장음표시 사용
61쪽
Hipp. lib. Iium homines conspicue et de Nat--eiunturi docente Arist. lib. s. de G. . eri. ner.anim. cap. y. quamquam similis quaedam aflectio in altu visitur, via delicet in plantis. & auibus . Namque plantatum aliae perpetuo non- dis honore virent, aliae definito me. sum curriculo frondes exuunt: item ex auibus quaedam certo tempore sola ab sum, ut pennas deponant. Talis veto aflictus in hominibus caluitium est. Ac 'ilemadmoduin hybe aro tempore plantis euenit; ita hominibus aetate senescente, quae hum
Caluiti; nae vitae quasi hyems est. Una vero mala. .'am hominibus caluitii, quam planias, & auibus praedictae iacturae causa est, videlicet inopia calidi humoris:
hoc enim deficiente inarescinat omnino capillorum radices, solia, pen- . nae; & dissoluta compactione, quam humor & calor congruenter milia, praeliabant, sensim dc euunt. Caluescimus auteda potissimum priori capitis parte: quia in cana cerebrum prominet, quod suo sngore calidum . illum humorem pellit. Unde est etia, . quod homini maxime calvitium a 4idit s quia videlicet amplissim uni&ti mi dissimum proportione μα-.λbrgin habet,ut loco cit. affirmat Ati- . noteles. Addit Macrobius lib. cap. . Io. ideo caluitium ab occipit: o in- ichoari, quia hanc part cm fecit nai ua rariorem: quod ex su turis, quae. in. caluariis conlaiciuntur, platium est:
ut quidquid si posui aut sumes fiatus circa cerebrum fuerit, evanescat me non perplures Meata. Non calcescunt mmnes ca- tamen omnes; sed tant' in magnam Delianti subeuntes inopiam hirmidi caloris, qui capillos retinet, struatque: neq; is defectus quouis tempore contigit.
sed si Missimum aetate iam declinante,& in Pigiditatem labente. Quare qui matur A caluuio insigniuntur , ij ante tempe praedicta moremiis
A Quod ad canitiem attinet, eam Canities
docet Aristoteles lib. de Generi ut Obue anim. capit. gigni ab excrementis talat. putrescente: cum enim calor ob suam imbecillitatem perlatum ad cutem excrementum, unde capilli alantur,
perfecte decoquere non valet, fit inde ut collecimn putrescat.: Albet v ro tunc capillus , quia humiditas miles la ab externo calore obit)na idesectum vertitur in fiatum: is flarus B inter xerreum contentus candido imbuitur colore, ut in carie pari tum, cui canities respondet. Quod autem canities putredo quae tam ac
morbus capillorum sit, illud indicistest; quod qui valetudinis vit: o prae inmature canescunt, , bi iam reualu runt, calore augescente, atque ade excrement una exacte decoquente,
canitiem ea uunt. Qi md in segetibus quoque Cuenit, quae locis humilior .C bus ac prope lacunas,su b magnis αcontinuis pluuijs perpallescunt: via vero calor exsiccauit humidum illud
superfluens, tuc propriam resinui it viriditatem.
Quorundam tamen opinio suiae, Alia set canos ex ariditate proueti re: si use tentia.dem & ossa albuicunt excocto hi na ore de lapides excocti alientein iocalcem soluuntur: & cera solis a mota seruori candelait, defaecatis a D illa humoribus; & terra aestiui se siccata solibus 2bicat. Haec tamen sententia non probatur Aristoteli
Ioco citat. eamque resellit eo arg naento, quod experientia constat. i capillos opertos citius canescere', cum tamen operti minus siccentur. Itaque ei si nonnulla corpora exusta
humiditate albescant; in capillis i
men alia ratio est. a Dilationes emarum
quae circa paulo ante dicta exci- 'labri. rari stilemat. Primum sit: Cur tenessi 'pueri aetatis ingressu plabri sunt' a
62쪽
D t, nullum 'linc eius meatus in Acute est , nec siliginosum excr
a Cur calidae aquae Opinum faciunt candidum , frigida ni Miti λRes'. ciuidae plus aeris ita se
cohibent: aer autem pellucens can
3 Cur calvescimus magis a *ncia
Dite; canescimus magis a temporiia DusλResp. Quia regio illa admodum B sicca est, haec praehumidae a siccitate vero defluuium, ab humore canities est. 4 Cur inter omnes animantes h mo maxime canescit ρ Res p. Quia ceteris magna ex parte Pili quotannis decidunt, ut equo &bouia aliis eis iwn decidan libreuis tamen con
tingit vita, ut oui a quibus proinde longo decursu aet iis in senio canities non aduenit. Homines autem & clongam drgunt vatam, de deciduum capillum non habents. Si senibus abundantia humoris capillos in canitiem tingit,cur sene- eius sicca perhibetur ρ Resp. Quia sicca dicitur, hoc emesii tuta humido innator cum alioqui humido ascia titio & peregrino abundet. Cur capilli deiecti tardius quam cui canescunt Resp. Quia casa,
