Felicis Plateri ... Praxeos seu De cognoscendis, praedicendis, praecauendis, curandisque affectibus homini incommodantibus tractatus. .. De vitiis, libris duobus agens quorum primus corporis secundus excretorum vitia continet. ..

121쪽

9 Disco LORATIONI accidere potest, quem eiusmodi vasis in hepate in .sertum induratuinq; & veluti in cineratum, obstractiones tales peperisse: & hepatum animalium in ter epulandum penitiori inspectione aliquando sic euenire depraehedi inus. A' seroso humore easdem obstructiones in hepate fieri posse, eaedem obseruationes, in homine & animalibus factae, nos do cuerunt, qui arenulas quam plurimas exactὸ rutabras , quas prius diu & frequenter per urinas aliquieXcreuerant, vasa hepatis certis in locis oppleuisc isse, aliquando inuenimus, alias etiam in calculum vel tophum friabilem vel solidum concretas, quae per vasa haec aliquousq; dispersa, corallum album, nunc alias stirias tophaceas referebant. Quae a seri terrestreitate, hisce vasorum angui ijs Se sinibus se assi gente, adhaerenteq; , ut in renibus generari, in calculi renum descriptione abundὸ demonstraui '

mus. A pituita obstruistiones hasce pr cipud gigni

plaerique statuunt. Quae nisi uti caetera excrementa in hepate ex crudiore chylo vel sanguine gigna tur, illicque congeratur, a ventriculo & intestinis ubi plaerunq; redundat, per venas meseraicas cum 'chylo huc usque translata, illicque subsistens, obiastructiones hasce esticiet, eoque citius si mucosa fuerit, vel etiam tenuis adhuc & aquea, quae etiam facilius venarum meseraicarum oscula subire po test, si diutius retenta in venis calore hepatis crassescat mucosa i: fiat & viscosa.

In Liene quoque facta Obstructio, quia & tune

sanguificatio laeditur, atque crudi &praui humo res tum in liene tum in venae portae ramis cumualantur, qui ex sinistro venae portae trunco in devitrum indeque in hepar remeare possunt, hincque cum sanguine distribui, cacheXiam, eo modo, eam

que fere cacochymicam progignere potest, foedouuoque colore se manifestante, in qua si in arteri

122쪽

CA v s 'σramos praui succi hi quoque se insinuent, cordis Marteriarum pulsus ob causam in illis affectibus eviplicatam, vehementius Vrget. A' Duritie horum viscerum,uel scirrho illorum substantiae innato, aut alio tumore duro in abscensum tandem degenerante, quia & tunc ipsorum ductus ex parte vel omnino obturantur, Cach exta cruda vel cacochymica, eadem ratione uti ab ob

structionis alijs causis facta, emergere potest, quae. si ab eiusmodi a flectibus non solum viscera obstruan tur, sed & findantur & dehiscant, in hydro,pem ascitem abit. Quod cum frequentius fiat, nos illas hepatis 3clienis durities, uti &scirrhos tum os

resq;, quo pacto se habeant, causasq; illorum,quo- . modo vel a nimia horum visceruin exiccatione, vel etia ina succo crassiore haec viscera alente procedant , in hydropis Ascitis quem pigrunq; inducul,

causis uberius describemus : Et in Atrophia, quomodo & illa inde proficisci queat, ostendemus. Praeter hosce tumores lienem alio quoque in do in tu inescere posse, idque a flatibus, scribunt Verum quomodo hi in eo, cum cauitatem nullam , habeat, colligi possint, illumque inflare, non video. Forte cum flatus in hypochondrio sinistro colli. guntur, illudque distendunt, vel ventriculus sini-itrum latus magis occupans, a flatibus intumescit, aut colon eo in loco distentum prominet, hoc in liene accidere putant. Certis tantum partibus eommunicatus siccus nutriens, laculas in illis diuersas efficit, prout vel poris cutis, vel diuisioni alicui eius se insinuati Ad poros cutis, succus qui pilos illi infixos alere secus nu-

debebat, deueniens. maculas quas Lentes vocant,

frequenter yroducit: hic enim iliis prius assimila - ' o.

tus coloreque ante linin illorum radicibus appo- Len:lim .

nitur nonnihil correspondens, si ab ijs ulterius in

123쪽

dis Dis COLORATIONI spororum ambitu aliquo usq; dispergatur, maeulas eiusmodi colorem fuscuin plus minusve ad pilorum colorem, quem, dum illis assimilatur, adipiscitur. nonnihil inclinantem procreat. Quae diffusio huius succi in poros, a calore externo nimium illum attrahente, porosque simul dilatante, in te dum proficiscitur, si tunc saccus pilos enutriens non tantum pilorum radicibus se affigat, sed & vlterius diffusus, illic que subsistens maculas illas subia fuscas plus minusve, pro cutis coloris diuersitate efficiat, magisq; in cute alba apparentes, faciemq; pectus 3e manus potissimum, cum hae sedes calori solis sint amplius exposit , occupanteS;quq oc qua-

diu calida aeris constitutio urget, vix delentur. Huic quoque pororum nimia a natura laxitas.

