장음표시 사용
171쪽
BIBLIOTH. AMBROS. LIB. IV. I 3
enim ex aere solido construendam curauerat anno M LXII. Ioannes Baptista Triuultius 3rthipresister Fani Maioris sim illimam Salomonis candelabro, ut fulgore colluceret Templum, atque aduersam aram illustraret ue marmor breui epigrapho inscriptum docet, quiescere inibi Fcdericum Borromaeum Cardinalem, Insubrum Antis litem, Magnae Matris praesidio tutum. Haec visum stahere de funere Borromaei nam vivit adhuc in omnium pene Ore, atque oculis, cum snguli ciuium loquantur de moribus . ac vita.Cardinalis tanto lubentius, quanto acrius obluctantur dolori suo, cum absentem virtutem anuidi requirunt. Certe ab ipsa pueritia ita fuerat ad vir-
' beneuolentiam sibi adiunxerit, qui eum sacra toga am i- n ciuit, deinde spectatae probitatis adolescentem Colle-
rum' reliquis alumnis exemplo adumbrandae virtutis. Quamquam adolescentem fuisse vix meminimus: adeo Praeverterat aetatemue cum annum ageret vige simum tertium Romana purpura a Sixto Quinto decoratur ue auctus postea Mediolanensi Insula ita Pontificatum obluit, ut nunquam humanarum rerum. aut Gentis suς commo dis flecti posset, quominus Ecdlesiastici iuris imperia propugnaret licitus de concordia. quae maximo stetit impendio. Tota autem ratio administrandi Pontificatus nunquam a labore fuit vacua: nam BorromaeuS plurimas lanodos cogere, urbanas aedes', atque agrestes lustrare saepius, ea diligenter tuendo, quibus rem Ambrosianam
Carolus findasset. Ecclesiam quidem suam etiam OL a pam antius ιν
tiensi praetulit, quae Fed cum Patrum Purpuratorum . i. principem sibi vendicauerat ρ Pontificatum vero Maxi- si inum, nisi cqntempsit, saltem fugiti cum mallet dignus videri honoribus, quam ornari. Eius aedes nunquam vi-
172쪽
dit auaritia, inopia quotidie; literas vero habuit contubernales, nana Latine. Gratae, atq; Hebraice doctus sum m sec darias horas ecclesiastico labori cum sublegeret. om meditabatur subinde, ac scribebat. Neque vero eius lu-
- ' rent, sugillasset Cardinalis Bentivolvi, si apparatum scri Σet bendi ingentem, tum aduersaria lituras foeda, atque sin-ειαι Me. ν, ω- gularum scriptionum arcbet pon viditae , qu e omnia versavimus nos, atque in sanctioribus eiusdem Biblio. 'Urithecae scrinijs repostlimus. Caeterum Cardinalis animus ex imi,. virtutibus fuit ex cultus, quibus oportuit honeri stari Borromceum disciplina Caroli, ac Philippi Netij imstitutum. Neque vero aud us caelitum honoribussis ρυ- , νηm principem consecrare inam prohibet Romana Religio ιε /ω ' virtutum tamen, ac virginitatis musertim admiratio itaria Mi. μώ- clusum, atque exterorum animos tenet: ut pro tequiim
P , exuuias Federici quaerat ad auertanda mala, atqueComplurus praesentissimam opem repetasuri. Sane cum ilia Romanum muricem indigna omnia impudenter estu- a tui . tiant Catholicae Fidei desertores, indericum tamen tule- rip. a re in caelum deosculati virtutes, quas oditIent. Ipse Cor poris habitus index animi fuit ; nam & proceritas magnitudinem pectoris praetulit, oc imiestas supercilij regios. inesse ratus indicauit; modestia enim prohibuit. ne Fe-dericus Regibus imperaret: ut cum Regabus conferri posset, operti magnificentia obtinuit. Pori 6 cum Borromarimnus leugisseteium, acriua affecit Collegas nouros, ac deinde sensimus Federicum defuisse. Itaque proposita est ad leniendum dolorem prae foribus Bibliothecae im go aenea Cardanalis, qud ciues, atque peregrini eum fui ct parentem operis inrestigant: tum vom illius lucιρο bratione plurimae typis sunt commissae. acleout nestias.
