장음표시 사용
2쪽
Episcopo Osin abrugensi, Duci Brunsvi,
ILLUS RISSIMO ET GENEROSISSIMO COMITrAC DOMINO
vandosirenissime Princeps,Tuque Illustriiasime Comes, Domini mei Clementissimi, tabantiquis monumentis,quae literarum semper' suerint fata, memori nunc mente revolvimus illud ' apparet, quod sive temporum injuria, sive benigm-in re, prout quidem vel indignos sui contemtores, vel ἡ Λ α . admi
3쪽
admiratores A patronos nactae, modo fuerint in flore constitutae, modo omnium pene oblivione sepultae atque emortua .. Eadem namque cum fautoribus suis fata lite rarum studia fere sunt experta;&quae tempora Alexandrum literarum quoq; patrocinii nomine vere Nagnum, eadem Aristotelem in omni Philosophiae penere primum, & unum ad miraculum doctissimum dederunt. Quae aetas Augustum Principem benevolo in literatos animo nemini secundum, eadem tu it Vi gilium d Horratium Ob M poetarum principes.Quid de Maecenate dicam,qui Scripse elegantissime fuit doctus,&doctorum hominum patronus munitaentissimus,ut&'nomen ejus a tot seculis posteritati transtri. pium in proverbium ierit, ac Moecenates dicantur, si qui literarum ac literas amantium tutelam ac patrocinium in se recipiant. Taceo Trajanum,Hadrianum, Marcum Antonium dictum Philosophum , Impera. tores,aliosque, quos isthaec secula numerarunt lite rarum patronos, dignos, qui in omne aevum memorentur. Sed si pergamus ad ea per nostra proeliis, tempora aspiciunt, illud conam inisat omnium I FGricorum sente utia, quψd non tantum δεῖHὶ, quod reliquum terrarum mare mediterraneain a s
4쪽
barbarie scilicet & morum serocitase perpetubeon.
fictata fuisse dicitur, neque liberales artes, neq; ear patronos inveheritidonee superiore fere seculoIpulsi, barbari ei densis nebulis , eoelum nostros holmines adspexit benignus, literarumque studia, dubito tamen felicitate 'magis quorundam ingenij, vel magnorum Principum auspicio , excitari , pro duxitque. Inde uberes accepimus doctorum virorum status , librosque novorum passim hominum innumeros , quorum s frontispicia legas, videas non tantum omnes sub magnorum Principum nomine & patrocinio in lucem prodiisse. Perpetua igitur exemplorum serie ad nos derivato more, si ego quoque, quamvis in ipsis studiorum meorum incunabulis uterer , & queis possem obsequiis Moecenatem legerem, me quicquam non indignum committere videri utique possim. Quando vero cumprimis vos , Serenissime Princeps, & illustricsime Comes, Dominos meos Clementissimos haec mea opella publica. Vest. Vest. Celsitud. Celsitudo venerati e compellat , credo equidem me illud 'facere , quod cum principalis vestra dignitas, tum nascendi lex jubeat: praesertim quando in vestra situm erit potestate , deserere an promovere velitis eas curas, quae magnis patronis indigent. Hanc igitur, prinς ζ Dpmini.Clementissimi, quam de-
5쪽
Rectu Iutim serendarum ratione , conscripsi disserta-xionem, tanquam primitias meliorum fructuum, la -
,ititia fronte aCcipite,studiisque meis, quod unice peto, favete. Quod si i Vest. Vest. Celtitud Celsitud. impetrare fas est, nunquam poenitebit. hactenus literas, ac Philosophiae praecepta, a primis elementis ac fundamentis , si renue imbibere pςrsi verasse. Dabam Hesm stadii die xii Octobr. Anno a nato Christo cIa Iac Lxm, qui Episcopatus Reverendissimi ac Serenissimi Principis ERNESTI A v G V STI ducis Brunsvicensis N Lune burgen- . sis &e. Domini mei Clementissimi Annus secundus secunda omnia i n futurum diu pollicet; A
6쪽
THEs Is I. I nullus in Philosophia Politica de rebus ci-l vilibus locus sterilis est relictus, nescio ansertilior ullus sit eo, qui est de civitatis justo cujus scientia quaedam , & de recta legum, cujus propria est prudentia, in qualibet rela
constitutione agit. Iis enim in rebus, quae ho nes, o justasini,quaes civim sciensia considerar, rora varie-μου, rantaque versatur in iis errario, ut Iece modo,non aurein na. ora conpare videantur, νι inquis summus magister Aristo- i Eth.
