장음표시 사용
51쪽
Quamobrem motus cordis coele- Α nunc maiori , nunc minori vi fiat; stium sphaerarum conuersioni assimi, si quidem maiori . conatu aerem eialis perhibeturρResponsio. Quia via flant qui clamant, quam qui subnii Lmotu coelesti communes s luna- sa loquuntur voce: haud dubie con-mum corporum actiones pendent, cedendum erit,ipsam quoque talium ita a motu cordis reliquorum mem. membrorum depressionem a motribrorum iunctiones, proxime aut re- ce animae facultate, diaphragmati,&mote, ortum habent: vel ea saltem pulmonibus insidente,oriri. Quare ratione, quod absque natiui caloris Galenus in lib.de respiti causis, du- ope neutiquam adiministrantur. Est plices tradit musculos:alios respira di alia conuenientia , quod ut coeli lioni obeundae a natura datos. M motus perenn:s est, ita&cordis pul B tus autem, qui a sola membrorum sitio: nisi quod ille continuitatem grauitate manat . musculos nonc seruat,liaec quietis morulas, de qui- rat,ut luce clarius est.bus supra diximus intei ponit Lege I Cur saltein cordis,&arteriarum D. Tho opis .quide motu cordis in- contractio, quae omnino naturalis scribitur. est,non eritabitistia grauitate λRes p. Motus me 2 Estne motus cordis unus sirm Etiam motus , quo arteriae & cordis. i. o est plexque,an compositus/Resp. Fieri deprimuntur, operatio est maxime simplex. nequit ut unus sit, qui e duobus im vitalis, valdeque neces arta ad iuenister se pugnatibus, videlicet pulsu & dam vita, ut ex dictis constat ac pr tractu, seu systole,&diastole, id est, inde oriri debuit ab anima ; cui i dilatatione, & contractione costat, C cumbit.viventium saluti, &incolu atque interiectam quietem habet . mitati consulere. Non profiscisci v Nec obstat quod natura, quae ad viau rba grauitate, vel illud ammento definita est, minime videatur posse est, quod cumulis subsunt uiligines,
ad diuerses moius i ncti nare. Hie- ouae depressionis motum retardarenim motus ita sunt diuersi, ut unam deberent, tunc cor Scarteriae maiori circuitionem, id est. motum corpo- impetu sese contrahunt , videlicetris ab eodem ad idem punctum in procurante id amma interuetum orbem redeuntis, imitentur. S mili- tricis virtutis, ad excernendam fu- ter pronunciandum de artemarum meam materiam, quae calorem sunpulsu,& de respiratione: videlicet, focat. Procurante inquam,non ex noquemlibet horum motuum non v. D ritia,qua praesentem agnoscat neceianum esse. Unde Galenus A. de d: steri sitatem,ut quidam statis nostrae re
puls.non eram,inquit, losophus in comment. ad cap.36.a dam motum aiι esu DI um, non p&- tis medicae tradidit nec enim eordi λ m, eque uniformem,cam ex contra's de arteriarum motus cognitione dia motibus eonfra, vi motus νυ rationis. rigitur sed ex naturali inclinatione,
oro 3 Quinam vi exempto corde ab M 3 quali instinctii ab ipsoautore n ptum ali- ni mali uterque sinus cordis aliqua- tu ingenito, quo potentiae etiam quandia diu pulsat λ Resp. Propter feruorem vegetatrices, actiones mere natur pulsati sanguinis & spirituum: nec enim hi Ies,prout rei necessitas aut opportu-Hprimu ab an:ma destituuntur,con- nitas exposcit, attemperate consu feltim restinguutur aut refrigeraturi si uerunt.
4 Si diaphragma , de pulmones o Viere duobus motibus antec postquam eleuati fuere, suopte pon- dit in respiratione , & pulsu, num dere ad eundem statum regredi de distensio an contractioὶ Resp. Non concidere possunt , quia corpora consentiunt hac in re Philosophi. Visunt grauitate praedita; cur expira- detur tamen probabilior eorum se rio, quae fit collabentibus in sepul- tentia . qui distensionem prioremmonibus , virtuti animae mouentis laciunt : nec enim cur vel ari
52쪽
introrsus advocem. Certe inspira: A
tionein expirationi praei te, coceptis
verbis docet Aristotelis noc in lib.
e. t. probatque ex eo, quia cum mo
rientia postrem5 expirent, oportet 3nspirationem vicem subire princi-p:i, id eit. vitam ab inspiratione inchoari: est enim conseiaraneum, ut ius beneficio animantes vitam auspicentur, cuius contrario mortu tur.