ti putredine est;ssanas autem p tred neni Drohibet, de operimet
7 . Quid causae Disse putandum mi ius
erit, ciar qui dis metu mortis unius noctis spanoetis spacto 'totus iocamm . sic enim accidi sienarrat Maliger exer Ucanui cit a ii. Cud. Hi iam, inquisinoa
H euatis em Francisco Gonora Mant principe. Is emsuum suo Gum coniuratiovis, cum in turra porta ad quassionem aut supplicium serua i iussisset, nuneiatum ess man; ι tum repente e. num factum. d quasi prodigiumseri principis animum, quo ei prop/ereas venia O vita fecit o
riam. Res p. Subita illa canities orta videtur ex retractione caloris,quam metiis vehementia induxit: sieoti &m his qui senescunt, canities ex iis fectu caloris prouenit. admodum superius explicatum. 8 Cur in equo prae aliis brutis ania mantibus canities apparet Res p. Quia equus , ut aisrmat Aristoteles
s .de Gener. anim. cap. . os, quo cerebrum continetur,tenuius pro magnitudine, suam cetera bruta ania malia,Obtipet: quo fit, ut facile humor cliuitat, & per aetatem calor deficiat svnde canities oritur. I
63쪽
Lacuit libr. de vita& morte, Se de longitudine ac brebitate vitae , addisciplinaec moditatem , distinctionemque sinter se distinguete eo modo. qui progressu patebit. Ea via vita omesamur, sic eam definiit Aristoteles in lib. de Respiratione: Vita inper
mansis anima vere atricis eum calore.
Ad cuius desiit itionis intelli etiam aduerte in primis, non definiri &explicari in ea vitam in toto ambitu, sed eam tantum, quae corporibus nuenit: cum alioqui etiam substat ijs separatis vitae notio proprie co- ueniat. Licet vero multi sint corporum viventium gradus, nempe intelligens,sentiens; loco mouens, vegetans: Aristoteles tamen per hunc postremum gradum vitam disiuiis, quia nullum sit corpus vita praeditum,quod eo careat. Quo fit, ut prae- dicta definitio communem omnium viventium vitam comprehendat. Secundo aduerte, vitam rerum corpore constantium tripliciter accipi : uno modo pro anima ipsa, quae vitalium functionum origo & fons eis; diciturque vita essentialis, utpote essentiam rei viventis partiatim constituens: sicque in lib. de motu cordis , definitur vita principium a-M UAE m . Secundo, pro ciuiei . tia animae in corpore. uid, pro ipsis vitae functionibus; ut pro nutritione,accretione, sensione: quo P
eto vita a D. Betnardo in lib. de Ubero arbitrio & gratia, dicitur
ta in praedicta definitione non sumi tur primo modo, ut constat: quis enim dicat animam esse permansi nem sin ipsius iii corpore λ Potest autem vel secundo, vel tertio modo accipi . Si secundo. erit dcfinistionis sensus formalis: si tertio,causalis: ac si diceremus,vitam siue op ratione vitalem esse permansionem, hoc est,proficisci ex permasione v getatricis animae in corpore, quod ab ea in sermatur. Porro autem licet vita ab' priamaru qualitatum, caloris, frigoris, humoris, & siccitatis permixtione neutiquam possit cossiere; riculi riter tamen in calore sita esse perh betur: te ite Arist.in lib. de Longit. Se
breu. vitae&in probi. feci. 14.q ιυ. quia anima tadiis corpus informat, quamdiu .in Eo vitae munia obire po
test:pr cipuus vero adinini lier vita lium functionum est calor. Quonavero huiusce caloris pabulum humiditas eli,dicitur vita tum ab Aristot. locis cit. tum ab at iis Philosophis incalliso& lium ido coiis illere: hoc est. a calore & humiditate iii corpore coalitis,per se ac potissimum dependere. od tamen Lon de quouis
64쪽
olore, etiam peregrino & scit itio, intelligi is ebe sed de interno.& pro
cuius a. mein bra natura Se con imone per totum corpus diffuso. Esse vero hunc caloren primaraum vitae instrumentum, inde contia : quia eius praesentia& tempera Done fouentur artus, &incolum talem seruant, ac suo munere probe fungantur a eiusdem abscesssa torpent, lacentq. exanimes. Erat autem calor hic vivificus litim do, q rosultentetur. Sed enim cium diuersa sint humidorum genera, videlicet quoddam aqueum, aliud aereum,idque pingue, oleagineum: non quos iis humido gaudet praelictiis calor. Namque in aqueo,
ru ri tenax, conseitim interit; aereo vero& pingui nutritur,fbueturque, nota secus ac flamma oleo.