opitulari potest, ut illorum causa succus i 5 sol uni pilos alat, sed & cutis portiunculam quae illos om-bit, simili colore inficiat, qui postea aegrὸ amplius,

cum nouo continuo accedente simili succo, locus ille cum pilo nutriatur, extirpatur, qui cum succussit adhuc ad nutriendum idoneus, nec suppuratur nec corrumpitur. Quae pororum laxitas, cum illic maκimὸ ubi cutis tenerior existit, se offerar, in caussa quoque est, ut lentes in illis potius locis nascantur, illic que melius etiam conspiciantur: quamobrem & in manuum digitorumque conueXO potius quam vola lentes prodire patereque vide

mus.

Fortὸ& pilis, tenuissimis praesertim, quales etiam in nudis alioquin apparentibus sedibus poris insiti sunt, attritis una cum radicibus, succo qui eos alere debuit ob id luxuriante, eaedem maculael ossunt enasci, illis maxim8 in locis, ubi frequenti otione&frictione, ut in facie & manibus, abstetasione sic eradicantur.

A succo pilos nutriente. porisque se ingerente.

124쪽

C A v s R. 'Is vitiosus sit, maculae quas Vitilliines seu Alphas triemptor, vocant, prodeunt, Quando ille a 4 poros delatus, ob vitium ad pilos alendos aut perfectos procreandos inutilis, in ambitum illic pororum, se in cu- tiliginis.

tem exiguo spacio circumfundens,uti sentes, simili ratione a nutrimento pilorum oriri modo ostenadimus, sic hic maculas eiusmodi pro succi praui diuersitate nunc albas, nunc subnigras gignit, ob quam causam pili illic infixi , cum conuenienti nuta trimento desti tuantur. decidunt, Se si alibi ibidem recrescant, ob hoc nutrimenti vitium, imperfecti. tenues ni inim Sc lanuginosi albiq; , quamuis prius aliter colorati fuerint, recrescunt, cutisque illic a succo hoc prauo alba corrupta que Se insensilis fit. puncta l. non sanguinem sed saniem virosain, vel albam materiam expromit. rumpuntq; hae maculς nunc hoc. nunc illo loco, quocunq; natura vitiosum hunc siiccum ad poros ablegat. Talis quie in succus vitiosus ex deprauata assimilatione illius loci, ubi maculae hae fiunt, prodit. per quam sanguis ille, qui ad nutritionem eo deser tur, non in succum conueniente in , sed prauu in locoq; deprauato similem, & a quo deinceps fouetur, vitioseq; nutritur, conuertitur, eadem feta ratione, uti in elephantia si, hoc itidem in cutaneis pluribus locis, ampliori spacio accidere ostendi mus, sic hic angustiori loco, in paucioribus sedibus euenit, & quemadmodum in ea ex peculiari quadam cutis lue,alia vitia prodeunt, ita hae macuis eκ alia, non tamen adeo ab ea quae in elephantiast se ossert, diuersa, cuin alphae cepὸ elephantias in pret- cedant, eamq; venturam significent. Cuius depnauatae assimilationis causa quoque vitia elephantia sis, venenata quaedam vis, vel similis nonnihil

huic dei dissimilis, a semine profecta, vel in sanguiane aliis e humoribus suscitata latens, vel per coa

125쪽

ragium corpus inuadens, esse potest. Alia enim ra. tio ne, nec pituita nec melancholia, quos humores eiusmodi alphas producere putant, suis qualitatibus hoc efficere, neque hae quoque a crudo sanguine, uti aliqui docent, proficisci possent, cum in cach exta, quae inde oritur, nullae eiusmodi maculae se offerant, Sc si inde nascere itur, totum corpus Vtiex crudo sanguine intumescit, ita maculis illis unitauersum scateret. 4 e

