장음표시 사용
41쪽
qua Aristoteles oppositum suadebat,ullius momenti est. In primis. n. Deus non lotis imperitis & ignobilibus somniorum praenotiones confert, sed etiam sapientibus ac praeci- puis viris,ut Sacrae paginς docet auctoritas. Deinde esto, illa Deus solis infims tortis hominibus impertirer, non proinde hoc Dei maiestate ali num, S indignum foret extili mandum; qui ,prout expedit &ipsius diuina prouidentia efflagitat, munera sua ita communicat, ut nec infiinis illa tribuendo deterior, nec summis largiendo eminentior fiat. Secundum pronunciatum: Ea tantum somnia, quae a Deo, siue ab Angelis immittuntur, constanti & certa veritate laturos euentus praenirn - .ciant. Hoc ex eo patet,quia qui futurorum notitiam habete possi int, de ea dormietibus praedicere, Sut Deus, Angelus, Daemon: at sutura contingentia. cum nec in se ipsis. si quidem nondum existunt; nec in suis causis, eo quod definitam cati sum non hobent , intellectui creato sint conspicuarreliquiam, ut Deo tantum dilucide ac certo constent, &post Deumi; s, qui diuino instinctu & affatu ea norini,hoc cu, solis Angelis, loquimur enim hic de causis dutaxat, quae per somnia rerum cognitionem alijs
communicant. Etenim licet nonninquam etiam Daemonibus fortuita Guenta diuini ius innotescant: ut testatur D. Aug. 2. de Gen. adiit. II.& lib. 2. ad Simplic. q. I. D. Danaascenus lib. i. fidei ori h .c .S D Thom. 2.2 q. 72.art. 6 Futurorum tameti significatio, quam nonnunquam lomis ni ai. tibus Daemoties iniiciunt,certa non est: quia cum veritatem odio insectenti itide mendaciorum omnium
architecti sint, nihil ab eis solidum aut ucrum,sed vanitatis suco illi tum& ad deceptionem compositum, expectari debet. Tertium pronunciatum : Per ea somnia, quae ex affectu corporis, vel cslesti influxu obueniunt, possumus probabilem coniecturam cape: c aliquorum effectuum: ut ex certa commotione bilis correptum hi vehe-Α mentiori febri aegrotu,&et appulsu humoris, vel alterius eiusmodi qualitatis .sus antequam pluuia decidat aerem imbuit,futuram esse pluviam. Hoc pronunciatum est ad mentem Ari stotelis hoc in lib.quod item approbat D.Thom. I. 2 q. m. art. 6. putetque ex iis, quae a nobis superius explicata sunt. Quartum pronunciatum: Vanum est ac superstitiosum, velle quidpiam 3 scire per insomnia a Dormone in i cta; vel etiam per ea, lus aliunde nobis incidunt : si quis diuinationem ex tedat ultra id, ad quod virtus causae somnii pertingi t. Hoc pronunciatum, quod traditura D. Thom. loco - ante cit. in primis quo ad ii moniaca somnia, plane constat. Eli enim res impietatis . & superstitionis plena, cum teterrimo Dei,& humani generis hoste id con eici, genus habere, C eique fidem irrogare. Quod vero ad
reliqua somnia attinet, pronunciativeritas ex eo ostenditur; quia qui ex ijs res occultas nosse vult, setur tacui foederis societatem cum Daem ne inire; ut eodem loco D. Thom.&Caiet. tum inibi, tum alias animaduertunt. Nam cum eiusmodi cognitior e nec a Deo, nec ab Angelis, nec ab hominibus . nec a natura ipsa expetat; cogitur, velit nolit, fateri ad a Daemonem,saltem implicite recurri. Unde nos Scripturae diuinae oracula a toto hoc genere superstulosa ol seruationis somniorum frequenter deterien t: ut constat ex ijs,quae legu- uir Leuit. 19 Deut. i 8.& 1. Paral. II.& Ecclesiastae c s. Quo postremo i
a anima fuerit exagitata terroribus, eineitata promisi; tu ea contemne, qua somni uni. O solum Deum rame r qui enim fmniis erediderit, vanitatibusse. iuvitys tradet.
Praeterea esto, in praedicta somnior uinobseruatione nulla cum DP mone societas interueniret e satis per se ridiculum ,& stultum est , iis credete: alioqui habeatur etiam fides A. pronuci
42쪽
des delirantium, &ebriorum visionibus, ac spe bis; quandoquidem, triq. non milius abnardi inepta cogitant, nec minus hallucinantur. Accedit,quod nec millesima pars t lium somniorum vera evadit. Unde recte Tullius i. Diuina t. miratur, cuhomini mendaci ne verum quidem dicenti credere stileamus; quo modo somniorum defensores. si somnium verum euasit aliquod, non ex multis potius uni fidem derogent, quam ex uno innumerabilia confirment. D nique, eo etiam hi de hominum genere male merentur, quod cum perfugium omnium laborum,ac sollicitudinum sit somnus, in causa sunt,ut ex eo ipso plurimς curς,metu'. nascantur: dum nonnulli eorum adducti opinionibus, quid rertendant, quemve exitum sua somnia habitura tint, sollicite disquirunt ..Lege Laetantium in lib. de Opis Dei,cap. 13.
