장음표시 사용
181쪽
Ludovico Insubrum Duci ponere equestrem statuam ex aere animus erat, cuiusmodi plures apud Italos spectatoribus se offerunt ue verum ars fusoria obstitit commi Vincio, ac negauit ex una, solidaque aeris lamina fieri posse simulachrum . Exemplar statuae finxerat ex argilla V cius, ac diu apud nos stetit; Galli capta urbe praeclarurn Leonardi opus periregerunt. Fertur autem Vincius adcxpressas rerum imagines describendas humanorum corporum motus, ac habitum specta sie attentius : dccum aliquando solutos risu homines redditurus esset in M. ita bula, inuitasse ad saliares epulas paganos quosdam,
quibus inter coenandum aniles fabulas recenseret tanta voluptate conuiuarum, ut tantum non risu rumperentur; tradunt item ad referendum metum, sic caetera signa pallentis animi, spectatum luisse damnatorum hominum vultus, ac rigentes tormidine genas, cum tortoris sermiem manum ex scalis trepidi opperiuntur 1 quae in mente artificis cum pertii citer haererent, inducebantur deindo in tabulas ad artis miraculum. Excogitauit etiam iube, Eae r i εν te Ludovico Duce rationem, qua fossam alteram nausegabilem deduceret Mediolanum; cum enim conditores Galli locassent Insubrum sedes inter Ticinum , & Adduam carentes beneficio aquarum, que is nunc prata, &segetes luXuriant, oblongum locorum interuallum . nec nis Lamber, ac Olona obscuri amnes, & lympharum
persaepe egentissimi aquas inueherent, alium alueum .n monumentis aperiendum statuerat Dux Ludovicus, in qu m Adduar i. h. M.rrimi Paeterfluentis aquas derivaret: 'cum florente Turrianae
Gentis imperio vel Potius restituta anno MCLXXIX. urbe) Ticinus aquas in aliam fossam patientem nauium
an tulisset. Ergo aggrecatur molator VIncIUS OPuS, ac Las. prope Triiij arcem Bellonae hospitam ducto ad calcem .... d.ὰissisi
collium alueo, diremptaque validissimo aggere Ad-
182쪽
dua , ne mistis iterum lymphis seu iret in accolas, iussit fossam usque ad veteres urbis muros defluere. Sed cum difficillime aquae deduci po sient ob iniquitatem locorum, quod praecipites nauigia ferre nollent, architectatus est Vincius cataractra portas, quae venientes aquas excIuderent, vel admitterem ad nautarum arbitrium sicque admissae alueum inferiorem implerent, ac rei quam Umpharum altitudinem aequarent. His itaque portis cum aquas suspendisset, commeavere deinde nautae, quamquam minime desint scriptores, qui laudem hanc fossae nauigabilis Francisco primo Ssoniae ascribant. In eadem urbe Academiam pictorum instituit, quod commemorare rursus delectat stribentem: nam non modo artifices alli, quos antea laudauimus, ex hac schola sunt profecti, verum etiam Antonius Bultrafius, Franciscus Mestius, atque Andreas Salalnus, quos omnes tulit in oculis Leonardus . Suis vero auditoribus instituendis singula pene humani corporis membra descripserat: quemadmodum ad consequendam illam aditem reliqua praecepta suerat executus, proponendo luminum,di umbrarum rationem, ac elegantiam totam pingendi. Porro cum animis dissiderent Vindius. & Michael Angelus Bonarotus nam saepe exasperat animos aemulatio, & quos ingenio vincere non possumus, conamur odio) Franciscus Primus Rex Gallorum, Vincium iam grandem natu, & senio pene confectum inuitauit in Gallias. Obtemperauit Resi Leonardus; verum cum homini Gallicum caelum offecisset, complures menses in
