장음표시 사용
151쪽
C E N T R I C A. 23. quod is nunquam mutetur, idcirco est, quod ea orbis pars per naturam medium describit circulum quae in eo orbe caeteris per se praestantior ac pollentior est, si enim nunc primum moueri, aliquis orbis inciperet, utique per naturam pars illa prius motum inchoaret, quae praestantior ac valentior esset. quare & ab illa medius describeretur circulus. nihil autem resert siue recipiat moueri orbis , sue etiam aeterno tempore dimotus sit,idem enim omnino pro natura fit. hac
de causa planetae semper in mediis eirculis loca habent. quoniam stella praestantissima est in toto orbe pars, de ab ea illo producitur circulus, qui
medius ac maximus est. Igitur semel facto per naturam circulo medio in aliquo orbe, idem ille semper manet , quoniam eam natura semper perstat & partes eaedem semper sunt, quanquam orbis ipse varie commutetur & transseratur. Ex his sequitur ut quaedam accidant orbibus &aduentitia sint, quaedam verb per se in sint. accidunt quide' uniuersi partes oriens , occidens, septentrio, & meridies. quod enim aut in occasum aut in ortum ferantur, per accidens habent,&forinsecus aduenit. si enim per se inesset certam in partem moueri, mutato quidem orbe &polis eius, mutaretur & medius circulus. si quidem oportet moueri Orbem eam in partem, quae
per se & pro natura indita foret. quod quidem per alium medium circulum eueniret. ut si orbis a b c d per se haberet moueri ab occasu in ortum per lineam certam, ceu per ςquinoctialem,translato quidem polo ubi e, mutaretur & medius
152쪽
circulus qui prius fuit, ut a c, fieret q. alius nouus, qui per aequinoctialem proicia deretur. hoc autem quum fieri nullo pacto possit, ut inrutetur medius circulus pro natura semel factus, mu- tcntur autem Olbcs ipsi diueis mode, & poli eorum , nccesse est uniuersi partes omnes accidere' orbibus, acque eos hanc magis quam illam per se respicere, soci indifferentes ipsos per sese existere, quocunque Verta iri ur,quod cum in planetis alijstum in luna videre manifestissimum licet. nam
quamquam qui Draco in ea vocatur, perpetuo quodammodo vaticitar,& n c caput in uno signo habeat, rati ac in alio: ipse tamen Lunae orbis per eundem semper medium circulum circum- uertitur: ut accidit modo in hanc , modo in illam partem agi. Idem & in planetis reliquis euenit: ac in primo etiamnum orbe contingeret, si
si pra haberet aliquid, quod dimouere ipsum des tu posset, nihil autem quum supra habeat,a quo
i dimoueatur, ut pote primus , inde obtinet ut v-
nam tu partem feratur semper.tametsi Aristoteli videtur finem quendam habere hoc in natura. φ' iii uersi igitur partes quum aduentitiae sint orbibus,arque illis accidant,tum id solum per se ines- se ijs videtur,ut per medium circulum suum cerro partium ordine conuertantur. sicut enim quaedam partes per naturam medium citculum faciunt , ita & quaedam certum ordinem in mota praebent, ut ab hac de in hanc solum fiat:at hoc unum per se e& ut aiunt essentiale est, reliqua Omnia accidunt: siue enim in ortum siue in occasum venatur orbis, siue dextra,siue sinistra indise ii serens
153쪽
serens ipse est, S natus verti in omnia, dum suo sese & per ita turam indito motu agitet. si qua segitur oppositio inter orbes versatur, in eo certe - est, quod per accidens diximus , hoc est circa v- niueisi partes,in quibus & tardari, & sisti,& retroduci, S: citari orbes, unus ab alio potuere. veru contrarietas, & vis dici haec non potest: si lubdem violentia tum solum fit, quum quid contra naturam propriam torquetur. in eo autem quod per se diximus, nulla vis, nulla contrarietas accidit: quoniam in eo nihil pati orbes possunt, non tardari, non citari, non sisti, non retroduci ad summum nihil impediri ullo facto: quando motus ille, qui per se inest ac proprius orbibus, idosemper manet, & eodem modo fit semper, quo
