장음표시 사용
201쪽
exemplar est elegantissimum, mirabili opere factum ex marmore. Eminent sigilla singularis artifici j, militaribus insignibus ubique extantibus ι tabula vero tota Interior caelata est tanta arte, ut Polyclati putes, vel Myronis. Toreuma illud incidit Augustinus Bustus Mediolanensis; ε ν η - ε, nam hic Pario marmore tumulum ornauerat Gasionis 'Foxij, atque saxo insculpserat bellica spolia, sigilla, & si. emulachrum Castonis, quod unum reliquum est Medio. zz. V. Iani apud Vestales Marthae. Cecidit xius, dum praelio ad Rauennam dimicaret, cum enim secundo marte, atque iuuenili ferocia elatus, incurrit in profligatam hostium 3 faciem, deiectus ex equo confoditur, Scipioni Asticano '' aetate, atque animo similis, mrtuna dispar. Incautius fata prouocasse dicitur, victurus hostem, nisi vicisset.
Porro cum ea toreumata venalia prostarent snam maiori
sumptu restituebatur Aedes Marthe, in qua Foxius ierat tumulatus emit unum aureis numis ducentis Cardinatis Flaminius Platius, atque Caesar Abbasa Patruo suo acceptum donauit Ambrosianae Bibliothecae . Caeterum sustus ille sculptor excellens veteres artifices aequassse est visus; superest in Franciscana Aede tumulus Ioannis Marci, & Zenonis Biragi signis ipsius, actoreumate nobilis 3 quamuis complura sigilla perstegerit incuria hominum parui aestimantium artem . Nec deest elegantia Antinoi simulachro, quod collocatum est in hortis Vaticanis 3 dc quidem venustissimus esse debuit, qui deperiret Penelopem. Diui Sebastiam signum stalpsit Christophorus Solarius, cognomento Gobbus, Mediolaneia' mbi. - . .. sis, atque impositum est fastigio, quod lucem in subiec- i .ai Giιι,- tam viam inducit, qua ab Archiepiscopali Palatio itur in na eM. 6 r ,s
Aedem Maximam; illius ectypum illatum est in Ambro sianum Museum. Et quidem Solarius aequalis suit Bonaroti, & artificio aeque nobiIis; ferunt cum Vaticanae
202쪽
Aedis toreuma, in quo Virgo demortuum Seruatorem gerit, Mediolanenses Christophoro suo Gobbo ast herent, noctu nomen fusi incidisse Bonarotum in tore mates tanti vel aestimabat sua, vel Mediolanensemium sculptorem. Postrema est, eaque proxima Mus foribus statua Palladis ferentis Aegidem, ac gaIeam exemplar Romae in Capitolio est locatum . Horum vςro,
simulachrorum spatia ornantur, alterno ordine, semlibus signis, quae pulcherrima fecit PrestinariUS, referens tia virtutum speciem, & singula sustinentur basi. Vari iubindcceruix pendet, nimirum Laocoontis, Niobes, cephali, tu lacerti immanes, quales in Romano Morale caelauit artifex, herme, bracilia,& pedes ad erudiendos. sicut plores. Signa minora impendent foribus alibi caput humano maius, alibi expressam ad imagine D. Caroli 111gnu, quod ab Io. Andrea Bissio factum Horatius Cruc latus Canonicus Templi Maximi, vir munificus, di liberari Iium artium studiosus dono dedat. Distinguuntur etiam simulachra praegrandibus thecis , queis conclusi opes artas statuaris, ta ferreis reticulis munitae fugiunt manu
contemplantium. Alibi signa fictiIta plurima Prestinatu.
ac typos maiorum statuarum conspicimus, Saturnum vorantem liberos, galeatam cum Marce Pali adem, iamdam Venerem, Bacchum uuas comprimentem manu.
