Collectorum medicinalium libri XVII. Qui ex magno septuaginta librorum volumine ad nostram aetatem soli pervenerunt / Joanne Baptista Rasario ... interprete

361쪽

te' legione aliquod temporis pactu morari co r

Xeras, minime laederis . omnia enim, quae ex terra aut

humoribus exhalantur, in sublime eluti ei as,

nibus', anna diebus, ac per totos serme dies solem ha

quandoque lux maxime inclinata, totie imbecillior

incidit, ideoq; minime sunt fallit, es id quod si fa-

regio odoratior est, quammus ad septentrionem est posita, magis etia concocta est. matura . quin omni in

quoque arborum fructus , qui malo hes

nacti sunt, pr stant ijs, qui minoris particines fuerunt

n agi tenera, exibilior, leuior, efficacior faberi

accommodatior est: in latitudine plus uti e ii dii uero uersa ad septentrionem est se of

uior dissicilior ad flectendum, fabri incomitio torminus in ambitu augetur. Quibus quidem fit, non solum planum sit, quae ad meridiem sunt uerse deci mee Te IoneS, causa eius relationis, quam haberii d

tem solem uersae sunt, minus salubres si ii oua c um meridie in spectant: se i , salubrio e o in uae

362쪽

34s L a at inrauam mae ciuitatissatum sal rem, aut nonsali rem faciunt. N. C vi in ciuitate viae distent aequo inter se interuallo semper mutua longitudine, mutuaci; a tuta dine protenduntur. quae sunt eiusdem ordinis, ad orientem, koccidentem recta latuuntur alie vero ad septentrionem Sc meridiem quibus omnibus ciuitas diuiditur 'taliae per totam longitudinem, allae per latitudinem l-Que ad sine pro rediantur, nec ullum aedificium tereas in mulas in suburbi j si constructum sed puras directo vias per se sine illatim habeat hae nam Α, urbem aeri bene comparant, citi tum bene a sole illustratum, purum 6 i, qui bene a ventis pei fetur, efficiunt quoniat ore s,&Notus, Eurusq; Zephyrus, qui maxime sunt ventorum coryphaei ordinati nimi per vias destiunt, quae directo ad eos sunt sitae, siq; nihil habeant, quod eorum defluxum retineat, per urbem peritati, Persipii antes nihil violenti saciunt nam venti cum nihil eos impediat, nos in transitu latent nec lenti ciuitatem

praetervehuntur atque ita constitutionem purgant, cui uinos, puluerem,&Omnes exhalationes a ciuitate repellant ex quo fit, ut viae, quae sic constitutae sunt, urbem soli recte exponant, quia sol exoriens iccidens in eas et reditur Moriens recta eas luce complet cum vero medium coelum conscendit, in omnes eas, qu ad septentrionem Heridiem vergunt, sese pandit ita ut totum diem viae ciuitatis radiis solis perfundatur ii vero no omnes viae pari interuallo inter se distributae sint, neque rectae, sed flexus quosdam habeant, qui percurri non possint, Mobliqui ad ventos sint, multam aeris turbationem excitari continoit cum enim unus Ventus

spirat, multos fieri accidit eosq; pugnare inter se nam ventus per rectum fluit at viae non sunt rectae ergo incidens in eas,quae exitus non habent, ventus non ingreditur, quia ei nulla ibidem patet via. aerem Vero, qui in ea via est, collidit, undabundus per flexus, easq; vias quae exitus habent, iactatur quandoquidem aliter ab aliis, aliaue aliis innectatur refringatur. quibus

363쪽

cluibus ero in alios constitutos militinius eoi

spirationes faciunt, ut lumen luminis reflexum ad arescium angulos semper reflectitur. illi Thori:

atque aqua, iaciunt, ut cum inter se invia inciderant praeterfluant, cum recta transire non possint ac tem quandoque ut ventu qui arcte incidi in utrunque latus dividatur, cum uti inque sint accessius, a totio lari

dem rursus aliam suxionea uti liquid i 'b

rat S c uno multi hant: incidere modo e riteribus, modo ex contrari s partibus elui Pti gulis viarum inclinationibus repercusos sua tensio-

ta mollite cedunt, alia vero repercutiunt exo o stut status ciuitatis nullo umore a contrari , priue perturbetur cum igitur unus sit ventus, conta detii: aer, Sturbabitur,non secus quam sipiritu: hominetrio, tus . qui cum M ita sit, concoctione, Id Impediet esset autem auiusmodi salubri, M. T

quae semper directo ab eo sei tui; ub

autem aequalis incidit; sed sparse ibo eas ait ' f

a sole di soluitur exhalatio. quocirca flatus ille crassu:

est maxime,&pei spiratu dissicilis qui totalis est est salubris. quod solet usu venire eum

ne urbes sunt sitae. si vero in qua

beant aeque distantes, aeris difficilis reddunt ut eum contra quam sitae sunt altissimae viaium partes denti

sp re quae ver sinuos a vias habent, hi si

sunt siquidem fit, ut urbis partes in sublimioribus re

Lo' 'N' A cutim ad transpirationes raram ρομ

serere consueuerunt quae si facta fuerint, non sum aliquid

364쪽

aliquid sanguinis uacuabitur, sed etiam assectae partes,

quae minus distendiuitur, mitius dolore prementur. at cum sanguis in inflammatione non minuitur, vel etiaspiritus vaporosus ex calore gignitur, augeri dolorem continait porro sanguis non minuitur, propter succorum redundantiam, Quae in toto corpore inest nam ad partem quae calefit, plus attra lutur, quam ab ea evaporetur: cum hoc sit calfacientibus natura comparatum, ut dioerant id, quod partibus,quibus admouentur,continetur, quodq; redundat ex propinquis, trahant. Humida igitur so menta inflammationibus ijs, quae a succis

biliosioribus oriuntur,c5ueniunt siccavero iis, quassanouis tenuis aquosus excitauit semper enim in memoria habendum est, contraria esse contrariorum remedia . hoc igitur proposito, si menta morsu vacantia admordentes succos faciunt: moidentia vcro, quod te nitent, ad cra svi tenaces . Caeterum calefacere praecordia cataplasmatis, aut perfusionibus, non est perpe tuo tutum: sed in ijs tantum aegris, in quibus nihil superuacaneum est in toto corpore caeteris omnibus extrema pernicies est. Eorum igitur quae in medio sunt corpore, ut quidam vocant, prouidentia, ubi detractus sanguis non est,maximum est plane malum ubi detractus est, non maximum quanquam sic quoque O

xia esse in synocliis febribus potest siquidem deusta in

modico calore viscera etiam amplius deuruntur, tor rentur ergo huiusmodi prouidentiam illi duntaxat requirent, quibus in una particula constitit putredo si tamen iis quoque sanguis fuerit missus. Providebitur autem his non statim inter initia relaxando, sed in plurimis prorsus contra faciendo. Cum enim adhuc ad flectum locum fluxio sertur, reprimere, remittere', hanc expedit, non ad ipsum attrahere si uero tum fluxio humorum per ea remedia cohibetur, tum densitas, quς ex adstrictione in assecta particula est relicta, crassiora detinet, iam tempestiua relaxatio est, ut ea, quae retenta sunt, uacuentur. Praecipue autem adstringentibus eliutendum, ubi in iecur, aut uentriculum superuacanea pronuunt:

365쪽

tessiunt, munus suum obeant uel in ipsis morbis est

necessarium non est autem Giquum rorum multu quam ob rem impensius, quam e re membi ' hesi Mympus est, tum ouoque in d eadstringi postulant. idcire sities minima Mo

se, iecur, aut uentriculum laborare, absinthium pon- tu iaciemus. Vbi absinthium non suppetit cinter initia

iecit si exigua febris Q, etiam unguentum ouod ex

nardo conccitur atque etiam aliorum medic entorum in quibus ista cum amaritudine ad inisti ictu

i tam ui in habeant ex ea,quae tenuium partium est ac re

axet, tum uelo ex amara,&adstringe t ' subh esuuiatem in iis, ubi scilicet reprimere,&gobur addis stidemus t quod adstringat: ubi incidere, ac deterinere ama rum ubi euocare, quae inter rela uiuia εχ, tium sint uel maxime quidem quae erus stu

rum, nec musiculis, qui sunt in livpochondriis aut it,

si peritonaeo, miscedissent ullo pacto ad hi ς cui nec uin uesica, aut uterus 'ale habent. dictum est, nihil praeterea ad locum fluat, nec plenitudo nec multa excrementa in toto sint eos, o 'Rhi es thorax inmedia praedictorum sunt conditi ii uari

tantum reliquorum superant de liene pronunciare absolute non licet, nec nisi prius desnita tum corporis citius natura, tum uero flectione, qua cura onis rempore occupauit nam si uel foro tu, E i', si' otii , bilis excrementum naturaliter coni erant: tempore succus in eo abundet ne i ' do, adstringentia teliquis admisceas, quo visceri r bur