Frigus non raucurrere per se ad act.
. Varri autem solet, num calor ita
tae actionis exequatur, ut ad' eas non concurrat etiam frigus per se, sed ex accidente, hoc est, quatenus calorem mod ficat, eius . Prima opi vim attera merat a Sunt qui putent,n O. aliquas este actiones, ad quas perse&ex usu naturae frigus , si moderatum sit, concurrat: quemadmodum& nonnullae sunt, quas calor, nisi
congruam temperationem habeat, Iaedere consueuit. S. iadetur autem
haec pars ex eo . quia cibi appetitio mouetur iuuaturq. frigore: i ii de elienim,quodappalsu atrae bilis in ii machum famem sentimus. Cuin igitur fames sit appetitio animalis, non videtur negandam, ius ari illain persea frigore animam iuni, atque adeo vitae sun tiones. Videturq. adat: Pulari huic sententiae Atiliot. Iib i. dei Gener.anim cap. ubi docet, Drui nsimilarium partium tum 4 frigore, tum a calore esse: de alia membra frigido, alia calido coagmentari ac6- crescere: subditque, generation. mcaraia ex languine qu*m venae exi . Par. Nat.
dant, Se frigore consistere Contraria tamen seia tentia verisimiliores laam tuetur Galenus
de caus Sympl. c. I. Aliscenna n. I.
primi do 2 6. cap s. Vallesius lib. s.
Contr. M ed. de Phil .cap. I i. Thomasa vera ad cap.62. lib artis Med. asserentes , frigus non nisi posteriori modo concurrere. Qiod ex eo confirmat : quia nulla est vitalis actio, cui frigus non per se ad uersetur di- quidem cum nimium Gescit , omisnem operationem aut laedit, aut ectoto impedit: namq; membra stup facit,3 paralysin inducit, proindeq. sensum & moium ad inrt: quod tamen calor non Ussicit. Hinc est,quod ad munia viventium obeunda ex a cidente duntaxat frigus concurrit ;propterea quhd oportet calorem temperatum esse, quam temperati
nem admixtio stigotis praeliat: ita ut si absq. frigore moderatus calor dari posset, nulla omnino esset frigoris necessitas. Nec obstat.quod etiam nim una auctus calor actiones corrumpit. Id enim per se frigori convcnit, calori autem per accidens. Culus rei indicium est,quod ubi primum i n aliqua parte corporis frigus coepit augeri, confestim incipit in ea minui periectio in operando: quod tarneacies cente calore non ita accidit. Igitur argumentis in contrariam partem idductis respondendum est: famem non induci per se a frigore atraebit: s; sed quatenus vi frigoris partes corrugantur & stringunt ii r ;ynde sequitur appetitio cibi, cuius ingressu corrugatio illa & strictio
cessat, ut alibi fastus dicetur. Aristoteles autem locis adductis tantum iamodo asserit, frigus ad ortum partium similia ruin, atq; ad generatio.
nem carnis requiri: non tamen do cet requiri Per ic.
quibus ea sis artiuar, o G o sis genera t
ANteq: iam cetera ad vitam moristum I. in clautia persequam lm,
quae pro batur. Solu. a T. aduersariae partiS.
65쪽
tradenda est Mortis definitio : quae Aiam facile ex dictis colitigi poterat,
videlicet: Mors ess absentia disce sue anima a cortore,ob daefectum innati ea- loris. Quae desinitio ut planius intelligatur,aduertenduna eli, separationetia animae a corpore non ita accipiendam, quasi oporteat, ut animal mortuum dicatur, animam realiter a
corpore secundu n silum abiungi: sat enim est, si dclinat esse in corpore informative, hoc elt, si iam non Billud vivificet,dissoluto actualis coniunctionis nexu. Nam animae brutorum animantium , cum i)s intereuntibus exit inguantur . nulli bi poli
mortem sunt: animus veto humanus,licet in ipso interi us momento a cor eore, quod tempore antecedente informabat, secundi ina locum situ. ue abiuncta non sit, separata tamen icitur, quoniam dis luto mutus v-nionis vinculo , non iam corpus Cctuat, aut vivificat. Adduntur in dc sititione illae paraticulae, propter defectum caloris quia cii n contrariorum contrariae causae sint: docente Atistotele s. Polit.c. 8. quemadmodum vitae causa est calor ii tellige una cum humore, quo passcitur ita mortis causa est sti-gus , seu quod eodem recidit, innatica lotis desectus. Unde& a Galeno lib. 2. de teinperam. cap. i. definitur D
mors eisinctia caloris uatur. las. Et
quia cor natiui caloris fons est, ut progressu explicabitur , solet etiam nonnunquam mors definiri frigidi
Ex propositis definitionibus colligi possunt mortis causae. Sunt enim excedens frigus,& siccitas: imo& humiditas superabundans,quq calorem sutacat a de nimia vis caloris extranei, quae non humidum solum. Emo lo absumit, sed ipsum etiam calorem innatum resoluta subitantia dissipat.
