장음표시 사용
41쪽
sociorum Principum aemulatione, re liquisque fortunae Romanae acquieverint. XXXVII. Haec sunt quae circa hominem & bona animi &' corporis & fortunae spectare Legumlator debet. Quibus vel verbo illud addendum, quod hae virtutes & viris cisaeminis debeant adesse. Dimidium enim jis civitatibus felicitatis abest, quibus ea quae ad mulieres pertinent, haud recte sint constituta. Et hoc est, quare legum L cedaemoniarum desectum passim in crepet Aristotcles r. Pol. Iam pergendum ad alia. .
Diximus multa de homine. Hic autem cum paucissimas virtutes extra usum vitae civilis exercere , aut persediam ac naturalem suam siclicitatem raro consequi possit, adeoque in civitate & ut pars alicujus civitatis considerari debeat, hinc utique virtutem partis respicerς oportet ad vi tutem totius, quod totum, videlicet ipsa res p., ad quam tanquam ad ultimum finem caetera respiciant, tertium erit, & postremum prudentiae lagislatoriae subjectum. Resp. itaque desinitur, quod fit oris quidam civitarem habitantium ta) Ordo vicissim nihil aliud cst, quam Ieκ quaeda. Siquidem ap. Aristotelem & alias apud Graecos lexti ordo saepe promiscue sum utur cum nihil magis prudentiae legislatoriae proprium sit, quam per bonam ordinati onem optima leges, & vicina per bonas ac convenientes leges optimam ac convenientem reip. formam, atque ordinem inducere. Ordo reis' in quibus universalitersoquendo consistat, & quam diversimode se habeat, vel primis ac elementariis Politices tyronibus haud potest es- H Unqtum. Quandoquidem in vulgus constat, quod mo-
42쪽
do I ibus sit constitutum, ut ordo seu status, quem vocat,
reip. sit, modo simplex,seu monarchicus, Aristocratic*,Democratic', modo ex simplicibus varie mixtus Tot aute esse rerump. ordines commune omnium fert Politicorum sus- fragium: nisi quod Bodinus, qui mixtionem rerump. ex- . plodit, a communi sententia abierit, quam tamen controversiam nunc non facio meam. Majoris res indaginis est, ct qua de re in civitate multum controverti solet, quis
ex hisce in quaque re p. st aut esse debeat ordo. Constat autem tota harc cognitio partim in notitia eorum , qui parent. magis vero & cumprimis eorum qui imperant, ac penes quos est aut essς debet M κυνον seu summa potestas. Summi aute potestatis eapita fere sunt; ij lege universis ac singulis civibus daret bellum indicere, pacem inire , fa dera sancire; 3) magistratus & honores conscrte lus extrum ae provocationis & supremi iudicii, ut habeat statuendi potestatem de rebus, morte, ac vita
civium; ν nummi percutiendi ius s6ὶ ius vectisalia imperandi.
XXXIX. Txempla hujus rei quamquam sine iis omnia frigidius
disputantur occurrent in quavis rep. Quare saltem nostram Imperij Germanici faciem ad dicta haec summae potestatis capita, ut jam alia de eo dicere coepimus, depingere haud abs te & instituto forsan erit alienum. Primum itaq; quod attinet majestatis caput perspectu haud erit difficile, totum illud esse in eorum potestate qui habent jus comitiorum. Singuli enim cum universorum imperio teneantur, his quoque potestas erit pro lubitu& reip, statu leges scribere atque praescribere. Sed det
tota hac re infra agemus pluribus. .
43쪽
Ius porro belli ac pacis Imperatori cum ordinibus.
simul merito ascribimus, pro ea sic. proportione, qua aud se ad illum aut ad hos comitiorum jus ac potestas pertinet. Vt Imperatoris quide nomine bellum proponatur, docernatur , indicatur, ipsa vero decernendi vis penes O dines consistat. Quamvis autem ordines cuin Imper olore collective sumpti jus belli & pacis habent, nullus
tame horum privata autoritate bellum movere potest: aut debet, absque communi omnium ordinum, aut hodie certe Electorum consensu. Quo ipso quamvis merito O dinum circumcisa est potestas, foedcra his ramo prolubitu
sancire licet super pace generali provinciarum , incgcnge nituit Midfriercii: ac non solum inter se coire , sed eta an cum extraneis Regibus ac Principibus, modo id sine imperii Germanici fraude fiat. Hoc cnim in D dcribus simpliciter ac perpetuo excipi debet. Dico Imperium.
