oculos ponit. Secatur autem oculus vel crudus, vel aqua calida nonnihil constipatus. Nam licet elixatio plena ipsum huic rei inutilem reddat, mersus tamen in seruentem, tunicis discernendis adaptatur. Quia calor glutinosa vincula resoluit, partes* diu, miles in conspectumdat,&c, Crudus oculus, aut humidus aut exsiccatus solet inspicLHic tunicas crassiores, Processus ciliares & humorem Crystallis num inter ipsos pendulum assabre prodit. Humectatus aut ueg tus est &adhuc quasi spirans, aut exoletusi hic solis tunicis&qubdem crassioribus examinandis inseruit, nam humores fluxu te
poris exhalant,aut contrahuntur. Oculus ergo recenter exem
plus, huic negotio est opportunissimus, quia omnes & singulas partes vegetas & illibatas offert: cuius incisio, varie pro ratione portionis injiciendae adornatur. Nam sihumoris, exempli causa, Aquel copiam mensurare velis, concides tunicam Corneam, omnibus aths intactis, & ese fluentem laticem vasculo ad id praeparato excipies. Si humoris vel Cirstallini vel Vitrei magnitudinem exoptes, Aqueo mempto, ampliabis fissuram in Cornea factam, vel a dorso iuxta ne uum Opticum, aut ex latere per Processus ciliares tunicasdisseca-- bis, ambosque humores dextre in vasculum conueniens expri
Si tunicas oculi celebriores, cuiusnodi sunt Cornea, ea Seserodes, Choroides,Retinam ripicere desiderasiauplici id po,
tissimum sectione assequeris, altera transuersa secundumCornea 6c Seseroticae confinium, ita viprocessuum ciliarium anterior fa-
44쪽
. LIB. I. PARs δ F e Crystallino per medium secto ; tunc enim excussis humoribus, tunicae secundum superficies concaxias perbelle apparent. Et Retina quidem Choroidiinsidens, haec Seseroticae, ut pater, si φna post alteram auferatur. Sic in anteriore parte elucebit Vuea& Cornea, &c. Sed quia hic incidendi modus & Iubricus est, Sctunicarum nexum communem apud processiis ciliares rumpit. humores gratis effundit; idcirco altera incisio, quae a dorso .culi, iuxta neruum Opticum instituitur omnium praestantissima videtur. in qua illud cauendum, ne tunica Cornea deorsum pro pendens duriter in subiectym corpus incumbat aut prematur . ego aut filo aut acu transfixas Seserodis, certis locis membranas ita illigaui, ut oculum in aere vel inter digitos altius pendulum
Musculis igitur, & membranulis adiacentibus, frustrulis carneis & adipe omni diligenter abrasis, habebis id quodproprie
oculus nuncupatur, quodque ex neruo optico potissimum eracreuit , bulbum nimirum talem, qualem cap. 9. descripsi. Hunc adorso, secus neruum opticum cultello lente & caute incides eousque, dum per vulnus tunica: Scleroticae inflictum, partemque
sensim diuulsam & hiantem, superficies nigra compareat,quae est tunicae Choroidis conueritas. Quam circumcirca dissecta Mabstracta leniter Sclerotica, usque ad Itidem denudabis, dc simul fibras&alia istarum tunicarum ligamenta rima tis. Posteac
dein dexteritate, initio ad neruum facto, Choroidem multo cautissime scindes, versusq; processus ciliares mollissime auestes,ne subtus expansam Retinam ullo modo laceres: enerrima quippe est, & omnis asperioris contactus impatiens. quo facto ipsam cum suis venulis,& radiosis circa Crystallinii humorem pectinibus cintemplaberis,& seu Araneo seu. Processuum ciliariu extremitati concreta Iuculentissimὰ maduertes 3 neq; denim nisi rupta, aut cultello abrasa inde avelli potest; imos neruo optico eandem eleues, vitreum humorem secum attollit, quodneutiquam faceret, si conlisu tantu esset ad Processus ciliares.Quos penes s cultello circumcidas Retinam, nervoque optico eandem attollas, mox viticum' marem conspectui permittit; quem etia deteges, si Ro
45쪽
tinam a nemo versus Processus aliarum tunicarum more reum
luas ; quo iterum manifestissime eius cum Aranea continuati nam vel ipsis oculis cernes; dependet enim , neque nisi violenter auulsa decidit,&c. Iam si hoc modo sectum oculum invertas, ut humor V, treus una cum Crystallino deorsum pendeat, neuter excidet, ex quo amborum mutuas cum Processibus colligationes agnoscas. Quod si a fronte Corneam disito nonnihil introrsus premas, e primes ambos, quo voles humores, tum licebit examinare communes omnium tunicarum cum Processibus ciliaribus conii xiones, A quomodo Processius ciliares parietem interstitem gunt, inter patentem & latentem oculi sinum. Examinabis etiamutilas humoris Crystallini & Vixrei necessitudines, eorumquotunicellas indagabis. iQuod fi oculum integrum vegetum dextrὰ secundum axem & neruum opticum secueris, sid quod ego saepissime se ci) talem omnium partium dispositionem, talemque ideam intu beris,qualem ego c. 9. depinxi. Alia particularia & inbi i iratiora tuae industriae comitto. Nunc ad partem secundam prO-