Medi nam lib. 7. suae Paraen. Cicer nem lib.cit. ubi de hac re copiose de acute disputat. plicanoprobtimatum, ad somniorumpra aias ctantium.
malis ad somniorum diuina- Ii tionem pertinentibus. Primum sit: cur melancholicis plura incidui vera somnia,quam alijsγResp. Quia i , . . quia atra bili abundant,ut suopte in-
. . L i venio cogitabundi sunt; ita frequentissis somniant, ac multiplicium re- ruvisiones experiuntur. Unde quemis
admodum B.qui totum diem iacula- rur, aliquando collimat; sic illi somniando non unquam vera apprehendunt,&eb saepius, quo frequentiora iliabent insomnia. Lege Caie 1 Cur Deus nonnunquam in sonistanum ad nias potius, quam vigiliae tempore.
quaest. II. Occultarum rerum vaticinia inspi-Prima par. rata Resp. Primum, quia animus a tuast. II. multuatiumrcium curis abiunctus,
di externorum sensuum functione vacans, aptior est ad diuinarum I rum cogi ioncm csclitus haurie
A dam. Secundo, quia ipsum noctis talentium maiorem erga res diuinas reuerentiam conciliat. Postremo,
quia ut Deus latibulum suum tenebras posuisse dicitur,quia eius splenis dormentis nostrae aciem pei stringit& quodammodo occaecat: ita potius ii odiis caliginem, ut cum hominibus colloquatur, eligit, Consule D. Bo
navent. in v. disi. 2 . quaest. 6. nu. 76.
Hinc iam patet solutio eius arguis B menti,quo nonnulli, ut supra meminimus , ostendere nitebamur ; non decere; ut Deus somniorum ambage.& circuitu arcana sua hominibus aperiat. Decet enim nonnunquam ita fieri, ob eas rationes, quas hic attulimus .
3 Cur diuina somnia non semper Cosule D.
clara sunt 8e aperta , sed interdum Dion. c. a. obscura, & quasi aenigmatuminum coeleltis . lucris obtecta λ Resp. ia sic huma- Hierarch. na mens ad diuina mysteria, uti O- n. Th. I P. portet, veneranda & in pretio lix q. I.art. s. Denda es scacius instruitur, quam si eadem primo statim occursu prlan sceret. Accedit, quod ij 'u bus ea traduntur,dum eorum intelligetiam a Deo poscunt,ad altior .&diuini
rapercipienda magis 'idonei fiunt.
4 Estne verum, quod scripsit Iam- lumbiichi
blichus,diuinas Uinnia non obueni- opinio de re hominibus, nisi aut primo,aut e diuinis sm, tremo somni tempore: quia tunc ni j s. nimus aur nondum vaporibus in caput sulitatis omnino oppressus sit ;aut ijs iam evanescentibus solutior ac lis rior sat Resp. Fuit ea opinio nou Iamblichi lanissim, sed Oorum
qui apud Ethnicos interpretationem somniorum profitebatur. Vnde somnia ad se ecferentibus nihil respondebant, si extra praedicta tempora iula sibi accidisse dicerent. Sed hoc fi- . clitium est,& inane, ac nulla munititum aucto litate: A quouis tempore,ut aeque facile, ita ibberum Deo est, r'rum praenoti nes hum
43쪽
tatemq. doctrinae, nos irainco. mentationem in
librum de Respimula essi- ratione hoc in loco statuere. Occur- ciens res Ri rit autem in primis disquirendum , triui . quae si te aula e liciens respirationis quae quoniam duplex eit, videlicet principalis, de instrumentaria; illud Bptini b sciendum, cum respiratio sit
vitalis operatio, principem causam
esse tricem illius post ipsum animal ' a. cui ut supposito omnes metiones
ν , primario deserunt in λ esse animam: deinde instrumentariam , esse vim motricem corpori inhaerentem : instrumenta, quorum mini lierio & interuentu haec motio perficitur, esse/ eas partes corporis . ad quas spectat eductio seu transuectio externi aeris Cadcor;. siquidem respiratio nihil est aliud, quam attractio aeris ad cor tin probessaenucleatius dicemus .ansitumen Haec instrumenta sum psum cor, ea respon pulmones, diaphragnia , arteria ve- - nosa , arteria vocalis. Porro autem pulmonis corpus laeve,&rartim eis, vellit e spuma quadam san in ea concretum,ac spongiae simile, .ut po- te ad hauriendum imbibenduinque
aerem a natura comparatum. Praete
rea, ut describit Ferri lius lib. i. suae physiol. cap. 9. pulmonis earo contixitur triplico vasorum genere ν reris modo implicatorum. Sorum priamum inartcriosa vena, quac ci
tro cordis ventriculo in omnes putimonis particulas diffunditur a per hanc vero cor alimentum pulmonitransmittit , quod nulli alteri me bro praeliar,docente Galeno lib. 1. de
Nat. facul. Secundum,arteria venosa. quae ex omnibus eius particulis i nues rivos tanqtiam radices exci
piens, trunco unico in laeuum cordis finum in truditur. Tertium spera a teria, qua a faucibus ortum ducens, in duas regiones primum bivio diis .stracta, mox deinde in exiguas pri pagines dissecta totum pulmonem decurrit. in euinque aerem attractum
infert. Diaphragma , quod Latini cingulum & septum transuerisimvocat, est musculus quidam simplex Be rotundus, qui spiritalia viscera inaturalibus. hoc est. cor & pulmones a iecore & liene, 'elut paries quia dam interiecti is,dirimit.
