De capella regis utriusque Siciliæ et aliorum principum liber unus auctore Josepho Carafa c.r

341쪽

Pariter in omnibus locis Pontificiae Ditionis, uti par erat magnis honoribus excepta est: & id quidem ex antiquissimo mois re ; constat enim ex Francisco Modio to. I. Pandectarum

triumphalium, quam splendide, & magnifice excepta suerit Romae, anno 1 7 3. Eteonora filia Ferdinandi I. Neapolitani Regis, nupta Herculi Estensi Ferrariae Duci ; hasque nuptias Pontificem X istum IV. sacra die Pentecostes benedixisse narrat Summontius. Denique ad Neapolitani Regni confinia prope Terracinam, excitato nobilissimo tentorio, Regales Conjuges magno Procerum comitatu sibi invicem occurrerunt ,

tum Gajetam primum , deinde Neapolim die as. Junii, atque ad solemnem gratiarum actionem in Capella Palatina contulere. Nulla vero a Neapolitanis omissa publicae laetitiae signa, summique erga Regales Conjuges obsequii, & amoris argumenta δ solemnes gratiarum a stiones in omnibus sere Ecclesiis habitae; plurimi statuti festivi dies , sacra noctu ubique ad laetitiam accensae ἱ moles plurimae triumphales miri operis erectae ; splendidi currus elaborati, quibus personatorum nobilium virorum, ac matronarum turba vellebatur, choreae in

AEdibus Regiis actae ; turris lignea magnae molis, & nobilissimi operis in area Palatii Regii constructa ; nundinae ibidem institutae quarumlibet mercium, eaeque tandem plebis arbitrio permissae sunt; arx lignea amplissima ad quingentos passus a littore, mediis in aquis excitata, & rerum comestibilium copia onusta, quam plebs illuc ratibus advecta depraedabatur, mox sestivum evomebat ignem , scenica plura spectacula edita ὁ &alia plurima ad laetitiam , & ad magnificentiam comparata . Neque Neapolitanos sesellit spes jam tum prax oncepta, ex hisce nuptiis felicitatem Regni, & Italiae, etiam atque etiam sta biliendam fore. Vere namque Serenissima MARiA AMALiA R gina suavissimo imperio, praestantissinu virtute, insigni clementia , edita prole , subjectarum sibi regionum felicitatem constituit, fovet, atque in dies auget.

342쪽

CAPUT IX.

DE RITU CONFERENDI EQUESTRES ORDINES.

Risus inaugurandi Equites Helleris aurei in Hispania. u. Dagendi flesum diem S. Andreae A soli tutelaris 5ocietatis. III. Ritus errandi Equites Regalis Orcinis S risus Sancti in Gallia. iv. Et ejussolemnia celebrandI. v. De Ordine Du Ibi Perisesidii in Anglia, ct Maiae nig ae in Borusia .

vi. Risui armandi Miuus olim apud Neapolitanos Reges usitatus. vli. Metetates Due es a Neapolitanti Regibus rem scriptae. viii. Statuta Equestris Ordinis Spiritus Ianui, Lindovico Tarentino Mapolitanorum Rege aucto=e. Iκ. Risus e optant Socios deli'Armellino sub Aragoniis Neapolitanis Regibus. κ. Ritur inaugurandi septem Proeeres Massis ni Regni . xl. De Regali Ordine S. Ianuarii a Rege CAROLO RwNio instituto . xii. Ritus erranes Iguius o. Ianuarii . xiii. Et inciales ejusdem Jocietatis. xiv. D mendi

festam diem S. Ianuarii.

