Iacobi Gothofredi IC. Animadversionum iuris civilis liber : pro vero nonnullarum legum intellectu, & genuinâ earundem lectione : ad antecessores Bituricenses

31쪽

1d Animadvers Cap. IV.

sed Consistim , qui scilicet iure Consulari provinciam regit: Neque id huc satis facere possit: quandoquidem sub Severo iam & Antonino Caracalla, seu Vlpiani huiusce legis auctoris aetate, tutores Romae a Consulibus i im amplius non dabantur, verum 1 Praetore, postea scilicet quam Marcus Antoninus Praetorem tutelarem fecerat, teste Capitolino e-- vita.

Alij igitur apud Vlpianum reponebant Proconsulam, loco Consitum. Quorum emendationi blandiri videatur facilis lapsus in eommutandis hisce vocibus : Quanquam & citra

emendationem , appellatione Proconsules accipiendos dicere potuissent. Nam & i. na & Consulam nomen de iis qui provincias Consulares obtinerent, usurpari coepisse iam alij observarunt; quomodo & Α- -- dicitur a Poeta veteri qui epigramma secit in Laodiceam : εe Confutirus munus pro Proconsulatu apud A puleium in Apologia: imo & Magistratus municipales hoc quoque nomen amectas e certum est.

vetum ut hoc ab Vlpiani & ICorum omnium stylo alienum est, ita emendationem illam iure alij respuunt. Videndummodo uti iustis rationibus id fiat. Nam quod nonnulli di- cur, nulla ulteriore probatione,aut iuris deductione subiecta, hic non agi de tutoribus,sed de Curasoribus, satisfacere non potest: quandoquidem regulariter quod ii iris est circa Tutores, ac nominatim circa ius dandii Magistratu Tutoris, idem iuris

ferme est circa Curatores. Neque etiam satisficit, quod hic aiunt, citra ullam rursum tutis diductionem , hic ne quidem de Curatoris datione agi, sed de Curaroris remissione, veniaque aetatis. Addenda enim temper fuit ratio diversitatis, cum regulariter alioquin eius sit dc negare,absolvere, remittere, cuius est dare: preseriatim ubi de summo aliquo Magistratu agitur. Vt omittam igitur & Basilica receptam lectionem tueri, ubi ita habetur ἰαλ ροτες, & haec quoque ratio pro recepta lectione adversus emendationem omnino facit quod Vlpianum, cum ad Edictum hoc scriberet, non minus de Urha

nis, quam de provincialibus Magistratibus egisse oportuit:

32쪽

Atqui si hic legas Proconsulo vel Praefidam, iam nullam Vrbanorum mentionem Ulpianus fecerit.

Fuit sane tempus, cum probabilibus argumentis ipse orederem, Ut plani etiam aetate,post institutum a Marco Praetorem Tutelarem, Curatores a Consulibus dari perseverasse saltem quadam tenus: puta adultis maiori aetati propioribus,&Illustsibus; denique Minorum defensioni prospiciendi curam ad Consules quoque pertinuisse. Primum id mihi probare

Videbatur Papiniani ει tutores. 39. g.tutores. I a. de a m D.

M. Tutores, inquit, pubere pupisio constituto sitem appetiasianis inchoatamus eo NsvLvMob notitiam rei perfecerunι ' Cum judicatum persequi non potueranι, periculo culpa non subjciuntur. species quippe huius i. haec videbatur, Coniales, cum eo qui tutores Illustiis alicuius pupilli vel etiam Maiori aetati proximi est Nesierant, non postent Curatores invitos dare, illud saltem effecisse,ut quia coeptae litis noticiam tutores illi babebant, eandem perficerent, vice lail. Curatorum. Sed quia sunt, qui speetem ita fingere malunt, quasi in ea lege Consules Cognoscentes in causa appellationis a Iudice a se dato, coegerint tutores finita tutela causam appellatio'is ab his constante tutela inchoatam apud se persequi , cdm id alioqui nou. lent; ideis inquam,ex hac l.id liquido probari non potest, cdmneque de eius specie liquido constare possit, e tu mihi priori ecies semper arriserit. Secundo, probabili hoc argumento