Herculem, qui Romanas aedes familiae Farnesta exor nat, innixum claua, humani item pectoris affectionesi quas finxit egregie Prestinarius ex argilIa. Ibidem no .le marmor spcctantes tenet; nam surgit sua sponte lapis
in pinnaS, ac muros, varioque naturae ingenio aedes orta
nes architeetatur; ad haec conchae vitro incluta, lucem
et te I nae sepulatirales aeneae, lituus ex orichalco s qpem in
in θη - tumulo quodam ad fanum Ambrosi repertum mem
ria proditum est j index certe Pontifidis muneris . atquet
203쪽
Pontificem eum incisis literis docet tumulatum suisse anno millesimo quinto. Asseruatur itidem fictilis lychnus ignis aeterni ue eum es sta urna marmorea inuenit Flaminius Pas' italinus, cum Triuultianum Sacellum in
Basilica Protomartyris excitaretur, tum argentea numismata Romanorum Consulum nomine, ac ore inscripta,
que hominem indicant ante annos bis mille tumulo conditum . A Pasqualino lituum , lychnum , eaque numisma-.ta dono accepimus. Alibi signa fictilia'eiusdem Presti narii se osterunt oculis, & statua iacentis hominis . cuius arti sex Solarius , 5c Virgo a Lesanio Mediolanensi sculptore facta, & magnes serri tenax e tum typiplures Apostolorum, & exempla Seruatoris Crucifixi,
ac gemini toreumatis; quae omnia mira ars Ioannis lognae elaborauit. Altera theca seruat fideIiter praeclara opera, S: exemplaria artificiorum Annibalis Fontanae, quem Insubrum Praxitelem iure vocaveris. Et qui- o.
dem spectamus areset pa toreumata, quae Fontana in ar- μ/ε PM μεα
gento incidit, ac frontem arae in Fano Celsianae Virginis i m texit; nam ille non modo marmori, verum crystallo' 'l' γ' atque auro, opificii sui pulchritudine, pretium attulit. Elegantissimus quoque est geminus aliger, atque eo rum proro pi sunt, quos Annibal ad Diuini Panis hurothecam gerendam secit ex argento, cum in ara Templi Maximi colitur. Alis item nixi altero genu Angeli commendant sculptoris artificium , tum Seruator astixus cruci, atque exemplaria Angelorum, quibus frons sum-j ma Marianae Aedis ad Ludovicam Portam exornatur.
Cernere est humana membra, fictile Christi simulachrus funibus obligati, Vitellii ImperatoriS vultum , tuta vatis cuiusdam signum , quod finxit Ioannes Baptistat Volpmus & unum toreuma Bram billa: sculptoris, exem-PIar nimirum operis exitnij, quo fornix Mariani sacelli
204쪽
in Aede primaria est insignitus: tam protot ram Hel
nae fcrentis crucem, quam Ceranus sacrae .columnae in reoione Ludovica urbis imposuit, ac Graeca longe venuiastiorem secit. Hanc Helenam, & Hirenem fictilem Sebastiani vulnera sanantem a Flaminio Pasqualino acciniamus, Sebastianus autem cum Hirene est Lesanij sciam toris minime Obscuri. Porro Fontana ille Mediolanenasium sculptoru Princeps conditus est in Templo Virginis prope fanum Celsi, immatura quide morte ereptus rum immortalitatem nominis ob singularem opificii e cellentia cosecutus. Postrema theca subiψst oculis fictiIta simulachra Prestinarij, Fontanae praesertim geminagna, atque exemplaria simulachrorum Deiparae, meis aram Virginis ac frontem Templi iuxta Celsi Aedem illustrauit ue insigne pariter est marmoreum sigil nmilitis ademptum G astonis tumulo, & aenea commentitiorum Diuum 3 reliqua sunt exempla nobilium
signorum, quae procerum Romanorum aedes nobilitant . In eadem theca consecrat membranam unam
religio 3 ea vero subsignata est a Diuo Carolo, Episcopis , qui Concilio Prouinciali Quinto internu
runt ue subscripsere hoc ordine: primum Carolus Cardis natis, & Insuorum Metropolita statuens, ac rata habens quaecunque in acta totius S nodi relata, & assentientiabus Episcopis sancita sunt: tum vero caeteri Antistites, ut quisque in gerendo Pontificatu erat antiquior: Caesar Episcopus Dertonae, Hieronymus Laudae, Petrus Aqua rum , Dominicus Brixiae , Nicolam Cremonae, Hieron mus Bergomi, Dominicus Astae. Guarnerius Alexandriae. Statelliorum, Io. Franciscus Vercellarum, Vincentius Albae , Franciscus AlbintimeIij. Caesar Sabatiae, Alexander Casalis, Alexander V lebant, Pomponius Cotta Noua riae. Inter hos eminuit Nicolaus SQndratus, non modo
205쪽
l generis , ac virtutum claritate, verum Romani Pontifica ο--δε. .