Egum coronationes, natalitia, eoniugia plurimis in populum, nobiles , Magnatetque eoi latis beneficiis ad publicae laetitiae cumulum s lent celebrari; privsertim vero quorumdam Procerum, qui de Rege, aut Re publiea sunt optime meriti , cooptatione in Equestrem Societatem aliquam, cujus ipsi Reges auctores sunt, datoreseve. De harum Equestrium Societatum origine , institutione, diversitate San vinus, aliique plures scriRere ὁ quamobrem sacras hie dumtaxat cieremonias in cooptandis Sociis proseque

mur, utpote quae spectant ad hujus libri institutum, eum hujusmodi cooptationes sacro ab lvantur ministerio, & ut plu rimum in Capellis Palatinis. In Hispania amplissimus est Eque stris ordo Velleris aurei , olim a Philippo. Burgundiae Duce anno IAI o. conscriptus in suis eum ElisabethaJoannis Lusit niae Regis filia nuptiis ; eujus Societatis supremum Magiste

rium Diuit ipso by Cooste

343쪽

3a Irium, una cum Ditionibus Ducum Burgundiae, extincta horum Principuna stirpe, haereditario jure ad Hispanos Reges pervenit. Is ordo tutelarem habet S. Andream Apostolum , cujus femina diem olim sblemni pompa in Capella Ducum Burgundiae celebrarunt Sodales ; hique sequenti ritu in Societatem adsciscuntur. Primo , ubi Rex aliquem hoc honore assiciendum decrevit , illum Cancellarius Societatis instituit in iis, quae agenda sunt, traditis ei Statutis Societatis , & ΕΘ mula juramenti ab eo praestandi: tum monentur Socii omnes , qua die, qua hora, cooptatio sit facienda. Stata die , conveniunt omnes in aula quadam Regii Palatii, ibique Rex in sede, Sodales in scamno, ossiciales Societatis Murcellarius , Thesaurarius, Secretarius) in alio stamno consident, & ju-hente Rege, Sodales capita operiunt. Post Regis sedem stant Supremus Praesectus Regii stabuli, & Primus Praefectus equorum ; prope vero sedem Regis paratur mensula, super quam Crux, & Evangeliorum liber collocantur. Tunc, Rege innuente , Sodalium postremus, dc Cancellarius adeunt Candidatum in anteriori manentem cubiculo, ut ab eo perscrutentur, an noverit Statuta Societatis, an eadem servare velit,& an armatus sit Miles . Quae quidem ubi Percontator ad Regem retulerit, is Candidatum jubet accersiri, qui medius imter Cancellarium , & Percomatorem sistit se Regi, eoque sa- Litato , illi quidem suis se restituunt locis, ipse vero stans ante Regem, e scripto quodam a Feciali Societatis accepto grates plurimas agit Regi, &simul se exequendis Societatis legibus operam omnem daturum promittit. Cui, iubeme Rege, Can. cellarius accedens ad sedem Regis, hujus nomine respondet, eum nempe adscitum in Societatem ob praeclara ejus merita, sperare Regem, ut ossicio suo si satisfacturus; sed ante eo ptationem , eum armandum esse Militem, atque juramentum ab eo praestandum. His a Cancellario dictis, Supremus Praesectus Regii stabuli porrigit R i ensem , quo a Rege ter per cutiuntur humeri Candidati in genua provoluti, his verbis ter prolatis: tauereti ser Corigere: Cui Candidatus: Si qui Ne Rex vero subdit: Dios hos haea bum Casaiaeror et A solo San Andres: ultimo ensis manubrium, Regisque

344쪽

32 amanum deosculatur. At si cooptandus in Societatem jam suerit armatus Miles, omittitur haec caeremonia. Sequitur juramentum , quod a Candidato per luitur flexis genibus , manu dextra tangendo Crucem, sinistra Evangelioruni librum , juxta Societatis statuta, quae a Cancellario leguntur. Jurin menti summa est , se totis viribus supremum Societatis Magisterium Regi vindicaturum , ejus jussa facturum, omnem daturum operam ad Societatis gloriam, & incrementum, aequo animo laturum quaecumque adversa subeunda essent causa Societatis , hujus statuta servaturum , denique Torquem se redditurum , nec ultra se tamquam Socium habiturum , si ob crimen aliquod expunctus suerit a Societate. Ubi haec protulerit , Candidatum sciscitatur Cancellarius, an dii his se iuramento

adstringat ; ille vero subdit: visi is Iuro promerio , in me

DB DIosa Ddos lor Sanctos. Mox eumdem provolutum in ge nua , Rex , aecepto a Thesaurario Torque aureo , his verbis

alloquitur: La Orden os rectis ensu amigabis compasita , I eufflat de euo os presenta esse Collar, quiera Dior, que loso istrare largo nempo , a onra I servi μγ en falsamimio de lasanta Ulesia para onra I sereremamieno de Ia Orden, a deetuestros meritos I bum renombre , en nombre det Padre , dei Libo, des Spirito Samo: impositoque Torque ejus collo , is

osculatur manum Regis, a quo ulnis excipitur. Tum caeteris Sociis mutuo amplςxu salutatis , ultimo inter eos loco sedet,

nisi Princeps sit Regiae stirpis, cui primus conceditur locus ;sedentem Rex jubet caput tegere. Surgunt deinde omnes , &caeremoniae finis imponitur.

