장음표시 사용
131쪽
C E N T R I C A tas reliquos obscurari manifestum erat , in Solet utem Venere & Mercurio, quum ea ratio non
appareret, magna apud antiquos dubitatio fuit, quis eorum superior foret. Vcnerem tamen supra Mercurium s sensit ita persuadente) collocallere, quis autem locus Soli daretur, non satis liquidum fuit. Plato enim AEgyptios quosdam se cutus supra Lunam statim constitiait Solem. ea fortasse ratione, quod conuenientissime propere gram Oa locantur sydera, quae maximὸ beneficio tcrrarum sunt facta. cum quo & id quoque accedit, quod si Sol supra Venerem &Mercuriuforet, oporteret ab iis aliquantisper obscurari,
quum sippositi soli essent.nihil autem quum pati ab iis videatur Sol, existimare aliquis potest
non supra esse .Prisci vero ante Platonem omnes& rcccntiores omnes post ipsum, supra Venerem& Morcurium Solem locant, quod paruam satis distantiam a centro terrae ad Lunae globum viderciat: magnam vero ad Solem. quare tantum quum intcriit inter utrumque conόenientissime inedij Venus Mercuriusque constituentur. Verum tam hae quam oppositae rationes ex iis certe sunt, quam communia dici solet, necessarium nihil continentes. Nos in ambi ua re maiorem hominum partem atque ipsum Ptolemaeum secutuita sphaerarum ordinem statuem , t prima supremaque omnium sit A plane, fecundus Saturnus , tertius Iupiter j quartus Mars, quintus sol, sexta Venus, septimus Mercurius. octaua & vltima omnium Luna,ad nos prima.
132쪽
super duobus polis per se immotis ab eodem in idem redit. Ita autem esse nocesse est propter praedictam cauiam , quod simplex est orbiti in virus qliisque. simplex autem omne viatim est,& unius naturae. Sive igitur orbis a seipso moueatur, siue a mente aliqua & vocata intelligentia, uno tantum modo moueri necesse est. quoniam unii && naturae viaius est principium , quod mouet. aduabus cnim intelligent is unum orbem moueri nemo est qui dixerit. una igitur si est quς mouet i iuclligentia, nec duos quidem praebcre motus potest, nec unum diuersimode se habente in .si
simplex est, S: unum. Per, volunItarem autem dc
ex libito mouere clametsi pius nemo simpliciter negare debet at in orbibus tamen induci no potest, quorum motus naturities omnino sunt, omne cnim corpus naturalem sibi aliquem motum poscit. Igitur si intelligetia eo semper motu mouet , qui orbi pro natura debetur, uno 'uidem semper mouebit motu, si vero no eodem semper
motu movet, sed quandoque & econtrario, in- . conueniens certe erit pugnantiam vimque intercedere inter mouentem intelligentiam, dc mo tum orbem, diuinum corpus & immortale. Superiorum orbium motu agi ct inferiores, ab inferioribus vero nihilsuperiores pati. κ
133쪽
C E N T R I e ι7C ΑΡ. VI. haec autem recipiendum & illud cst, su-Mmperiorum orbium motu simul & inferiores agi, . inferiores vero nihil in illos iacere, qui supra sunt. utrumque autem tu ex signis probari de ex suis causis potest. Primum enim quod inferiores nihil in eos operentur qui supra siti sunt, ex ' eo manifestum est , qu bd superiores nihil in suis
motibus immutantus . oporteret autem & tarda-
ri saepe, S: citari,& retro etiam duci, si quicquam
ab inferiotibus patere Drur. qitare videremus &pri natam orbem modo tardiorem , modo velociorem agu. ADtancna Saturno retro serri, ab Ioue Saturnum quae quum minime Videantur,manifestu in indiciu praebent inferiores motus nihiI in supcriores eisicero. qubd vero inseriores orbes ijs agitentur motibus, quibus & superiores, videre licet in primo orbe, cuius motu, & reliqui quoque circumseruntur. Idem & in Aplane spectatur , cuius conuersione constat inferiores omnes circumduci. at vel b circa Lunam idem spectare possumus in orbe, qui deferens Draco nis vocatur. secum enim ille vehit cliticunque
sub ipso orbes sunt. quod quum in praediistis appareat , & in omnibus consimiliter cile censens-duin est : eadem omnium ratio. qu bd verbii quibusdam non idem spectetur , accidit quidem propter quosdam contrauechos orbes ut insequentibus aperiemus. 9 Causa vero cur horum Vnumquodque sit, manifesta fici,si illud iam inquiratur,quo pacto oibis mouere orbem possit:
134쪽
18 'Ho Motem,& non unam opinionem plures orbes ab una communi intelligemitia duci posJint. CAP. VII. ιι Vere in primis,qui pluarint no a primὁ or moueri ab ortu in occasum inferiores reliquos,sed esse communem unam intelligentiam quae uniuerso coelo per se applicita ipsum totu,
quatenus totum,primo move atque agitat, partes vero quodammodo per accidens. si ut enirn anima ipsuna animal primo ceu totum motat,
membra vero deinceps : ita & intelli entia quae coeli totius anima est , ipsum uniuersum primo