Bilis quae colore eximio praedita est, s ad supera sciem corporis seratur, haec simili colore tingitur, Icterique cuiuscunque causa esse potest. Qui coloreo melius & citius elucescit, quo in albicantem magis sedem cadit, uti in oculorum fit albo, cui que minus fusca. Hoc autem no naturalis bilis quet in venis consistit,&sanguinis tenuior pars est, nec flavescit sed rubet, efficit, verum excrementitia dicta, quae in venis me seraicis contenta, illic in ve . siculam propriam separatur, flavetque vel praetemnaturalis, quae eX huius corruptione genita, amplius sati oscit aut virescit vel etiam nigrescit. Eiusmodi bilis, si ἡ venis me seraicis, sero quod omnium humorum est vehiculum, diluta, una cum sanguine in venam cauam, atque inde eiusdem seri beneficio cum illo pervenas ad exteriora corpo/ris feratur, illic que in cutem aliasque membranas. vii Scoculi tunicam. sparsim non punctim, sicuti cum maculas & pustulas biliosas gignit, effunda tur, tunc se in eam i si tu an s. colore quo praedita est, colorat, nec, cum sero contemperata sit, adeo atque cum pura in pustulis ab illa genitis eo desertur,ardore assicit, nisi quatenus pruritum ab quando in locis summὸ sentientibus mouet. Sed M po tio huius bilis cum sero ad renes itideque ad vesi casia delata, urinas simili colore imbuit, crassasque

126쪽

in cauae ramos transscratur, indeque in exteriora corporis & in cute subsistat, nec per sudores dis sipetur, causae concurrunt Variae, quarum praecipuis sunt Segregatio illius Se Excretio imp

Segregatio bilis in venis messera icis cuin in hepate fiat, illic que is venae portae venis in pori cholidoci ramos transferatur, indeque illi adnatam vesiculam, si ea vel morbo aliquo hepatis impediatatur, vel ob copiam perfici nequeat, in vetiis portae

retenta, tandem,ut dictum, in venae cauete ramos irrumpit.

Quod ab obstructione horum bilis meatuum per hepatis substantiam dispersorum frequenter

euenit, cuin tunc, etsi a sanguine in venis hepatis segregetur, tamen propter hanc pororum obturationem, in vesiculam repurgari non possit, depromi cum sero x sanguine in venam cauam transata. & per corpus distrib uta, illud, uti dii co lore quo eximio praedita est, tingat & discoloreti Quae obstructio a causis ijsdem, a quibus obstructionem in aliis Iasis hepatis fieri, & cachexi alii pignere.m ea describenda os δ' limus, hic etiam in tetero dependere potest ut achylo, sanguine, sero vel pituita si haec, dum bilis fit in poros hosce distributio, simul illis se ingerant, issiciaque retenta, crassescant, vel in arenulas tophos veconuertantur, cuiusnodi quoque materia sectione in s inuenitur. Sed & a bile ipsa tenaciore inroras illis angustioribus diutius haerente, eadein obstructio seri potest: si praesertim eam illic ac o uirat duritiem, qualem in auribus nonnunquam illi contingere, auresque obturare videmus, duinab illis expurgantur ι quod tum ratione is fius bia In, si viscosior quam par erat, gignatur, vel ob ca

127쪽

ioci Dis COLORATIONI storem hepatis,eam a lassantis potest accidere. Sicuti& in ipsa vescula illius, & poro ad intestina desinente hoc fieri quoque posse, & quandoque in . calculum conuerti, si illic obstructio oboriatur, mox ostendemus. Tu mores quoque & scirrhi hepatis, uti vasa a lia hepatis prementes & angustantes. Cach extae uti in ea declaratum fuit, sic&si hosce meatus bis lis eo modo occludant, Ictero occasionem praebent , qui tunc hydropem qui inde quoque se quitur, uti in eo ostendetur, praecedit, eumque coismitatur.

Quod 3e si abscessus aliquis fel putredo aut

corruptio in hoc viscere accidat, euenire potest, ut tunc non segregatis sed confusis in ter se humo

128쪽

mittentes gignens , cum in harum paro sinis portio illius se in per aliqua in venas transfusa, per sudores dissipetur, si hoc non sufficienter stat, illic que subsistat, icteruin febri copulat: vel si ves

uem febrium haec materia per cris nid venis me semicis ad cutem transfundatur, icterum febrem soluentem, procreat. Quod 3c in alijs ex corruptione vel redundatia bilis in hisce venis genitis moris bis potest accidere, ut illos hac ratione icterus comitetur vel sequatur, sicuti in colico dolore i bi te, stequenter euenire diximus. si illa partitia ad inatestina delata, partim remanens, iberum colico dolori iungat, vel etiam ccssante dolore colico, quia non sufficiqnter medicamentis vel sponte empurgata fuit, postea icterum, qui facilὰ eum sequilolet, post se relinquat. Sicuti haec in horum aste-ctuum tractatione uberius explicata suerunt. Ad iuuante interim saepὸ vi naturae, quae cum id quod noxium illique molestum est, aegre ferat, acri hoc humore, licEt dum in venis adhuc remanet, sanguine contemperatus, diutiui saepὸ latere possit,