II. Festum diem S. Andreae Apostoli tutelaris Societatis selemni ritu celebrant in Capella Palatina Regis Hispaniae Constat res Uelleris aurei. In pervigilio habentur Comitia Societatis in aula quadam Palatii Regii, assidentibus Rege,&Sociis, operto capite, &siribus clausis. Cancellarius, accepto a Rege scripto, profert quid agendum sit in illis Comitiis; tum quisqtie suam dicit sententiam , antiquiores primi verba faciunt, niti ad lit Princeps aliquis Regiae familiae, cui ante omnes dicendum est. Aetis Comitiis, universi adeunt Palatinam Ecclesiam ad Vespertina Ossicia, & hoc ordine inc dunt :

345쪽

dunt: Adolescentes Aulici, Magistri equorum, vulgo Cava lerizat, Cubicularii , seu Gentiluomim , Caduceatores, vulgo MaazDri , Praefecti Domus Regiae , seu Mara δεω , Os fiet ales Societatis, Socii operto capite, Principes Regiae so-holis, Rex medius inter quatuor Feciales, vulgo deu'armLIn Capella Rex & Principes conlistunt sub Regiis Cortinis, &prope has Feciales, Socii in scamno , Officiales in alio scamno, Antistes Sacra faciens prope Altare in cornu Epistolae, Magnus Capellanus prope Alrare in cornu Evangelii consident. Regithus datur a Magno Capellano, Principes vero Regiae stirpis

thure coluntur ab alio Capellano Aulico. Sequenti die, e dem ordine, adsunt universi Liturgiae in Capella Palatina, de qua re ita scribit Turturetus lib. de Sacel. Hi p. cap. q. Consuevit Rex maximus , tamquam Dux Burgundiae, diau

res Hellerissummus Praefectus holemne festam S. Andreae Aps ii celebrare: in euius Divi patrocinio is ordo splendidissimus Dii influuius , ct quem Domus Burgundiea habuit tutelarem. In persigilio Rex Catholicus Vespertinis ruris, quae in publico Aulae Saeeuo modis musicis decantantur , pracyens adest, sed deductis Regiis Cortinis. Muites 'si aurei Helleris operti ea pita eo dent in scamno in quo a dere solent exteris diebur is I9aniae Magnater, qui eo die vin intersunt: hos exeipiunt Cancellarius , Secretarius ejusdem ordinis , sed in f mno disinctor, assidentes eaput etiam eontegunt. Cum matu tinis horis Merum speragendum Pontificali amaratu, Rex Sacellum Intrat, quem parum anteeedunt Feciales s sto R

ger armorum qui deinde se Aunt paulo supra Regias Coretinas . In Saero, quod peragit Memni ritu Antipes aliquis ex primariis, qui in Aula degunt, illud es notandum, post siletiam infliam, Rex ad Altaris gradus progressus, dige

nusi xus Antipiti inera nummum aureum. Idem essetant ex teri Commissiones aures Helleris suo ordine , quem antiquitardemonstrat ut in se sono J menon Caneellarius, ct Secre tarius , ad suas qui u edes deinde revertitur. Eo die Rex in conspee u omnium sub umbella accumbit mensae, & in alia mensa discumbunt Sodales omnes. Ad vesperas ejusdem diei, rursum adeunt omnes Palatinam Ecclesiam ad audienda V Ss a ' spedi