46쪽
PARS SECUNDA.EXPERIENTIAE VARI AE
: civator Me libri primi pars altera, inproonendu atque expurandis vanu, reconditis, probatisi experimentis,simi gutiri industria, labore pertinaci,sudoreplurimo diligem: i me inuestigatis, aipve ex abditis nasurae thesauru in tuarem sideliter otractis, ut ex is tanquampraecognitu indubitatu in t rum V mae potentia thronum absque ambagibus deuenire tandem l ceat. Bonis ergo auibus AEneam praelata face tuto gradientem Amice iecur, trannue, lusiquaris Achates, licet. Regia gradiens via, era res multos cernes, discernes pleros
ID quod Cornea tunica mutulum aspectui patet, non est unum
quid seu natura seu continuitate, sed longe seiunctum, mul- tisque discretum partibus, tametsi aliter appareat. Nam orbiculus niger, quem pupillam dicimus, a se perficie Chordidis concaua trans omnes humores, nec non Retinam, Hyaloidem, Armneam,ipsamque Corneam per Viaeae foramen promicans,est funisdus oculi internus colore vero, non apparent ut quidam volunt, imbutus. Etenim,si propter solam sinus intelioris concameratiorinem humorumque obumbrationem ex aliqua opacitate result ret iste pupillae color, ad eum modum, quo longe posti per lamia aut fenestram apertam omnia nigra videmus i ratio re sdi non Posset, cur variorum animalium diuersicolor rupilla eslet, clim
47쪽
opacitas ista uniformis sit, semperi colorem nigrum mentiatur. iam vero experientia testatur, in animalibus napillas colore variari , & talem colorem in superficie Choroidis reperiri, qualem pupilla prae se ferebat. Limbus verocircularis aequabiliter pupiuiae circumfusus, est Vuea tunica versicolor, a cuius colore oculi nigri, glauci, siaui, fusti ,αα denominanturi Totum autem hoc coniunctum, id est, Vuea tunica cum pupilla, Iris oculi siue sol appellatur. Et quamuis Iris haec totaeiusdem semper existat probabiliter amplitudinis, quoad peripheriam Sclerodi confinem; pupilla tamen vere augetur & minuitur notabiliter, etiam non sentiente animali: huius rei triplex assero a quolibet faciendum
C Ic habet. Statuehominem quemvis in lacum Iuce veheme ι filiis se te, utputa solari illustrem, oculumque contra te & lucem st eoitio & tutum considera, M inuenio b pupillam subinde lenticula non maiorem, imo stequenter minorem 3 hunc ςundem hominem sensim e loco illo lucido subduc in obscuriorem, simulque in pupillam intende, Meandem ad singulos quasi passus dehiscentem aspicies. Et hoc est unum. Idem eontingit noctu, si candelam ardentem oculo est rius obtendas pupilla enim multum coibit,& vicissim si ad latus pededentis subducatur fax , dilatabitur sensim pupilla. Communis est haec experietia brutis - animaIibus,& homini. Quam solius Uuet
tunicae explicatione atque complicationer , euenire, non radiorum aliqua reuerber
tione aut instactione,inde pater, quod heto varietas in oceso ab animali exempto, t etsi vegeto adhuc, atque calente, locum non habear, licet paulo ante habuerit in vivo; quod si Restinio hac rem efficeret,etia in oculo exanimato M adhuc humoribus vegetis praedito ocum haberet. quod tame
48쪽
LIR. I. PARS II. 3Ihaudquaqua accidit. Vt pius expertus sum. Ita videtur AB pupilla angusta ad lucem solare C, DE pupilla ampla ad tenebras F.
' Ltera Experientia est haec: Accipe in manum aci- culam, aut quid simile eamque ab oculo in aciculae caput intento remotam tene, sensimq;, ad oculum admoue; ita ut crassitie digiti vix absiti una cum accessu a- cicutae ad oculum tuum claudetur pupilla eiusdem, una cum recessu ab eodem aperietur, sensibili differentia, quod videbit is, quom veritatis testem dc philosophiae amicum adhibueris; is enim in pupillam oculi tui intentus, eandem modo dehiscentem, modo conniventem spectabit. In hoc tamen casu obtutus tuus fixus erit in caput acicutae,aut aliam quamcunque rem similem minutam oculoque praefixam , alterque oculus claudetur. Neque necesse est hic a tenebris in lucem, aut ab hac hin illas conuerti; sed effectus idem in utrovis sequetur.