Mortis autem genera, si euentus fortuiti spectentur , innumerabilia sunt.Si autem causae per se expendatur, defitiit O numero coiinentur. Ἀ- uiditur emo mors ab Aristotele lib.
de morte&xira , in violanimici
naturalem. Violenta est, quae a contrario fit: naturalis, quae ex caloris marcore proueia it. Quia velo natiuum calorem, ut supra attigimus, safrigus,quam calor extraneus,& humor interimunt, tripliciter violenta mors accidit: nempe vel ob nimiam frigiditatem, aut extraneu calorem quae calorem natiuum extin uunt, vel ob immod: cam humiditatem quae eundem praefocat. Natu talis autem mors contingit, ob caloris paulatim flaccescentis defectum. Nam cum calor agat in humidum, ipsumque resolliat ac dissipet, oportet calore ipsi in pariter imminui. manereque terrestres pamtes frigore , &siccitate concretas: proindeque deficiente humido calorem extingui , & mortem subsequi: quae in plantis vocatur ariditas, in animalibus senectus. Se mors. Quia tamen omnis corruptio, uteit communis Philosophantium d ctrina, a contrario fit, etiam ea viventium mors, quae naturalis dicitur , quandoquidem corruptio qumdam est, reuera a contrario fiet: dicitur tamen non fieri a contrario, ut violenta, quia quasi sponte natui aeaccidit: quatelius non aduenit ab externo contrario, magna & aperta vi oppugnante. In quam sententiam le
ge, si placet, quae scripsimus ad fide
libror. de Coelo, stet. q. nostrorum probi. quaest. I. m 6' figura eo dii, quod vita fons
CAPUT I v. QVoniam superius de vita disier
uimus I proximum est, ut ipsum inquiramus vitae se te, qui cor este perhibetur. Sed prius de cordis situ, de figura agendu erit. Aristoteles 3. de Part. ant m. capitiq.& i. de Hist. anim. capit. II. docet, cor ceteris animantibus in medio peetore esse; homini autem paululum vergere ad sinistram: redditque eius re causam , quia homo inter omnia
66쪽
omnia animalia laeuam partem fri-Α pius totest , quoiam disssem ahima regidiore habet. Quare necessum fuit, ut ei subueniretur inclinatione coridis, quod calidissim una est. Eandem sententiam amplexus fuit Plinius li.
I I. Natur.hiltic.37. Fernelius in lib. de Part. humani corp. c. 7.& Atricenna ii. tertii. i. additque oportuisse cor
cedere hepati, ne si hepatis & cordis
calor eodem conspirarent, dextrum latus plus nimio recalesceret. Idemd moueatur. amptio ictribba Deriora corporis pactat parre extrema in aeutumst eostigιρ, exitpre peia in mucron in Hases etiam is , Triplex sirem: ma imum in dextro latere, mini- 4.' cord s. mum insivis o, medium magnitudine
in os ict iam, deaeserim H s smilii scripsit Plinius lib. I i. Na .hist. c. 37.
Cor, inquit, animalibus ceteris in m diopectore ely hominis ran um inha uia confirmat pulsatio cordis,quae infla B uampa statur binam mure ne intri
laeua papillam deprehenditur: quod
certe argumento est, illuc cordis su stantiam pro pedere. Galenus tamenti. 6. de Usu pari. c. 7.aljque nonnulli assi ant,cor in medio thoracis sinu secunduin omnes dimensiones ad aequilibrium sedein habere: idque anatomicae artis obseruatione comperitum esse inquiunt. Quod si ita eit, da da venia erit Aristoteli,quia non-
et ira causim ct o ument. μιma mi ellia intra se animo es finguini prcset, uos et v, ct in magnis animalibus triplici,in vulta non gemino.