Imperator enim hactenus excipitur, quatenus se gerit, ut Imperatorem decet. Si nempe potestate sua minime a utatur, si nihil contra capitulationem, quam iuramento confirmavit, nihil contra libertatem & leges patriae fuimdamentales aut ipsum reip. statum moliatur, ut probe. monet autor illius libri de ratione Status Imperii Ge caὶ rati. r. manici Ia . Alias contra ipsum Imperatorem confaederati ones iniri possunt. Ccu quam factum An. ro73. anat liri via , cum Duccs atque ordines Saxopiae faedus inirent Lehesin- contra Henricum iv, eundemque bςllo peterent '. SNinum libi . militer auspiciis Saxonicis superiori si culo Ordines Pro- 'i testantes pro libertate religionis adversus Carolum v. finidera& bella creverun pro quorum justitia duas Hortlcde.
ri disputationes habet Goldastus in Polita imperialibus
44쪽
ρ . Quemadmodum & hoc seculo adversus Fordinan- . dum tr. & iri, imperatores, qui majorum e Xemplo li- , in p. bertatem rcliquis Protestanyillari eripere magno Germa-Π3.niae malo & aeque insano conatu Persic verarunt, sic gerere haud dubitarunt, cum adversus ligam Catholicam Fridericus Elector Palatinus , Christianus Antioltinus Princeps, Ioachimus Ernestiis Brandeburgicus An spa- censis inter sese conspirarent. Accessere iisdem Mauritius Hassiae Laiadgravius , Johannes I ridericus ii tenbergiar Dux,& Georgius Fridericus Marchio Duriacen- . si aliique complures, ζ' ι'
. - Tertium majestatis caput est magistratuum creando ' μ - 8 rum . potestas, quae talis est, ut.illi qui eos conseri sum, 'mam conciliet & autoritatem & honorem. Honore enim sciunturjure qu dem et ei maxime, qui jam beneficium dederant , sed tamen se is honoratur, qui potest lenes ore μ) in. φ ter magistratus autem nostri imperij procul dubio primu s. 'sibi locum vindicant Vicarii Imperii. Quorum alter, nempe Comes Palatinus, vicarius est Impcratoris, Vel mo tui vel absentis, in partibus Rheni, Sue viae,& iis terris, quae jure utuntur Franconico; alter dux Saxoniae in iis locis, ubi Saxonica jura servantur. Quo tempore hoc Vicariatus privilegium, iis primo concedi, ves ab iis usurpari coeperit,non qua par est diligentia ab antiquis scriptoribus est traditum μ) illud vero constat, quod hodie L I
de jure illud usurpent, nec sit in Imperii, neque Impera , lae v. de ad toris potestate alios in horum locum surrogare, quam dxi 'diu Electoratum quisque suum, cui uterque Vicariatusi cis .i est annexus, legitime teneant. Inter magistratus Impe- dum de serii secundum locum obtinent Archicancellarii Imperii, p*ς '
45쪽
qui antiquis Imperii moribus tres sunt Principes. Ecclesiastici. Neque vero in horum electione Imperator' quicquam juris habet, sed simul ac a Capitulo fuerint electi Imperator eos de Electoratu, cui Archicancellariatus hoc munus est connexum, investire, & quoscunque Capitulum legerit pro Imperii Archi cancellariis agnosse k2όia. re tenetur 0 Par ratio est quinque Aluot hodie nuine- . 'L.hisi tantur in secularium Electorum, qui constituuntur neque pMx. r. c ab Imperatore neque ab Imperio sed haereditariam obti- '' nent dignitatem': nisi quod tum demum tanquam seudum quoddam Imperii in alium transferri haec Electoralis digstitas ab Imperatore possit, si tota Electoratus alic jus familia sit emortua. Tertium ab his locum obtinet qui tempore belli praeficitur militiae, & generalis belli dux declaratur: quod quidem fieri debet non ab Imporatore , sed communi ordinum suffragio, quamvis Ordinum libera voluntate Caesari hoc ipsuin jus aliquoties in Vi4 sub certis conditionibus fuerit concessum b, De relia, L.=ia. 2quis magistratibus minorihus: ex quibus, quomodo, &i. a quibus constituantur hic disere non est necesse. Ius vero concedendi honores quod attinet, observandum, quod, Ducum Comitum, Baronum, Nobilium titulum cuiquam conferre inter Reservata quae verius Relicta Imperatoris, cum ea sibi reservare haud potuerit, quae ab . ordinibus ipsi solum sunt relicta, dicenda esse monet i. iis. Amplissi Dn, Praesius sed numeratur primum; quamvis
leo tombν tamen eos sine consciasu Ordinum in numerum civium,. 'i'si qui soli in ςomitiis suffragii jus habent, ascribere haud possit. XLII. i suprema in rep. nostra judicia sunt duplicia, in quo-
