장음표시 사용
71쪽
Hisce ita constitutis illud minime praeterire debeo, quam inepte multi hic sese gerant, dum fatui sacrae tyrannidis assertores, Papam tanquam infallibilem legum hi manarum judicem, cui potestas omnis in hac terra a Deo sit tradita, qui sisyra leges sit, potestatemque habeat de legibus statuendi dispensandi, & alia , hosti inibus obtru dere conantur. Pleni ejusmodi ineptiarum si ni libri do
ctorum Pontificiorum pene omnes. Caeperunt autem haec
ita doceri, cumprimis statim a temporibus Hildebrandi: qui postea vocatus Gregorius Vll, virulentum hoc dogma primus in vulgus levit. Post illa Domi actus I X. non dubitavit hac de re publicam legem condere, quae juri Canonico inserta lita se habet: Suiesse Roman poni
- sci, omui creaturae de Gramin, dicimus, ae imi o pronun ciamus, omnino esse de ni cessitate salutis. Haec cum olim
- in Curia Romana ageruntur , Philippus se Galliae Rex cidecreto opposuit , ac pronuntiavit hoc irritum atque ine- ptum. Fremere initio quidem Romana curia, sed cum Rex Galliae instaret, factum est, ut alio decreto Bonifatii successor Clemens V. sancire fuerit coactus; saltem Regi. Galliae decretum Bonifacij praejudicare haud posse, quippe cum hic minime sit subjectus sedi Pontificiae. Quas vero Germani, ne quid dicam de caeteris populis, non aquo jurc gaudeant cum Gallis, cum horum fratres sint vere ger- ω mani,& hinc olim, judice quide Strabone apud Roma-- 'i' ' nos nonae luit sint sortiri. Sed hi ipsi, ut&caeteri populis bi--rimi, in majore semper Papae obsequio, & ipsissima sacrae illius tyrannidis suerunt instrumenta. Est nunc tamen, M.' quod
72쪽
quod laetemur, deque nostris quoque rebus speremus melius, cum plurimi cautius, mercari discant, Papaeque illam potestatem majore Zelo, quam olim superstitione persu deri eam sibi passi erant , nunc ejurare gentes incipiant. Papae quidem ne omnibus se deridendos propinent, in eo adhuc toti sunt ut pristinam suam autoritatem sartam eici tam conservent. Hinc hodieque quolibet anno, dc quidem lingulis diebus Jovis praecedentibus diem Palch lem, quandami quam vocant bullam Caenae Domini se lenniter admodum promulgare solent, qua diris devovent ac anathemate seriunt eo omnes, qui constituti no pragmaticas aliasque leges sanciant, juri Pontificio vel tacite, vel expresse, directe vel indirecte adversantes: haud aliter ac si in positivas illas ae sacrae tyrannidi natas ' I ea omnis terrarum juravcrit orbis. μ) Cumprimis vero ad hanc rem Jesultarum nunc utuntur satellitio . h. 44. n. 'od virulentum hominum genus, samina seditionum. .nis parricidiorum nefandi artifices, ab ortus primis incuna-hulis, hoc dogma contra quosvis propugnandum suscep runt. Hinc adeo nuper eorum nonnulli propositis aliquci
Thesibus ipsi vocant Assertiones Catholicas, quae li ccum alio libello illis opposito sunt recusaej haud asserere dubitarunt infallibilitate Papae in quaestionibus non tam ii iuris, sed etiam facti. Alia plurima sunt, quae illi improbi
in rem p. Doctores pro divino Vicariatu Papae ac eiusdem autoritate, potestateque in civilibus pariter atque Ecelesiasticis afferre solenti In quorum tamen argumenta si inquiras, videas alia ex alijs opinionum monstra enasci, quibus vel recensendis plus quam diurna opera insum rex ur. praeterea quoque quicquid illi ganniant, quicquid etiam turbarum passim eorum nugae dare potuerint,
73쪽
nunquam tamen deinci ps fiet, ut seculares Principes eius se submittant iurisdictioni: siquidem dudum Paparum praetensiones sabulae esse caeperunt, surdisque acceptae sunt auribus. Praesertim cum vere hodie a nostris docta tur, non solum paparum in seculares nullam esse potest tem sed ne quidem jure in Clerum, qui ut olim Apostoli. subjectus esse debeat potestati eivili. Quare utique ne
iuri seu l gibus Pontiῖci, de bonis & personis vel cleri
corum, vel secularium quidquam statuere liuet, nisi male stas in quavis rep. civilis praebuerit assensum.