regia villa decubuit suu o Fontanablo) eumque Iaborantem cum Rex Franciseus conuenisset, atque erigem tem se in cubitum manibus allevasset, ut se a Rege exceptum sensitVinci . linquentem animum dimisit, dignus plane, ut uiter Gallica lilia expiraret. Quonam aurem fa
183쪽
BIBLIOTH. AMBROS. LIB. V. Is Ito tot Leonardi lucubrationes in Comitis Galeatij Arco, nati potestatem peruenerint, fide Tricheti rem trademus, cum eius rel , nec Vasarius, nec Lomasius meminerit. Narrat enim Tricheius Vinciana eiusmodi volumina delituisse diu Vaprij apud Mettios tetenim in eo pago iob amoenitatem loci late despicientis Adduam, ac subie. 'ctam planitiem cum auditore suo Francisco Mettio rusticabatur tapenumero Vincius, atque ibi animum studiis bonarum artium intendebad tum vero iactata paulo imprudentius,&amissa; quae iactura consequitur m horis notae libros. Malo paedagogi cuiusdam dolo ut fere sunt id genus, homines plana, & stimulationis artificio eruditi j perierunt Leonarcii codices; furunculus Laesius Gauardussuit Asulanus, coniunctus prieterea propinquitate cum Aldo Manutio, & praefectus Zenonianae Aedilia urbe Ticini. Hic cum Melticuliteras humaniores clo-- cuisset . ac saepius ob recens mentum disciplinae ventit ret in Vaprianam villam sublegerat nihil tale opinanti hero tredecim Iibros, ac Florentiam detulerat venales, ratus fore, ut Magnus Dux magno pretio compararet. Decedit interea Dux Hetruscorum, & cum auaritiae hominis imposuisset Principis funus, Pisas Laelius venit, oblatusque sorte Ioanni Ambrosio Maetentae Patritio Medio, Ianensi, qui tum in ea urbe studiorum causa morabatur, ut erat adolescens dignus maiorum suorum gloria, quam deinde auxit cooptatus in Hierosolymitanos equites. &contempta rerum humanarum magnitudine ascriptus Barnabitis, totique illorum ordina praepositus secundum,
religionem iniecit homini profligati pudoris, deiecit de
sententia, exorauitque, ut Mediolanum rediens eas lucubrationes redderet Meltiis. Emmuero paruit Ambrosio Gauardus; cumque erepta volamina redd id isset, H
ratius Mettius ignouit primum flagitio paedagogi, tum
184쪽
vero miratus Magentae fidem, eundem Vincianis lucubrationibus donauit. Cum autem MaZentae rena sermo-κὰρ iis, in i. iub iactarent, Pompeius Leonius sculptor Regis Hispa-''niarum adit Mettios, monstrat quanto chariores esse de beant codices Vincis, atque illorum causa quaesturas , dc
fasces obtineri posse, si a Mazentis redempti Hispania, ni dirum Regi tradantur. Porro Leonius ille patriam artem,t, secutus, ea tempestate caeteros ferme artifices scalpendi laude antecedebat:ipsius vero parena Leo, Aretinusuu o, ab Imperatore Carolo Quinto donatus aedibus, non ljs,M . quas Vasarius in vico Gentis Moronae colIocat, verum quae pone Fidelis Templum vico nomen imposuerunt, atque alijs ornamentis auctus commendatur adhuc mmulachras, atque opificio: cuius artis occurrunt spectam
tibus in Aede primaria signa aenea quinque ad tumulum Ioannis Iaco i Medicaei secundum formam Bonaroti substructum. Caeterum cum Leonius ea spe honorum lactasset homines, conuenere Meltij Vidum Magentam Ioannis Ambrosij fratrem, atque ab eo infimis prope precibus septe Leonardi volumina impetrauere 3 reliqua a tem multoria capsas adiuerunt. Vnum Bibliothecae Ambrosianae donauit Uidus: alterum Am brosius Fig inus pictor eximius a Vido accepit, ac deinde Herculi Blanco I gauit: Carolus Emanuel Dux Allobrogu alio codice est