t tus fastigio, iusta quoque persoluerat Carolo, aderant- Vque tum soci j feralis pompae , ac luctus Antistites Alexandriae. Viglebant, dc Castri. Dominicum Bollanum a Brixi ensii Praesectura ad sacros fasceS, & insulas Voca ua ... ci
extulit D. Carolus, ac laudationes inebri commendauit; Ioannem Franciscum Bononinm l inaugurauerat idem i. .... D. Carolus, Cotta vero primuSeX Iurisconsultorum Me e, --, οῦ as diolanensium Collegio Romanae Rotae Auditoribus ascri bitur, cum eum honorem Pius Quartus suis ciuibus de tulisset. Ibidem spectamus argenteam Seruatoris imagi- .n a nem, quae morientis Federici dexteram ad supremam pugnam armauit Francisci Petrarchar, & GaIeatij Uicc- comitis in cupressina tabella effigie a Vincio expre s sim. cereum item vultum Isabellae, quam duxit Carolusi. lnim, Orna tum gemmulis, ac margaritis, Panculas a Cerano. & Figino, aut pictas, aut deformatu, tum. imaginem fortunae altero pede prementis orbem squod opus est Annibalis Fontanae ora Romanorum Caesarum,aum vultum Seruatoris ex cera, micante subtus Iaspidα,& imaginem largitoris Pasqualini, cui pugionem S fortianaen is memorem arcula cupressi conditum deber M. .... - , mus , eo Ioannes Andreas Lampugnantis Galeatium Ssortiam Ducem Insubrum in fano Stepilani interemit . ι,b. x. Dis . Micat in eadem theca Amethystus ingens, & vulcus a s,,M. ., -- Catharina Camona acu pictus ue haec phrygis operis sin-- gulare inuentum excogitauit, quod ab inuentrice Caintona nomen obtinuit. Eadem arte claruit apud Insubres Peregrina filia architector is Peregrini ; ulraque sanc vim 3j. LI. r. iti re potuisset Arachnem,& Palladem. Nec pretium deest arculae, quasacrae pallae condebantur ad Lirurgiam
Ioannis Uigesimi secundi Pontificis Maximn theca enim Phrygia arte pulchra est, ac rutilat margaritis. Mi sit hoc
206쪽
munus Cardinali Basilius Sereniusvir literarum ,& distiu
'plinae seuerioris amantissimus, coque nomine acceptum Federico. Tres vero vultus referentes mortalium animos, cum c corpore profecti, aut numinis aspeectu Satre dent, aut expiantur lJammis, vel aeternis ignibus cmcia
tur, plane delectantantuentes. Singulorum enim studia' artifex mirabiliter expressi siue voluptatem inter sidera gestientis, siue spem patientis expiantes flammas, siue rabiem exaestuantis animi, cum perpetuo Igne torretur. Τν.tilis. sh. . Lapis vero BCZoar donum est Didaci Torres, ex Sodalia ie.- ,- . . t. tate Iesu includitur laminis aureis; in ijs titulus munivificentiae est incisust munur Didaci Torres ex ultima radia Orminum m Cardinali transmisum. Eiusdem vero lapidis arculas alias missitatas ad Fodericum, monumento sunt literae Dida ci . nam hic cum esset summa virtute praeditus, charissa
nauserat Borromaeo, qui in eius auribus sui animi arca na omnia deposuerat, cum Mediolani restitisset, oscumlatus etiam discedentis manum ue immo postquam magnis muneribus Didacum abeuntem cumulasset,iradidit etiam dono duos& triginta calices argeteos, inauratos' queis uterentur ad aras ,1ystae in Paraquaria Prouincia; in quam suae Societatis viros, mandante Claudio totius ordinis Antistite, inducere debuerat. Eiusdem fortasse Didaci munificentiae debemus idolum ligneum in eadem theca suspensum ue scipio autem est in speciem pugionis, humano ore, ignarus tamen artificii. ac omnino rudis, nisi quod summa pars est pictiirata. Huic autem Indi excitauerant aras, incendebant thura: tum positis genibus venerabundi accipiebant Oracula, quae ad ani morum, auriumque ludibria findebantur. Indicat in. saniam gentium episeapbo docet idolum illud ex nouo orbe delatum, loquax ibi, hic penitus elingue ad fraudes cacodaemonis detegendas , & coarguendam I
207쪽
ethnicorum inscitiam in ea theca suisse suspensum. P in haec omnia signa cum in pinacotti a essent una cum tabulis pictis muta promiscue substructo conclaui ait ro, inserenda in sculptorum Muscum curaui, ac ordine distributacollocaui singula in basi, argentea tantum, at que sneanumis nata in thecis alterius mustela me sunt rite digesta, eaeque titulis inscriptae. Haec tama renascem iis institiati nobis exterorum beneuolentiam captauit. Via Bibliothecam tractare coeperam, cum Ferdinandus u Magnus Hetruriae Dux dono codicem dedit, cui titulus, de periculis rerum naturalium, quaeFlorentinorum