Galenus li. 6 de Vlu part .c. 7. do- dum eius aetate membrorum disis C cet,cor,ei si rotundam habeat cili 2 h
Qi a obre Porro cur natura pallem dextram pars dex- potissimum in homine calidiorem
tra in ho- fecerit, causa fuit, ut motum conrna mine cali- dius, atque cxpeditius admini lira-d: Or. ret: oportet enim in motu alteram partem, videlicet laeuam,quasi qui icere, ut ea membrotu aqitatio quodammodo Risulciatur;alteram vero, hoc est dextram. motum ipsum acti-ue exseqT: proindeque necesse est, hanc , beriori caloris copia affluere;
qitandoquide calor, ut diximus, primarium instrumetrium est omnium vitalium actionia ad corpus atlmen-- tiu Plus vero eget homo calore dextri lateris qua cetera animalia: quia homo ad plura munia, utpote ad artes omnes exercendas, ad pingendia, scribendum, texendum,aliaq. id genus,dcxters motionem adhibet: reliqua animalia solum sei e progressio. nis motum obeunt; proindeque non tam conspicuam caloris imparitatem exigunt.
Cctilis fi- Quod ad cordis figuram S con
gu. a. positionein attinet. ita de ea scripsit Aristoteles lib. I . de Hul. an m. c. II.
sed ab ampla & otb culati superi a
basi,qi Od caput eius vocata exmbu, inde paulatim grocilescere , ac ima Parte in angulium acutum q. desua re: quo loco iiiiiit modi figitis causas inquit Porrores autem videntur eis quia figura rotunda,'us nobilissina habetur, decet nobilis limum membrum Item, quia rotund: ras iuuat adi capacitatem, quae cordi ad recipiendum sanguinem,spiritusque forma dos necessaria est. Angularis autem Cordis figura, quae in tu tb: nato cordis mu- mucro. crone cernitur. iaci t ad c Ococtionem quia calor cuspidis angustijs prestus maiorem habet acri montam. Circa id tame quod ex Aristotele De cordis decordis ventricii Is paulo ante re- vel ciculis. tulimus,lam Galenus, qiam ah r centiores Medici , anatomicis o seritationibus innini, non triplicem ut Aristoteles , sed geminum tantum in nollio corde ventriculum agitoscunt: ad laeuain unum, ad de
Iram alterum. Aiuntque contra Aristotelem I de Pari. anim. capιt. . siis iii liriim velitriculum multo csse
praellantiorcm dextro. Quod proba iit,quia sinister vetriculus eii css- cura spuit una vitalium, siquidem ul-
67쪽
to purior, defaecatior, & calidior in
eo sanguis deprehenditur: unde &illum natura, ut vi tae magis neccssarium, duplici membrana contexit. Facit etiam pro hac senientia , quod ij, qui venena hau serunt, multo maiorem noxam in laeuo sinu experti sunt . Continetur autem in dextio ventriculo sanguis , quem cor ad
pulmonem, ut ei singulari & quasi
regia munificentia in nutrimentum cedat,transmittiis rependens videli- Bcet ei mutuam gratiam pro spiritu, quem ab ipso recipi t: v t Galenus lib. 6.de Usu pari. I O.annotauit.
mus, in calido Si humido co-siliit, humidum vero a call- eo continenter absumitur, non allia xer quam a flamma oleum ; prouidit Quo pa- natura, quo pacto tam calidi, quam ctis instau humidi, dispendia resarciri posient: te iur hu- alioqui brcu:ssimo tempore animadum. lium vita extingueretur. Igitur ad rest urandum humidum instituit alimenti haustum,cibique in viventis substanti. in conuersio item : luc - Ddit enim loco humidi primigeni j,
3 quod radicate vocant, humidum ali metititium: ut in a.de ortu& Inter. cxpon mus. Quo mo- Ad calorem vero serv. dum refido rcfic a. ciendumque,oportuit, ut Aristoteles Mir calor. 3. de Part. anim. cap 7. ia Galenus in lib. de Format. foetus aiunt, locum in animali esse aliquem veluti focum,qui naturae somites. & primo dia ignis, natiui contineret Iouerelinque; decundem tutum es la , veluti arcem corporis totius . His autem locus cor elt : habet enim cor insiturana natura calor m. culus Opera
qualidam sanguinis portionem sibi
a iecore trans in si in exactius d coquit , de in vitales spiritu, ait Luat ; quorum vehiculo in omnes
Pmca wrporis quasi iubsidio calo.