cunque in uniuerso per accidens orbis vertatur. qua de causa, nec laborat qui trahit, nec resistit qui trahitur, quoniam in contrarium no nititur, quum ad uniuersum non in unani magis quam
in aliam partem inclinet. Dubitabit autem fortasse aliquis in ijs orbibus , qui retroducuntur, praesertim s qui per eandem lineam retroaga tur quo modo fieri possit,ut retro aliquis orbis
ducatur,proprium tamen ipse motum conficiat, primum enim mutari videtur 'non solum quod
per accidens est, partes scilicet uniuersi, sed & id quod per se dictum est, ordo scilicet partium inmcdio circulo. quae enim praecedebat prius, nunc sequitur,& e contrario.Praeterea & qui retroducitur orbis, Prorsus proprio motu priuari videtur: non enim cognoscitur motus vllus nisi perfixum aliquid in uniuerso, ad quod vel accedit,
154쪽
1s HOMO . vel recedit, si quid moueri debet. at retroductus orbis ad nullum fixum in uniuerso accedit, vel recedit per motum proprium, sed per raptum solum. Porto nec moueri is orbis dicitur, qui non
circa centrum conuertitur: at retroductus circa centrum non vertitur alio minu quam raptu, per
se igitur non videtur ullo pacto moueri. Distinguendum ergo est de eo, quod moueri dicitur & quiescere.cst enim de per se moueri,& per accidens : similiter & per se quiescere,& per accidens. per se ita mouetur, quod ratione sui partes commutat in eo, quod coextenditur sibi: quiescit autem per se, quod ratione sui partes no- mutat in eo quod coextenditur sibi. per accidens autem mouetur, quod partes mutat in niuerso& in communi loco, verum non ratione sui,sed ratione coextenti. per accidens vero quiescit, quod per se motum in loco proprio, partes in loco communi & in uniuerso non mutat, non autem ratione sui, sed alterius, in quo est. Per se
igitur in opposita moueri impossibile : &per se moueri & quiescere impossibile. similiter & per
accides in opposita mouerit aut moueri &quiescere impossibile. per se autem moueri in unam partem per accidens in aliat . aut per se moueri, per accidens quiescere non impolubile similiter per se quiescere, per accidens moueri non impossibile. Qui igitur aduerso amne tantum in naui currit, quantum amnis contraseri,& moue tur,& quiescit. sed non secundum idem: mouetur quidem per se in naui ceu in proprio loco, ' quiescit autem per accidens '. in uniuerso enim
155쪽
quiescit, δc non ratione sui, sed nauis, & amnis a qui contra ferunt. Idem si inmus Garrat , quam nauis contrauehax, in opposita quidem mouebitur,laon autem secundum idem, sed per se in occidentem in loco proprio , in orientem Vero per accidens, in uniuerso, quo nauis ducit. Idem &de orbibus dicendum est : nam Saturnus qui dem,& Sol de orientem versus mouetur, & Ver sus occidentem, sed per se iti' orientem , signato II. certo puncto in loco, in quo est, ut in Aplane, ab eo semper magis & magis orientem versus recedit, per accidens autem in occidentem fertur: si enim ad uniuersum comparetur , & ad communem locum, partes quidem continenter mutabit versus occidentem , Verum non ratione sui, sed alterius an quo est: ex vehente enim orbe S vecto unum totale moxum sit, quod in loco virique communi, & in uniuerse versus ocicidentem transfertur. Idem Saturnus, si per se tantum moueret tir in orientem , quantum per accidens retrotrahitiir in occidentem & moueretur de quiesceret. sed per se quidem moueretur in locoulo, per accidens autem quiesceret in uniuerso. Ad obeundum igitur proprium motum non ne