I. u. Salva igitur manet Regibus supremisque potestati bus, ea de qua dicimus leges serendi atque jubendi potestas. Quae quoque majestatis pars, in nostro sane Imperio elucet. Dico in Imperio. Ut enim ij, qui regimen nostrum putant esse μοναρχικὸν . ita quoque multum falluntur, qui legum ferendarum potestatcm Imperatori de' quidem soli tribuunt. Apparet noc inde, quod ipsa ne quid dicam de veteribus Germanorum Regibus Gesarea vel Regia potestas, quae a Carolina Francorum familia pei venit ad Saxones, a Saxonibus ad Francones, qui iunt ad Moenum, ab his rursum ad Saxonem Lotharium, abaeo ad Suevos, a Suevis post aliquot intervallum, quo re varie fluctuavit, ab Habspurgenses aut Austriacos ab Habs- purgensibus ortos, ad Austriacis ad I ucelburgenses, ab iis vicissim ad Austriacos ap. quos hodieque est, pervenit:. quanquam, inquam hi tali, tu supputat labbo Emmius, cs ... ' qt Ordine per tot devoluta secula in Germania sint re- loris. rum potiti; integes tamen Capitulares ab ordinibus prae scriptas jurare coacti, di ad observantiam Recessuum --
' Peris jVre contractua suere oblig*ti: ut ita tam quoad vitar
74쪽
coactivam quamdirectivam, tam denecessitate, quam honestate legibus subjecti esse vere dicantur. Ordinibus enim demum in Comiths legitime congregatis cum Rege legum .ferendarum arbitripui, acbjus de rebus omnium civium: uno & ipsius Imperatoris statuendi,adeoque legibus soli .ram ,& supra leges, etiam Imperij sundamentales, pol autem tribuimus. Comitiorum est leges mutare, i sidemq; derogare , abxosate, urrogare cum secundum Philolaphos eadem sint principia destructionis, quae constructionis, nihilque tam naturi lpam eodem modo quid distolvi , quo colligatum est. Unde de id sequitur, quod Imperio, si nempe Comitiorum communi fiat consensa, liceat de ipsam,qua lςxi alioqui creditur Imperijsundamentalis, Auream Bullam a Lxe, & quidvis sui rogate, cum ipsa Comitiorum publiςψ:ς sensu sitolim constituta: u t pluribus docuit Ampl. Ian. Praeses in publicis praesectionibus ad Lampadium. Imperatori nihil aliud est relictuni,.quam quod r δολη, comitiorum habe t. et Ipsius nona me leges prompigentpr. 0J Quod jus exequendi ea, quae legibus sunt conitituta. ipsi maneat integriam. Quae regum ferendarum potestatem omnemque Majest
rem exhauriant, q*ivis cprdatus facile mecum judia
Sed nimis longos λογει caedo; quare ultimum deuiaque nostrae disputationi subnectam,& qui sit Nomothetiaces sive prudentiae legislatoriae Tisis brevibus deinceps editaram. Hoc autem in negotio dupliciter versarip xro. Similiter enim Mque usu venit, ut cupislibet res
ais altus sit internus alius externus, alius proximus
75쪽
statuimus duplicem a ἰωοu ij ἐυδαμοί . Illa intra prudentiae legislatoriae arteui cominetur, & est iacui nisi posterioris gratia , adeoque inhius principalis. Lissique vicissim duplex, quod innuit Aristoteles N. in , inquit, iana legum constitutiis, bene seges esse positis,
minime vero ipsis A emperari. 'ivare unam ta, em DP existimandum ea esse, obtemperare is sius positis: a iam iero