366쪽

corpus expur arit, ipse rursus per ventriculum excernet. si nullum omnino sit atra bilis excrementum, aut omnino adstrin gendum non est, aut quam parcissime. Non solum autem in liene, verum etiam in omnibus

Partibus, in quibus humo putrescit, obseruandum est dili enter, quod symptoma sit vehemetis imum,quod secundo loco, aut tertio quo ex ipsis inuenta plane at- sectione, idonea idem curatio adhibeatur etenim membro assecto tum calor superat, tum vero tumor, Qui vel propter abundatiam humoris, vel propter cra situdinem sit durus si igitur calor saperet, danda opera est ut sensim per ea, que tepentem calore Obtinent, lige ratur: cuius gnis est tu lini semen, tum chamae metuita: Quibus dijci vel hordei, vel fabarum arina debet, quippe quorum neutrum ex calfacit sepe autem, uti nosti, Quod medici arto meli vocant, pro cataplasmate huiul modi inflammationis praeparantes aliquid quo milcemus ad lienem vero etiam aliquid aceti quandoque ii vero inflammatae partis calor non multum a natura excesserit sed magnitudo eius notabilis fuerit, digere te haud timide sinIaqua debebis etiam enigraeci aliquid supradictis immiscens. si vero veluti scirrhos infla inmatio sit propter humorum, quos continet, vel crat si 'tudinem, vel lentorem, tum aceti aliquid, tum attenuati medicamenta simul immiscebis. praesertim in tene. hoc enim viscus propterea quod iecore crassum succum trahit, eiusmodi humoris occasione plerunque laborat quo magis cataplasmata quae ex absinthio,oxymelite,&capparet fiunt, illi sunt idonea Parcius uero ad pectus est adstringentibus utendum: quoniam talia humores, qui inflammationem excitant, in pulmonem&cor nonnunquam reprimunt ac cibis potius horumsrmitudini consulendum est sed multo etiam magis pulmonis inflammatione abstinendum ab adstringentibus est quando in eo ipsis quoque relaxantibus admiscendum aliquid acrium, Meuidenter calfacientium elt: quippe foras trahere potius, quam reprimere in eo ce'

367쪽

bemus. Itaque etiam cucurbitula utiliter iis uisieri

borant si prius fuerint vacuati , hi, i,

ro abundantia succorum sit , cucurbitulis nipio non utemur: sicut neque itum te sed cum nihil praeterea influat ori lim

mantem n oueamus, aut amolia unii aut

hamus. Vbi uero in orbi cxori unius no

borare incipientibus, sed iis, quae illis continua ncucurbitulae a lino uendae erunt, reuulsioni 'ausa ri

ter invia vero, quae reprimendi Vini liab ti s bii ' si in altum descendere eprimentium vim cupimiis eri

tiora, quam postulet ipsa a , in ii iii π.s t

se ceu nubus eorum, per ea ossa, urtiuersentremittendis sene ad eum modum sto bo' itii:

i ur, etiamsi instinam a declinationes ni .est enim cali

dius id, quam Onflammationibus sit ido quoque medicamento partium tenui . si ἡ inii orem uim habet uuam

cataplasna. iis uti inur, cataplasinata vel propter tem

cataplasmatum intempestiuus sit usus. Propter ocum

vero,

368쪽

vero, in capite madefactionibus utimur in iis qui non recte adnaodum ad cataplasmata sunt assecti propter

vim denique m et racilibus: cum vires imbecillae cataplasmat una pondus serre non queant. Accommodatissimum autem est chamae mel mum oleum: praebe tim vini js, in quibus oleum capiti admoturia,euaporationi finem imponit eamq; quae in capite est, digerit, aliamq; non attrahit quod nulli praeterea medicamento conti it . Illud sanescire conuenit, madefactiones

in phreneticis syncipui temporibus adhibendas elle, adhibita ditio entia ne verticem , partem post eliorem attingamus: si quidem hae particulae perfrictiones non ferunt, cum sint ori ines neruorum qum calidas quoque perfusiones eis large admouere conuenit. Nosse autem debemus, aquam frigidam,aut poscam nouis pociis esse excipiendam vinum vero cum oleo lanis lor-Gidis, itemq; hydreta iam linamenta vero ex linteis puris ad omnes madefactiones sunt accommodata. De ire rationibus Jongiae applicatiove, amrsiones, ex

eodem libro. CAP. XXIO. IRRIGATIONE timur,ut corpora perspergamus, hoc est balneorum sum imitantes cum ab cit cuia stantia impediti, balneo uti non possumus cum autem humectare corpora velimus id madefactione facere non valemus, cum ea non alte admodum deicendat. spono iam vero admovemus, ut sordem adhaerentem