46쪽
rum uno res imperii publicae expediuntur , & vocantur comitia Impcrii , alterum quo res privatae tanquam ad supremum judicem devolvuntur. Est hoc vicissim hodie
duplex, alterum vocatur Camerae judicium, alterum vo-
catur conlilium. illud Aulico Imperatorium , der TtitIho De Regimento nihil dico, quod abrogatumes dudum. Comitia Imperii per Imperatorem indicuntur: quaeque ab Ordinibus decernuntur, ipsius nomine promulgantur , qui ea insuper exsequendi habet pote- statem. Alias ex aequo ordines habent Comitiorum jus, ac singuli tot qui tam vota, quot seuda ac terras Imperii habent, quae in Comitiis veteri more sustragia ferre
consilex erunt. Imperator vero nihil aliud habet quam Antano comitiorum, quorum caput ac Praeses est: more -scilicet ucteri' Germanorum, hoc est suadcndi autoritate ,
non jubendi. Hoc modo se habent Comitia Im perii ordinaqui ita senatus nomine vere possunt dici. Idem obtinet in altero supremo judicios Camera. Imperiali. Ibi enim Imperatqr per vicarium, qui Praeses judicii appellatur, praesidet: Assessores vero Ordinum, a quibus constituti sunt, vice funguntur. De tertio in imperio nostro supremo judicio ita judicat Autor dissertationis de ratione Status in Imperio Germanico tum iLud auli- ί, pari. tico Imperatorium Ar Pitiths Dost Nah uod legulei, Cambra 'δ
ca Minus contra Imperii leges ac jura inperniciem ordinum communis se liber se is rendens machinario. Verum hodie imge publica illud , est confirmatum. Haec Imperii nostri sunt suprema iudicia, quae quam male, vel bene per appellationum. cvisionumque ambases se habeant, dis- qui.
47쪽
quirere peculiarem opera requireret, quam iam tum haud inanem collocavit Lu io tris Hugo edito libro de
perurionum tollinisse Camera Imperiali immense earum ιμ- mulo levanda.
Cudendae porro monetar potestas ad eos pertinet ini: s quavis rcp. penes quos est majestas, s ea maiestat pars,d' ier. p. iisque aequetrum eν, ut loquitur Bodinus se mi iri a. Apud nos ius illud habent omnes Imperii ordinet,& multae praeterea quoque Urbes provinciales, Imperio immediate non subjectae, qyae vel antiquae concessionis, vel longissimae praescriptionis titulo hoc jus sibi arrogant. Et ordines quidem principaliores, seu Pxincipe Imperii
nulla sive Imperii, sive Imperatoris facta mentione sua imagine monetam insignire consueverunt. Urbes vero ple ruinq; & Caesarum nomen nummis suis praefigunt,quemadmodum quoq; urbes quaedam quod mireris) inferioris foederatae Germaniae faciunt; quo ipso Imperii majestate r vereri, & de reditu in commune Germaniae corpus qua de re Hispano exacto; serio in provinciam nonnullam con- b) Vid, ciliis olim est de liberatu adhuc cogitare videntur DPri-Dii pii vato autem monetam neque cudere, neque recudere, fie-sa. l. b de que falcare sine poena capitali, constitutionibus crimina x,' . .' , Dus Carodi v. an c r. dicta, cuiquam licet. De caetero tu diri quomodo ea , quae ad rem monctariam pertinent, legi differ mo is non Elum in Imperio Germanico sed etiam singulis , .i i ,,ὸυ civit tibias, ne rei p. inde quicquam detrimenti capiat,in. ii ii ' stitutdcbeant, legere est ap. 34 rquardum Frelierum libro
48쪽
Ilas essent Imperatoris, acJudaei quoque, quod seorsin est
notandum, durissimis adeo haberentur conditione, ut 'quocunque mearent de corpore suo vectigal Imperatori
unde in antiquis diplomatibus dicuntur servi fisci penaldetant,quod haec inquam ut & alia regalia multa ipsi Imps ratores, rerum inopia undique pressi, Papalibusque bellis collisi singulis dudum ordinibus vendiderint, qui hoc itaque jus partim emptione, partim lonFa temporis pra scriptione hodie tenent. Jus tributa indicendi totum ad Imperium ordinumque consensum pertinet, qui nece sario hic requiritur, secus quam in regno Galliae alibique passim se, ubi in umbram quidem veteris Reip. comitia habentur eo tamen modo ut a Rege tributa imperentur,