fecit Academia. Nidos Ambrosianos beauit ea Principis munificentia, non modo ob Academiae ipsius dignitatem, verum quia Medicari Duces, aut restituere, aut occupasse regna facultatum videntur , atque hac una literarum republica gloriari. Purpura certe sua velare creditur Musas Cardinalis Leopoldus, & Romani muricis fulgore lumina Phoebo deserre, ut in domina Hetrusco
rum urbe florere discant etiam disciplinae . Cosimus vero III quem literatorum omnium bono sapientia princreauit, FedericiCardinalis Borromaei institutum armulari pergit: quippe scientrarum cultore&, & viros Ilnguarum Omnium doctos ab exteris quoque prouincijs plorentiam euocat, longe plures iam sapientes habiturus, quam ciues , atque Bibliothecam ingentem cognatam Ambrosianae adornat ad alenda haec studia scientiarum. Sane, cum Mediolani substitie Magnus Dux Cosimus, com mendauit max ime magnificentillimum hoc dona i-cillum literariun, qua aedificatione molis , qua Collegaram nosti orum exercitationibus, ac postea iummo crein hanc curam, & cogitationem rei librariae incubuit,
collegii qticvndique varia magnam ieectulimorum codicum ad ultimam prope Thulem profectus, interiore li-
208쪽
erarum, & scriptorum omnium mi ilia. Quod 'mei pis consilium adiumento erit exulantibus disciplinis. ω Magni Ducis imperium, inuidente Roma, in veteri La eri, totaque Graecia propagabit. Per idem ferme tenet Ppus p fanae aedes, ac sacra Gregoria nae villae sunt rest9 tutae ;& quidem Aedicula, quae D. Gregorio Pontifici Maximo posita est in sepulchreto, iamdiu clausa desiis rabat cultores, obnoxia imbribus, ac vocalis auium lixa quacibus nidis. Reddidit religionem sedi CarOIus Amἀmosius a Laude Canonicus Templi Maximi, vocato' ad rem diuinam quotidie peragendam mysta : Aediculam restituit Hieronymus Beccaria eiusdem Templi Caeno Mens, ut deinceps religiose coleretur, ac precibus leuare tur eorum manes, quorum corpora saeuiente pestilentis
illata fuerunt in illuci sepulchretum, quod a Diu Camis
lustratum ferunt. Geterum dum parentaIe sacrima Curatur manibus, e viuis excedit Petrus Maria
paulo ante suffectus in locum Ferrarii. Expectationem Iane M usarum decepit; nam cum in Collegis Helvetio rum, ac in Seminario adoIescentiam politiorum literarum doeti ina irmasset, magni ingenij specimen dederat. Interea dum fata Collegas Bibliothecae subducunt cditauit scrinia Ioseph Annonus a Secretis Aedilium, Decurionum urbis, vir amabilissima suauitate morum, atque pluribus ornamentis decoratus; intulit autem instrulos Ambrosianos autographum Vrbani Montii, quod nondum tractauit typographia. Accessere inge tes tabulae, quibus Vrbanus indusit terras omnes, ae maria : quemadmodum descripserat regiones singulas iis autographo, proposita terrarum imagine , persequendo Caesi, statque virtutes&vitia, tum incolarum ingenia; quae ratio studiorum Urbanum Montium delectauit. Haec rerum irina, & statiis manet in praesens, reuiui
209쪽
BIBLIOTH. AMBROS. 'LIB. V. I Tl stentibus in dies literis, quae crebris Collegarum funeril hus intermortuae videbantur . Artes ingenuas, iniecto studiorum certamine, excitauit Ioannes Thomas Butius Iurisconsultus, facultatum optimarum patronus, vir auriaeque inim icus, ac sceleris. Dedit ille in Romano Sapientiae Gymnasilo operam Francisco Angelucio Verulanin Hia. rum Episcopo, cum ad Iurisprudentiam animum appu- Iisset; ornatus eius disciplinae laurea rem Ambrosianam, cum se retulisset in Patriam, defendit, atque nomina tar da urgendo amplificauit. Suo autem aere artes ad certa men accenditi nam ingentes tabulas ab Academicis Ambrosianae graphidis pingendas curauit, queis facta immortalia Federici Conditoris exprimerentur. Primam ta-hula Antonius Buscha ante innanus instituti elegantissi- . . .