.Qui a cauis est,cur homines quidam uiui ius quam alii . spiritum in aqua contineant ρ Resp. Quia ampliores habent pulmones inagisquenllulosos:quorum proinde cauitate plus aeris excipiunt ad refrigeran
8 Q iamobrem hausto uberiori a. limento remissior eli in somnis cordis & arteriarum dilatatio, quam contractio, lepressio veὶ Resp. Quia
tune introrsum se conferente natiuo calore. eoque circa ventriculum& alia viscera, ubi cibi excoquii ur. collecto, necessum est multam gisni fuliginem,quq maiorem exinaniti nem poscit 3 contractio autem ad id potissimum obseruit: siquidem dum venae &cor in se concidunt,interce
ptum aerem una cum recrementis
explodunt. Itaque ubi plura sudipetunt excrementa, ibi maior vehementiorque ad ea cacutienda depressis datur. 9 Cur pueri quam puberes plus,& erebitus respirant 3 Respo. . Tum oui a plus in se cohibent innati caliis di. semper autem caloris magnitudinem sequitur respirationis sequentia: tum quia raim spiritus ampli rem aerem desiderat. eo qtios dum gignitur, multum esseri excrementi fuliginosi. ob alimenti copia, quam excoquunt. Senibus autem, cum frigidiores sint, consequens est, ut minor & rarior quam ceteris cotingat respiratio. Quae etiam communis causa est, cumn balneis, hypocaustis,& calidis regionibus,maior de-siorque sit respiratio: in s igidis vero locis secus res habeat. Lege Arisstotelem in lib. de Vita de morte, 2. io Curi cibo parum . hoc est minori aeris copia, frequentes tamen respiramus γ Res . Quia tunc propter ventriculi dirutationem arctior patet sviri tui transitus per thorace, sed respiratus paruitatem assiduitatis ope compensamus. It Cur qui se multo cibo in gurgitarant, pulsum maiorem, respuati nem minorem edunt ' Res p. . Quia tunc aeris minus alliciunt, obcal
sam paulo ante adductam ; de tamen aucto cordis calore & viribus ex cibo, maior subsequitur de arteriatum commotio.
53쪽
bus At illo teles hoc in libro agit, assignari conlueuit a Philosophis ex
mutatione calidi S hu- nudi, quibus animantium vita continetur. Q ae tamen mutatio non
quaelibet alia signis esse debet Igutur secundum hanc notionem tria aetatum discrimina constituuntur: pueri tia, iuuentus seu florida aetas,&senectus. Ad pueritiam pertinet calidum & humidum affuens , accinpiosum: ad iuuentutem calidum &numidum apprime temperatum: ad senectutem calidum & humidum iam diminutum. & in occasum ver gens. Ita licet vita senum in calidore humido , ut communis omnium animantium vivendi ratio .consiliati
superiorum tamen attalum compa
ratione senectus fiigida & sicca iu
Quod animantium vita hoc ordi. ne graduque temperamenta decuserat, non d4ficile quiuis intelliget. EN enim cum foetus e semine Sc tanguine, in quibus larga humoris &caliditas copia viget, coalescant ue fit inde consequens, ut eorum membra a I rima vitae ingressione humido, ca-idoque abundent. Et qui dein quod ad humorem attinet, id etiam tei'us iudicium commonstrat : infantis Onim caro flaccida, humidaque iactu
lam docuit Galenus s. de plata Platate H pp. & ante illum Hippocrates,
tum l. Aphor. I . tum lib. x. de Natalium .capit. 12. dum hominem prima
die calidii simum statuit: quod nos
etiam r. de Ociu, & interitu varijs in id adductis rationibus comprobabimus. Quia vero calor continenter carpit humidum, & ipse agendo atteritur &languescit: necessario, cuad extremam vitae partem deuen tum fuerit, corpus Digidum erit,
ac dissipata humidi primigenii su stantia unde etiam patet,quod interlisc exirema situm est tempus, id ii moris & sicci tatis medio potiri : non quasi absolutam &ad punctum exactam obtineat temperiem; sed maximam, quae artatum decursu contingit, quatenus florida aetas, nec 't s Dium inareicit, nec ut infantia humore nimio affluit. Diuiduntur etiam hae tres aetates Alia diui in alias minutiores. Nimirum pri- sio aetatu.ma ias, quae anno se e quinto &vigesimo terminatur, in infantiam, pueritiam, pubertatem, &adol l cenitam; cui paulo ante totius huiusce decursus appellationem dedimus. Infamia ad tertium quartumve annum extenditur: hinc pueritia ad decimum : hinc pubertas ad dec, mum omuum s inde ad vigesimum quintum adolescentia. Aetas media distribuitur in iuuentutem & vir, lem aetatem. Iuventu a vigesimo a Lu quia o
54쪽
'lato ad trigesimumquinnam aut quadragesimum porrigitur: inde virilis aetas ad annum quinquagesimum excurrit. Tertia aetas continet primam & vltimam senectutem. S nectus prima a quinquagesimo ad quintum & sexagesimum protenditur: vltima seu decrepita senectus vitam claudit.