Sit oculi ABC, pupilla AB, quae tendat in granu remotu D. Si accedat granum in locum Ε, set pupilla sensim secundum accessum grani minor F G. Patet hoc ad oculum alteriushominis in pupillam A B sedulo intenti. Eodem modo eadem pupilla FG, ampliatur in spatium AB, recessu grani E in locum D.
E' Si priori assine. Si duo obiecta diuersa fixaq; in eadem recta
' ' linea collocata aspexeris, alterum remotum, alterum Vicinii;
dum hoc cernes, coarctabitur pupilla, dum illud,dilatabitur. R sumptis prioribus ; in linea recta D Ε, sint duo obiecta, remotum D, vicinum E; ad huius aspectum coibit pupilla in angustias FG, ad illius discedet in amplitudinem AB.
Hanc porro ampliationem pupillae ex Vueae tunicae corrugatione,& coitionem ex eiusdem explicatione euenire, praeter dicta supprius, illud euidenter conuincit; μ quod quaedam in su per- a Τuniea
49쪽
hi xxv ficie Vueae timicae venulae, lineamenta, tractust colorati, Occul-- μῆ- diuitur, dum pupilla aperitur, rursus visuntur dum illa clauditur. quod seri nequit, nisi sola Vueae cCrrugatione, dc diductione. id enim quod in rugarum plicis insidet, visum latet, constrictioneVueae tunicae; sed eidem visui se denuo credit, quando sese cximnuat eadem Vuea, pupillamque instar veli cortinae obducit. R tiones horum a priore reperies in lib. 2. Hanc lantentiam confirmat auctoritas tam Medicorum apud Keplerum& Aquilonium, quam Mathematicoru,ita n. sentit Keplerus. in Paralip. C. F. Fran-
EXPERIENTIA SECUNDA .RES PER FORAMEN MINVTVM
visuntur radi)s decusiatis. CAP v T. II. FXcipio solam rem in axe optico iacentem, caetera omnia in radi)s visorijs sese decussantibus sita esse, hinc patebit. Sit oculus ABC. cui obtendatur lamina opaca DEFG, ὀ quacunque materia exili fo- lo
ramine H pertusa, quo res visitis IK trans laminam sita, in ipsum veniat ; fiet id per radios IH L, &Κ H M, decussatos ad foramen frequod probatur hac experien Si intra oculum & laminam dicham,alia lamella N O opaca vel aliud quid simile sensim admoueatur versas forame H, animaduertetur rei visitis punctum I o cultari, antequam lamςlla ipsum foramen ex illa parte altis
Quia autem nullum rei yisae punctum interiectu corporis
50쪽
LI p. I. PARS ILeuiuscunque occultatur, nisi praeciso illius puncti radio, necesse
est, radium a puncto I per H in lamellam N O ad L peruenisse; dc
quia punctum Κ tunc primum occulitur, cum lamella in M traducitur, necesse est radium eius esse ΚM. Hoc autem ideo fit quia radiorum fluxus rectus est.
Nam si duo radii IIJ, & Κ H, ulterius progressi sese non s
carent, tunc aut simularofluerent, haberentque commune aliqua portione H L, exempli caus a,contra natura recte lineae, ponuturcnim recti; aut alteruter secundum eandem partem proferretur, comprehenderetque linea tecta angulu, Contra clementa Euclidis.
Necessario ergo radius IH radium Κ H secat in Id, si uterq; porro
secundum rectitudinem excurrere ponatur. Porro huius luculentae experientiae irae sunt proprietates.
I. Res visa occultatur a lamella NO, semper stu permutato; - Qprivdextra videlicet a sinistris, sinistra a dextris 3 supera ab imo; ima a petientis summo. Caussi cst radiorum singulorum recta progressio hui-r. Si lamella non inter Oculum & laminam, EFGD, sed post ipsam foramini adhibeatur; non permutabitur in occultando situs, sed res occultata, & lamella occultas crunt ad eandem partem oculi & obiecti, hex quo patet, radios lL & ΚM no trans, sed cis b Raas j soramen H decussati, inter oculum vide icet & laminam EG. visonino 3. Si foramen maiusculum fiat, Sc lamella interiecta oculo tu , vicinior quam foramini ingrediatur ex parte dextra, occultabitur foramen. sinistra foraminis pars, toto adhuc foramine a dextris liberrimὸ patente, at verb si lamella N O, Iaminant D E F G strinxerit, ultra medium foraminis perueniet, anicquam radius sinister occultetur. fit hoc ideo, quia radius a dextra obiecti parte aduentans dextram Fforaminis oram stringens, plus mouet oculum,quam .is qui ab eodem obiecti puncto sinistrum foraminis marginem rradit vice versa, quia radius a sinistra obiecti parte per sinistra foraminis oram transiens suffocat efficaciam dexterioris. Ex quo rursus decussatio post foramen euincitur. 4. Radius a dextro obiecto prolapsus, accidit in sinistram occuli patiem, a sinistro in dextram, a supero in inferiorem, ab infero in superiorem. Nihilominus tamen res eo suu apparet, quo