ucebar, quod Tarorum dandorum ius a Consulibus ad Praetorem tutelarem translatum dici viderem: Consulantur omnes iuris textus , in quibus de Praetoribus agitur, qui ex Constitutionibus tutores dare coeperunt, sane Tutorum dandorum mentionem fieri deprchendes: spectentur quoque

verba Capitolini in visa Marci, neque is aliter loquitur; Prat rem, inquit, Tutelarem primu rei cum ante Tutores a Consulibus Ucerentur, sis diligentius de rusoribus traminetur. De Grasoriis bus vero itastararis,at omnes adiati ratores acciperem non redditueausim urgebam & in eam rem ipsius Prasoris Tuteiainis nomen. Rationem etiam distinctionis hancex Capitolini a

rim verbis colligebam: quod pupillaris quidem aetatis favor id meruisset, ait assiduum de peculiarem Pratorem, isti rei

33쪽

Marcus praeficeret: Atenim Ail ultorum, forte maiori iam aetati proximorum & Illustrium respectum id meruisse, ut magistratu maiore sortirentiar, cum de rei suae administrati eliis adimeda ageretur: Qu ire videas etiam Vlpianum ragma. I 2 6.et/θ. diserte dicentem, a Praetore CuraIorem dari ei qui NV- PER PUBES factus, i me negotia μη tueri non potest. Et quidem iam promiscue, cum antea adulti curatores ex Lege. La toti a non nisi iustissimis causis redditis acciperent.

Si och: bam& illud,& in aliis Iuris articulis Consulis&Prae. . toris Iurisd:ctionem conchirrille, sic ut maior semper sunt in a causaque ad Consulis Iuli michionem pertineret, veluti in fideicommissis de libertatibus ι sed & Maiores personae, veluti speciosae, de quibus cst alioquin lex pectosin. Io O.Τ de V. S. quae desumpta est ex lib. 2. Vlpiani de Hicio Considis in Ducebar argumento aliquo legis II is de Iut. cr ration.distrab. -qssae desumpta est ex lib. 3. de ossicio Consulis: quanquam erunt forte, quibus placeat potius eam legem reddere libro 3. de olf. Pro consulis. arg.II 2 .de tutorib.dat. l. s. f. ubi pupist. educ. LII. .de rebus eorum qui ι ιtit. Haec qtiae dixi si ita sunt, tum sane Emendatoris error in eo quidem fuerit, quod Curatoris dandi ius a iure Tutoris dandi minus distinxerit': Non vero in eis,quod de Curatore dando hac l. agi putavit, qui probabili hoc argumento ductus videtur quasi eius fuerit Curatorem de iure dare , qui Curatoris remittendi de se isto licentiam tibi vindicabat: nempe cui hoc adimeretur, illius omnino curam cidem iniunctam

videri.

Et haec quidem ita omnia satis probabiliter: sed tamen& hic simplicissimus sensus huic legi aptari possit : Nempe

Minores,sorte maior laetati propiores & Illustres,cum Curatores in urbe a Pr ore, in provinciis a Magistratibus municipalibus accipere deberent, ad maiorem aliquem Magistratum subinde ivisse ; puta ad Cons.lem, in Urbe; ad Praesides, in provinciis; ut per hos veniam aetatis curatotasque gratiam impetrarent. Vt caeteroquin maioris potestaris auctorii. a te & interventu ordinari iurisdictioni intercestitur,eiusque tenor interciditur. Et ita quidem de laeti, at non & de iure, quod .Hec lex aperte ostendit.