Alia qtata solon Atheniensium legislator,
Partitio. teste Philone. Alexandrino in lib. de Mundi opificio. Hippocrates , de plerique alii, septem tantummodo
aetates constituunt. Partiuntur enim
primam aetatem in infantiam, pueritiam.&adolescentiam: attribuuntaque infantiae septem priores λnnos, totidem pueritiae,reliquos usque ad vigesimu in quintum adoliscentiae.
Inde reliquum vitae tempus eo aetatum,& annorum numero . quem anto retulimus, si metiunt ui. Est autem siue haec, siue illa aetatum descriptio, orditiaria & frequentior 3 non tamen isque adeo certa, ut aliquando hominum vita pro innati temperamenti R regionum aliarum qite causarum extrinsecus incidentium va- Constite metate, non alios interdum limites, Galeoli de discrimina sortiatur: praeterquam Apho. col. quod plerosque ante senium, mul. 27. tos ante floridam matem, non paucos in ips o vitae limine, & ab ubere matrum aufert atra dies , & sunere
mergit acerbo. Aera um eo inderatio seemrdum logos, Pythagoram. aliasque Philosophos.
Pro tintae- nima Se mone, singulas aetatibus' ta a. sle- praeesse virum Planetam,ob peculi cun .u A. rem induxum. Infantiae Lunam: pia stilologos. ritiae Mercurium: adolescet illae V Derem: a virent uti Solem: virili aetati Martem senili Iouem: decrepita Sa- . turnum. Hi lusce dominis causam &. rationem sic explicant. Luna, inquitim, pti in im illam ita saniis ten
r; tudinem blando quodam u licio. permulcet, & ben gno uberiqne humore fouet: Mercurius pueritiam adlusiones , sermonem , di disciplinas afflatu suo promouet: Venus adolescentiam accendit: Sol iuuentuti viagore addit, & ad altiora erigit: Mars virui aetati an mositatem auert , depugnandi studium excitate Iupiter senectuti grauitatem & maturam benignitatem indit: Saturnus deo pitae aetati fragilitatem.& morositatem . Aiunt etiam, decrepitos senes, quia propter virium & :udici, imbecillitarena propemodum ad infan. tiam, tanquam a calce ad carcere regrediuntur, iterum Lunae dominio subi jci. Verum quid in se eritati, contineant haec Astrologorum effata, in libris ' de Corio copiore dis. ' Lib. 2. seruimus. 3. quasl.9. Circumsertur etiam alia aetatum consideratio ex Pythagora, qui vi-: tam in pueritiam, iuuentutem, viri alem aetatem. &senectam, diuisit: de
hac quadripartitam varietatem cum qua: tuor anni temporibus Propo tione quadam contulit:aiens Pueri tiam Veri assiinilem esse, in quo omnia, virent,di humoris ubertate ad lescitiai: Iuuci lutem Ac si a N,propter animi robur, quo corpDra pollent,
de quasi efflorescut: vitilem aetatem Autumno, quod tunc post vatia si perioris ustae pericula cuiusque ingen j dotibus, tanquam naturae fructibus, accedat tempestiuitas, & suaquςdam maturitas: Senectutem Hy mi gelidς S: molestae, qualis este extrema ς tas consueuit. Leae D. Damascenuar l. b. i. Parall. & Philouein iali de mundi opis ubi ex S uoce legislatore Atheniensiuin ea.quae uia-guIis aetatibus attribuuntur. P i i ptenarios exponunt. Dolutio problematum, ad hominum atates spe Attum.
C A Ρ V T III. S Equitur explicatio problemato,
qus homilium aetates, de quibus paulo ante disseruimus,coi cel nunt. Pinuum sit: Cur in1anies, qui septi-
55쪽
mo ense in Iurem venium, vivere A turque: ut docet Galenus In lib. M possunt: sui octavo, nequeunt; sed ut plurinaum quod longa experientia compertum est confestim moriuntur λ Resp. Non parua de hac re inter Philosophos de Medicos disceptatio est. Philo Iuda iis lib. I. Ait gor. Se Aphiodilaeus lib. a probi. q.