rem muti t, quo membra omnia su-uantur acta uentur, vitaeque munia exercent. Ideoque Aristoteles lib. .de Gener.anim. c s. spiritum comparat artium initiumentis, per quae artificiosa opera conficiuntur. Quin& ipsum hepar ad elaborandum sanguinem, insuetis a corde caloris adminiculo non parum iuuatur. EM , demque communi beneficentia si uiatur cerebrum : quandoquid cin acorde recipit spiritus vitales, quorum .praeientia innatam stagi datatem remittit, Sc ad animales sunctiones obeundas ido trium rediliatur : videlicet quemadmodum lintura, cum ceracrei teri est ria corpora Solis luce calidiora reddenda es se , quam suopte ingenio sint, minus caloris stirpium ti animantium generi attribuit, quam ad eorum vitam & propagationum requireb
tur sui ex natiuo& alci titio calore, quantum eis sat esset, comparat tur: sic animantium corporibus tanto minus natiui caloris indidit, qu tum aifluxu cordis communicandum eis erat. Ex victis patet , quamobrem cor sons vitae dicatur, , idelicet quia abeo,ut a sonte, vi tales ope rationes di manant . Vnde secuti dum placita Aristotel f a.de G. uer. animal. ca. q. corprilia O vivit, polircino interit , quasi viii de ammae primordium. 'P. aeterea. docente eodem Amitotcle A- lib. I. de Part. anim. cap. 4.&lib. 4. P io eiusdem operisca. 2.&Plinii Otaxii. Probat. Nat. iiii. cap. 37 cor solum visceruin, quλι. ivq. atq; Omnino partium corporis, nulli in graue umum aut noxam patitur: quia videlicet laetum n init in Illico affert. enim, inqui t Atilior lcs, ρυncipium corrumpituν .nι ιι eu , E quod in ep/ndenti Here si Mxititim sit. Nun an veto noxam cor pati,argumento est, vita hos ius cor ita affectum non inueniatur,ut in coreris visceribus cernitur. Ren Settim saepenumero calculis, de panis, S papulis referti inueniuntur: ilcmque iccur de pulmo, ac potist inu li Aduerte tamen .diciu hoc Atilio telis non valuci i pro vero accipi .
68쪽
Eum,sed ordinarie, & utplurimuin, ut enim cetera omittamus exempla, conitat inuentam aliquando fuisse ceruam, quae sagittae aculeum ex longo tempore cordi infixum gerebat. Lege Galenum lib. de Loc. astuti cap. I. & Antonium Beneuentum rutum l. Admir.cap.8l. 83. &animi pereurbation es, a cor nda, interdum noxam cor' : moriems asserant.
Non erit ab instituto alienum,
paucis explicare, quonam iis . do animi assictus seu perturbationes, ut ira, timor, gaudiunt, aliaque huiusnaodi ; quae in corde sedem ha --. . bent. vitae no aut, ac iionnunquam . mortem ast rant. Aduerteiadum au.
tem prius erit , in hisce astectibus duo spectari posse: male,re mate male riale . Formale est in ira , verbigra di materia tia,appetitus vindictae: materiale est
te in asse ea commotio siue ali cratio, quae ta-etibus. lcm appetitioncm comitatur: namus, mi ad iram conc i tan tur, incaleuit fovetque sanguis c rca cor. Non disquirimus ergo in praesenti, quam noxam inuehant corpori astectus
animi, quo ad formalem suam rationem spectati ; sed secundum id, iquod in eis materiae modum obtinet : sic enim duntaxat corpus tm- mutare. & a natiuo uatu dimouere queunt.
Animi aD Statuendum in primis est, animi sectus qua ; 'ectus, si vehςmentes sint, & extra
ratione modum prodeuntes,interdum ino corpori bos ac mortem inferres quod, ut sum- noceant. Diatim dicamus, prs stant nimia coim tractione . aut effusione spirituum tablina. Calor enim spiritibus in ens , cum nimium contrahitur,
multa fuligine obrutus suffocatur, idemque nimium sparsus ei fluit escit. Ut vero de aliquot ex hisce in diibus nim nihil dicamus, in primi
ira, quia motus est, quo ad repetet dam vindictam cis ramur, calorem
Anas 'rporis partes euocat: quo fit, ut irati vehementius incal nt: cumque biliosum humorem concitent,& is in fila leuitate in cerebrum euadat, accidit nonnunqllam , ut irati rationis usu priuentur, fiantque inopes consili 3. Feriant tamen , neminem unquam ex irae affectuo lasse mortem. ITimor, ut est suga in pendentis mali, ira spiritus & ι-guinetia suis in gam capessere, & ad in teriora veluti a 3rcein recipi cogit. Quo receptu& quasi repercuitu uritur aliquando&exstinguitur nativus calor, ac su-hii amor, sequitur. Idem erae fiat a l iquando. Uerecundia,qii Elpecies quaedam timoris est, quo iactura in existimationis,ob turpe factum aut dictum, formidamus: Sic Diodorus quidam Dialecticae professor . quia lusoriam quaesti nem ab Stilbone sibi propositam ui Dsoluere non potuit, dolore pudor
que exanima us cessit e vita: vi 7.