34쪽

- .l Ve apertus omnino eorum error sit, qui venum aeratis ad

Consuessecrasse hac l. indicari aiunt, quod tamen diserte his

h. l. dcnegatur, non minus quam Praesidibus; sic quidem, ut ambitiosa eorum decreta, quibus de facto, non de iure , veniam aetatis Minoribus concedebant, hac ipsa lege vocentur. Et sane illiad semper de iure observatum reperio, uti veniam aetatis solus Princeps concederet,ut l. I. C. de his qui veniam aetaris. se I un. C. N. eoaetcimo & cx hac ipsa autem, inquit, fimperatores J perraro Catinoribω rerum sarum admini-srationem extra ordinem indulserunt. o eodem rura uIimur. 1 I. Altera huiusce Capitis hςsitatio est, sed nuper a Se re-ecias, Resonam sensu Vlpianus dixerit, Severum & Antonianum Cς acallam Consulum & Prς sidum decreta quibus vide l. rei suς administrationem Minoribus concederent, curatorisque gratiam facerentin quasi ambitiosa interpretaros. Novi scit. Scit plores ambisios interpretantur, quae faverent hono. rum ambitui: Et iam, si Deo placet, argirox. legu 2. quae tamen una sufficit huic interpretationi elid cndae. Nempe ait 'Vlpianus, Lege Iulia de Papia totidem annos, quot Candidatus liberos haberet,ex Leg: annaria,praesti id ad li ores capessendos, remitti: Sed addit, hoc privilegium non esse trahendum ad remissionem Cur toris , seu licentiam admini- strationis I de si traheretur, Consulum aut Praesidum decretis, ea decreta ambitiosa esse. Non igitur Ulpianus detreia ambitiosa dixit, quae honorum ambitui favere ni; im 3 ambitiosa. hoc sensu potius Lex Iulia S Papia erat. Et quasi vero non apertissimum sit & passivitus notum , ambitios dici gratiosa obsequio, favore, gratia adversus iuris ordinem contra ius aequii in alicuius favorem facta ut haci: ita de l. ambitiose s dede .crecis ab oraesae. lfervo. g. cum Praetor.F. ad SC. Trebest. Lia. C. de transact. ore. quod discere potuerunt vel ex Cujacio, notis ad banc ipsim legem ; a quo neque Doctissimus Fornerius prorsus dissidet iselea ι .3c Rae vardus ipse variar. 6 in quem hoc Caput sti in xerunt. Si c etiam ambitiosassententias dixit Sue tonius, in Domitio 8. - Iisu inquit Centum virorumsenten-ιi- restarit. i Sed&Iudex ambitiosus Livio. Illud interea videre noli possum, cur haec verba, decreta ambitiosa interpretati

35쪽

sint,assversus superiorem emendationem urgeant. Nam sive conse&m, sive Proconsilum hic legas, an ideo magis aut minus d rem fuerint ' aut iambitiosa minus' aut non certa semper in terpretatio Severi & Antonini t. Ego, verum ut satear, quid sibi velint,non video: tanto magis,cum Emendationis auctor nullam horum verborum mentionem faetat , tantum abest ut ea aliquid ad firmandam emendationem suam facere di

xerit.

lvas Tro est de Iure SER vi Turis constituendae, verum videt proprietarius fructuario consentiente seris vitutem in fundo fructuario cWnstituere possit verba Vlpiani sunt aperta τ' Pro inutis dominin ne quidem eonsentiente usifractuari ervitutem imponere potes . Et id tamen in duo Interpretum genera incurrit; Vnum eorum, qui pei suaderi sibi non patiuntur, ceu rem absurdam, iure civili, proprieta- .rium non posse,ptiam fructuario consentiente, servis utem imponerer cum toto rure liceat unicuique iuri favorique proso introducto renunctare:ac nominatim fructuario,ccumrim. με infractu. Alterum eorum , qui id sibi quidem per- sit aderi pati tur, sed iidem inanem partim rationcm addunt, partim &falsam limitationem apponunt. εE prioribus sunt, qui hanc sententiam Vlpiano adfinge arant, quasi is dixisset, proprietarium quamlibet dissentiente

fructuario servitutem imponere posse, & sic affirmative hunc locum accipiebant : Verbis hunc in modum proculdubio commutatis, non consentiente quide ructuario imponere non po-rest. Verum, praeterquam quod hos refutat & g ipsius initium,& verba ipsa Vlpiani, quae plane contrarium sensium praeferunt: Ne quidem consentiente, inquit Vlpianus; Atquin si verum illi dicunt,subiicere debuisset Vlpianus; cors; Iun0 vero, potess.