plurane scripserit can legerit: ceitc legisse plurima credi Potes
173쪽
potest, cum tam multa scripserit. Voluuntur erudit rum hominum manibus latinae scriptiones, ac iustae ; liber autem is, qui de Principum gratia inscribitur , adduxit etiam Gallos: quae natio scriptores solet quaerere cum delectu . Epicedit , quo Ferrarius cornmendauerat Borromaeum, typorum beneficio adhuc struamus; neq; contentio illa scribendi sublato conditore occidit. Nam iι,-Gigaeus externarum linguarum peritissimus, cum opes undique ex monumentis Arabum collegi siet, coegio postea in unum Arabicae linguae Thesaurum tanto labore, quanto Euristheus vicisset Herculem, si illud opus imperasset. Patientissimus quidem laboris fuit Gigaeus, non modo cum Thesaurum eum scriberet, verum cumcae teras etiam linguas in Italiam vocaret. Superest etiam cineribus hominis improbus labor, quem in tradendo Persarum sermone ex hau sit , inscripsit volumen Gazae Persicae titulo, aemulatus Alexandrum nationis illius diuitias diripientem, cum Darium domuisset. Quamquam inaer Alexandrum, & Gigarum hoc max Me intersit uenam hic Gaza Persica terrarum orbem ditare animum anduxerat, ille se ipsumta Chaldaici ouoquα sermonis instu utiones tradere aggressus enucMauerat prope singula illius linguae, prauatus antea, quandum ex terni sermonis disciplina esset compendio, si ficultatum
arcana scrutari velles, quae peregrinis capve linguis Occultata latinitatis cultoribus vulgarentur. Porro his lucubrationibus typmraphi imminebant, cum mors fefellit
consilium hominis, stustrata etiam spem Pontificis Maximi ; etenim Vrbanus octauus earum linguarum scientiam in Collegium propagandae Fidei optans inducere ,
linaitauerat mercede maxima Gigaeum iam comparan
tem se ad iter, ac obsequentem Pontificis imperio Hic fuit exitus viri doctissimi, qua aetatem suam Oin nem ad '
174쪽
dixerat scrmonis peregrini studio, ac summo labore coia- sectuus. tradiderat ratione facili ad discendum. Sub idem fere tempus vir clarissimus decessit David Cotu illus acceptus humanissime a Collegis Ambrosianis, & in nostris aedibus vita deflanctus. Apud Scolos natus , cum patrium c um fastidiret, in alienas terras prosectus, gratiam iniuit primum a Duce Allobrogum, cuius Bl fili thecam tractauit, tum vero in Hispania diu moratus est muneris sui causa, cum Arabicum sermonem Interpretaretur, apud Insubres demum quiescens desijt peregrinari. Libros Alchorani atque Alcami ve luti animo eam librorum iacturam praesentiret, quam flamma Escuriaco postmodum attulit . donauit trulis Ambrosianis, acceptos non modo ipsius causa, verum quia eos codices iq;- descripsit ex Bibliotheca Escuriaca. Sequenti anno mors eripuit Iosephum vicecomitem, virum illustri loco natum, & in persequenda veterum Patrum eruditione, promptum ingenio.. Cornelius a Lapide minime grauatur ire aliquando in illius sententi mi immo cum om-ι-- ..i,. Hl genere virtutiS foreret Vicecomes , singulari etiam
pudore orna tus, inde sibi laudem maximam comparauit, eamque apud omnes testatam reliquit Ioannes Ste-e- ώ, i. h. phanus Menoch iub vir ca Societate Iesu, cuius se indi. i. .r . i. ' iciplinam Vicecomes tradiderat. Iam vero Collegae reci igebantur ad paucos, non modo ob frequentiam finerum , verum quia difficillima erant rei Mediolanensis tempora, flagrante apud Insubres bello, quod neGraeci quicem , aut Trota obstinatis ad mutuam internecionem animis tandiu sustinere potuissent. Haec mala rem
Ambrosianam incommunem εraxere calamitatem, a
cisis sensim opibus, cum transpadanae regionis praedii, hostium excursionibus essent obnoxia, atque adeo nudata cultoribus annuos prouestus Collegio negarent.