Igitur omissis antiquorum se re Respirationroposita sententi js, quas hoc in li- quo pactobro refelli t Aristoteles, statuendum nat. est, respirationem hunc in modum fieri: Attrahitur externus aer per a teriam vocale, interuentu diaphrasematis, ad Pulmones: hi sese dilatando quasi ibiles aerem attractum iacor effundunt, frigidam ei qualit rem impertientes ted mox reciproca Ivicissitudine cu .sem aerem aestu cor dis calefactum se contrahendo foras eiiciunt. Quo fit, ut respirationis Respiratio duae sint partes: inspiratio , qua aer nistis par
attrahitur , expiratio , qua emitti- tes . tur. Sed enim obseruit etiam arte
44쪽
.di cnus per eam cor pulmonis aerem ad se allicit. Docet autem Galenus ε. de usu
pari. ideo aerem non continenter
adduci ad cordes primum deserri ad
pulmones,tanquam ad spiritus pio-tuarium: quia alioqui ob inopiam collecti aeris non possemus diu se
monem continuare, nec mergi in Mouam suffocationis metu; nec sine re1piratione fumum, aut puluere , aut noxiam aeris qualitatem excutere .
Vnde necessum foret, vel pestilente auram intempestiue inspirare, vel omnino nihil inspirantes confestim extingui. Nutic autem secus res se habet,si quidem cor ex fistuloso pulmonis conceptaculo copiosiim spiritum ducit, eumque rursus in pulmunem reddit.
tu C A P v Τ II. Quaeri autem solet, num pulm
nes ad attrahendum pellen- 'dumque aerem suapte vi, an Potius a corde, vel a diaphragmate concitentur. Aristo t. hoc in lib. c .& 3. de Part.anim .c 6. docet, pulmo ni delegarum esse respirandi ossicius
R compertum est laeso diaphra a te,
eiusque motu cessante,confestim inhibeti apitationem pulmonum. Ii quia pulmones, etiam dum sanie ta Descunt,& expuuntur, non desinunt moueri:desinerent autem, si a seipsis
Auenmes 2. Collig. cap. 9 exustimat, motum pulmonum proficia sci tum a diaphragmate, tum a pro pria ipsorum virtute: fateturque la-B tuisse Aristotelem hunc diaphragmatis it fluxum erga pulmones: nec debete id mirum videri, quia eius state nondum anatomica obseruatio magnam secerat progressi
Haec dubitatio aliquot proposi- Propos .
tionibus enodanda est. Prima sit: Pulmones non mouentur ad na tum cordis. Haec probatur prima', quia non est idem concentus respi-
rationis de motus cordis; cum vni respirationi plures arteriarum, &cordis pulsationes respondeant. S cudo, quia respirationem possumus aliquantulum inhibere, & tard ore
celerio reinve eiscere s non autem cordis motum.
