M. Antonii Mureti ... Orationes. Eiusdem interpretatio quinti libri Ethicorum Aristotelis ad Nicomachum. Item Caroli Sigonii orationes

461쪽

rationsonum

que ad id ius, quod in distribuendo, ne que ad id, quod in corrigendo suu est,

accommodari potest . quanquam O

lut Rhadamanthyos quoq; id ius suis Iu ase,Tum fuerit lex recta ferat si quisquς die.baius quod egit. multis enim locis consonum I b ion est. Ut si quis magistratum habens ,

percultu alium, non oportet eum ricis ratio .

iii percuti.& si quis magistratum per eburcussit, nou percuti modo eum oportet, sed iuniri .Praeterea multum interest id quod sponte sit,& quod inuites, scd communitatibus rerum ultro citroque permutandissim id ius,quod talio dici tur,continet societatem analogia, non autem aequalitatem. Factis enim proportio iv reciprocis manet coniunctio ei uitatis. Aut enim quaerun , quod sibi mali factum est reponere: in minus, seruitus esse videtur: aut quod boni: sinminus, tollitur officiorum vicissitudo. officiorum autem vicissatudine fit, ut ivna maneant quocirca,& Gratiarum Cur Gratem pluan propatulo statuunt,ut sit re tiarum munera io. Id enim gratiae proprium iὸmρlum est vicissim enim officio aliquo de me Batutum reri oportet eum qui gratificatus est,& in propa

ipsum denuo aliud gratificandi princi ico.

462쪽

eto Ite Tomnia,quorum permutatio est, quodammodo comparabilia esse,cuius rei di de

causa nummus in usum .enit: qui quo causa nadam modo mensura efiicitur omnrum mus ιn rerum omnia enim meditur. Ergo in sum γέ ne quanto quaeque res pluris minorisve rit. sit Sc quot calcei domum, aut alimentum ad quent oportet igitur quam rarionem habet architectus ad sutorem, tot calceos cum domo aut alimento comparari. nisi enim id fiat, nyctit permutatio: neque conImunitas. id autem non erit , nisi quodammodo aequalia sim t. quare oportet unam aliquam esse communem omnium rerum mensuravi prius dictum est. ea autem est reuera quidem indigentia, quae omnia o Indigentinet: si enim nullus rei indigeant, aut tia omnia non similiter,aut non erit perfnutatio, continere aut non eadem Successit autem nummus quasi compacto in indigentia locu ob idque vocatur nomisma, quod non natura, te nomo id est lege , valet,&in nobis est mutare eum , atque inutilem efficere erit autem mutua illa acceptio,cum exaequata erunt omnia, ut uam rationem habet agricola ad sutorem,eadem habeat opus suto-

463쪽

ris ad opus agricolς.In figuram autem

analogiae ducendi sunt , cum perma tariari erunt. llioqui asterum extrema utranque exuperantiam habebit. sed csi sua habent, sic tamen sunt quales ac ad comunitatem apti: quoniam haec c-

qualitas in ipsis effici potest. agricola sutor

alimentum opus sutoris ad aequatum cum a Iimento SVblata autem hac accipi edi, icissi

tudine , tolleretur vita communio. Societat indige uti autem contineri societatem hominum,ac si unum quidda sit, continer ex eo intelligi potest , quod cum aut νndiget a vietque, aut aliter altero non indiget, non permutanet: vicum eius, quod quis habet,alter indiget, verbi causa , vini, exportandi se una enti sit pol stas hoc igitur exaequari oportet. In permutatione autem futuram si nuc non indiget, te eam, si indiguerit, nobis quasi Wonsor est nummus Oportes enim hue fereti,licere id quo eges accipere.