relicta in comitiis Ordinibus consultandi potestate, qua rati one indicta pecunia possit conferri. XLV. Haec sere sunt reip. nostrae negotia, de quibus O. liberare ac statuere, modo in Imperatoris, modo in Ordinum, modo in Imperatoris & Ordinum simul pirςstate esse diximus. Praeter haec nonnulla sunt alia , quae expediunttit vel a solo Imperatore, vel solis Electo-xibus, vel ab iisdem.& imperatore simul quae etiam hic recensere institutum haut patitur. Sufficit enim si tantum dixerimus, unde forma nostrae reip. possis patere. Quam pro rationibus modo in medium allatis non quidem monarchicam, ceu Iheodorus Erinling, & qui eum des ei,dit VHEhelmus miretendost opinantur, neque pure Arbstocraticam, ut alii, statuimus, sed ex utraque hac mi tam . Comodo autem laaec ab initio misceri coeperit. ixa sere cinstat. Fuit antiquitus populusai quis alius cum- primis libertatis amans .: unde in forma regiminis sua
49쪽
popularis seu Democraticus- Deinde cum popuIus esset
avidus bellaniat, propter ruditatem vero ineptus plane ad res gerendas, hinc in statu Democratico natum est quiddam Aristocratici: quod deinceps, cum bella non nisi imo imperante geri poterant, carpit temperari renio quo dam statu, qualis fuit Asymnetarum. Ita sane sese res lia bet de Francis: qui omnemGermaniam sibi post lubjecerunt. Hoc Francorum vetus regimen, ad nostra usque tempora duravit,ita ut modo optimates prae pollerent, modo familia regia. Hinc adeo quod in forma reip. nostrae indagam da ab utraque parte frustra fuerint, causa haut est alia. quam quod alii omnem mixtionem rerump cum Binno exploserint: aIii cum Imperatoris Romani potentiam iusto maiorem viderent, pro pura monarchia tanquam pro aris & focis pugnarint; vicissim , ut variis hae resp. mutationibus sunt obnoxiae 2 si hujus iterum deprcssa autoritate Ordines multum sibi sumserint alii te ibus &statutis hoc esse consorme, regimenque nostrae rein mere Aristocraticum esse debere crediderint.
Diligenter itaque Lesumlatori est prospiciendum , ne in ipso statu ac forma reip. aberrct, aut ei contrarias leges condat, quo ipso resp. mutatur.&salus ac conservatio reip., quae suprema lex esse debebat, pervertitur, infringitur. Netrum vero horum ne contingat , primum quidem cumprimis si nova resp. condi debeat .caute circumspici dum est, quae pars civita tis imperandi virtutes habeat, ut solunt illi ea, quae diximus majestatis capita ac summa reip. in manus tradatur. Habent autem haec se aliter atque,'aliter, & modo pra fiat ut lax, modo ut homines imperent , iique modo o-Macs, aut ex his Pauci aut unus, quos vici sun modo
50쪽
conducit perpetuos esse & hereditarios, modo ambula tioris & lectitios. Et pro hac ratione leges in quavis rep.
non possunt non infinitis variare modis. Noverit &attendat deinde Legumlator, quae cuique reip. sint utilia, quae noxia; eaque cum propria, tum contraria tat haud aliter atque Medici est non solum non esse, quae sanitatem ' xii inducant, quam quae illi sint noxia, De quibus sane G iv.mnino debet nobis constare, ne quae non nisi ex acciden te sunt cauta vel salutis vel morborum cujuslibet reip. arripiantur pro veris & ita plane contrarius inducatur ii bitus. Causae enim rerum, & quorum initia latent, satipe nobis imponunt, quemadmodum morbi, morbive symptoma a saepius pro iisdem causis arripiuntur: Ut quia verbi gratia priecipuam doloris vim circa caput senti mus ibidem etiain principalem morbi causam latere extistimemus, & hoc, solum & immediate vesimus curaris non aliter, quam si in ardente capitis gravedine aliquis
aegroto cranium perforare aestuantesque vapoxes emita
re velit; cum si peritis Alcdicis auscultaremus, de fonte nobis potius cogitandum ςsset, ςx quo iniuriosa capitis io gravςdo scaturit & exhalat. Nec in eo parum situm est num hic error, qui in causaruin indagatione committi, tur in omnibus disciplinis latissime gratietur; in Politi autem rerum Politicarum tractatione longe frequentisi sine occurrat, di ibidem multo quam alibi periculosi or sit, ut qui in publicam salutem peccet & sic omnitim ε . I , & singulorum res ac fortunas in volat.
Intantum prudentis Legumlatoris opera circa iapsam remp. & eorum, quae cuique utilia & noxia sunt , , cranitionem vertatur, ut praeter ea , quaede civitate ma Ga siri