Secunda propositio et Pulmones Propos x. non solum ni Arentur motu ei aphragmatis, & musculorum pectoris, sed etiam propria virtute. Prio-Item Thomas a V ea ad c. s. l. . de loci
habere tame principium & origine Direm partem lauiusce propositioni sui mouisa corde.&αlo. eiusde lib. V de Part. anim. nullum diaphragm tis usum agnoscit, praeter abiuncti nem 'iritualium membroru ab inferiori, Gal. lib. . de Loc.ass.c. s. &s. lib. s.c.2. SI I. & lib. s. de Usu pari Gi s. ali3sq. in locis. Item Avicenna
Pen. I. Can. tract. I . c. 7. Conciliator
diis99. Thomas Garbius in sua su ma lib. 7. traei. s. arbitrantur, pulmones non moueri ab se, sed motu diaphragmatis. Quae sententia ex eo ostenditur: quia pulmonum caro est admodu mollis ssa Gida, pr indeque minime apta ad exercenduper se motum Sceleuandum thor cem,cum tamen diaphragmatis su stantia ad id per quam idonea sit, v pote bene firma &na ultis neruis c5ilinas.Secundo ita confirmatur: quia suadent rationes , quas paulo ante:
pro Galeno, Avicenna,& Garbio attulimus. Posterior ex eo Ollenditur, mi a cum pulmonibus respirandi osticium natura conanti serit, ut Aristo. . teles 3 . de Part.anim. rapui. docuit quod ita intellige, ut non extolia , Ied partiatim tale eis munus decisis
rit; siquidem ad id quoq. diaphrasema concurrit certe consentaneum flair, ut etiam pulmonibus propriam vim motricem ad cuin motum acu , ni inistrandum impertiretur. Nec si . .cile pronunciandum videtur, Aristotelem ignorasse praedictum concusesum diaphragmatis ad agitationem pulmonum. Etenim scet illius lociscitat. non meminerit; non proinde tamen eum negas te conuincitur.
. Tertia propontio: Motus pulm in Propos3.
45쪽
pulmonumpeditur Dubium. Resposio.
num non selam i praedictis causis Adependet, sed etiam a corde, tanquam a c' 'ununi sonte natiui ea loris , tum pri Mita, quatenus pulmones a deit ' cordis ventriculqsanguinem ha triu*t , quo par incalescunt alunturque. Huilucqvropo ili' is veritas ex supcrdori-Dus constM: ostendimus enim,cim rem, quia corde in cetera mentia infuit, opificem esse omniumtin' elionum in animantibus: item, cox ve dextrosii' yentriculo sanguinem ad alimentiam pulmqnthus tribuere, quod nulli alteri membro pra n t i ut videlicet eis refrigera sonis gratiam eo benes io com enseti menim cum eiusmodi sanguis e cal ris ossicina proxime di manet, non poterunt non illius pulmones vin mentius incalescere , di motricem
Ad rationes, suae suadebant mori Qtum pulmonum a solo diaphragm te oriri , dicendum: licet pulmone flaccidi S rari sint, nec per se ilior cem, vel diaphragma Ggre QueanI3n0n proinde movice facultate scdestitui, ut non valeant pro sua tarettione aliquid mustare ad proprium motum: ita tamen, ut ad eum praeculpue concurrat diaphragma , cui iiubstantia multo robustior est , ac neruosor. Ad secundum: laeso di . Dphraginate impediri agitationem. pulmonum , tum prome cohaeren-itiam quam inter se habentatum quia . virtus motrix innata. pulmonibus imbecilla est, o G per se ad id munimi obeundum suscit- Ad tertium: pulL.
mones , etiam dum morbo tabifico paulatim absumuntur, non omnino. priuari motu, quia non a se tantum mouentur: i t .quia non nisi mortet subeunte eorum virtus motiva om- Enino deperit. . Solet in controuersiam adduci , num motus respirationis naturalis. an voluntarius sit; Omissis conti uel siis dicimus avnc motum partim voluntarium partim naturalem ess Est autem voluntarius, qua ex parte arbitratu nostro nunc crebrius,nunc
r rius; nunc tardius, nunc celerius, respirare pqssumus: imbellam qui non est per naturam absolute impos sibile, respirationem omnino cohi
Galenus p ob i exemplo serui bii
bari , qui vehementet iratus cohibist spiritu sibi mortem conscivit. Sed est idem motus simul naturalis, non solum qui tantam eius necessitatem animantibus natura indixit,vi absq. illius usu vita seruarii nequeat et smetiam quia paruatim oritur ab ipso
pulmone, cuius motio non eli arbitraria: tum proptere quia dissicillimum est propter innatum vitae ana rem & mortis atrocitatem,ad intertiatum usq; spiritum inhibere. Quo fit
ut potius auerendum, haud esse iii noxa eoiςstate non omnino respurare ; cum raro inueniri queat ; qui
eam sibi vim inferat. Disceptatio tamen est, num prae- maestio.
dictus motus magis voluntatiusquam naturalis dicendus sit 3 Plerique Medicorum magis voluntarium appellandum censent: ut Galenus lib. x. de Motu musci Fernelius lib.6. x Physiol. tapit. M. Vallesius lib. i. ntr. Med. & Phit, capitia. & alia. nciliator vero dist.39. iudicat v candum medium,hoc est,partini v luatarium, partim nauaralem: quod Resp. arbitratur placuisse Avicennae a 3. tr. latia.*p.7. Nobis tamen videtve appellandus magis naturalis, quam voluntarius; propterea quod, citra omnem liberi arbitri j actionem, de vigiliae.& χmni tempore exerce tui : etsi aliquo modo vocandus sit spontaneus , seu voluntarius, ob ea quae superi diximus. Vnde & Aristoteles in lib.deanuo. motu. cap. 8. respirationem conumeratinter in tus non voluntarius. m eos irarimis.