346쪽

spertina, & Matutina ossicia , quae pro expiandis manius Sod.ilium de iunctoruin, modis muscis decantantur. Altero die Sacrum celebratur pro Sociis vita senistis; & ad offertorium, Rex solus, osculata Patena, offert aureum nummum. Sacro peracto, porriguntur Regi , & Principi Asturicensu. n cerei a Cancellario , caeteris vero Sociis cerei traduntura Clerico aliquo Capellae Regiae; hisque accensis, fit Absolutio ad tumulum, qua finita, universi ad aedes suas se recipiunt . III. In Gallia praestantis imis eminet ordo Equestris Spiritus Sancti, eujus audior fuit Henricus III. anno III 8. exemplo liausto ab Aula Neapolitana, uti insta dicendum Git) quod sacra die Pentecostes, tum Poloniae, tum Gal- Iiae imperium fuerit assecutus. Is ordo centenario Sociorum numero constat , recensitis Rege Cluistianissimo Supremo Moderatore, quatuor Cardinalibus, Episcopis quatuor , Magno Eleemosynario, Cancellario, Praescisto caeremoniarum , Tirecturario, & Secretario. Ut quis in hanc nobilissimam adsciscatur Societatem, constare debet illum orthodoxa Fide, R optimis moribus imbutum , quod plerumque illius Episcopi testimonio comprobatur, ubi habet domicilium . Sed Orthodoxae Fidei professio emittenda est coram Magno Eleemosynario. Debet etiam constare eumdem ex claro esse genere, euius rei conscius fit Rex a Cancellario, is vero a ductus So-eiis , quibus haec cura demandatur. Insigne Societatis, praeter palliun holosericum liliorum floribus , flammis, alisque ex

auro, R argento intertextum, est Torques aureus ex liliis flammarum congerie circumdatis quibus Henricus IH cassides , S alia belli tropliaea addidit elaborarus, cui Crux adhaeret co-kimbae formam exhibens. Haec tamen insignia non nisi sol nani inaugurationis die gestantur ; caeteris namque diebus Crucem argenteam deserunt vestibus adsutam; aliamque pendentem a fascia eaerulea collo innexa . Caeremonia inaugurationis his sere ritibus ab luitur, uti reserunt mmontius &Rossuetius lib. 3. cap. I. Caeremonialis Galliae. Candidatus a Praesecto caeremoniarum ducitur ante Regis Sollium , ubi sedet Rex Christianissimus, &hinc inde caeteri Sodales ἱ pr

347쪽

, 3 aseumbens in genua sacramentum emittit , & propria manu subsignat , ad Evangeliorum librum , quem supra Regis genua apertum exhibet Cancellarius. Dato juraniento, Rex accepta a Praesecto caeremoniarum selemni veste ordinis, ea Candidatum induit, cujus collo mox Torquem a Thesaurario porreeium imponit, his verbis : Ruma de nostre main te ciuier

de mire o re si Benest S. M u. Au nom si Pere, o Fili , du S. Esprit. vero huic Societati adscribitur, is etiam, in Equestrem Con atriam S. Michaelis Archangeli , quae fundatorem habuit Ludovicum XI. anno I 69. cooptari debet. Haec caeremonia agi solet ad vesperas, uti contigi anno I sq. dies aera Pontecostes, cum a Rege Christianissimo in Capella PD latina Versalien si , quinquaginta selectissimi Proceres, ae inter eos Cardinalis de Gesures, Archiepiscopi quoque Lugdunensis, Aquensis , & Narbonensis in Equestrem Societuent Spiritus Sancti adscitis re. Ordinem totius rei gestae describunt citato loco Dumontius , & Rossuetius, atque ita fere se habuit. In pervigilio Pentecostes primum in kdibus Regiis adseripti sunt Candidati Equestri Constatriae S. Michaelis, ense ter percussis a Rege humeris singulorum , his verbis: De parte i. George er Mint uiuet D vomnis cie uer , datoque singulis amplexu , quem Galli vocant Meo de . Tum omnes Palatinam Capellam adiere, ubi decantato Hymno, Hem Creator Spiritus , & dicta oratione ab Episcopo Metensi Socio Ordinis, qui Saera faciebat, Rex Solio insidens excepit sacramentum a praefatis Cardinali , & Archiepiseopis emissum , quos deinde donavit Societatis insignibus, fasci nempe caerulea a qua Crux pendet; siquidem Socii ex Ecclesiasticorum numero Torquem minime gestant. Et post decantatas Uesperas , in Societatem adscivit caeteros tandidatos , qui bini ad Solium accedebant, eos ducentibus Praefect o caeremoniarnm , & Spons e. Sequenti die, universi Sacro solemni ritu in Capella Palatina peracto interfuere.