175쪽
Saruit adhuc pertinax aerumna, grassante malo etiam, cum sedatum est, ita enim comparatum. ut quae pertulimus aliquando infortunia, eadem diutissime selitiamus. Ac cum serales cometae magnarum calamitatum praenuntij astris internitent, noxio quidem spiritu afflant aera, caeterum male ominati sideris inclementia sequentium annorum funestat agmen: ita grauiorum calami latum acerbitas debacchatur ad plures annos nec sensus breuis est mali : furit tandiu, quandiu vel patientiar , vel mortalitatem vincit. Ob eam rem nonnulli Coli garum alia vitae studia sunt se Ii. Ioannem Donatum . . Ferrarium Barberinorum Principum erga i iteratos viros munificentia vocavit Romam atque cum Cardinalem Franciscum sibi conciliassor ob cloquentiae famam , quam re constantem efficiebat, non modo eum sibi Priocipem demeruit. verum etiam Patruum ipsius Vrbanum Sacrorum aeque, ac Musarum Antistitem, qui delectatus Ferraris ingenio pingue primum homini sacerd'tium in Larii Lacus pago demandauit, tum eum prςfecit Merati Curiae, quod oppidum a meraci copia dictum situm est inter Montem vigiIiarum, & Orobios. Tum, vero Cardinalis Barberinus.vel sublato Patruo obseruauit
amantissime Ferrarium , qui, etiam cum defloresceret aetas, minime studiorum suorum irnmemor nuncupauit Antichthona Cardinali munificentissimo , cnectus postmodum labore scribendi, conmcntandique . Elin .u se,is, .ilis, quentia octauium Ferrarium ad Patauinos deduxis, atque in sede artis eius principe collocatum cum nullo Doctorum composuit, quo certamine gaudent riuales . .
disciplinae ι parem Veneta Pallas minime inuenit , qui 'in 'cum Ferrario conferri posIet. Hac eloquentiae fama vec-citigales habet Octauius etiam Reges , nam Ludovicus XIV. postquam artibus omnibus , ac Musi. hosρitium in
176쪽
in Gallia aperuit, Ferrarium donauit benigne argento. constituta in armos singulos pecuaria, quod regias vir tutes omni Iaude cumulauerit. Eundem Oratorem a
reo torque donauit Christina Suecorum Regina sexu suo maior ι Venetorum verbRespublica tantum tribuit Feris rario. quantum ne λrtasse quidem Liuio detulisset, si contribules suos Patauinos formasset in scholis, quippeis nemo eorum , quos hactenus celebre illud Antenoris gymnasium audiuit, opulentius retulit mineruat,quam Ferrarius, & Caesar Cremoninus. Debet vero octauius hanc gloriam Moecenati suo Borromaeo, qui virum ad
Ambrosiani Collegij studia deductum amplissimis o
namentis insignivit, quae cum minimc ignorarent Insu-hres, mandatum Ferrario est,ut res Mediolanensium traderet monumentis , postquam vixerat Ripamontiu I.