cesse est in uniuerso moueri per id enim non mensuratur proprius motus fed satis cst per se moueri,& in loco proprio partes mutare, ponet S quod proprius motus & attenditur 3c mensur tur. atq; hoc nec impediri ullo pacto potest, nec
ulla ratione mutari. nam quamquam retroduca-'tur orbis siue per eandem lineam ste per obli- . quam in uniuerso , per se tamen dc ad proprium
156쪽
lqcum comparatus semper eodem modo mouebitur : semper suum atque innatum motum conficiet: qua de causa nulla vis,nulla contrarietas in eiusmodi motu versatur. in ea ver, quod
per accidens diximus, & impediri orbes possune& tardari. dc citari.sed neque in hoc violentia &labor est. lucinia orbis non in unam magis quam in aliam partem inclinat in uniuerso.Si igitur ordo partium mutari videtur in retroducto orbe, hoc certe est in eo,quod per accidens diximus, ratione ad viaiuersum habita non in eo quod per se est. quare & proprius motus nihilo lectus fit ac prius,& eodem partium ordine per se.quamquam retro orbis ducatur. per fixu vero aliquid
in uniuerso, non mensurari non cognosci oportet proprium motum , sed per fixum aliquid in loco proprio, a quo vel ad quod semper recedit vel accedit orbis per se. Idem& semper circa
centium per se conuertitur, quamquam per ac cidens retrorsum circa idem, centrum ducatur. quod satis est ad eum exercendum motum , qui
proprius est. Dupliciter autem quam Sol, & alij
planetae moueri dicantur, & per se in ortum, &per accidens in occasum , si quaerat quis simpliciter quorsum mouetur Sol,in occasum fortas iei , dicendum est: secundum quid autem, in ortum, simpliciter enim est, quod ad uniuersum est. secundum quid vero quod ad locum proprium comparatur, hic tamen, & motus est, de per se motus ac proprius. Quod igitur nulla vis,nulla resistentia ter orbes per se versetur,& quo re troduci orbes possint, at proprios tamen motus, essicere,
157쪽
essicere,& quid sit per se, S quid per accidens in orbium motu , hactenus dictum est. unus quis motus ille sit , quo orbis orbem ducit, expedia- ι
Mα vestio quaedam sit, pra orbis orbem ducit. i
, Issicillimum autem a me semper habitum illud fuit, quis nam motus ille sit, quo v-
num orbem alium secum ducere videmur , utrum tractio an pulsio, an vectio, an aliud quid. ac primum quidem tractio non videtur , quoniam qtiae sele trahunt omnia aut per asperas &inaequales iuperficies trahuntur , aut alligata iac-xa aliquo alia quidem continuitate communi ob vacuum , alia vinculo aliquo , alia spirituali specie, quali ferrum ad Magnetem trahitur. at in coeIo inaequales iuperficies non sunt, sed plani sesimae do laeuissi nice omnes salioqui vacuum intecipsas intercidat neque orbis orbi iuccedit obvacuum. nec vinculo ullo colligati lunt inuiccmis sed nec si iii tu ali specit quod maxime dicen cuvidete tuc θ si enim superior inferiorem ducet et,qubd illi csset alligatus ea specie , utique de inferiores in opposita assti eade in alligatione resisterent, impedirentque trahentes, bc tardarent,
ac retro etiam ducerent , quoniam multi inferiorum velociores, multo iunt: constat autem in inferiores nihil in eo facere, qui supra lunt, ut declaratum iam est. Eisdem de causis neque impulsio videtur esse motus ille mana & ipsa aut petinaequales superficies fit: at mole, qua impellit,
158쪽
32 . H O M O Nos autem propter consuetudinem eorum, quae hic videmus , non planc pol stimus coelestem illam , ac simplicem orbium vcchionem imaginatione comprehendere. Si igitur haec ita se habet, iam tandem illud mam testum esse pote it, cur superiorum orbium motu circumducantur de inferiores, hi vero nihil in superiores e liciant: siue enim motus ille sit vectio quaedam ut par est credere siue fiat ab intelligentia communi, clarum est motu superio ium agi& inferiores , horum' vero motu nihil superiores pati.