E Gimus de Gestrici respirationi
causa: proximum est,ut de i litus sine disieramus. Respirationis finis vi cap. 3.& s. huius lib. Aristoteles docer, est cordia refrigeratio, &quae
46쪽
Duas obdnde subsequitur tutela natiui calo- Λ effusus aedi simius diritalis typeiora causas pe- ris. Duabus enim potissimum causis quorum alteritin m at aer exciarire talore petit calor : eoque abolito ruit in perniciem vivens,cui inhaeret,&ad cuius conseruationemrequiri narres-- mirum vel quia eiusniodi calor immodici frigoris appulsu extingui--tur; vel quia marcescit, & sui catul def aeris refrigerantis. utique nimio frigore caloris iacturam ficiunt, emoriunturque nonnunquam
piendo in se cordis fuligines s est coercendo calorem, seque illi hinc indeopponendo. Addiint etiam Medici. comparata fuisse atiatura respirationem ad nutriendos spiritus vitales; aiuntq; deferti a pulmonibus per arteriam v nos amatrini alii heruum ciadis sinu, ubi vitales spiritus efformantur,ibi. .ij, qui nitiosa loca traijciunt, de qui B que eius odi aerem in spirituas liberaliori potu algidae aquae irrise- stantiam facessere. Quadere ita tur. Similiter pruina de perstigido
entorum natu . stirpium de vine rum germina aduruntur, Se in regne bores succo omni exhausto inare-Flamae reis sciant. Inopia vero refiigerationis frigeratio evanescit flamma Medicis cucurbi- necessaria. tulis, vel clauso furno ercita. Intereunt animantes quibus fauces includuiatur, de qui in balneis vel I - hypocausto nimis feruentem auram bisa Duemfinit, lauru raneoruνων, psit Fernelius ti b. 6. Physiol. p. i s. Amsιπιυ - per olo, nares in asperam
inferiam insidiens, n3 modo eius ramor,
.ii nil iletis unc, g qui paucum euntiemitti eaeresn continenter hibuiti nam cum is anhelitu assiduo incalescat, restiger honig opem Mihibere non
recentis metidique aeris per re Avicenna Fen. I i. tractat. 3. Aphr Uitationem fam,duas ob causas reis dimi, lib. 1.Probi. quaest. 6t. Quod curritur: tum ne calor nativus serui- autem praedici a spirituum nutritiboa exhalatione obtectus, aut confer- admitti debeat, ςx eo concludunt: iiiii aceruatus, subdiib languescat quia cum spiritus subsitan; a tenuis .
47쪽
nis vapore per neruos instaurariueat; consequens et , utere adin
iam sibi cognata, te similis, qualis
est aer,reficiatur,nutriaturque.
5 omnia π Icet omnia animalia calore prsianimantia dita sint, proindeque refri3er .rcsPirare . cio item aliquam desiderent; noeam tamen respirationis beneficio uniuersa obtinent, sed alijs modis ς ut progressu patebit. Hinc Aristoteles' x. capit. huius lib. 3c lib. 3. de Partie anim. cap. 6. inuestigat, quibus animantium generibus respiratio comperat: statuitque i 1s duntaxat conum nrre,quae sanguinea sunt,& pulmo- Lege Gale nem habent. Haec enim, ut natiui α num ii. 16. latis incendium in se maius contide Via nent; ita appulsionem de ingressiim Par. cap. m requirunt frigidi aeris, qui interiora quχque facile pervadit, de huc illucque breui temporis spacio commeat,atque adeo melius de commodius refrigerat. Ea igitur, quibus pulmo inest, respirant omnia, solaque. Verum ex his quaedam, inquit Aristoteles. puli nem habent pene exanguem , de nimis sungosum: veranarum genus, fiuviatiles mures de . testudines, delphini .crocodili, balaene aliaque nonnulla. I c autem minus frequenti respiratione Nent:
quia cum frigidiora sint, ubi semel
eorum pulmo aerem imbibit, restis gerari ab eo diu postulat absq. recentis aeris accessu Quae tamen si vi aliqua diuti iis sub aquam teneantur, emoriuntur: uti aliquando accidie delphinis reti deprehen sis. Aristo resis Quod ceteri pisces non respiren argum ria, probat Aristotelas eodem cap. Pri- quod iwn mum , quia inter respirandum o oes plices uiaret aqua aeri, at9ue ita haec duo xespueat. corpora sese mutuoimpedirent: veIcerte daretur simul expiratio de inspiratio. Secundo, quia pisces non habent arteriam, sicuti nec pulmo. o in sed eorum ventriculus ori pro-
Α xime adhaeret. Tertio,quia non mo uent aliquam particulam ventris, ut dicitera spirantia. Quarto, quia cum in aquis moriuntur,non videmus in sumnio aquae bullas fieri: quod tameaccidit, cum respirantia aquis sust cantur, quia per vim spiritus exit. Quinto, quia pari modo possent reliquae animantes in aquis respirare: quod negat experientia. Sexto,. quia non interirent paulis post extra B quam . ubi affatim eis suppetit aer, quem aliernatim ducant. Celer stat quia pisces suam quoque refrigeram
tionem requiri int,aquam admittunt
ore de branchijs: quae cum sint co iunctae venis quibusdam & arteriis cordi cohaerentibus, eo pacto vise riam temperant calorem. undecuiniam senectute, vel alia causa mouerebranchias non possunt, suffocantur et ut testatut Aristot. cap. 6.buius lib.