donatus: reliquos, cum vivere desjsset Mazenta, coegit Leonius in unum volumen, achaereditario iure ad Cleodorum Chalcum peruenere, a quo trecentis aureis codicem illum ingentem emit Galeatius Lonatus. Haec fere omnia Triclietus 9 verum emptoris cognomen scribentem fefellit: nam Galeatius Arconatus redemit, ac pommodum in Bibliothecam Ambrosianam non modo eum codicem Vincij, verum alios undecim ciusdem scriptoris intulit, quemadmodum rem persequendo reseremuS. Cum
185쪽
BIBLIOTH. AMBROS. LIB. V. I s 3 Cum enim Iacobus Sextus Rex Anglia: quod se olim
Ethicae , ac Mathematicae excolendum dedisset lucubrationes Vincis maiori illo codice contentas apud Comitem Arconatum seruari accepisset, egit magnopere per internuntios cum eodem Comite, oblata etiam in. genti pecunia, aureis nimirum ter mille Hispanis, ut vel chlandiretur, vel extorqueret. Sed ut animi vere nobiles nunquam auro flectuntur, aggressus est Rex Britanniae Galeatium gratia, & studijs: accessere etiam preces Ducis Feriani, qui tum Mediolanensem Prouinciam administrabat; verum frustra spe, & pretio solicitauit animum Arconati aperte negantis, fraudari posse Patriam Leona di lucubrationibus, v t in oras toto orbe disiunctas amandentur . Eas'it opes pecunia neutiqua redimi se nunquaturpis lucelli cupidum fuisse , sed gloriar: constantiam viri fortis nec auro expugnari, nec ferro: Principum studia facile interire, perennem vero fore memoriam heneficii apud ciues: se quoque non indoctum aestimatorem Vincimi codicis esse, iamque cum animo suo statuisse, quibus scriniis sit comittendus, ut urbano commodo seruetur. Hac ratione irritos spei internuntios dimisit Galeatius. & donauit post codicem illum Ambrosianae Bibliothecae praeferentem aureis literis titulum operis, ac nomen Pompeii Leonis, qui dispersas, ac dissipatas Vincianae eruditionis paginas eo volumine concluserat, tum eadem munificentia reliquos eiusdem scriptoris libros dono dedit. Porro descripssit in eo codice Leonardus arcanaS artes, quales nec Archimedes inuenit, ac machinas veterum catapultis, & halistis simillimas, tum formas sustollendis lymphis, ac fontibus derivandis; quae scribem di studia tenuere artificem, cum Martis inar fossam nau gabilem moliretur. Quam vero falsus est author anon mus eius libri, qui hoc anno M DCLXXI. e typis Parisien-
186쪽
T in pr--sibus prodivit cum titulo vo age d Italus Monstrat enim Vincianum volumen esse aut raphum Ameria Dureri;
itaque cum alia quoque menda in eo libro legissem nam mini fuerat a Gallis quibusdam oblatu&, qui autographum Dureri gestiebant euoluere ) scriptorem eum reprehendendum putaui, ne hominis fiae peregrinantes.
Q. f. M-ρη- decipiantur ue eiusdemque antea sententiam refelli squam
didicerat fortasse a severtincho) cum Diuo Carolo aedificationem Bibliouaecae Ambrosianae ascribit. Hunc librum indicem itineris Italici largitus est nuper Ambrωsianis nidis Franciscus Bonfisus Abbas , vir doctrina praestantissimus, & ingenio, Sorbonae Doctor, cum terrestri per Italiam itinere rediret in Gallias, moratusque --uembris initio Mediolani, Bibliothecam hanc inspexisset, singula curiosius conquirendo: qui mos est hominuliteratorum studiose intuentiu istam scietiarum officina.