36쪽

Reliruit & eiusdem Vlpiam exceptio de loco religi se, quem utique proprietarius consentieme fructuario facero potest favore religionis: quod eodem libro Vlpianus statimnuici. subieeerat 1 Hura M. II. Quare necesse est hanc Regulam g nostri negativam es.set L sic eadem iam opera concidit secunda eorum e mendatio, qui in ex remo huiuν g negativam rursum repetebant, ita, Ne quidem consentient ructuario servitutem imponere non poιes: praeterquana quod Mipsum disionis schema absurdum est. Concidit & eadem opera tertia aliorum emen, datio,qui pro, nequιὰ em,hic reponebantMuniens. Sequuntur Iam, qui negative quidem hunc g. rem acci piunt, sed neque veram rationem apponunt, & inanemprae eerea limitationem ad sui int. De ratione prius: Eam triplicem hactenus reddi video: Prima est, quod non possit quisquam fundo servitutem imponere, nisi qui omnino dominus est,cI. st communia praeae Atquin in proposito casu aperte neutrum dominum prorsus est e, neque etiam consensum fructuarij ple num dominium transferre. Quae ratio inanis est: Nam ecce, neque singuli sectorum plenum rei dominium habent, arietem. . de servitut. V. P. & tamen utroque Consentiente.

fundo communi servitus imponi potest, i per fundum ydes

vii.R. P. se tuis scommuni L ἔ . Alii hanc rationem reddunt,qudd servium servitutis ipso iure constitui non possit, etiam volente domino. l. seg. Verum hanc rationem recte refutant alij: Nempe quod hoc casia non agatur de servitute usu fit ictui imponenda, sed sundo ipsi, unde tamen fieri potςit, ut uiusfiuctus ius deterius fiat. . Tertia igitur novaque ratio qua sci . iam mirari desina istam paradoxam sententiam, ab aliis isthaec adducitur; quia servitutis impositio sit species quaedam alienationis ιιάδ. reb alienoon alien. qui autem alienare nequit, neque alienanti consentire possitu. 36s.1 de R. I. Caeterum fructuario alienare non licere, c6st eommunirad. Ergo nec consentire eum posse ut servitus imponatur. Excutiamus singulos gradus ritem nullo negotio frangemus. Verum est, Servitutis i in

37쪽

Tapositionem esse speciem quandam alienationis: Verum item est, fructuarium alienare servitutem non posse. Sed quamnam quaeso servitutem & quo sensu Nen,pe servitutem fundo debitam , at in casu proposito non agitur de servitute fundo debita alienanda, sed de servitute fundo imponenda, quae longe diversa est alienationis species. Illa nempe si usuis . fluctuario daretur, iam aliena res ab eo alienaretur; liaec veto juris proprii alienatio est, quod quare usu fructuario non liceat, nisi alia iam ratio redditur ' Sed cumprimis Sophisticum hic est, quod aiunt, Eum qui alienare nonpo Iesi,nec alienanti consentire posse, quae Regula ab hoc tractatu est alienis lima, Nempe ea pertinet, ad eos qui ob aliquam iuiis rationem rem in suo dominio constitutam, alienare non pussunt, quare neque eandem alienanti alij consentire possunt. Exemplo cepupillus,Is,inquam, cum ius aquae ex suo ducendae concedere,& sic alienaremon possit, neque alij eandem alienanti consentiro, patientia vel mandato suo , potest. Quae quidem genuina sententia & species est legu alJius I 6 1.de R. I. ut patet ex coniunctionet Ris,foea his inagiti marcen At i proposito casu nil tales eo quippe agitur de servitute imponenda ex duorum consensu, quorum amborum interest. Quinimo & fructuarius etsi non possit servitutem fundo debitam alienare,alienanti tamen domino consentire potest.