Opiano exictimantium, omnes in vetia- ωεursumpises respirare o eis fruo Npugnatio.
gorae & Diogenis. ut refert A- tui. in lib. ristoteses i. huius lib.cap pisces, etsi de Anim plerique pulmone careat, nihilomia cap. Io.nus respirare omnes. Quod item a s D seuerat Plinius lib. 9.Nat. hist. cap.7. hisce adductus argumentiis. Primus I .argumquia ello aquatilia pulmonibus ca- Plinii. reant, possunt eis loco pulmonum alia spirabilia viscera subesse, ita v lente natura: sicut M pro sanguine est multis alius humor. Secudb,quia a non deest intra aquas vitalis haliatus, qui etiam in terras, spissiorem
naturae partem, penetrat:argumento
animalium, quae semper desos lavia E uunt,ut talpae. Item,quias ς obser- 3uata est in piscibus aestiuo tempore intra aquam quaedam anhelatio, de iranquilla velut oscitatio. Praeterea, quia pisces dormiui: sine respirati ne autem somno locus non est. P
stremo, quia id indicat bullantium sa quarum sufflatio,&auditus atque odoratus piscium: quorum neutrum absque aeris interuentu fit.
48쪽
res senile gandem sententiam tuetur Ron-
Rondelet. deletius lib. .de Pisc. capit. 9. quam Ei l. arg. aliquot etiam argumentis stabilire conatur. Primum, quia, ut Aristot
les 3.de Generatiani m. pit. II. ait,
mare omnium particeps est, videlicet humoris, aeris, & terrae: quare non deerit piscibus aer, quem intraa aquas hauriant. Secundo, quia r spiratio, ut Medici tradunt, necelsaria est ad nutricationem spirituum: at etiam pisces spiritibus indigent. 3 Tertio,quia si i n vase angusti oris a-uae pleno concludantur pisces illic tu vivunt & natant, si orificium apertum habeant; si autem ita vas o
turetur. ut acri aditus non patea co-
festim susicantur: quod non accideret, si eis sola aqua ad refrigeratione sat esset. Quarto,quia ad respiradum susscit tepor aethereus , &coelestis Virgil. seiritus omnia peruadens, de quo est Aeneid. 6. illud Poetae:
Spiratus intus alis, totamqu/ infusa
per artus. Mens agitat magnose es pora miscet.
Concludit itaque Rondeletius, . omne piscium genus respirare ; sed variE. Nam belluae,inquit marinae,&quaecuque pulmones habent, aerem una cum aqua hauri ut: eadem autem
fistula eiiciunt, qua etiam spiritum ducunt, velutinos naribus: sicque Irespirant balaenae, delphiniit, yset res. Alia pulmonibus sine fistula: viles ludines marinae, palustres. & fluviatiles: simillierque vituli marini,
quibus patentes sunt nares, Iarinxan itissima ; quo fit, ut naribus aquam haustam reddant, aerem retineant . Reliqui pisces, quibus branchiae vel apertae, vel opertaesiant, i1. dein aerem trahunt, de aquam simul hau liam emittunt Osfrea, tenuissima Ecoiecta cute, per cutis exiguos me rus videntur respirare. Et deniq. Ο-nia aquati lia, pro caloris ventilandide spirituum reficiendorum magnitudine vel exiguitate.alio atque alio Jal. lib. 6. modo respirationem exercent. de usu p. Non est tamen propter luperiora cap. p. argumenta recedendum ab Aristo- . . I arg. telis doctrina,quam communis phia. Par.Nati A Iosephantium schola tuetur. Quare
ad primum eorum,quae ex Plinio a tulimus,respondendum est: nec pul- . lmones, nec aliquid vice pulmonum omnibus piscibus ineste 3 cum id non omnes exigant, sicuti nec omnes respirationem desiderant. Ad Solui. r. secundum facilius terrae visceribus, quam sub aquis aerem seruari. Et nim intra terram multae sunt scat brς,& meatus,qui, ne vacuum detur, B ab aere occupantur z in aquis vero confestim aer subvolat, constipan. te se ultro fluido elemento. Ad teria, Iutis. tium: cum aqua calore Solis i ncat scit, solere interdum pisces ore, de branchi; s aquam frequentius haurire & reddere , ut magis ienigeret tur: sicque anhelationem imitari: sia militer dum serenu tempus eli,nonnunquam ore patulo hiare qlia si scitantes, vel propter affectum laeti Crtiae, vel alias ob causas; non tamen vere anhelare, vel oscitare. cum hoc sine interuentu aeris non fiat. Ad solui. quartum: somniim ex se respirationeno indigere. Nos enim haud propterea inter dormiendum respiramus, quia somnum capimus; sed quia caloris refrigeratione perpetuo indigemus. Ad quantum: non excitari soIutis.