Nostra signa nunquam deseruit Iacobus Philippus Bu.ti excernarum linguarum interpres, ac Oedipus arcan rum , quq peregrinae Sphinees proponunt ingeniis. Ante quam rude donaretur, Arabum codicem manu exaratum
vertit, ne ijs ornamentis scientiarum careret latina dictio ium labores alios in curandis lueris exantiauit, singulata plane constantia studiorum, & instituti. Collegae vero, quos nascente Bibliotheca Federicus in honestissimum, hunc coetum asciuit, omnes desiderantur. Franciscus Collius, cum pestilentia sacras aedes viduasset cultoribus, a Federico in Templi Maximi mystas cooptatus, summo in sontium conscientiam arbitrio ecciessiasticos fasces habuit : eoquc honore, ac vita defunctus , ob virtutem eximiam gloriae laude vivit. Neque tamen cum amplissimam eam prouinciam obiret, consenuit otio: verum, emisit in publicum partem aliam operis de animabus Paganorum, eminente ubique scribentis ingenio, & eruditione. Ripamontium eloquentia minime fraudauit
177쪽
BIBLIOTH. AMRROS. LIB. Iv. I s
honoribus. Aediles, ac Decuriones urbis homini disertissimo negotium dedere, vires urbanas literis conlignaret; tradidit autena summa characteris venustate, quam Liuij, & Caelatis imitatione exornauit: ut hoc seculo
fortasse nemo scripserit magis nitide. ac iam multi doctores cum veluti optimum authorem latinitatis adoIc-scentiae offerant in scholis . Eadem scribendi ratio exercuit hominem etiam senio ineo tam , atque cum.
describeret ea, quae a Praefectis Med iolanensis Prouinciae domi, irisque gererentur, a Rege Hispaniarum Philippo allectus est Canonicis Templi Scalensis, quod Sacerdotium amplissimum est propter claritatem coetus. Atintonii Rusese virtus honores omnes sere gessit; cum esset Theologiae dcinissimus, illum Aedis primariae Pheol gum creauit Federicus. Urbanus autem Pontilax Summus singulari honore virum auxit, ac Praepositum Templi Maximi renuntiauit; cum tamen Sacerdotium illud sit gentilitium familiae Marchionis Vercellini Mariae Vicecomitis. Movit vero Urbanum non modo maiestastysa hominis digna insulis, verum scientia rerum , ac ora tionis maturitas quaedam, &senecta, cum ad Apost lorum limina profectus exponeret ea , quae inito Pontificatu Mediolanensi gesserat Caesar Montius Cardinalis. Pr fuit etiam Rusca vitae integerrimus sacris Virginibus urbis, ac Dioecesis : immo Ecclesiam ipsam Inlubrum matrem administrauit saepe, Cardinalis ipsius Montij v
ces obeundo. Ad summam senectutem vixere Olgi tus, Salmatius, ac Franciscus Bernardinus Ferrarius, homines vivacissim i, ac fatis obluctati diutissime. Hoc amno Conseruatores renuntiantur, Comarchus Iulius Caesar Borromaeus tertium, Iulius Caesar Uicecomes Primicerius Aedis Magnae iterum, Abbas Ioannes Baptista B latius Canonicus Ordinarius, Hieronymus Corius Basili . T cae
178쪽
1 6 DE ORIG. ET STAT. BIBL. AMB. LIB. IV.