. Si duo orbes in idem mouentur,minorem Amper velocius moucri. CAP. X.
haec de illud supponendum est, si duo q=lbes in idem ferantur, minorem ac contentum semper velocius moueri, tum aute maxime quum subalterni fuerint, mox quanto anguli minores, atque scutiores extiterint. dico autem sub-
alternos orbes, quorum circuli me dij alter sub altero est, S: poli sub polis. necesse autem est minorem orbem, contentumque velociorem reddi, quam continentem, quoniam in eo Vehitiar.quare omnem in primis velocitatem requirit, quam
habet continens, deinde &suam ipse ac propria superaddit, non aliter quam qui in naui vehitur, si in idem cum naui ipse sese agat, quamquam
tardissime , semper tamen velocius omni puncto feretur, cum quo moueri caepit , tum autem velocissimus fit orbis minor, quum sub- alterni fuerint, quoniam sub alterna linea rectae similis est, quae omnium est breuissima. & totus
159쪽
motus in rectu fit, quu ivero sub alterni no sunt, sed sessi inter lecant, lo tus quidem motus non in rectum cst, sed de inlatus: quae linea similis
est cui uae. in spatium e nim e c citius perueni-
triaguli bς c maius latus est b e, opponitur enim maiori angulo. & similiter trianguli b de maius latus est bd. Non existentibus autem subaltςrnis tanto velocior est morus,. quanto anguli acutiores sunt, quoniani motus subalterno propinquior est, de plus recti habet : ubi ver b anguli maiores sunt, motus magis a subalternatio ire remotior est . , Si duo orbes in opposita seramur, mino em. Iemper impediri. . CAPUT XI. si vero duo orbes in 'ppositas serantur parites, minorem semper impediri necesse est, Maut tardari solum , aut sisti, aut etiam retroduci. causa autem est , quod vcctio in unam partem fert, proprius motus in aliam. si igitur aequales fuὲrΗΗ,vectio,& motus proprius, sisti minorem continget:neque enim in hanc, neque in illam segetur parthm, aequatis potentiis in diuersa mouentibus. at si maior sit vectio, retroducetur minor sisperate vectione: sive r. minor vectio fue-
160쪽
HOMOrit, praeualebit quidem proprius motus , ne aut
sistatur aut retroducatur orbis, ac tardabitur ta- lmen. maxime autem fient haec, quum subalterni lorbes erunt , mox quanto anguli minores atque lacutiores extiterint. Intelligenda autem sunt haec
ratione ad uniuersum habita, quod per accidens inesse orbibus dictum est. sic enim nihil inconuenit & tardari,&sisti,& retroduci etiam orbes, quum nihilominus per se ipsi semper suos in tus efficiant. In natura hyhararum non 'um esse motum in singitudinem,θd-in latitudinem factum. νc Ap. XII. Llud praeterea nobis ponendum est, in natura sphaerarum non solum esse elim motu, qui in' longitudinem agitur,sed & alios quoque, qui in latitudinem. dico autem logitudinem ab oriente in Occidentem vel e contrario:latitudinem veto a Septentrione in Meridiem, vel contra. Principaliisimi aut e motus, qui in ea natura esse possint,tres tantum videntur esse,non plures, nec pauciores , illi scilicet,qui sese inuice secant ad rechos angulos : hi enim soli quemadmodum & axes super qui bus fiui θ determinati ac - G certi sunt,reliqui verb indeterminati dc infiniti sunt: propter quod nec in natura esse per se pose sunt;