eles, Leges porro iesar,utut prudenter latae, non modo a pud diversas gentes, sed & in una civitate tanta multit dine ac diversitate laborant, ut videas nunc has, nunc illas existere, nec unquam homines cessare, alias ex aliis i ges ducere, ut adeoque non tam innata quadam bonitate, quam hominum opinione consistere videantur. Tanta autem licet sit justi legumque omnium varietas, nihil tamen obstat , quin ejus certa esse scientia, ac hae quidem acrprudentiae normam exigi possint. Quod nec mirum, nec expeditu dissicile videbitur ei, qui noverit quemadmo dum una eademque res ,tiquantum ad formam externam attinet, multis modis recte te labere possit, quod ex artis ipsus,oc naturae abundantia contingit,
Haec vero non solum datur & iusti scientia , & legum condendarum prudens ratio , sed & antiquior cst quavis' lege, & instituto cuiuslibet gentis. Justum enim ali apod
7쪽
cum ipsa natura humana &ex Deoin natura est product . Leges quoq; e conditae e ratione & prudentia , non ratio de prudentia e legibus. Illa enim harumcausa est , quae
Utiit autem antiqua fuerit Iesum constituendarum in qualibet rep. prudentia, nulli tamen, aut sane pauci fuerunt, qui eam scripto comprehendere , & ca quae ex his sub scientiam quandam cadunt, in artem redigere sint conati. Plurimi enim in Nomothetice Practica constitoriant, atque hoc legumlatoris opus esse crediderunt ut potius ipsas leges reip. suae utiles, quam universalem quamdam normam, ad quam quaeque exigi debeant, scribere& praescribere in animum inducerent. Alii tamen hae iii re nihil non praestitere, ut ex vetcri aevo Piara ct in ore λ; quorum illum quod confuse multa tradiderit viri domincrepant, hujus vero fortunam & librorum mutilatiorem cum omnis literatorum ordinis moerore dolent. Ex Neotericis dubitant viri docti, an quisquam sit qui aliquid laude dignum praestiterit, praeter Ho perum cujus priores de vera Juris rudentia libri quatuor, octo enim reliqui concernunt jus, ac leges partim publicas partim privatas , easque Romanas adeo , ut omnia ejus, sunt docti & ingeniosi, ut merito dubites, an argumentum quatuor horum librorum, vel ολνομίαν, ac methodum autoris pluris facias. Praeter hos sunt alij, quibus forsan timgenium haud defuit, qui tamen ideo optimorum quo rumcunque laudem haud invenerunt, 'quod nomoth tam suum impium & divini numinis fecerint contemptorem , & cuncta a Ratione, quam vocant, status suspendcndo,pessimas etiam leges,dummodo ad perversam di nefandam imperantium utilitatem iacerent, simpliciter jum
8쪽
esse voluerint. Sunt denique alii, qui haud quidem impie, inepte tamen sc gerunt, & Omne legumlatoris opus . numeris legulei cujuidam , aut rabuli iuris Romani forensis absolvunt, ac deinceps resp. legibus Romanis, non leges rebus p. accommodant. Quem pudendum errorem jam olim Amplissi atque Clariss Dominus Praeses in Tabore Professore nunc Giesensi redarguit, eumque dudum ad sacrum quoddam silentium,si rationes quidem non autem convitia spectes,doctissimum quibusdam scriptis compulit, ii nuper demum nota ejus importunitas meris gravida maledictis prodire, & omissis rerum momentis, viro docto indigna scommata in eum , qui cunctis bonis audit optimus pariter ac aevi nostri doctissimus, omni profugato rubore evomere maluerit.