Natalitu .cap. 3 testatur Plinius. Simile quid Homero accidit. Nam cum De morte in Io insula ad litius sedens piscat Homeri. reS rogasset, nulla quid haberent λ illiveto noc aenigmate respondissent:
cepιmus, bemus: summi ingenij vir, quod horum dictorum perplexit γ tem expi care nequiret, pudore cor sectus dictar ob:jt. Reserunt Pluta chus, de Herodotus in vita Homeri, Valurius lib 9. cap. II. Tri stitia, quoniam aegritudo est dinimum premens, calorem intus adiugit,membra langore dei jcit, corpus cneruat, & operationes magna ex Darte impedit. Sed quia motus est leti tus, aut mortis caula non eli, aut ad eam non iii si lento gradu ducit.: Tristitia animi q. taedio obi)sse Ari- De ObItustotelein, quod phvsicam rationem, Aristoc. ob quam Euri pus septies die . ac la reciprocat, assequi non valcret; stripsit Iustinus Mirtyr in sua Pataeis nes , Gregorius Naaiana claus in
orat. ι .contra Iulianum. 'lLaetitia siue gaudium, sicuti qum Lege AIe.dam animi iucunditas est . ita dum i ii .pro M. Riodcrationem sciuat, sp:riuas viti q is.
69쪽
Ies fouet, bonani lue corporis habi- Atui meia confirmat et si aut et r. mi uac repetite Uiunctatur,raonnunqtiam ita spiritus laxat , Se confert in dissi. Pat, ut interitum sit bito a fierat. Cuius rei cum non pauca suppetant eae Naautiquitatis, nos pauca tantum reminae in medium asseremiis. Nuncia: acta. prae nimia de,quae ad lacum Thrasimen una Ro- laetitia manis acciderat. altera mater sospiti
mortuae. filio ad ipsam portam faeta obuia nimio gaudio eripirauit; altera Bfalso mortis fili; nuncioni aest ad
sederet, ad primum redeuntis conspectum exanimis concidit et atque ita quas dolor non exstinxerat, laetitria consumpsit. Resertur a Liuioli. 2.d ad 3. a Pl nio lib. .cap. I. a V
lerio Mut. lib 9 cap. i 1. Philippides, Comoediarum s raptor haud igitObilis, cum in poetarum certamine maerer Ipcin vici isti , effuseque gau. . . minem vitta estesimum an mim Reiu cordis Res p. Fietiti viri id pi
ne videtur, dea vetitate alienu: cum neque anatomicae Obseruationis experientia, nec physica ratione, nec idonea philosophantium auctori incomprobetur.
S cci riim tant*est corde excellentius , quanto sentire & mou repraestat vitae, id est, perlaete vi u re,qμ-m simpliciter vivere cunde &sols cembri iunctiones principes vocanti ir) cur Aristoteles 1. de Pare. anim. ob. 7. putat cerebrum gratia cordis duia taxat enormatum s nec liud ei ni unus defert, quam Orig. Decor Resp. Aristotelassianimum in hac re ius cordi tribuit, S: in eo non soluin agemus ex vitalium, sed etiam naturalium ani- professonialiumque iunctionum; non rem In I. de Ortum&commune tantum, sed etiam Iu&int proximum principium constituit. ritu. deret, prae tacitiae magnitu ae re- C Quare nihil nurum, si cor cerebro pente morulus est. Diagoras Rhodius, cum tres fit: adolescentes, unum pugilem, alterum pancrati siem , tertium luctatorem, eodem Olympia die simul coronatos victis ret,& eum tres adolescentes amplexi coronis suis in caput patris impo. stis oscularentur, simulque gratulabundus populus fiores undique in eum iaceret , tanti impotens uaudii spectante populo animam e ruit. Proditum a Gellio 3. Noct. Attici lib. cap. II. Einclis problen: - , ad cor se
T Vnc aliquot problemata,ad idis, de quo sit pra egimus, icor
siderationem pertinentia enodabimus Primum sit: Estne verisimile id,
quod ab Aegyptiis traditum scripsit
Censorinus, inlib de Natali die R man.&Plimus lib. II. Natur. Hist. c. 3 7. videlicet augere cor perfngimios annos i n homine,ac binas drac, mas poaderis ad quinquagesimum annum accedere: deinde tauriandem
ab eo detrahi, idem. noa yiuere lim ubique anteponat, & illud huius
gratia essermatum putet. Verum multo verisimilior habetur Medicorum& aliorum complurium sententia, delegantium vim naturalem hepati, animalem cerebro, vitalem cordi, atque ita simpliciter anteponentium cordi cerebrum, spectata maiori e cullentia animalium functionum, quae a cerebro originem ducunt: ut