bullas emisso aere per exspiratione quorum ut s piscium,sed ranarum, t a studinum, aut aliorum, quibuSr spiratio coii uenit: qui spiritum cauitate pulmonum asseruarum aliquam do sub aquis laxant, &ad extimam aquae superficiem remittunt. Ad sex. Soluto. tum: neque auditum. neque olfaciuas uatilium, adsunctiones suasi, eudas aerem flagitare; cum ad eorum sensiteria per interfusam aquam loni & odores , atque horum species transmitti queant.
Ad primum Ron deletii dicedum: Resposioni hi I aliud velle Aristotelem eo lis. ad Ilarg. . co, quam mare non esse purum, & Roadelet. sincerum elementum I.sed concr tum permixtione qualitatum aeris terraeque: habet enim mare non parum ex aereo calore, & terrea crassitudine. Ad secundum . aquatilia, ut Ad i. deterioris nuurae sunt quam terr sitia ita minore requirere spiritumi
49쪽
copiam; proindeque sat illis esse eos Aspiritus,quos nativus calor e sangui. Ad 3. ne conficit nutritque. Ad teritum:in vase angustiore viad rq . obturato minus diu vivere inclusos pisco,quam si vasis orificium pateat; qua sine ap- pulsu aeris incalescit in eo aqua,nec iam ad refrigerationis beneficium praestandum idonea est: vii Aristote. Ad . les hoc in lib. cap. 6. docuit. Ad ultumuin: respirationem absque aere dari non posse : at nec calorem aeth, Breum, nec ullum alium influxume coelo dilapsum, rem esse. Nec poetam nomine spiritus aerem intellexisse: sed vel animam mundanam ex dogmate Platonico; vel ipsum diuinum numen, quod per totam rerum vnii tersitatem commeat, ut alibi e posuimus.
teriarum motum, tum inter se, Motus cor tum cum respirandi actione. Adue e: S. . tendum in primis cor perenni agitatione concitari: nunc sese dilatando, quod vel sensu ipso conspicuum est; nunc contrahetuo . Porro autem Idum cor dilatatur,sanguinem c vena caua in dextrum ventriculum G cat, & recentem aerem bibit e pii L. t monibus , quem per leves arterias in laeuum sinum corripit. lAt dum contrahitur, eundem aerem iam cabia
saeuim foras pellit, simulque sui iginosa excernat, emittitque u parti iri per arteriam venosam in puli non es; partim per eam vesiam , quam aO iam dicunt.
Motus a N Arieris verb simi Iem motum sit, turiarum. eunt: modo namque eleuas tur, in ado deprimu tur. Cum elevantur, per externa quidem orificia alliciunt ad se ambientem aerem; per interna ad cor pertingentia, spiritus,& san Eui-. x l nem trahunt, unaque aliquam Iuliginum cordis portionem paulo post abigendam excipiunt, Item etiam
per laterates poros. 8c 'iracula. t. nalem sanguinem avenis sibi colla
rentibus ad arterialis nutrimentum prolectant. Rursus ea&m arteriae,cudeprimuntur N in seipsas recidunt, fumidam superfluitatem, & torridii
vaporis faecem paulo ante contracta, excutiunt poemeatus: quibus in uniuersam cutem, ventriculum. in testi- tna, Se in venas sese aperiunt; itemque in laxitatem iptis arterijs circumfusam, quam eius rei gratia ira. tura molita est. νMirifice autem inter se conuo Colansiis niunt riteriarum,& cordis pullatio. araeriarii Primum, quod utraquesta muli, di cordi S. te vitali, hoc est, a virtute quadam motrice , quae in corde . quod vitaesens est , ortum habet. Hanc vim sunt qui putent non es le aliud,quam calorem sanguitiis in corde ebullientis. Sed non recte philosophan- Vλtur. Calor enim principium est al- terandi. non loco mouendi, saltemper se Sc ex proprio ingenio; elique commune instrumentum rebus viventibus , ad corporum fiunctiones obeundas : illa autem vis motum ciens naturalis quaedam facultas est, . e secundo qualitatum genere ad id munus peculiariteradmisistrandum delegata . Micapi autem iugi motu arteriae, iron ob i d tan tum, quod in- niciscordi adhaerentibus constent, ,
alias oporteret etiam venas omnes,
quae intermedio venae caus cordi copulantur, una concitari; sed quia ita cum corde uniuntur, ut ingenitam adiuem motum potestatem habeant,acorde tamen dipendentem. Secundo conueniunt, quia eumrim spectant finem, videlic t tutelam natiui caloris, modo paulo ante
explicato. Quod si quis roget, num Quaessio.