, Alter sinis est latus civium, seu ut Graeci loquuntur, ἐυδαμρνἰα, ad quam omnis legum constitutio debet colli mare & efficere,ut purumq; civi, bene sir itamq; possint traducere in rerum suificientia & virtutum egercitio. QuHritur autem salus civium rando re communis ommu iniquandoq, primatio imperantium, resiquoi si vero non nisi per acciuens. Illud fit in rebu . rnelioribus hoc in earum transgressionibus, quas Graeci vocant. Idem in Nomothesia est observanduin ι'& hactenus ipsius tibi. legumque latarum seu serendarum finis est idem , ita quidem, ut si ipsius re . sinis sit commune tam imperantium quam parentium commodum, ad id quoque leges dolaeantesse compositae. Porro si finis reip. sit vel potentia, vel divitiae, vel voluptates dominantium, idem quoque leges spectare debeant. Quare ad quem scopum possit ac debeat resp. componi, Legumlatoris est diligenter admodum observare. Est vero hic in quavis rep. duplex, vel enim est simpliciter optimus,' vel κά- ῶ, seu secundum quid.'Hinc, pro modo atq; operib civitatis, coit stituto ex his quodam certo scopo, ut prudentia id sibi
Vondum semper proponit, quod ut consequatur in eius
76쪽
erit potestate; ita prudens Legislator, si non optimum possit virtutis inducere habitum reperire enim est & ta- , quibus nulla alia quam servorum felicitas convenit, saltem hunc legibus suis finem, atque modum ponat, quo modo civitas ejus virtutis quae in ipsam cadit studiosa possit reddi. Quo ipso Legislator nunquam non legum sitarum finem ultimum obtinebit. LXXV. In Imperio nostro Germanlio, ut de hoc quicqua iis denique addam, qui legusti debeat & possit esse finis si inquiramus , ex supra dictis & ipsius terrae hominumque
natura facile patebit: non quidem componi debere nostram communem rem p. ad utilitatem dominantium. sed ad commune omnium commodum, & facultatem
degendi vitam in rerum suscientia & a majoribus acce- pta libertate. Hac parte optime sese habet resp. nostra. Cum vero proximus, qui esse debebat, legum nostrum finis, qui hoc respectit medium est ad illum ultimum sinem tendens, minus bene sese habeat , ita ut seges quam- multae non recte sint positae, neci; ea quae debebant omnia observentur, hinc fit, ut pessime saepe nobiscum Matur, quove minus verum illum ac ultimum legum nostrarum, finem consequamur. Si enim attendas ea , quae fiant, ordinumque Imperij studia videas, observare est, ea saepe lange esse inter sese diversa, adeoque nec eundent esse scopum singulorum , qui est universorum. Nec praeterea videas hactenus esse inventas leges, quae animos Valerent conciliare, aptamque quandam inter universo - dc singulorum commoda harmoniam instituere.
Hoc autem quando fit in ijs rebusputa. quae commune
77쪽
. AEnanium commodum propositum habent, non potest non usu venire, ut ex hoc animorum dissidio potentiox quidam ςompendium faciat, & utriusque libertatem oP-primendi capiat initium. Haud aliter atq; pugnam murista ranae, ciconia suo, utrique infausto in erventu, apiari trudenter pugantem Asopum & Homerum Poetarum patrem in sua ρατροχω- αια decidebat. i Quod ne noui is quoque hominibus accidat nollem augurari, nisi quorun-- ciam studia reipubl. unice noxti satis ellent nota, sintquet dudum eade re yiri docti conquesti.
LXXVI. . Hoc vero quod & in universum de Nomothetices causa Finali, deque legum nostrarum fine in specie attuimus cum ultitiam sit, quodcirca propositam materiam consideratiqnem Mandam mereri diximus, idque ut dialia quae huc pertinere videbantur, Iro ingenij tenuita. te, & qua potuit fieri brevitate , praestiterimus, hic tan-
ueni pedem figimus. Quod si vero in amplissima pariter ac nobilissima materia versati, omnia, quae huc. omnino pertinent quod opus fateor ingentis molis ali Fotvolumina aequaret minus fuerimus assecuti, aut ijs con- , sarcinaverimus sors in aliena, tu quisquis es, Benevole Lector, da haec juvenili aetati, a qua haec exercitii Academici gratia Iroficiscuntur. Tu vero benigne Deus la glare vires meliora ausis, quae in tuam omnia vergant