abste: ramus, siue sanies sit, siue sanguis, siue strigmentum, siue pus concretum sit, siue ipsa medicamenta,sive quae inuncta fuerint, aut ut morsum pruritum cor' pus vexantos sedemus. In facie vero, cum recisa re, oc: obur indere volumus. Eiusdem rei causa aspersiolae utimur. Aspergendum vero caput est in uigilus, elimis stomachus autem atque hypochondria oleo calido persunduntur simili quoque modo costae, spina, Vesca oleo calido asperguntur, itemq; tetanici, i lclita dici denique . at crui I eorum, qui sebi ibus diuturnis&siccis detinentur, si plane v constiterint, aut post iis do-xes ex siccata sint, hydrelaeo persperguntur. alio tra'

369쪽

ducendi causta crura multa aqua, aut hydre ae irmoamu quod facimus, ut errantem materiam in part ignobilioribus contineamus: quo temnore calid o e

vtinaur ad mors una sique si in irri uti otii, libo

rem tumorem constituimus. Iam vero irriciamus

vbi abscessus citius ad pus perduccre consiliu est aspersone vero utimur ad faciem : atque in febribus aic rc. praesertim si caput nullo malo vi eatur Cauenda

tamen in nitumis stactionibus asiperito est timetionis enim c scio iditatis periculos, utium ficesae, ne a perfusione impleatur scd illi occuri ere si ritum obiiciencio spoia i quoque si a taenio adhiben- eit, ne aquae perfusione in pectus confluat ouando Que vero etiam posca sipe igimus, Ppraeserti in nisbribus simplicioribus .c quae nihil nationi haliant ad oculos vero destillantes decocto nucum linearum o

chemos es, enigraeci albi decoctum adhibemus in quo est scenum gi arcum debet; ita ut pr a decoctio abiiciatur, illima nobis sui sit, teria sit imbuta,ex qua constat etiam si et o siquidem similein quoque vim habet .sed abluendi, Pabstet en dicausas ponota ex aqua calida fatis est and oo Ie tiam medicamentum quoddam quod abster endi vim

ueatur, inunctum, ut nitrum, aut aphronitrum, aut ali

quod his simile conuenit. Ita febricitantibus, in quibi s

i pongia tendum est, ex aqua frigida id aeu ui ii iii

clemento tamen, id vitamus. at in sinu vel declina

si itidem, qui ad aures sunt, oleo illinetidi sunt in uua tu vero auditus, tales oleum indendum est, ne esti

370쪽

in vio ore lauedum esse at in intempestiuis in somnum pro ensionibus, seciem nitro in aqua eliquato persper-oendam totum vero corpus in valde siccis ardenti- tu, febribus ex hydrelaeo,expectantes accessionum institutionem, sponoia perfundimus Decat matu, ex eodem libro C A P. IJ II. INFLAMMATIONIBUS, quae neque madefactiones, neq; emplastra recipere apte queunt,cum clicatiores sint, quam ut horum applicationes fetant, potissimum cataplasmata conueniunt. Ex cataplasmatis autem alia calfaciunt, digerunt alia refrigerant, adstrinount O reprimunt aliaq; sine aqua, alia sine deco tioneis alia cocta parantur . quae autem non decoquuntur' pinsa nominantur quorum apparatus erininus

est 'Vt ualde laevigata, in unum conducta sint,' non inquinent,& non defluant Coctis vero non es statutus terminus, ut non inquit Et id quod etiam hei posset ob copiam rerum siccarum quae humidis imponuntur laue miscendo uniendo vires suas in ea fundunt. Pra terea varijs cataplasmatis utimur tum propter locorum varietatem ea postulatatem tum propter aflectiones Qua neque omnes, neque omni tempote eadem cataplas ta requirunt . Ergo decoctis utimur ad communes hypochondriorum inflammationes ex decoctis maxime in promptu est commune, quod luteum appellamus. In aquam lini semen, tollinem sye igimus vi post decoctionem oleum infundimus. hq humectare hypochondria, quae sicca sint, velimus, pollinem adhibebimus si mollire pro polline panem ni semini commiscebimus. si calefacere vehementius e limus hordeaceum panem semini lini addemus: licalefacere . siccare,s num graecia si calefacere, euocare, sursu res si vero flatus hypochondria in sestet, iri seni:n cum cymino eode modo decocto superdamus: si dissolutus stomachus sit,emplastru polenta capiat ii noappetat, imbecillus sit, absinthi coma prius decoquatur,tia ei decocto polenta comiscetur in iis, qui uni mirum in modum delicati eam tamen non siccam, ut ni