cae Ambrosianae Praepositus, Parmensi postmodum infida insignitus, Antonius Bussola Praefectus Sepulchri, Ioannes Paulus Maurus Canonicus Aedis NaZarianae Dominicus Griffus Curio S. Victoris ad Theatru, & Ol. giatus Bibliothecae Praefectus. Cum autem Besutius ubia , Bussola magistratu suo abiisset,su fleeti sunt in eorum
locum Paulus Corius Canonicus Ordinarius , 5c Ioannes Petrus Quadrius Praepositus Sacerdotibus oblatis. His Conseruatoribus res Ambrosiana culta est, atque amplificata ; nam Primicerius Vicecomm , ut omnium oculos subirent reliquae conciones Cardinalis Borromati aere suo praestitit, ac typis tradidit s eas vero orationes habu rat Federicus, aut cum primum lapidem lustraret ad fundamenta sacrarum aedium, aut cum Virgines lacro vel
mine obnuberet, vel patres famiIias de instituenda prole admoneret. Beneficentiam illam Vicecomitis honorifice praedicare debuimus , non modo quia vir munificus fuit, verum quia affinitate coniunctus cum riderico authore Bibliothecae . Hanc vero Iulii Caesaris Vicecom tis familiam auorum sanguine claristimam nobilitauit spectatissima virtus Praesulum, quorum honoribuS exo - , ... natur Patria. Nam Franciscus postquam Alexandrinam γλ riaram gessit, Ecclesiae Cremonensi praeficitur, Francisci Patrui virtutes feliciter expressere HieronVmus & Federicus; illum Nouariensium Antistitem declarauit primum Alexander Septimus Pontifex Maximus, deinde V le-hanensibus praeposuit, cum ad eam Ecclesiam admin, strandam Maria Hispaniarum Regina Hieronymum ccoetu plurium petitorum secreuisset: hunc idem Pontifex Alexander Auditoribus Romanae: Rota ascripsit: accesssique honos Bibliothecae, cuius Federicus Vicecomes fuerat Conseruator.
179쪽
Rat in hoc statu res Ambrosiana,&quam. uis Mars Gallicus exardesceret, aderant tamen Musae huic instituto, Collegis enim pluribus, aut fato , aut melioris fortunae spe ereptis, subrogatus est Ioannes Baptista, Rusca latinis, acgraecanicis literis apprime imbutus, pol,lioris prauertim disciplinae amantissimus : isque unus numeri damnum pensavisse est visus. Hinc vero ciues, &exteri amplificauere librarias opes, ut narrando exequar; eam enim spem conceperat animo Feclericus, ut facultatibus postea suis Ciuitas hoc praecipuum, ac singula urbis ornamentum augeret, praesertim ubi captatores testamentorum timerentur, quod plerumque accidit, cum nullus haeres gentilium suorum fortunas adire potest. Eminuit quidem inter caeteros Comarchus Galeati
180쪽
Ar conatus, non modo quia libros duodecim autographos Leonardi Uincij dono dedit, verum quia oblatam ad redimendos eos codices large pecuniam excelso an mo repudiauit. Iam vero ineunte hoc seculo vir Patritius, &clarissimo loco ortus Uidus Magenta , cum Fede, j, ricus vix de condenda Bibliotheca cogitasset, donauerat Borromaeum autographo eiusdem Vincit, in quo dei
mane, S umbra disputat: ac perennia tantae munincentipmemoria viget cum titulo nominis ipsius Vidi, quem liber praesertatast te. Fuerat autem Vidus vir studiosi simus honarum artium . humaniorum pr*cipue, atquc ornauerat ipse triumphalcs arcus carmine, ac plurima
I 2 -- , cum Margarita ad Hispani Regis nuptias in diolano transiret; prae fuerat etiam aliquando Patriae, qui summus est honos Aedilium, ac Decurionum . Porro LeonardusPictorum facile Princees nam de illo attinet multa scribereJ ex natali ago, quem in Florentina valla μμώ.. alluit Arnus, Vincius nominatus, vir primum desultorij ingenij se ad varias artes applicuit: tum vero cum operam nauare pictoribus coepit. probauit illius graphidem At dreas Ucrocchius nobilis pilator: cui deinde a parent traditus, ipsum paulo post doctorem pingendi laude praestitit. Nam cum Andreas expresisset ii picta tabula Ioannem Christi caput lymphis abi ientem, Vincitis cie Iestem gcnium Seruatoris indumenta ferentem tam affabre pimit, ut Iratus penicillo Andreas damnauerit officianam magistram operis. Prosectus postea ad Insubres Leonardus Mediolani substitit, quo tempore Ludou
CuS cognomento Maurus rem patriamina erabasur:
cui cum placuislat magnopere Vincius ob cantum 1 dium, ac extemporalem facultatem Carminia, iussus ab eo tabulas complures pinxit. Excelluit quoque caelandi, di stalpendi arte, tum scientia A Uaec ruces 3 certe