464쪽

2og Idem autem accidit etiam nummo, ne Nummuritie enim semper tantundem valet. sta non seper

bilior tamen videtur elle. Iare opor tantundet et esse omnibus rebus pretia costituta. alire. Ita enim semper erit permutatio,&quq eam consequitur, communicatio. Numus igitur symmetra omni essiciens, adaequat. Nequo en in communicatio sine permutatione: neq; permutatio sine aequalitate, neq; aequalitas, suae symmetria esse potest. Revera igitur ea, quς tantopera distant, symmetra fieri non queunt, sed quantum ad sum satis est,queunt num igitur aliquid esse oportet 1dq; hominum instituto, unde Numm Ict nomisma vocatur. Id enim omnia omnia est efficit symmetra,cum omnia metiatur cere m Sit domus pretium quinque minit te mcira. autem miniunx, lectus ipsus domus quinta pars erit. Quare constat, quot lecti domu ex quent: nepe quinque. Hac autem ante nummi usu suis se rationem permutandi,perspicuti est. nihil interest enim, detur ne lecti quinque pro ma domo , an quanti sunt lecti quinq; Quid igitur iustu iniustumq;st,& mutua illa perpessio,quae antipe

465쪽

assecta iit, dictum est. His autem definitis, constat iustam actionem faciendet caccipiendae iniuria mediam esse alterum enim est plus haberes, alterum Iussiι iam minus. Iustitia autem mediocritas est,. .medi non eodem modo,quo virtutes illae, deerat at . quibus antea disputauimus , sed quiano, e in medi est,iniustitia autem extremor v. d. quo is hi iustitia quidem est habitus, ex quoiia,irtu iustus dicitur prope iis ad consulto

i , agendum id quod iustum est,i ad ius

tribuendum tum sibi, . si cum altero c5 trahat,tum alteri cum altero cotraheti, non ita, ut sibi plus eius quod expetendum est, minus autem alteri, eius quod noxium est, contra, sed tibi,

aliis id quod ad analogiam aequum est: Contra iniustitia ad id quod iniustum

est. Id autem est nimium,& parum co- Iu iniussi modii damni non seruata proportio-ria excel-ne. Itaque inlustrita est nimium, pa-sus de rum: quia est Meius quod nimium est, sectus eius quod parum. In sua quidem causa nimium sibi tribuens eius, quod simpliciter tile est, eius quod noxium est parum, in aliorum autem negotio e neraliter quidem, eo de modo discedit auten a proportione nunc in hac, nunc in il -

466쪽

in illam partem. Iniuriae autem minus extremum est iniuriam accipere: maius

iniuriam facere. De iustitia igitur Min iustitia,quae utriusque natura sit, item que de iusto miniusto, hoc modo a nobis uniuersydisputatum sit. Quado au- tem fieri potest ut quis iniustum quid udam faciat, neque lum tamen ualuiius , t sit quae nam sunt illae in tristae actiones, obrii, quas qui suscipit, ia iniustus est in uno . , . quoque iniustitiae genere, ut iur, Iut a dulter, aut latroZan sic quidem nihil la tererit, nam fieri potest, ut quis cum muliere aliqua rem habeat, sciens quae nam ea sit, neque tamen a suscepto sic agendi consilio, sed a libidinis motu actio illa tanquam a principi fluxeri t. Ille igitur facit quidem iniustum quid da, neque tamen iniustus est ut neq resur, si suratus est neque adulter, 5 si adulterium fecit eodemque modo in

caeteris,non est aute ignorandum , totam hanc quaestionem eis de eo iure quod simpliciter ius est id caede iure ciuili id aute est inter eos qui vit e societatem inierunt, ne qua re ad viuendi necessaria egerent, liberi aequales, aut ad analogiana aut ad numerum,

467쪽

Itaque quibus hoc non ex eis interio, --ui, non est ius ciuiles sed ius quoddam in ' tatum ex quadam similitudine ita VP

catum .est enim ius inter eos inter quos etiam lex. lex autem inter eos in quibus

iniustitiae locus est .iudicium enim iustide iniusti disceptatio est. In quos autem cadit iniustitia,i etiam iniuste facere possunt. Id autem est plus tibi tribuere eoru quae simpliciter bona sunt, minus eoru quae simpliciter mala. Quare non hominem imperare sinimus, sed ration et quoniam sibi ipsi id acri, efficitur tyrannus est au et magistratus custos iuris. quod siri iuris,Maequali

ni re B - cietur amplius consequi, si quidem iu- Mi stus est neq; enim plus sibi tribuit eius quod simpliciter bonum est, nisi sibi proportione debeatur , ideo ali tabo

rat.ac propter eam causam aiunt iustitiam alienam bonum esse: uti ante dictum est manda igitur ei aliqua mer- .ces .e vero honor ex decus. Quicumque autem iis contenti non sunt, .

