M. Antonii Mureti ... Orationes. Eiusdem interpretatio quinti libri Ethicorum Aristotelis ad Nicomachum. Item Caroli Sigonii orationes

441쪽

ra omnia fore,si Latinὶ dicerentur. lao

rhi igitur studio aliquid tribuendia ilia duxi,deinde submolestu ipsi mihi non

nunqua erat, Vteria ut fatear tantu quo

tidie .pperae ac teporis in reddendis sngui s vocibis ponere ut mihi quoque satius videtur, semel illo labore defungi. Na cum singula disputata Ones no strae in unius horae curriculu cocludantatur,ex eoq; ipso aliquid si pe, multis oc casionib. det betur , ac detrahatur ad-lii benda parcimonia est,uidendumque

omni studio , ut id saltem quod datur, qua post umus optime Lxtilissime cota

locetur. Iam tam breu tempore non

multu potest tractandis reb. relinqui, si aliquid ex eo singula verba decerpant. Praecipue autem hic liber propter miri,ficam quandam rerum ac sententiara subtilitate postulare quod amodo videbatur,ut quo liberiores animi nostri totos se ad eas penitus cognoscendas darent,illa altera pars laboris e vobis δίmihi demeretur. Fuere aliae huius mei

consili causiae,quas nihil necesi habeo pluribus persequi. Dedi autem operam quant hi quidem in me fuit, ut Ari- Cc

442쪽

stotelis non sententia modo exprimerem, sed genus ipsum dicendi,quoad liceret,imitarer . Nam cum suo quisque modo, loquatur scribat, aliosque angusti, pressa , concisa, alios ampla,

copiosa,redundans delectet oratioci nos iis probo consilium eorum,qui, cum

Aristoteles siccitatem quandam tenuitatemque dicendi, contra Cicero copiam& ubertatem adamauerit, neque

quidquam tam dissimile sit quam eo.

rum inter se dicendi oenus Aristote

te tamen ulterpretantes quia te, quam

possunt Ciceronis simillimos esi cu piunt, quae ab illo, breuiter, sub obscure dicta sunt,ea huius more dila tant, atque diducunt. Sed suum cuique , ut dicitur. Ego an , quod volui, assecutus sim, nescio,cur potius id non assecutum esse me,sciori certe quidem, quod in hoc genere optimum est, id me secutum csse, ac propositum habuis e confido. Neque damno industriam eorum qui aut ante me, aut post me si huidem iam duodecim anni sunt, cum quius libri interpretatio mea primum edita est in his rebus Latine tractandis elaborarunt:quorum etiam quidam

443쪽

auxilio ad eam re meo sos esse se, non dissilentur. Neque tantum, ut ille dixit, posterior dies prioris discipulus est, sed etiam magister. Multa aliter olim accipiebam, aliter hodie accipies Graecos etiam libros multo pluribus locis de . prauatos esse video,quam tunc arbitra bar. Itaq; necesse est,multa longe secus in eorum interpretationibus quam in mea , legi.De quibus non intelligentes modo, sed etiam eos qui sibi tales vi

dentur, ouorum omni aetas magnam

copiam extulit, iudicaturos esse piospicio. Horia ego neque alteros reiicio, neque alteros extimesco, est eiusdem in genij,&eruditoru admonitiones amare, cindoctorum maledicta contenere. Vbi, cur a caeteris dissenserina,vos quidem quotidie ex meipso, caeteri au

tem excommentari , quem clim pri

mum licebit, edituri sumus, intelligent, Roma Cal. Martio, Anno I 6 I.