44. eius rei causam reserunt ad mysteria, & occulta vim numeri septenarii, de quo inibi multa praedicat. Est quelisc sententia admodum con- B sentanea doctrinae Hippocratis in lib. de Septimestri partu, ubi docet, quemadmodum morbi dies,ita partum meses criticos seu iudicatorios habere,& ad prodeundum in lucem idoneos ac Duorabiles, aut contra. Nos autem constat non quoslibet, sed definitos accertos esse; videlicet septimum, & nonum, qui ordinarius est. Art tamen Plinius lib. r. cap. s. repertos fuisse in Italia octi- Cmestres partus vitales, contra priscorum opinionem. Quos etiam in Aegypto aliquando inueniri scripserat Aristoteles lib. 7. de Hulo. anim .cap. q. Huius rei, quae Medicorum propria est, uberiorem explicationem lege apud Valles una li. a. Controucr. Medici & Philos Levinum lib. . de cul. nai. mirac.cap. 23. Valleriolam lib. 3. Enar. Medic. . Plutarchum li. s.de Placit. cap. I 8.
Vide quoque si placet, quae lib. 2. se
inua, ubi ex Astrologorum disciplina aliter propositam quaestionem soluimus. α Cur infantibus natu reses acti nes validae sunt,animales admodumitis rhiat: siqii idem affluenter nutriuntur,& crescunt; aegre sentiunt,ta nec moueri nec stare firmiter va-Ieni λ Respon. Quia sun etiones nati rates administrantur calore nativo, quo prima aetas circumfluit. Operationes vero animales egent spiritibus sensti uis, qui in cerebro Dei ficiuntur: at infantes cerebrum habent admodum imbecillum , &ad id numeris ineptum. In homine enim capitis os posterius omnibus aliis ossib. concrescit conforma-Format. foetus. Unde est, quod cain
uaria iuxta synciput adeo infantibus tenera & infrina est, ut in recens ditis cerebri motus no solum tactu, sed visu etiam deprehendatur. Acc di t,quod nimia humiditas, qua sensuum ossicinae primo aetatis in gremscatent, sensit rices facultates obtundit, nec eas suis muneribus persedes il Adesungi sinit. s Cur pueri matutius sapientes, aut vitales non sunt, aut quod probauit experientia cum ad maturam atatem accesserint, minus prudentes evadunt ρ Unde Plinius lib 7. capit. FI. refert, Catonem Cens rium velut ex oraculo prodidici, senilem iuuentam praematurae mortis signum esse. Et apud Senecam lib.
Controuer. a. controuer. i. Cestius 'de ingenio Alfii Flauii praedicat. tam
mature magnum ingenium non es-le vitale. Itaque iam illud proue bii loco celebratur: OH puerosρυ ci sapientia. Res p. Iccirco pueri primo staris ingressu rationis usum impeditum habent,quia multo, ut diximus,abundant humore; Equo excitata nebula internorum sensuum functiones aut omnino impedit, aut . linterturbat. Hinc qui praematures repiunt, intempestiuam cerebri liccbtatem indicati quae siccitas cum progressu temporis excreuerit , aut ita. organum dissoluit, ut mortem astu-rat 3 aut ita vitiat, ut ad persoluenda internorum sensuum munia, equibus intelligentiae vis dependet, in utile & ineptum siti. 4 Potuissentire primi humani De hac re Enetis parcnies esse fructuum vita- Richar. in
borem non habuisse vim , conser- Ite auctoruandi perpetuo iuuentutem aut vi- q. vitta istam, sedistini taxat ad longissimum & noui te aliquod tempus: quia cum omne a. Lamenti , petis physicum agendo repariatur,. q. II. Abu.&debilitetur, necesi. rio calor na-i ad cap. 2.turalis hominis agendo in cibum Ge. r. q. P. paulatim degeneraret, nec ad pii rem statum in infinitum rest itui pos- .seti Diol
56쪽
sa; iam finitae causae infinitus esse. A extendere , sed enim e terris in re eius esse nequeat. Oppositiam,quod verisimilius est, asserit D. August. lib. I 3.de Civit. Dei,cap. 2o.&23. aiens, hominem, nisi peccasset, esu ligni vitae&a necessitate moriendi lio randum, & in flore iuuentutis perapetuis conseruandum fuisse. Eadem videtur esse sententia D. Chrysost. hom. is. in Genes. & Ruperti f. de Trinit. Io. cui adstipulantur verbatum ad beatiorem vitam sui si eat it ducendi. 3 Cur qui eminentiora loca libiro coelo in Iunt, tardius senescunt; qui autem curua & palustria, citius ἡResp. Quia , ut docet Aristotelesie t. i probi.quaest. 97. sincetus prutredo quaedam eii: putrescit aut cinquod quiescit, non quod mouetur, ut aqua conclusa . Igitur H locis
illa tertij capitis Geneseos : ne foriὸ B editis aer afflante undique spiritu a.