impellit,mox &sphaeras omnes, ceu membra,abortu in occasum vertit. quamobrem non ita esse ut unus orbis alium trahat,sed simul omnes eo-dcm motu duci. Verum enim vero qubd communis haec intelligentia effingi non possit, ex iis fortasse poterit aliquis existimare. primum qui dem quia quemadmodum motu primi reliqui lij aguntur, ita de motu Aplanes ferri omnes Dlios constat, qui infra illam sunt aut erga & hic necessaria erit alia communis intelligentia, quae omnes simul moueat aut sufficiet Aplane ipsa reliquos alios ducere , qui infra sunt
communis intelligentia requiritur, ia igitur tres erunt intelligentiae, quae orbem. unum moueant, ut Saturnum , aut Iouem, duae quidem communes,& una propria: imo in Luna quatuor requirentur,quae pene ridicula sunt. Si vero in Aplane necessaria non est communis intelligontia, sed iosa sulficiens est inseriores orbes ducere: pari ratione
135쪽
ri ratione nec id motu primi orbis necessaria erit intc iligentia communis: quando sat erit primmus ipse , qui reliquos omnes trahat. Praeterea coniumstum e sphaeris omnibus ni bit certe aliud est quam spherae ipsae, e quibus nihil unum con- flatur , quod unius naturae & rarionis per se sit. non potest igitur communis illa intelligetia elle illius forma, quod unum per se non sit. at certὰ
intellectrum omnem alicuius se mam este necesse cist. quam ob causam singillis tantum orbibus lingulae intelligentiae sunt datae. Ad h. ec autem impossibile est intclligentiam Unam plures sphaeras mouere aut enim una habitudine. atque una ratione mouebit , aut pluribus. at pluribus quidem si molleat iam si ρnplex oc unum no erit. una autem habitudine & ratione mouere , quae
plura sunt, quatenus plura specie, mole, e natura differentia impossibile est. v num enim quatenus unum ad plura proportionem habere non potest, nec plura ad unum. indigere autem diuersis
proportionibus diuersos orbes , illud indicat, quod alij pro natura tardius , alij velocius mouentur. Postrem b quod ut opinio conuincit illud est , qu bd proprij motus orbium oppositi,
sunt comimini: ut qui Saturni, aut Solis cst motus, illi contrarius est, qui ab ortu in occasum fit,' impossibile autem est in eo dc in duas esse formas , quae in opposita per se moueant. nam δέ quod mouetur duas habebit oppositas inclina-
tiones ad utramque enim formam inclinare necesse est & mouentium aut ut Itimque aut ait
xum frustrari accidct, quoniam circa idem opc'
136쪽
tantur , & alterum in oppositum alteri mouet, quare utrumque frustrabitur , si utrumque validum sit: aut alterum, si alterum longe potentius fuerit. oppositos autem esse motus illos statim ostendemus, quamquam obliqui sint,& non super ei litem polis. Ex his igitur quod non sit una communis intelligentia uniuertum monstratumst, in parte autem demonstrabitur de in sequen-
unus orbis alium ducat e resistentia. CAp. VIII. Ectius ergo illi ut mihi videtur existimant, qui orbem moueri ab orbe, quatenus corpus a cbrpore,putant:verom & hoc suas quoque difficultates habet. primum enim illud in dubio est, utrum ullo modo resistat orbis , qui ab alio
trahitur: an non. resistere enim debere videtur: quoniam nullum est corpus, quod vim retinentiamque no faciat, quum in contrarium illi parti trahitur,in quam per naturam inclinat.videtur aute planetae omnes in ortum per se eniti. quare& primo orbi resistere, a quo in occasum retrahuntur. at si resistat, quomodo fit ut non laboret qui trahit, dc non retardetur a resistente'Praeterea & illud simul quaerendum est,quisnam motus si ille,quo orbis orbem ducit, tractio ne,an impulsio,an vectio, an aliud.Ad priorem igitur dis- ficultatem passim dici consueuit non resistere tractum orbem, nec contrarios esse planetarum motus cum primo : quoniam non super eisdem polis fiant, nec per eandem lineam,sed per obibquam
137쪽
quam . qualis est e d cum a b. contrarii autem forent , si per eandem lineam uterque fieret ut per a b. sed certe hi neque dimcultatem evadunt : neque reche illud dicunt, contrarios 'sore motus si super eadem linea fierent, non evadunt quide difficultatem, quia obliquus Omnis motus partim longitudinis , partim latitudinis paris
ceps est,signum cuius illud est, quod si Sol aut alius planeta nihil a superioribus impediretur, utique simul & in oriente,& septentrionem , vel me rediem versus moue- . Tentur. nunc autem motus in longitudinem simpliciter non operatur,raptus a primo continente in occidentem ,sed solum eum qui in latus fit,qusque cum alio stat. si igitur contrari, essent planetarum motus cuprsino, si utrique per eandem lineam sorent,ita profecto & contrarij sunt, quum per obliquam aguntur. nam quamquam non opponatur obliquus modus quatenus in latus fit, at opponitur tamen quatenus, δc in longum serri nititur. demonstrant autem hoc grauia,& leuia. quorim haec si deorsit illa sursum trahantur,siue per rectam, siue per obliquam lineam,semper trahenti resistunt, quapropter difficultatem non euitant. Sol enim etsi non vim