Ad summam Regula illa is iis obtinet, qui propter personet suae

condicionem& iuris defectum alienandae rei suae ius non habent,qui & ideo neque consentiendi in ejus alienationem jus

habent. ν. Vera igitur tandem ratio, Cur consensus fructuarii lite nil operetur isthaec est; quia servitus uti reale, ita N: perpetuum sua nitura fundi onus est, quod scit fundum in perpetuum afficit, .ut proinde eius consensus nil opexetur, qui ius perpetuarium in fundo non habet. Quare M viceversa neque servitutem fundo adquirere fructuarius potest, ut hac imal.Is. Urg. uis. scriptum extat, quia videt. isdemum ut imponere,it dc adquirere servitutem potest, qui fiandi dominus est iure pit etvario ael.

Ist. communira i, Hactenus vera Opinor ratio.

Neque movet quod pro contraria sententia adfertur,quod . - possit

38쪽

possit proprietatius servitutem constituer nodo ne deterior Ductuari, conditio fiat , ut habeturquenox. I 6: Non move inquam, quia Itoc casu de consensu fructuarii nullo modo quaeritur: Nempe differentia constituenda nobis luc est i ter strvitutem, quae non tantum proprietatem, sed & ius usus. filictus constantis quoque adficit,& tum nequidem consensus usu fructuaris quidquam operatur propter eam quam dixi ratione: Et inter non adficientes,sed solam proprietate respicientes, & inliis ne consensus quidem usu fructuarij cxpectatur; quandoqta idem solii proprietas sit debitura servitutem. veluti quod exemplum ipsum ibi adfertur in si proprietarius 4alem servitutem vicino concedat , Ne sibi liceas a tosterem Nam haec servitus negativa nudam proprietatem respicit,nullo usus fructas respeetu. Qu. . Qu ire iam alter eorum error concidit, qui argumento d. legis i . hanc legem nostram ita limitandam seu restringenidam putant,quod scisicetiis proposito casu consens quid

usi fluctuari j nil operetur ad perpetuam scilis servitutem ianiasti uen. am: sed trinen ne lex dura sit, operari quatenus Mquamdiu fructuarii interςst. Quam quMei' limitationem

Acchirim Contius, Cci ossa probisant;hocsqnsu, saltotis consensu ni fructua iij hoc eis de re, ut servitus Me ebo stet, quamdiu usustinctus constitutus est. Primum enim, uti dixi, id ex d. i6. nullo modo effici tur,quia ibi agitur de servitute & quidem negativa in nudam proprietatem adficiente, ubi usu fructuarij consensus nullo modo expediatur: In hoc casu verJuέgitur de servitute usumfructum Etiam adnciente. Secundδ etsi servitus ad templis constituta ex Sabinianorum sententia pacti vel doli exceptione valeat, L . . desertarutib. nunquam tamen valet, ne momento quidem, ubi defectus est in sena constituente, quae scit rus perpetuarium in fundo non habet. Nempe a domino perpetuario con 'tuta, etsi summo iuri perpetua sit; nam servitus regulariter neque ad tempus co stitui, neque ad tempus constare potest,sed constans & perpo. nua est,t . destruitutib.) attamen per aequitatem excepti nis temporaria esse potest: Haec a non domino perpetuario