num. Nec ratio Scoti vim habet: quia ligni vitae esus ea loris dispendia ex aequo resarciret; nec vero id prs Itan- produceret taedium infinitum , id eth, infinitae perfectionis', ut patet I aut etiam infinitὰ duraturum . uasi una eius comestio deberet suf-cere ad propagandam vitam in sempiternum tempus ; oporteret enim
ad id progressu aetatum alus & aliss
quonam pacto id poma illa potui sufent praeitare ρ dicendum, fuisse eis
inditam a Deo qualitatem quandam, siue supernaturalem: ut credit D. Augustinus lib. 8. de Genesi ad lita cap. .& lib. II .eiusdem operis, cap. o.& D. Bona uentura in 1. dist. 17. Siue, quod probabilius est, natur lem: ut strabus, Hugo de S. victore,& D. Thomas videntur opinari: quae qualitas altricem facultatem, omnesque eius administras, videlicet coctricem tuactricem,expultri-ccm,S alias quae circa cibum negotiantur,i quarum deinde ministeriis di operaiceterae corporis potentiae dependent, ita corroboraret, & d
feta deret, ut neque actione cibi, ne- sue alterius externae causae occursu intringerentur,aut fatiscerent; tu retur etiam primos parentes, quamdiu prςceptum diuinum minime violassent , ab omnibus liOxi Is rebus, di incommodis extrinsecus incidentibus ς tum propria ipsorum cura , tum maxime diuina prouidentia e , quibus admioiculis potuit sciat inuisiui: as faculoruin aetate vitam. gitur.5: alius succedit a ita cauis ma, net inimo itis proindeque minus syncerus: quo fit, vi hic ocyus; illic lased us corpora marcescast 6 Quis iliam temperamentum ad senectutem iecus ducit a Resp. Saa-giuneum, quia abundat calido id humido: multus vero calor copiose re ponit,humidum affluens aegre diss- Patur: non senescimus autem, nisi a
Cirescente horido , frigescente calia
Cur senes timidi sunt, incurui, treii uali Rcs' Cum extrema aetas frigida sit; & magna ex parte destituta calfe, qui animosi talem parit.& hominis corpus in rectam staturam excitat.ac membra sustinet: consequens fit,ut senescuncta pertim
a Curius piciosi sunt Resse. Surit. D inquit Acilio. 2. Rhet. c. senes,quoniam incisaviiuncte V ι erὸ.wa exsterra: hoc est, quia longo rerum 'iu didicerunt. quatum pervc statis fraudisque in hominum dietis& factis lateat . Vnde quae vident, in sinis cun partem non raro accipIut: ideoque, ut inibi Aristoteles ait. n que ana int, neque oderunt nimium, sed, iecundum Biantis praeceptum,& amant ut osuri, & oderunt via-E ruaturi. Tum Vrstet ea nihil afirmat, nisi cum temperamento , fori μἀquare S in rebus agendis non aliter eis, quam pronunciatis demonstra tione conclusis , assentiendum csse, commonet Aristoteles c. Et hic.,
s, Cur illiberales sunt Resp. Tum quia vivere peroptant , & iccirco ea quae vitae necestaria sunt. aegre Senea η timidi . senex su
57쪽
aegre demittiant: tum quia compero tum habet, quam si difficilis rerum acquisitio,quam facilis iactura. Mistoteles i. Rhet. II. Io Quae sunt ea, qua senilem grauitatem maxime decent λ Resp Vi ait auctor libri de duodecim abusibus cap. .duae t particulae homini cauendae.qus in eo non obsolescunt.&ad flagitia trahunt: Cor videlicet, &lingua: quia cor nouas machinari cogitationes non desinit: lingua impigre loquitur, quaecunque cor machinari senserit. Caveat ergo senilis aetas, ne istae iuuenescentes particulqtotam siri harmoniam decipiant, α per res ineptas reliquam corporis grauitatem illudant. Unicuiq. eminconsiderandum est, quid aetate emiunenti dignum sit, ut hoc agar, quod
nec vitam, nec aeratcm, nec miniit
rium vile reddat. Debet proinde senectus anteactet vitae partus csse, non naufragium. D E D E N T I B V s.