IV. In multi, inquam , circa ni bilissimam & amplissimam in Politicis dodtrinam & ipsi foede errarunt aliosque multos in societatem erroris traxerunt, ut nec hodie virulenta illa& una reis'. noxia doctrina ex animis multorum queat exstirpari. Nos igitur quanto meliora fuerimus a ummis ac Clarissimis huius Academiae viris edocti, hisce paginis deinceps includere & publicae cruditorum disqui- sitioni subiicere haud dubitamus. Quod partim ideo faciemus libentius, quod nihil a nostris studiis conemur alienum; partim quod in nobilissima delecti argumenti ma- -
teria nostra opera Versetur,utpote quae omnia reip. negotia & summa majestatis capita sub se comprehendat. Quanquam enim multa sunt quae legibus universaliter enim loqui debent se; definiri nequeant, & insuper inepte quis, cum multa fiant de facto quae non sunt de jure,ex solis legibus reip. statum judicaret; nosse tamen legum non solum et, ceti sed & Aori, quod demum legum pruduntiar proprium
9쪽
est, nihil potest esse magis eximis & penὰ ipsis maest, quae H Vid. omnia resp. negotia spectat, prudentia civilis. Habere ςiatu 2 tamen illud per se videntur leges, quod ejus iubendae ae
ci ii. eiu tollendae potestate caetera majestatis capita venire dican- ἐς n m. tur; ita ut summum ress 1 erty verbis utor Bodinim una P re quodammo i ficam rehensem,sc. Muiversis ac Nu sciet c,3 Ara legem dicere ac dare, a civibus accipere nunquam inambeίος Ἀρ- tum hostibus suo jure indicere, aut pacem cum iisdem inire e
' 'l' dem ratio esto de reliquis majestatis capitibus amersi δε mersum quiddam a legis VHLarrone habere videntur, hac iam men lege, i. e. summa 'rellatis jessu, fri costat. Ut igitur imperium hoc legem jubendi potestate absolvi, ita imporandi artem circa legum ierendarum prudentiam totam cile occupatam , Vere dicemus v. Haec vero, ut ad rem descendamus, ni test ab ,quam rudentia quadam ac scientia civilis, qua dejusto civitatis agi malen pro ficere ,quidcuilibet civitati expeata vel noceat usquod facto συι 2 imperio ac jur frictione per leges publica oprivatin jubeatur, quod rium se foedum inceptu iisdem ve.
nos minus ακμως statuere, aut uno posto alterius naturam invertere dicat, observandum est, omnem omnium deliberationum , quae de civitatis justo institui solent, materiam esse fere, cumprimis si singularia spectemus contingentem. Excipio enim hic ea solum , quae principia nobiscum nata, & Graecis τα πιι - καπι pibri dicuntur ,
mae utique non possunt venire. in desi rationem , siqui
10쪽
dem temper eodem modo seliabent. Contingentiae vero ullius, de qua diximus, varii suntgradus: estq; adeo deliberationum materia modo contingens ut plurimum, ira talis ut abstrahi ea contingentia, rerumque hypoth aica quaedam ntelligi possit necessitas. Horum, quae u- auxerialiter ita & in abstracto concipiuntur, propria est silentia quaedam tantum; circa ea vero, quae se ut mere. contingentia & singularia habent, versatur prudentia, sed Montantum, quoniam haec praeter singularia etiam in unu, ursalibus est occupata. Haud aliter atque Geometria προ- sua qua sunt sere de singularibus, considerat non tantum, ut singularia, sed etiam quasi in universum sunt --ηnia, ut & quatenus haec cum universalibus, quae pia rumque φημαῖ dicuntur, & a singularibus mente at atrahuntur= consentiunt. Hoc igitur, ut in omni quosve rerum Politicarum materiai usu venit, ita cumprimis in recta legum ferendarum ratione ; quae potissimum est omnium deliberationum caput, videre est: adeoque vere ejus cum scientiam ,. tum prudentiam esse asserimus. Hoc vero non solum de generaliore illa, scd & ea, quae singu- .laris est alicujus reip. legum cognitione vere affirmamus. Quare & legum nostrarsi ad Imperium Germanicum per inentium prudentiam singularem pariter & universalem, imo scientiam quandam haberi posse, nullus dubito; si modo quis ad sinceros fontes recurrat & perspectis r mmp. generibus, earundemque morbis ac conservationibus, publicorum actorum ac rei p. nostrae vera historia
non destituatur. Idem quoque de jure Romano perhibet JCtus cum inquit quod effvi prudentia sis usti aci usi scientiala. Quod aut*m alibi in contrariam videa-3ur ire sententiam, dicatque: tb 'quod non om tam quae