Iippo Nerio a Troianti. Enimuero offert se oculis struetu- Ο 'ara angens: Innititur columnis aedificiu ue quemadmodum facile inuenit ars pingendi, & excitat nullo negotio mirificas moles. Cubiculum Philippi caelesti lumine coru catue expectat ille erectus in cubitum a Federici dextera Angelicas dapes. Cardinalis Augustinus Culanus namque assectatus fuerat Federicum, atque ambo appella- Biee ι Lb. 3.bantiri vulgo Diui Philippi spiritus, & animusὶ nixus Σι. ' tu genibus, ac reIiqui sectatores linteati caeremoniam honestant. Subsistit ad sores pars ferens umbellam ,& ignes venerationis indices: pars ad imos scalarum gradus redeuntem Federicum opperitur, cffusa interim benigne in egenos pecunia. Tabula ubique nitida est, laeta, collustrata. Alteram tabulam exornauit labor Caesaris de Floribus,& Ambrosij Besut ij; describitur pompa inau- gurandi Cardinalis, quae caeremoniam eam sequitur, cum a Romano Pontifice peragitur. Sedet ad aram Clemens Octauus nam is Federicum inaugurauit, Ponti si-
210쪽
ciis vestibus amictus, imponit tiaram ceruicibus Bor-
romaei procumbentis . decorant caeremoniam velat infula Cardinales, & circunfusi multitudine. cum illa iis Urbe sit instequens , atque Romani Pontifices in tam. longo Mediolanensium Antistitum agmine paucos a modum initiaverint. Elegans tabula est , non modo apparatu aedis, structura, ac varietate rerum, sed etiam pangendi opificio. Sequitur passibus aequis caeteros Araiademiae proceres Andreas LanZanus summa expectationen iuuenis ue circumfert sub umbella per urbem Federicus in liquos cineres Sancti Calimerij Arcluepiscopi, & coe plurium Diuorum sucollantibus Episcopis, ac per inter ualla Superum exuuias gestantibus, postquam nouimciaIem δε-dum absoluerant. occurrit spectanti pompa tota supplicationis, velatis acris amictibus, linteatique mystae, sublata spectacula ad multitudinem ferendam, alij positis genibus onusta Diuorum cineribus fercula contere, alij submouere consertam turbam; quae omnia Laniaetanus pinxit egregie, ac belle excogitauit ad imaginem rerum deformandam. Postrema tabula est AI ' Scmbramuciar a patria urbe cognomento Perusini; tanta est elegantia picturae, ut etιam epidemiam oculis, ani
conciliauerit. Descripsit Federicum, cum grassiate luci Limoeomium adluit, ac laborantium egestatem large ac cepit , subit primum in recessii contemplantium oculos: urbs, tum vero tamac-j ipsiuS interior moles, acalmplar porticus, quae molam totam circtura eunt. Alibi iam exanimata iacent, sanie, taboque fluentia corpora. alibi
nuda, & tosta serali igne, alibi sublata in lacertos mulier
Libitinae circumferre ieciem videtur; humeros demum, hominis expectantis stipem, ac iacentis in plaustro ita pinxit Perusinus, ut fortasse Prometheus humana corp .ra non elcgantius finxerit. Pestilentia haec si vulgetur.