444쪽

ARISTOTELIS ET HI-

LIBER I INTUS,

M. Antonio Muret interprete.

πρ ἡ τ EIustitia autem miniusti quq - .lta tendum est num cuiusmodi in a-

' RP ctionibus sitae sint,tum cuiusmodi me-t 'diocritas iustitia, cius quarum rerum ' medium sit. In his autem rebus eXqui- tendis eandem viam rationemque teneamus quam in superioribus secuti- Deseri sumus. Videmus igitur omes iustitiaeptio iμsi 'nomine eiusmodi quendam habitum tia, sgnificare velle,quo homines propen si sunt ad agenda quae iusta sunt , quoque ea agunt, volunt, eodεmque modo iniustitiam dicere habitum quotes iniustas, agunt .volunt. Quo circa nobis quoq; principio posita sint haec ad naturam utriusque ab umbrandam neque enim eodem modo se res habet

445쪽

93 habet in scient ijs facultatibusque in Faculta habitibus: na facultas quidem scien tes Crtia videtur eadem contrariorum esse: at scientias non deni habitus coturariorum exe ab habiti-pli causa, a bona valetudine ea talathi bus diise efficiuntur quae ipsi conuenientia sunt, serra.

non etia quae contraria. Dicimus enim valcter ambulare aliquiem,cum ita ambulat, ut is qui bene valet. Saepe igitur contrarii quidem habitus ex contrario, saepe etiam ipsorum habitu iam ex reb. quae eis subiectae sunt cognitio capitur. Nam etsi bona corporis habitudo no a uilo iidesit, mala quoq; nota sit:&. bene habi .itiaturtis eorporib. bona corporis habitudo, ex ipsa a vicissim bene habita corpora. Si enim bona habitudo est carnis soliditasse malum esse carnis raritatem necesse est, bene habitu id, quod habet vim eisiciendae soliditatis in carne. consequitur aut e plerumque, si altera plurib. modis dicantur, ut altera quoque. V si iustum, etia iniustu Videtur aut sima. multis modis dici iustitia, iniustitia. Sed quia propinqua est homonymia ipsaria, latet neque ita, ut in iis,qua longe distant, peripicua st. magna e in est Arimae dissimilitudo, ut costat clein vocati homo

446쪽

Ἐomonrmos igulum, clauim. Cuisnam Sumptum igitur ac positum sit, quot 'iniu- modis dicatur iniustus.Videtur autem sux. Eois iniustus esset is oui legi non paret,&,sepus is qui plus sibi sumit quam par est, neque conseruat aequat tem Unde constat iustum quoque sore tum eum qui legi obtemperat, tum eum qui conseruat aequalitatem. Quare iustum quideest tum id quod lege praescribuur,tum id quod aequale est iniustu autem tum , L. id quod aduersum legem committitur, tum quod inaequale it man C IgI- tu iniust us pluris quam par es , auiduso est,in bonis haec aptius affectio cerne-

per simpliciter, ab lute bona raedhuic.aut illi non semper. Homines auteca optantin persequuntur,at non ita oportet, sed optare quidem ut ca quae

simpliciter bona sunt, sibi quoquo bona sint sequ autem ea,quae sibi bona sunt. At iniustus non semper id quod plus est sequitur, sedi id quod minus , in js quae simpliciter sunt mala.

Verum quoniam videtur minus malum

447쪽

Isolum quodammodo bonum esse pluris autem cupiditate in bono dicimus propterea videtur tu quoque pluris cupidus csse,eii autem iniquus hoc enim complectitur,& commune est & coatia legem facit inando aut e qui conistra legem facit iniustus est , qui vero obtemperat iustus, pespicuum est, Onini a les'itima iusta quodammodo es 'ης dartana b finita sunt, legitima sunt,ac se, naminea quae a scientia legu serena d artana b finita sunt, legitima sunt, i qc Om,' Vnum quΘdque iustum esse di 4 nt ' De es autem omnibus de rebus ' ' Ubil C loqiruntur, spectantes aut id g quod communitate omnibus utile est, .

t quod optimatibus, iis ueri tin

ciuat tam ciuitate obtinen seu propter Virtute ira, iri Quo alio tali modo dia 'S Τ ret via 'Umem octo uita cadicimus, ' μ' ' quae ad faelicitate ciusque partes ciuili iocietati conliciendas ac conseruandas valent. Imperat autem ex mea G2 quae sunt fortis viri , Ut non s-lerere Crdinem neque fugere, neque curo arma in qua temperantis , uti, an facere adulterium, neque alienaes adicitiae illudere:& quae mansueti, trio percutere , neque maledicere: itiademque