IV. Olim Sodales Equestris Constatriae S. Michaelis Archangeli a Ludovico XI. Galliae Rege conscriptae, singulis annis , die illi sacra , adesse debebant solemni Liturgiae , & ad Ossertorium singuli nuntinivn offerebant. Altero die, Sacrum

348쪽

326 agebatur pro expiandis manibus defunctorum Sodalium , pinriterque ad offertori uin cereus a singulis offerebatur. Ita ex Statutis illius refert lib. a. cap. φ3. Petratius. Et erat olim

Galliae Regibus dies S. Michaelis Archangeli sestivus, atque solemnis; imo Carolus VIII. Sancti Archangeli imagine Regia vexilla jussit exornari. Quod usitatum quoque fuit Graecis Imperatoribus , utpote quia, teste dino, inter vexilla quae in magnis sblemniis praeserebantur Imperatori, primum, praecipuumque suit Archistrategum , ita dictum , quod in eo impressa esset efiigies Principis caelestis militiae, seu Michaelis Archangeli. Nunc vero temporis a Sociis nobilissimi ordinis Spiritus Sancti, ilemnia aguntur singulis annis, &quid .m ultima anni die, primaque anni subsequentis, quod pridie Kalendas Januarii in Pariliensi Augustinianorum Ecclesia Henrieus III. splendidissimum illud Equestre S alitium conseris pserit. Quandoque tamen ipsa sacra die Pentecostes,& inaugurantur Socii, & solemnia ab omnibus aguntur, uti contragit anno IIa . in cooptatione illa quinquaginta Sodalium, quam describunt Dumontius, & Rossiletius . Aderant Socii omnes Torque, & vestimento ordinis induti, Rex insidebat Solio inedia in Ecclesia constructo, Regique adhaerebant Magnus Eleemosynarius, & Primus Eleemosynarius, & Confessarius post Regis sedem Dux militum custodum corporis Regis , dc Praefectus Regii cubiculi, prope Solium quatuor ossiciales Societatis totidem in subselliis ; Socii hine inde instamnis assidebant, Antistites vero in alio scamno prope sAram in eornu Epistolae . Antistes Metensis , Socius ordinis Sacrum faciebat. Evangeliorum librum obtulit Regi deose landum Arcti lepiscopus Lugdunensis e Sociorum Collegio antiquior, qui & pacis ostulo Regem donavit. Ad offertorium Magnus Eleemosynarius praegustavit unam ex oblatis ad

periculum faciendum pro communione Regis. Tum monente caeremoniarum Praefecto, Rex medius inter duos Principes Regiae stirp s, manu serens accensum cereum a Cancellario porrectum, praeeuntibus Feciali, Caduceatore, & quatuor o ficialibus Societatis, ad Altare accessit, ibique flexis genibus , osculato anulo Antistitis, primo cereum obtulit, deinde tot

349쪽

aureos nummos , quot vitae annos egerat, a quodam Regiae stirpis Principe ei traditos. Facta a Rege oblatione, Principes Regiae stirpis singuli, Sodales vero caeteri bini, Cancellarius ,

tum Praescistus caeremoniaruin medius inter Thesaurari uin , &Secretarium adeuntes Altare, nummum aureum Obtulere .

Eodem ordine, Rex Christianissimus sumpturus Eucharistiam ad Altare accessit, duoque Eleemosynarii, duo itidem Principes Regiae stirpis mappulam coram Rege expansam detum tere . Tandem acceptis ab Eleemosynario Eulogiis , & ab Antistite benedietione, osculato sacro Corporali, rediit ad Regias AEdes. Sequenti die, iii eadem Capella Palatina Uersaliensi, eodem fere ritu, sectis e vita sublatis parentatum

fuit. Rex violacea indumenta gerebat, siquidem violaceo colore in luctu Francorum Reges utuntur , caeteri Socii atrati

interfuere.