sit eorum materia , orius , finis,
.i mus, non erit ab initi tuto a- llienum , dedentibus & capillis,quae duo aetai cs comitantur,&cum eis mutationem subeunt , in Dentium praesentia disputare. Primum, quod materia. ad dentium materiam ali mi, scien-odum ex Aristotelis Ucetrana x. de
ix esse cuius Ossa, &ex eadem mat ria coagmentari equa materia crassior est,&aridior, quam eta ex qua nerui, & cartilagines , aliaque eiusmodi componuntur. Hoc tamen inter reliqua ossa peculiare habet dentes, quod soli,doceive Aristotele loco cit. tota sere vita cresciit. t: ut
dere est in iisdemibus, qui tactu itim uiuum declinant. Id vero prΡpi
rea natura machinata est, ut suo glossicio suo possi int: breui enim i cm-POre conuario occursu , dc atuitu
A consumerentur,nisi aliunde dispeiicium resarcirent.
Incipiunt autem dentes emandia ortus d . talis emergere ordinarie post sepis tium. menses. Deinde post septimum annum qui primi emerserant decidunt,& in eorum locum alij ad solidum cibum aptiores subrogantur. Rede vero qui per id tempus decidunt; quia, It docet Ar: stoteles s. de gener. anim. 8. in osse adhuc nascente oriuntur, R dum adhuc ad eorum generatiotrem tempus idoneum est. Nullum tamen animal ordinario maxillares permutat . teste eodem Arist. a.de Historianim. cap. I. Habemus porro dentes se e tri. Dentium ginta duos, raro plures, pauciores numerus. nonnunquam: quorum multitudine
longiora promitti vitae spacia, quia dam putant. uno ordinem utraque maxilla sexdecim continentur, unguli. singulis alveolis infixi. Parte anteriori ij, quos primores & incusorios nuncupant, utrinq. quaterni acuti, ut possint incidere: ultra hossunt canini utrinq. duo, ad inferiorem basim lati,superiori parte acutis ut si quid propter duritiem ab inciso js minus scindi potuit, id ipsi co-fringant. Sequuntur deinde maxillares dicti, utrinque quaterni,asperitatique, praeduri ac mapni; ut incisa ab incisoriis, & tracta a caninis, phnitus laevigare, ac terere queant. Ex his duo vel tres vltimi ,& intimi,g nuini vocantur, qui circiter vigesimum annum stignuntur; nonnullis admodum sero , etiam octogesimo anno, ut resert Aristoteles 1. cc Hi it .anim. cap. q. Priiriores te canini 'o .ca radice nituntur zmaxillares binis aut ternis quaternisuri atq; anser. res una milius , quam superiores. Omnes vero in suis cauitatibus,prosertim circa radices, utraq. gena insertis neruis valide constringit, ne facile concutiantur.Sunt & asia de' tium discrimina in alii matibus. Quidam serrati,al j contigui, ab; ex Ic
58쪽
praeditae sunt: ecutigui, ut homini &equo: exertis ut a Pro .elephanto.
Finalis inod attinet ad finem,cuius gra- causa den. tia dentes a natura dati suiu , dicentium. dum: tribuisse eos naturam animantibus , communi quidem ossicio ad conficiendum cibum; priuatim vero quibusdam etiam ad alia munia ut homini ad sermonem: quippe vocis sermonisque regimen primores tenent, dum concentu quodam ictum linguae excipiunt; unde cum ccstu- Brtere,distinctionem explanationemque adimunt. Multis etiam bellu is ad pugnam dati sunt, ut apris & et phantis.Lege Aristotelem 3. de pari.
anim.cap. I. Galenum lib. ii. de usu patet. problematum . pra ad demes
blematis, quae in consideratione dentium se onerunt. Primum est: Cur dentes canini inter primores,&maxillares siti sunt 3 Resp. Quia canini inter primores & maxillares mediam naturam sortiuntur: quat nus & acuti sunt,ut primores,& laci, ut maxillares. Cum leones, canes, lupi, utrinque multos habent caninos dentes, cur homo binos tantiim parte utraque obtinet pResp. Quia, ut Gai
nus II .de Usu pari.cap s. ait. Sit uit natura in nominis procreatione se animal ciuile atque mansuetumestingere, cui robur ac vires essen t ex sapientia, non corporis fortitudine:
proinde e caninis dentibus non multos dedit, quasi ad pugnam; sed qui
ad comminuendum cibum, modo imperius explicato at essent. s Quam ob causam in extremam late rariores fiunt dentes, qui antea coniunctiores fuerant 3 Resp. Quia cum a radice exit: ores sint. ad fastigium latiores, continuaque attritione absumantur, exsiccata etiam ex
LM. ad imum carne, necesse est plus ab se inuicem distent.