Vincis igitur distographum est non Dureri; suos autem c dices exarauit Leonardus orientalaum popularum ritu alaeua nimirum ora paginae ad dexteram liter ducens: nequis facile deprela deret scientiarum arcana, aut plagio
sibi vendicaret .. Obijcim paginis specuIam, idque . deliter singulas voces offert oculis legentium. Imm inet
in Ambrosiana Pinacotheca arculae custodi. voluminis tabula ingensmarmorea, eaque praesertora Comiti&Gleatij, acdocet Arconatum virum clarissimum, atque in genuarum facultatum longe ante alio&studiosissim una
dono dedisse duodecim volumina Leonardi Vincii , atque
infracto,m agnoqu animocontempsisse ingenitari pec niam, quam limus codicis reclimendignatia Rex Anglorum obtulasset: memoro Bibliothecae. Conseruatores monum tum posuisse, tum eo beneficentiam tanti viri,nim obastinitatem Federici condito is, morumque sibri'π''niilitudinem. Et quidem Callanius Ar mi , quam
187쪽
BIBLIOTH.JAMBROS. LIB. V. FI I
gnitudine animi, qua consilio adumbrauit Federicum;
nam praesuit Ninoeomio, ac Vrbanae pietatiS prouentus,
di domicilia seruauit, atque auxit: villam suam in pago Castella iij exornauit aedibus magnificentissimis, marmoreis signas, ac sontibus, Pompeij praecipue simulachro. quod ille Roma in patrium solum exportauit. Haec
de Arconati munificentia; caeterum sequens annus trisitis fuit erepto Gomite Iulio Caesare Bonomaeo. Obsid bantur ab Hispano Vercellae, cum Borromaeus Gentilitiae virtutis memor,& honoras nam tribunatu militum fungebatur )ardem in arma magis, minoris tormenti glan-ατ ..' deictias occubuit; sic decuit Iulium Caesarem dimican- - γ
rem mori. Fuerat Vero Borromaeus vir strenuus, ac mu
nificentissimus, quo nomine sibi devinxerat Cardinalis
Feclerici animum , auersantis illiberales homines, ac m-mium parcos. Parentis magnificentiam refert soboles. quam ille plurimam ex Ioanna Caesia Romanae virtutis, ac urbis matrona iusceperat. Ioannes enim natu maior prancipes quoque Varin magnitudine animi praestitisse est
visus, allos ut aequaret, non magnopere laborauit: ne-Cue Iamen malor videri voluit, ut esset, cum vellet. Fe-ὰeticus ad aras vocatus, Ecclesiasticos honores, quos gessit, omnes ornavita nec unquam praefecturis aut legationibus est perinctiis, quin eas reddiderit amphores, quam intuerit. Semper omnia seruauit, praeter flagitium, & pecuniam : Romae Gubernatorum aedes resti-iuit: Madritipatarium, quod incolit Romanae legationis Antistites, refecit ingenti sumptu, acla collum iuxta easdem aedes extruxit. Placuit forma Madritensis aedificationis, & magnificentia Borromaei Clementi Nono; Carpetani vero affirmauere stetisse struetiaram illam Fe-
188쪽
agrestes: palatium,quod in insula Uerbani Lacus maiores1.ω - tia . inchoavere, absoluit. Prodit enim ex aquarum late sta ti in gnantium arq uore Insula, nescia primum artis, arti post.
modum, de genio loci iucundissima. Plurima Cedrus scopulosum silicem vestit: aurea ubique rutilant malae Atlantis pomarium esse crederes , si Draco excubaret. Multiplex labyrinthus, innocem tamen, viatores ducit, atque alibi Daphnem, alibi Floram, & Bacchum conclusos monstrat. Aprica tellus, amica Solibus, vere perpetuo floret, etiam cum altaS nivibus proximae alpes rL ent. Diceres insularum reginam, quas Uerbanus ve-it; adeo lymphis , & montibus coronatur. Paulum. Aemilium conciliat ciuibus mira comitas , tum rei equestris scientia, quae virum turmae equitum praeposuit; νψμσm ha. reliquam vero masculam sobolem Iulij Caesaris vendicauit sibi Theatinorum familia: eaque est ornamento Ordi ni , nam Maximus Praepositus est Antoniano coenobιo Me- ωaιονιι ..iam diolani e Andreas vero indignatus patrij, ac Romani soli 'ε ' angu stias, etiam in interiora Asiae penetrauit. Cum enimi Innocentius X. Pontifex Maximus copiam fecisset coimsi,u aisa , . uenien d i efferaS gentes, adluit Borromaeus Iberiam, de
Colchidem veneficio famosam: tum sibi barbari Principis animum demeritus complures Religioni Catholicae emancipauit: ut non inde abduxisse hic Iason,sed aureum
Fidei Christianae vellus intulisse credi possit. Postea