constituta, vilio modo valet. Hinc per emptoria illa Isig

39쪽

verba , Pro Dratis Amrum ne quidem eonsentieme fructuario sim mi atra x IM FONERE potest. Ecce significat ICtus evacuari, vitiati penitus hanc servitutis constitutionem,pi opter desectum videt. personae eonstituentis. militiem igitur huiusce leglumissis aliis remediis, & ut ne in Iuris Civilis rationem impingamus, emolliri posse putet quis hae sola ratione: quod scit . in hoc casu potuerit saltem huctuarius,vel solus,vcl cum proprietario, ita servitutem imponere , ut servitus isthaec ius magis personale quam servitutem realem contineret: quomodo dc aliis casibus quibus ' eam servitus alioquin realis quasi personalis emi censetur, ut in s cis ab .deservit.R. P:& legis Meti. I . g.uossis.Γ- . mensu ri. Tandem fateor, aliter hodie iudicandum fore, missis illis iuris subtilitatibus, si 'de eo iudicium hodie aeci. heretur. C Ap v T i V L

. ae a mittatur. ex li b. II ad Sabinum.

Uns Tio est de TRADITo usu fructu: quonam vidςI. sensu &eur Vlpianus scripserit, traditum Uumfructum 'non iore estninrutum es, sed tuitione santum natoris con flere. Verba Vlpiani sunt haec: Non situm Uumfructum amisit evisis diminutione constar,sed es actionem de usi ructa. Et pa rvi referi,utru- iurasti constitui in usu fructu. , an veromtione Pratoris 'aliae triauin quνque Uinfructus, item in fundo Uectigali vel superficis non iure constitur in capitis minutione amittiIur. Aper tunsi quidem est hic, duplicem usumfructum ab Vlpiano consti- euir alium qui iure sit constitutus; iure,inquam, ipso & civili alierum,qui tuitione trahiam Praeibris constitutus sit & consi

40쪽

pire 'se quis usum MI .m habra, sive raram per tuisionem Praetoru, nihjominus cogenduin esses uctuarium cavere, aus a tionessu cipere. Haec quidem ut dixi distinctio aperta est : sed in exemplo priore labor est: Exemplum equidem usus fructus tuitione tantun . Plaetoris constituti & consistentis in fundo vectigali vcl supcificiario omnes admittunt. Nempe enim iuris aperti est, quod supeificiarius, quique fundum vectigalem habet, infundo supeificiario & vectigali usum fructum iure constitue- ire non possit, uti neque aliam quamlibet servitutem, cum dominus non sit, sed ius tantum habeat infundo, i ij ager vente seu ius tit. legem 2 notari velim huic nostre, ceu ex eo - ' dem Utiliani libro desumptam, coniungi oporteret. I. a. U. desuperscieb. Et tamen quod hac l. docemur & ab his conia sit tutus usus fructus tuitione Praetoris sustinetur: Quare & i- d. l. I. g. 6.ydesuper c. quasi usu ructam . sive Uum quendam esse, & constitui poste PER UTILEs A ' c Trou Es credendum est. suma fruct-,or quidamor utiles actiones; haec, inquam, omnia denotant Praetoris tuitionem & arq istatem : Nempe ubi Praetor semel superficiarium es vectigalem agrum habentem domini loco habere, ei que utilem in rem actionem dare coepit, iam S usum fructumcb his constitutum tueri hecesse habuit, atque si a domino is constitutus fuisset. Haec inquam, plana sunt. Sed dissicul-' tas in eo est, quod de Triatio usu fruinu ab Ulpiano adjicitur; quasi traditus ususfiuctus non iure constitutus sit, sed tuitione tantum Praetoris consistat; cum tamen ususseuehus haud melius quam traditione constitui videatur, & vero passim de tradito fundo in iure agatur, tanquam certissime iure consti-

Igitur Vit scriptis hae tempestate Clarissimus demendo

suspectum hunc locum faciebat; ita quidem, ut errorem ex contracta scriptura natum,Iegendumque putaret, Proinde,traditus Q UOMODO CUM E-; quasi Vlpianus dixi Lset, usum fructum traditum, non tantum ex C A Vs Α Iure civili cognita, verum etiam ex causa quae sola aequitate commendebit consistere, licet vinculo iuris destitutum; Neque enim si solari traditionem spectes, usamfructum traditum recte