Da nobis in libris de ortu & Intericopiose disputabitur. Nec videtur etiam probata te, mu mari cor fit igiditatem a cerebro: trum quia longa intercapedine ab eo distat; tum quia abunde ad id sussicit reciprocatio aeris ad pulmones attracti, deart
rivuli pulsus. 3. Si cor in thorace medium obtinet, cur Pala anterior corporis ei r
spondens calidior est, quam post E rior Re . Tum quia cor ob crassia
ludinem interiectorum ossium, &mulculoriani, minus acriter retro operatur stum quia a spinae de , eriminarum frigore eius actio retunditur. Adde quδd licet cor simpliciter in medio situm sit, nonnihi I tamen cuspide antrorsum vergit. 4. Cur ea, quae pro m: itudine
70쪽
nae sint, pantherae, mi istellae ; tinυ- corde sedem habet, ut ali ostendia mora sunt Rei p. ia exigua copia mus: ita omnes mi me passima L quem locis, qur animontatis auctor est, ab hoc gemitio appetitu manant, in tu magno conceptaculo exolescit, corde resident... are hinc sumpta utero; an. fitque hanguis Digidior.Itaque ut in occasione aliquorum problematiun. petitus iaparuo & magna clauucilio idem ad praedictos assi clus spectantium, sitiuus re- senis non aeque calet icit s sed minus declarationem subiiciemus. Primum sidet in
in magno: sic in his calor non paria sit: Cum talor, seu potius sanuun corde. ter agit. Aristoteles 3. ceparta anim. aut spiritus, quo calor quasi curru
vehitur, pro assimum diuersitates Curii, qui spilosum siue hira B varie cieatur.&modoin hanc,modo
sutum cor fui, insignem audaciam in illam partem excurrat, siquidenita animi robur prς se tulerere. g. prs, tristitia urgente ad cor, ver undia ter alios, Leonides. qui, ut Ici ibit ad faciem, gaudio ad cutem deferriit, Plutarchus in parall. facto in hostes quaenam putanda erit essciens ea impetu multis confossus telis ad saliuiusce motionis, praesertim eum Xerxem peruenit, eique coronam ab- spiritus, & omnino reliquus san stulit: quo mortuo Xerxes, cum vi guis mora careatὶ Resp. Mouentur
cor dissecuisset, pilosum inuenit λ spiritus di sanguis impulsu animae, Rei p. Quia huiuim 'di homines quae ipsos, prout necessitas exigit, praecalidi sunt, di fuliginosaream huc illuc citra omnem deliberati
menta e corde emittunt, quae inpi- C nem naturali instinctu agitat: quodilos ncrescunt . praestat in teruentu facultatum m 6 Si cor vitae fons eit, quo pacto tricium, attrahentium , expeste veritati consonat, quod ait Aristo- tiumve. teles hoc in libro, insecta&testudia x Cur timentes expallescut λRem. nes uulso corde vivere Res p. Quia, Quia anima , ut vitae consulat, san- ut docet idem Aristoteles libr. 4. de guinem&spiritus, custodiae gratia, turdini m. cap. 6. istiusmodi anim, ad penitiora euocat & contrahit: Ita . sicuti imωrfecta sunt, ita non sanguis vero est, qui corpori suridii tantum loco imam habent diroseum colorem spargit. Eadem- vitae principium I adeoque dempto que causa est, cur qui metuunt re corde adhuc in eis relinquitur, quod D munt: cum enim calor sanguini, civitatibus actionibus obe dis praesiti spiritibus insidens,membra neruo τ Cur,quemadmodum vitales spi- que sustineat & tueatur; conseques ritus in corde conficiuntur, non est, ut partes corporis calore diuciaetiam animales in eodem citari iri aegre sulcire se possint, atque ita v turpes p QEia, ut spiritus ad anima- cillent: tremunt vero matribus & I Ies functiones iuuandas idonei sint, bris,maxime inferiori; quia caeparis minus caloris habere debent, quam tes, ut minus habent imi guinis . itarii corde obtineant; ideosue adcer facilius inalgescunt. Accedit quod brum perferuntur, ut eius frigidit, imum labrum magis pendulum est , te calorem mitigent, animalesque sicque plus indiget caloris adminia diant: sicuti dum ferrum aptant E culo, quam sirperius , ac proindeta. labra ferrari3, igni minita, deinde ciIius laxatur & quatitur.
aqua temperant. 3i si tremor oritur ex caloris des ctu, &timor calorem ad intentiara reuocat, cur pavore ametia cor tr
mitλ Res p. Qinatim , etsi calorem
interi4s adigae, non eum ad cor,sed ad inferiores partes compellit. Et enim in metuentibus crassescunt,
unique grauiores Viru*a frigorea
CAP v T v I ILGemadmodum secundum Peripateticam disciplinam tam v