cum reuenisset Romam,& narrasset Alexandro Pontifici suae expeditionis exitum, noluit ornari infula, contem intor honorum, ac blandientis sortunae. Scripsit deinde Andreas de Colchidis caeso, tum ritibus, oc moribus i colarum : Carolum autem Oratorem disertissimum pustularum morbus sustulit: Federicum amplis Theatini ordinis honoribus virtus Ornauit. Patre igitur mortuo Comes Ioannes Borromaeus seruandae Bibliothecae
189쪽
i BIBLIOTH. AMBROS. LIB. V. ' Iue
curam suscepit: postmodum vero noui Conseruatores creati Aurelius Boldonus Praepositus Aedi Protomartyris, Carolus Rhaudius Praeposivus Sepulchro, Antonius Cattus Canonicus Ambrosian Basilicς, Balthasar Poggolus C urio D. Raphaelis. Enimuero vertentibus annis sub rogati alii prout priores abluere Magistratu, nimirum Carolus Septabus Templi Maximi Canonicus, ac multo post Dertonensii infula ornatus. Ioseph Castillionaeus Curio Diui Andreae, Ambrosius Baldinus Canonictis Aedis Iaurentianae, Federicus Vicecomes Primi erius; sufficiuntur postmodum Rhaudio oliuerius Mazuchellus,
Mazuchello Ioannes Petrus Staurengus uterqUC Praepositus oblatis, Castillionaeo Ioannes Paulus Maguchellus Curio Aedis primariae, Primιeerιο Vicecomiti Carolus Ambrosius a Laude Canouitus Metropolitanae Basilicae, Baldino Ambrosius Lattiada Canonicus Ambrosianae, Boldono Bartholomarus Fassius iterum, cum PGepositus fuisset fano Thomae In terra amara. Inter haec decedit Romae Philippus Parouanus, vir cum genere amplissmus, tum doctrina; reliquit testamento multiplex aurograph m Bibliothecae, quo continentur Iurisprudentiae oracula,ac scita cu ille antecederet muneris antiquitate caeteros Auditores Rota, nam annos tres supra triginta eum iudicandi honorem gesserat. Paruit extremae fratrIS voluntati A1 archio Ioannes Parouanus eques Sancti Iacobi, ac
Regij Magistratus Quaestor, intulitque in Ambrosianam
Bibliothecam ad Patriae commodum. Scita illa non dum typographos conuenerunt, indicamus autem exteris veluti oracula iudicantis Astraeae. Haec munera OI-giati pr secutram exornaveres nam is recessit postmo-' ' dum ait otia tuta, confectiasque senio naturae fatissecit in patrio Lucani solo. virlatim sermonis obscruantissimus, atque seuerus iudex eruditionis. Bibliot hecae praesectura
190쪽
r s I DEORIGINE. ET STAT Vet a delata est Francisco licrnarcsino Ferrario, eamque insi- ου, . gniuit annus secularis. Antequam Cardinalis Cauat Montius Mediolancnsitum Antistites e vivis excederet, sui veluti scancris prouidus. geminos orbes, sidereum , ac terrestrem donauit Bibliothecae ue tanquam maiora tra- doee minime 'ossiet, qui Orbem utrumque dono daret. Cena inos venamus globos, sitie suis libratas molibus te ras, siue a strorum domicilium. Ne periret facti mem ria, imposita est ipsius Cardinalis imagini epigraphe tesitis munificentiae ue eam vero est iem intulit in pinacoth cam Iulius Montius Comes Vallis Sax inae. Porro deces-st eodem anno de vita Cesar Montius, quemadmodum praeceperat animo, mitis ingenij Princeps , Patriae studi sus,& bonarum artium , sutram is Romanae Aulae honoribus insignitus, suosque cineres componi ad pedes Cardinalis Federici iussit , laterculo vix virum qi tumulum dis mcnte . Eodem serme tempore supremu vitae diem obiit
Ioannes Baptista Rusca, cum Ambrosani instituti impatiens aliquot annos praemisset fano Virginis Celsianae; vir sane charus literis, dc Musis, author carminum, ac symbolorum, quibus Templum illud, atque atrium festo die ascendentis in caelum Deiparae exornatur. Inducti sunt in Bibliothecam complures libri testamento Ruscae legati . scriptorum pretio ,& largitoris beneficentia nobiles. Post naec noui Conseruatores declarantur Ioannes Baptista Niger ordinario Templi Maximi, IoanneS P rrus Greggius Praepositus Sodalitio Oblatoru, Petrus Pau- Ius Cremona Praepositus Basilicae Georgianae, Franciscus
Landrianus Nazarianae Canonicus, Marcus Antonius Veseismo icio giatus Curio S. Matthiae ad Monetam. Sequenti anno excedit vita Innocentius X et Romanum Pontificatum,
Alexander Septimus capessit. Huic Pontifici nuncupauere Conseruatores res gestas CardinaIis Fcderici quas