excitata, eum si non ad intestina, quo venae inesse-raicae desnunt, uti cathartico praesertim commota piae runque facere solet, eXcutiat, in venas maiores, uti dictum, transfundit. Quae & causa fortὸ,

uod a Veneno sumpto icterus quandoque pro-ucatur, natura sic eXagitante & cc nturbante hu

mores, nisi alia occulta vi, qua in venenis diuersas molitur operationes, hoc faciat, in illis praesertim, in quibus bilis abundat copia. Cuius causa uti diuersa icteri prodeunt genera, uti dictum, sic ed clatius hoc fiet, si morbus aliquis iecoris enarratus,

segregationem hanc bilis sinul impediat. Quam segregationem in liene , ab illius quo-' que morbis. veluti obstructione, &duritie, simialiter ut in hepate, impediri, Se tunc atram bilem

129쪽

ror Dis COLORATIONI squam in liene coaceruari Sc contineri existimant, in venas abripi indeque Ieterum nigrum proue nire, aliqui docuerunt. Verum cum in liene eiusae inodi bilis null: bi, nec sinus aut vescula aliqua. qua recipi deberet, depraehendatur, inde sanἡ ea prodire minimὰ poterit, neque etsi adesset, in venam cyuam, quae nullo ramo lienem attingit, deferri, sed si in alia vasa transferretur, eam in arteriae ramos, quibus lien interitur, deuenirenei sse esset. unde longis grauiora , quam icterus, sequerentur accidentia. Quare atram hanc bi- lem non necesse est in liene perquirere, cum haec in Venae portae ramis , quorum dexter ad hepar sertur sinister ad lienem a quo in lienem portio nem aliquam illius perferri posse, non negamus contenta, si praeternaturalis fiat, uti dictum, dc savum de viridem de nigrum colorem induat, necdum alia via , tam a sinistra quam dextra sede, quam per hepar, uti dictuin , in venam cauam transfundi possit: Quod nisi fiat, lienis solus asse eius icteruin nunquam inducet. Caussas a tem huius bilis tam flauae quam viridis 3c atrae r dundantiae , in febribus intermittentibus , quae inde quoque prodeunt, uti & quartanam ab ea bile, non quae in liene est, prodire ostendimus, abundὸ exposuimus, ut non necesse sit eas hic repetere.

Excretio bilis per porum choli docum in i testina , si non fiat, tunc regurgitans ε vescula rursin perpori illius superiora in hepar, illiusque

venas, eodem modo, ut cum non segregatur, in ven in cauam transiens, icterum parit, tuncque

excrementa alui nulla bile perfusa, mini in colorata sunt , nec aluum ad excernendum stimulant. Hoc autem ab ijsdem causis, a quibus ob

struendo vasa illa in hepate segresationem im-

130쪽

C A v s AE. io irediri diximus, etiam hic fieri potest, ut humo

ribus, si in porum delabantur eumque obstruant: vel etiam tumoribus, si vesculae huius ceruicem vel porum descendentein comprimante Vel pro- rio huius vesiculae assectu , veluti est illius inaammatio vel tumor. Quo A calculos qui aliquando in ea inueniuntur, aurei argenteive coaloris referimus, bilem item ipsam tenaciorem factam & valde incrassatam, qualem ex auribus ex-l uretari interdum videmus , cui similem in ve icula fellis sectione inuenimus. Quae duo si in angustias huius vesculae perueniant, poroque inhaereant, bilis descensum & expurgatio nem, uti dictum. impediunt.

Verum non solum quia bilis hoc pacto non

excernitur, icterus fit, iisd& per venam cauam. ad cutem usque effusa. quae per poros cum sudor re una cum sero euacuari pollet, uti saepὸ fit, si ea quoque excretio impediatur, subsistens, cutem

colorabit, minus, si portio illius, vel planὸ non, si tota, ut cum exigua illius est quantitas, sudoribus exhauriatur 8e absumatur. Quae sudoris suppressio , ob pororum cutis adstrictionem adiuersis caussis alibi explicatis, proficisci solet, Vndex in biliosis sudoribus in illis qui hisce ab uno dant, calore 3c balnei praesertim concitatis, s suabito frigori se exponant, cutem saepὰ colorari fla,

uitie videmus, eamque etiam per sudores nouos rursum absumi.

A'bile syncera maculae vix dum , de quibus

hic agimus, gignuntur, nec lentes quidem, quasa nutrimento nasci docuimus; Vti vero aliae maeulae seu pustulae potius ardore se dolore molostae,quam colore discolorantes, ut sunt herpeteride quibus in doloribus egimus.