Petiam peratacriarum disiciationem cor refrineretur Respodemus refrigerari,cu necessario ab arier Is , quae mantia in corde oscula habent, ali- iqua aeris pollio .d ipsu cor euadat.' Nec obstat, quod aer arteriaru fistulis iniexceptus,non nisi commercio atteitatis languinis, atque adcole H. pefactus ad cor perueniat: non enim ,
usque adco incalescit, ut ad res , .
50쪽
gerandum alioua ex parte no valeat. Tertio.consentiunt, quatenus eo. dem tenore & concentu sibi respondent:cdm enim sese cor explicat,explicantur arteriae: dum se contrahit.
subsidunt: id quod iacile deprehen Pulses ara det, ut Galen. libH. de praesag. pulcteriarii in- cap. 1.ait,qui altera manu cordis puldo valetu sationem, altera motum arteriarum dinis , & explorauerit. Ideoque arteriarum a- morbi. gitatio ipsum cordis motum, temperamentum. deabundantiam aut inopiam natiui caloris, in quo vita consilit singulari naturae artificio tellatur. Unde illud Plini, lib. ii. Naturi hist. cap. 3 7. Arteriatum pulsus in cacumine maxime membroi u euidens, index fere morborum . in modulos certos legesque metricas, per aetatis stabilis aut citatus, obseruatione crebri aut languidi ictus gubernacula
motus, quod ut quies illa. quae artoriarum contractioni succedit, maioreliquam ea quς dilatationem sequitur; sicquq iii spirationem antecedit, maior extitit. quam illa quς superusnit: ut loco ante cit. Galenus docet. Differunt autem iidem motus t
ter se primu ai,quia quod ex respira tione viai cordi praeitatur, id ex pulsu toti corpori impenditur: videliscet restiferatio,& natiui caloris custodia, tuliginumque depulsio. S cundo , quia minus necessarius est cordi & cuilibet alteri membro arteriarum pulsus , quam cordi respiratio: poterunt enim brachiorum adi. teriae diu religatae est e & absque pulsu citra noxam, non tamen cor sine pulmonum afflatu: videlicet ut cet rae partes animantinin minori indigent calore; ita minus eis nocet intermissio actionis ad tuendum calo Sed comparemus etiam pulsatio-C rem destitiatae. Tertio , quia pulsus rem cordis de arteriarum cum respiratione. Primum cst inter eas conuenientia, quia ambae institutae sunt ἀ natura culi odiendi ac temperandi caloris gratia. Quod maior Philos phorum & Medicorum pars, teste Galeno lib. de usu quis c. inde protiat, quia utraquei; idem ex caulis similes mutationum disserentias so ritur. Nam qui corporis exercitati praecipue obseruit ad deserendum spiritum& calorem; respiratio vero ad caloris refrigerationem,& ad torridum noxiumque vaporem e cordis ventriculis excludendum. Q sarto, quia multo frequentior eli pulsus, quam respiratio. Cuius rei causa est, quod tanta in pulmonem aeris copia si ita ut insertur , ut unus iii spira tuli actus multis cordis attractationuae aliave causa incalescunt ι ij non D bus sussiciat. Nec sine i a copioso a modo crebrius ac frequentius resp:- ranus ed pulsus etiam pari modo mutatos exhibent. Praeterea in iis qui algent, sicuti respiratio tardior ac minor demehenditur, ita depulsus. Sane quidem euariantur hi motus secundum aetatum discrimina: nam puero recens in lucem edito pulsus timuentior est; sicuti seni rarior: qui autem in media aetate sunt, ijs pulsus ad proportionem respondet. Eprout ad pueritiam vel senectutem
magis accesseri t. PraeterhSc v trementer .antini affectiis, ei rum i iis, anni tempora, coeli solique constitutio, Se vito verbo omnis ad frigus Si calorem mutatio, pulsi in respirationemque aliter alscere consueuerunt.
ris in pulmonem influxu postent Unimantes vocem edere: quandoquiadem vox suspensionem expirationi deposcit; quae suspensio absque mu ti aeris intus collecti beneficio non datur. Quintis,quia pulsus actio ominino naturalis est, nulloque pacto arbitratu lubdita a respiratio a tem aliquo ni o voluntaria censetur,ad motum superius explicat