448쪽

ὀξmque in caeteris virtutibus ac viiij silla quidem iubens , haec autem prohibens recte quidem ea quae recte posita est deterius aut ea quae temere in-

confiderateque lata Haec igitur iustitia Issi illa quidem perfecta irtus, non a nomu nien simpliciter, sed ad alium relata. Is imp deoque s pissime iustitia virtutum prς te stantissima videtiari ac neque hesperus, temper neque lucifer ita admirabilis esse. Et infla m. pro uel bio est, Iustitia in sese virtutem

amplectitur omnem eo maxime perfecta virtus, quoniam perfecta virtutis usus est perfecta autem est , quoniam, qui ea praeditus est, etiam in alium vir tute uti potest, non tantum ipse secum Multi enim suis quidem in rebus virtute uti queunt , in js autem quae ad aliupertinent, non queunt, propterCaac-cte a Biante dictum videtur, Magistra-M IUr virum patefaciet. nam qu magi tum vi iratum gerit, alium iam pectat, . inrumpa vitae commvnrone versatim. Atque obi facere eam ipsam causam iustitia una ex virtutibus alienum esse bonum videtur: quoniam ad alium pertinet ea enim

agit, qua alij tilia sint, ut principi, aut communi. Ergo pessimus quidem ille est

449쪽

est qui improbitate,in seipsum,de in a

micos 'optimus autem , non qui in se ipsusti, sed qui erga alium virtute VtItur', id enim dissicile est. Haec igitur 1ustitia non pars virtutis sed tota virtus est nec quae ei aduersat ut in iustitia, I R it m pars vitiositatis', sed tota vitiositas./y't-6 ο id autem virtus in haec iustitia in ρ rt critte se disserant, constat ex ij quae dixi ri uti mus est enim eadem quide, sed non ea- de viti usoue ratio: nam qua ratione ad aliam pertinet, iustitia est qua talis qui C, p. I, dam habitus estini inpliciter virtus. Via QMitu rimus autem eam iustitiam quae pars fi lia virtutis est est enim quaedam, ut dici-ti culcrismus' 'itidemque de iniustitia ex quae πημψ' pars est vitiositatis Esse autem , id aria ruplex girmento est, quod qui agit aliquid eo tam quae ad caetara' vitia pertinent, iniustesille qui de facit, sed nihil amplius

consequitur. Vt is qui clypeu per ignati iam abiecit, aut asperitate ductus est ad maledice iritum , aut illiberalitate n hyec uitia iuuaret alium, retardatus, cum nutem plus aliquid consequitur, tape nullo tali viti peccat , at ne omnibus quidem in aliquo tamen vituperamus enim eum Idque iniustulae

nomine

450쪽

ne a

nomine Est igitur alia quaedam iniusti-ria,ut pars quaedam totius: iniustum quoddam, pars illius totius iniusti,quo quidquid contra legem fit,continetur. , ii Praeterea si duorum unus quidem lucril uri causa cum aliena X Ore rem abeat,e, a super aliquid mercedis accipiat:

alium iu alter auIem id faciat cum uni pluae z.-hἡdia detrimcto suo,Vt cupiditatem expleat,

ii quidum in xemperans potius quam

fluit esse videatur cille autem iniustus sed non intemperans: constat autem id ex eo euenire , quod lucrum facit Pr terea omnia alia iniuste facta referimus semper ad aliquod vitium: ut siquis adulterium fecit, ad interope rantiam, si eum qui sibi proximus erat in acie, deseruit, ad timiditatem si perculat, ad iram at si lucrum fecit, ad nullum vitium,praeterquam ad iniusti Conclu tiam.Vnde constat,praeter totam illam

dites iniustitiam, aliam quandam esse illius

quandam partem synoni mam , quoniam virtus partieu que definitio in eodem genere est ram ι ardm, barum enim vis est in quadam relatio- iupitiam ne ad alium: sed haec quidem in hono xe,aut pecuuiis , aut salute,aut si quo unci nomine possimus haec omnia co

plecti ,