U. Eduardus III. Anglorum Rex nobilissimam constituit sub S. Georgii patrocinio Equestrem Societatem Periscelidis , ii ve ob periscelidem suam in praelii , quod seliciter cesserat,

tesseram datam, uti tradunt nonnulli, sive ob periscelidem Ioannae Comitissae Sarisberiensis venustissimae feminae, quam illi choreas agenti delapsam Rex ex humo sustulit, addens suturum , ut brevi summus honor ejusnodi periscelidi haberetur . Socii caeruleo subligari aureis litteris inscripto: μοsit, qui mala pense, idest: Mese vertat ei, qui male cogi in sinistram tibiam paulo infra genu substringunt aurea fibula. Solemnibus vero inaugurationis diebus Collare gestahi ex eadem crurali fascia saepius iterata & rosis alternatim rubris, &albis, quod Lancastriae, & Eboracensis familue stegma extitit, conflatum; appens; effigie D. Georgii tutelaris. Huius Societatis Antistitem agit Episcopus Uintoniensis, Cancellarium vero Episcopus Sarisberiensis, ac Secretarii munere sungitur Deeanus Vinde riensis . Insignes in hac Societate partes agit Garterius, qui primus, praecipuusque est e Londimnensi Collegio Fecialium, vulgo Re desi armi. Ad hunc enim

spectat caeremonias omnes Ordinis moderari; Socios monere,

quo die, qua hora, Uindserit conveniendum sit ad lemnia agenda, vel ad novos Socios adsciscendos; Sociorum iri signia

350쪽

ya Igentilitia , galeam , de scutum in Templo Vindsoriens si

spendere , eorum praeclara gesta tabulis consignare, εc obitum caeteris significare ad absentes una cum LCgato Regis insignia Societatis deserre ἱ denique Regio funeri imminere. Nec sine multiplici ritu Garterius ordinatur; siquidem flexis genibus coram Magno Marescallo , praestito juramento, oscu latis Sacro Codice , & ense , dum Regis litterae leguntur , vinum effunditur a Magno Marescallo supra illius caput , tura donatur insignibus Societatis. Ad hunc quoque spectat amo vere Templo Vindiriensi gentilitia arma eorum, qui ob crimen aliquod Societate ejiciuntur. Porro inaugurantur Socii in Ecelelia Palatina Uindsorienti D. Georgio tutelari Societatis sacra, ubi perpetuo aluntur viginti sex nobiles viri, in pes rerum familiarium , quia Deo precentur ordinis prosperitatem; eaque inauguratio fit multiplici ritu, & in ligni pompa . Pariter in Aula Borussae Principum, et u C. 'rmanae communionis , Equites Aquilae nigrae a Fridorico Marchi ne Bran-deburgi anno l7o I. conscripti, tunc primum cum se BOrus sae Regem salutari, ungique jussit, multiplici siera caeremo nia coram Antistite Aulae inaugurantur in C pella Palatina . Nam, uti legitur apud Dumontium, & Rouuetium cap. q.

3. Caeremonialis Borulsae, primo Antistes Aulae, quem vocant Aulae Episcopum, quia secris rebus Calviniano more , in Aula praeest 3 expectat Principem prope sacram Men sim ; neque enim Calvinianis Altare dicitur, uti nec Sacrificium. Illue Prineeps Aulicis, Sociisque stipatus accedit, S lium conscendit, ει silentibus musicis bellicis instrumentis, Palatini Cantores Hymnum inchoant, Heni Creator Spiritus huic subditur oratio ab Antistite ad sacram Mensam prolata, qua Deo grates agit ob iustitutam a Principe Societatem , ii lumque deprecatur, ut suam effundat gratiam in Principem, Sociosqtie, qua officio suo faciant satis, & Christianam colant pietatem. Su ungitur hisce precibus Oratio Dominicalis ; qua finita, nonnulli decantantur Psalmorum versus. Mox a Societatis Secretario leguntur Statuta ὁ iisque lectis, Candidati a caeremoniarum Praesecto advocantur: quos Cancella rius conscios facit accepti a Principe beneficii, simulque