hi tyranni suaci. Ius autem donaria in se tuos,& patris in liberos non idem est aaque haec, sed simile neque enim pro

468쪽

petiydieitur iniustitia in ea quae sua eu iusque sunt. Mancipium autem dc filius Iahia usque eb dum adoleverit, serunctusque ρ um sit, tanquam pars patris est iam nemo filius . 1it est a laedere se consulio Velit quare par ιe i an ullius in seipsum iniustitia est ergo ι, isne iniuria quidem, neque ius cmile lege enim constat racis is est qui eam naturam habet, ut inter ipsos communis lex esse possit. Eos autem esse dicebamus quibus est inter ipsos imperadio parendi aequalitas. arem agi cum Xore, quam cum liberisu cum seruis, est iuris communitas. Id enim est ius conomicum quod tame Ipsum quo, que aliud est a ciuili Ciuile autem ius C r. cpartim naturale est, par ima legit mi una ivno ia Naturale quidem quod ubicumq; ies iurat, rarum idem valet, non quod ita statu letitimo. tum sit aut secus i git maum autem,mod a principio quidem nihil interest

sic fiat an secus: ubi autem constitutum fuerit, interest. v mina redimi captiuos aut capram Ioui immolare non ues, quae praeterea de singulis rebus leges anci ut . ut Brasidae sacra facere,, quae-eiamque populi suffragiis scita sunt. Vi

dentur autem quibusdam omnia talia

469쪽

2 esse quia quod naturale est, immobili

, . . est in quo cinique in loco eandem vim habet ut ignis urit illic apud Persas iura autem mutari Videnti equet a

me oti nino ad ita se habet:se a. quatant e parte quanquam piad eos qui de fortassis nulla ex parte ita C ha, bari, apud nos autem est quidem ali ait id naturale mobile, non tamen Omne, sed nihilominus aliud natura valet , aliud non natura. Quod autem eorum, quae aliter habere se possunt naturale sit, an 6dque non natura , sed lege de con sensu ho ininum valeat , etiam si tra que peraeque iri utabilia sint costat ea d simque disti disti etiam ad alias res a commodari poterit. Natura enim dextra manus fortior est et si euenire potest ut omnes homine aequis utraq; maria tantur. Et autem iura quae ex consensu in utilitate nata sunt, similia subit mensuris nει enim omnibus locis aequales sunt mi frumentique mensurae:sed ubi quidem e murit, maiores: ubi autem vendunt, immores. Eodem modo qua iura non naturalia sed humana sunt, non quocunque in loco sunt eadem . quando ne reipub quidem natu S

470쪽

status eis unus tantum est omni b. milium locis natura optimias. Vnum quocique tantum autem ius Ic unum qi rodque collimia 1 det Iiam eandem rationem habet,quam mue re ι- sum ad singula. nam ea quidem cinae' 'κ .eu n-guntur multa sunt. illorum aut unum que o si- quodque unum uniuersum enim est .mum.

Differunt autem iniuriam iniustum: uideataque dicae oma, id est, iuste L cru Iitii si iustum nam iniustu quidem est aut icni natura , aut lege. id autem ipsum post i/uuromquam factum est iniuria est prius aure iusterre. quam irat, nondum , sed in iusium Similiter etiam dicae oma sed tamen si mune nomen quo quidquid iuste factum est vocatur,est potius dica o pra- gema, dic ς oma autem proprie est correctio muriae. Horum autem iiugula qua quoique species habeant, Meu iusmodi versen in rin rebus , posterius

quaerendum erit. Cum iusta ria iusiaque sint ea quae diximus tum de En tua quas

in suste agit, Miuste,cum ea poetat facitat cum inuitus, nec lue iniuste neq; iuste de facit, nisi ea sui ex consecutionet qua ιri ilicsdam ea enim agunt, quibus Vt iusta in nocumen iusiave sint, accidit. iniuria aut Scius ecio quod factu id deinum esse deliniuimus, quod alii. ινει-