Q iam obtem in senectute dentes labuntur Res p. Vel humoris defectu, sicuti arborum folia: vel ob numium humorem excrementitium, eius aetatis proprium , qui calorem sustocat. Decidunt etiam non rarci excessu frigoris, contrahentis ne
uum qui eos implantauit. Putrescunt& in alijs aetatibus, peregrino cal re,& humido male commiliis, cont- pactionemque soluentibus.s Si detes carne firmiores solidi re'. si in t , cui frigoris vim ampliusquam caro sentiunt 3 Resp. Quia,
ut docet Aristoteles in probi uet.
34. quaest. 2. dentes tenuibus nitun- tur infixi meatibus Sc neruulis;quorum exiguus calor facito a stigore vincitur,& dolorem facit. 6 Cur nullum cornigerum utrinque dentatum est, sed omnia saltem primoribus superioris mandibulae C dentibus carentpResp Quia alimem
tum,quod in eos demes digerendum dispensandumque erat, in cornuum recrementa absumitur. Quanquam nonnulla reperiuntur, quae denegate iratura,ad utrumque materiam,&cornibus carent, & utrimque dent in non sunt: ut cameli.
et Cur Aethiopum dentes candidi sunt Resp. Quia mandibularum c lociquo abundant, excoctum hum D rem eis detrahit; quo detracto exum ius ille candor existit: sicuti etiam albescit cera solis calori exposita. Nec mirum, quod idem calor cutem
nigriorem reddat: non enim is can- .dorem inducit, nisi cum eximit humorem corporibus , quae ob illius permistionem atra sunt. Unde carnem,in qua huiusmodi humoris copiam non absumit. aduri E de atroc Iore
59쪽
Hippocr. L primis q. materia, ce generatio in I ib. de scrutanda. Advertet itur, sicuti in
natura me tablunari mundo duplex halituum ei Se inlita genus cernitur: quidam humidi & se glan calidi, qui Solis vi e locis humidis
desis. excitati, in pluviam, rorem, ceteraq. his similia addensantur,quos vapores nuncupant: alii sicci S calidi,
quos eadem vis e terrae elemento adigitis arum impressionum materiam excernit, vocanturq. exhalationes,
Capilloru ut in Meteoris exposuimus: Ita&in materia. homine, qui paruus Mundus a Philosophis vocatur , quos lam inesse halitus humidos, qui ad conciliani dum sonatium, aliaque naunia obsese uiunt: quosdam siccos,qui in pilos, ungues, ungulas,cornua, & reliqua id genus, pro paritum diuersitate,
c lapillor T. Cum igitur fulginosa ,& terreati meratio. ., halatio, cutis i piramentis impacta, nec facile retro commeat, nec omnino foras euolat; de hanc alia rursum e profundo subiens ferit, aliaque rursum & alia a togo i nslata complicantur illiusmodi exhalarim, mes,addensanturq. in minuta corpustula, de deinceps perpeti ab nouae fuliginis accessu ausiatur: eaq. corpuscula d:cuntur Capilii. Monet vero
Arist. de Partianam. cap. capillos, S eoriam cognata omnia, quamdiu insunt tamdiu augeri;& iunc magis, eum corpora aut aegrotant, aut scia scunt decrescuntis: ira uberior e crementi copia remanet,cum minus
in patres alias propter senium, aut morbum insumitur. Docet quoque idem Ari stoti x. de Pari .anim. ct . Se in eo Plinius lib. n. cap.37. humanum caput prae aliis urimo capillo abundare. Quod ita
fieri oportuit, tum necessitate mat
Ita tuta praesidii causa. Necesidari A materiae: quia ubi plurimum humoris caloris'. ineli, ibi plus suppetit
excrementi , quod in capillos facessat. Nam quod in alijs animantibus nonnunquam nutrimentum est, vel in cornua, aut fetas, aut PilOS, V
niendis ex toto corporibus abit; id homini suggeritur ad promittedum Capillora capillum integendo, capiti. Est etiam utilitas.
ea capillorum frequentia adiumet to praesidiove, ad muniendum cer B brum : nam cum id in homine proportione maxi mu, de hunii dissimum sit, maiorem desiderat tutelam; pro- ιpterea quod humidissima quaeque s cile effervescunt, & retrigerantur. Quibus autem animantibus capilli non sunt, iis aliquid capillis proportione respondens ingenio naturae datum fuit, ut aurbus pennae, piscibus isquamae,perinaceis aculei. Sane capilli, qui homini genas Se C mentum vestiunt, barrimque c&ciunt, multum decoris, Si ornamenisti pariunt. Vnde illiad Theodoreti.