patitur a mota 'primi, qui in latus sese mouet, pati tamen videtur, qui in longitudine impedis
138쪽
tur. nec impeditur solum sed prorsus eum amittit motum, nam simpliciter Sol in orie iuem motu proprio non sertur,sed solum secundum quid, ut statim declarabitur. Nos autem dicimus motus orbium qualescu-que sint, siue in idem , siue in opposita, sue per eandem lincam , siue per obliquam , nullam v quam contrarietatem inter se habere, nullam re sistentia facere qui trahuntur, nihil laborare qui trahunt. superiores item dicimus retroducere alios posse. hos autem nihilominus semper motus proprios essicere, qui nec unqtia ullo pacto, ullo casu tolli,aut impediri possint,ite fiant,qu quam etiam retroducatur aliquis orbis per eandem & rectam lineam ac super eisdem polis. . Quare omnia ut commodius ostedamus, in prismis illud supponamus medium circulum qui per naturam seniet factus est in aliquo moto orbe, ipsum nunquam mutari orbe illo quocunque iubet modo mutato. Vtj fi eius orbis qui est ab ed medius circulus semel per se factus sit a c,
ille quidem numquam 'mutabitur, quamquamoibis ipse diuersim evarietur. si enim polus
d transseratur ubi c, remanebit tamen ide medius circulus a c, qui per . e f agetur. medium autem circuIum voco , quit moto orbe , medius inter polos & maximus o -mnium ac MIocissimus designatiar. causa autem quod
139쪽
C E N T R I C A. 23. quod is nunquam mutetur, idcirco est, quod ea orbis pars per naturam medium describit circulum quae in eo orbe caeteris per se praestantior ac pollentior est, si enim nunc primum moueri aliquis orbis inciperet, utique per naturam pars illa prius motum inchoaret,quae praestantior ac Valentior esset. quare de ab illa medius describeretur circulus. nihil autem resert siue recipiat moueri orbis , sue etiam aeterno tempore dimotus sit,idem enim omnino pro natura fit. hac
de causa planetae semper in mediis eirculis loca habent. quoniam stella praestantissima est in toto orbe pars, de ab ea illo producitur circulus, qui
medius ac maximus est. Igitur semel facto petnaturam circulo medio in aliquo orbe, idem ille semper manet , quoniam eam natura semper perstat & partes eaedem semper sunt, quanquam orbis ipse varie commutetur & transferatur. Ex his sequitiar ut quaedam accidant orbibus &aduentitia sint, quaedam vero per se insint. accidunt quidem uniuersi partes oriens , occidens, septentrio, & meridies. quod enim aut in occasum aut in ortum ferantur, per accidens habent,&sorinsecus aduenit. si enim per se inesset certam in partem moueri, mutato quidem orbe de polis eius, mutaretur & medius circulus. si quidem oportet moueri orbem eam in parteria, quae
per se & pro natura indita foret. quod quidem
per alium medium circulum eueniret. ut si orbis a b c d per se haberet moueri ab occasu in ortum per lineam certam, ceu per ςquinos' talem,trans
140쪽
facile. qstoniam quod inter v amni te alium locii est ititeruallum, e log in quo basim nota f. cis,laec ii ii oculo angulιlin, ii parum tu, propter quod neca noueri apparet, quae valde distant, nisi loca multi intctst iiij compara iacrimus, quam ob r m A- planen longissime a trubis sitam anima ducit cre. Esse prae erea remotis ra non erratia lydri a alio etiamnum indicio depreliendtrs , quod ea scili-
acer micarent, Plane ae autem n Gn. treinulus quidem enim est ullus, quod micare dicimus. neque cnim ipta tremunt stellae, sed visus, quod tum fit, cum in magna distantia eundem locum tenere visu volumus, laborat enim quae sentit pars. Adllaec autem planetae saepe visi sunt aliquas non errantium stellarum occultare. Propter laaec itritur supremam omnium Aplanen constituere. Porro& planetas quoque cum inter se comparallent, viderunt idc illos tro aequaliter in oc a sum verti. sed Saturnum Ocyus circuserri, mox Iouem, mox Mἀrtem, tardissimam verb ommum Lunam. Solem vero, Venere, & Mercurium, inter se quideaequaliter. at Luna tamen citius, tribus vel o reliqu:s tardius. Saturnu ergo supra alios cognoue runt elle consimili ratione , qua & A planen cognouerant.viderut enim quanquam citius ille inoccatum c qnuerteretur, tardissimum tamen eo in
motu videri, qui & si no micabat, propius tameerat, ut micaret quam reliqui. sub Saturno Ioue in collocauere eisdem de causis. stub Ioue Martem: Lunam vctb omnium imam constituere, tum, quod tardissima in occasu acta, velocis sina ta- , men in eo motu videbatur, tu quod ab ea plane