Sic eos. qui viralem ivgνediuntur. Opueriles annos ινansierunt barba exornat , a genas aliqua exparietum 'mento inferiora in Di. Et prat dem lanugine rent maia; deindι m di eum pilarum velamen easdem 1egit: ut et augmento hac atans discrimen doceat,e, ipsa vultu gura hemiaipersuadeat. D τι relictispuentidius luis ad resseriar aecingamur. Haec Theodoretus tom. ς lx.serm.6. de Prouid. Sunt autem 'usebus barba in densam excrescit, sunt quibus rara de ex iis est quia . ut G ab explicat Ii .de Usu pari. quemadmodum herbae, ac plantae, quae ex terra humida&pingui proueniunt , aliccrescunt; quae vero ex dura aridaque, paruae,& exigui sunt incrementi: ita capilli, qui ex humidi ac mollis te E peramenti emergunt partibus, laxo luxurianti; qui ex partarus naturaedurae, siccaeque, parui atque exiles uadunt. Porto e tribus potissimila causis barbae raritas, & inopia oriariir: nimirum vel ex desectu recrem ei ι val ex duritie cutis, quam eis latio penetrare nequit; vel ex laxita- in pororum,per quos exhalatio coin
sim evolat, nec in pilas acinsatur. Dum
60쪽
Duritiein vero seu constipavonem cutis plerumque fiigus, laxitatem calor etficit.
CAP vae VII. Quibus causis varie colorentur
capilli, declarat Aristoteles in lib. de Coloribus: qui liber
videtur ex duobus, quos Aristote lem scripsisse testatur Laertius, in v- num coaluisse. De eadem rescripsit Galenus lib. 1. de Temperan . Nimirum sit capillus niger,ci deusto si caloris vaeore recrementum in ex ctam fuliginem permutatur; flavus, cum vapor minus torretur; est enim
quod tunc in capillos abit flauae bilis superfluum: albus vero capillus ex pituita nascitur: rursus, sicuti intra colorem album flauumq. est medius, sic ex pituitosae biliosaeque fiseis media quadam natura prouenit. Aduerie autem , id quod Galenus ait, videlicet candorem capillorum visci a pituita; non repugnare Aristoteli, docenti canitiem, ut post li-ruebit, gigni ex humiditate, &exesectu in nati caloris: pituita enim fiigida est, de humida, proindeque
idonea ad candorem, accedente exinterno calido. Ceterum non oportet semper ex hac materia album colorem capillis innasci: quamquam is semper obueniat ex humiditate, de ex inopia caloris innati. Vnde illud vyiuersim pro vero habendum : fi uitiem, russedinem,aliosque colores intermedios, fieri ex media permixtione humidi & fiuidi interni,ci cum fundente se calido asci titio, ita tamen ut haec permixtio in quibusdam magis, in ali)s militas, ad hoc aut illud extremum vergat. Variantur etiam capilli pro diauersitate restionum S: aetatum: ut stendit Aristia reles s. de Gener. animal. cap. 3.& Galenus loco cit. Nam
qui calidam. & siccam plagam incolunt , ut Aethiopes, & Arabes secos,& crispos litant capillos, ac
breues: qui hiimidam Digidamque regionem habitant cvt Illyri I, Germani . Sarmatae) modice auctiles, graciles, rectos, & rustos obtinent: quia inter hos temperato degunt
tractu, robustos,modice nigroS,me diocriterque crassos; tum nec pro .sus crispos, nec omnino rectos emi
tunt. od ad aetates spectat,docent nonnulli Medicorum , si cerebrum probe temperatum sit, gigni ex eo B capillum, qui a teneris annis sit caesus; post adolescente aetate ru scat, declinetque magis ad nigredinem exbi vero cerebrum ipsem calidius fuerit, prouenire ex eo capi lium omnino nigrum.
Cur autem non simplex capillus, sed intortus,seu crispus interdum riatur, causa est conditio materiae,siue exhalationis e qua fit: ut docet Crispitu- Aristoteles s. de Gener.anim. capi. do capiti C Si, inquit, Danu. inpra ealois, FG lorum.
citate exhalario, crispum esu capil- m;quoniam duplui ferain dem iri I terreor, deorsum ; quod calidi. sursum commea tecumgue pra imbuit State reduci fretia queati intor quae turr idque in capillis crasitudo ea. Α ut certe, quia cum parum omnino huismidi, terreni autem permultum suruest : fit ut ab aere aestuante contintiantur capilli , & conuellantur, D quemadmodum cum igni adurumtur . Galenus etiam lib. a. de misper. crispitudinis causti hunc in m dum explicat: Crispi reddamiare ea A