장음표시 사용
411쪽
eapitali poena uindi tur. Quare cum uirtutis pr.emia aliter his atq: illis proposita sint, par est, aries etiam quibus ad haec contendant, longe apud utrosq; diuertis esse. In his autem quae a Deorum cultam pertinent, uel maxime Roma noru respublica milia antecellere uidetur: quod enim apud ceteras nationes uitio uertitur, hoc ipso Romanorum res continentur. Id uod est religio, tuae ab illis cum publicis, tum priuatis in rebus adeo recepta,ad eiusmodi quae fastigium euecta est. ut ad eam in animis hominum augendam nihil reliqui fecisse uideantur. Quod sine multis
mirum uideatur: ego uerb id eos multitudinis
caussa instituisse arCitror. Nam si Respublica ex solis sapientibus conflari posset, nihil forsitan his
artibus opus esset. Sed cum omnis multitudo lovis inanis m, ac prauis cupiditatibus referta sit , iraq; atq; animi uehementi cocitatiorie exaestuete reliquum est, populos in certis terroribus ac eiusmodi Tragoediis in officio continere. Quamobrem non temere ac fortuito , ueteres de Diis atque Inferis opiniones di commenta in multitudinem indu xiste arbitror:tanto uerb insipientius re praeter rationem orian qui nunc uiuunt, ea mihi reiicere atque aspemari uidentur. Enimuero praeter ceteros Graeci qui ciuitatum tenet gubernacula, si eis talcntum tantummodo unii creditum fuerit,quam iiis decem scribe do affuerint, sigila totidem ae duplo plures testes adsint , mi mine tamen fidem seruare possi int. Apud Romanos uer qui multo maiorem pecuniis summam
in magistratibus aut legationisus tractat, sola iarisiurandi religione obstricti in ossicio permanent. Ac apud alias quidem nationes perrarum
est reperire, qui a puΚlica pecunia abstineat, in eiusq; administratione purum se atq; integrum
praebeat: apud Romanos autem, perraro utique
aliquis in eiusmodi sordib. deprehendi possit. Verum enim uerb omnia quae orta sunt mutationex
pati, atq; ad interitum uenire liquidius est, quam ut oratione ulla demonstrandum sit: ad fidem enim in hoc faciendam, satis ipsa per se naturae uis ac necessitas idonea est. Verum clim duae sint rationes, quibus omnia Rerum publicarum genera interire necesse est: quarum altera,extra, altera
in ipsismet posita est: exterior illa incertior,& ad iudicandum difficilior est:ex iis uerb caussis quet ab ipsismet nascuntur,& serie quadam atque o dine pendent, quae Rerum publicarum genera prius,quae item posterius exoriantur, & quo pacto rursus in alia transmutentur, superius a nobis dictum est:aded ut qui extrema primis in hae dia sputatione adiungere atque annectere stiant, ipsi etiam per se futuri exitum praedicere possint. Atq; ia mea quidem opinione clarum atq; ape tum est. Cum enim Respub. ex multis & grauibus periculis elapsa, ipsa iam inuidia fauente, ad summum quendam potentiae atq; imperii gradum euecta suerit: clare constat ex ea felicitate atq; opulentia solere mores luxuriae dissi uere, atq; homines plus iusto magistratus atq: hon res in Repub. appetere. Quae cum magis indies serpant, fit ut ex principatus & cuiusdam inanis
gloriae appetentia, morumq: arrogantia & luxurie res in peius mutentur. Tunc autem populus immutandae Reipub. ansam arripiet, cum ab his
quidem iniuria ob impotentiam se astici putarit: ab his aut ein ob dominandi cupiditatem, blanditiis atq; asentationibus delinitus fuerit . tune enim ira incensus, atq; in consultando & delibe
rando uiolento animi impetu elatus, ut imagistratibus obedire uelit,minime adduci poterit, neq: pari cum illis iure contentus erit,uerum pote lintem in se omnem atq; imperium trasseret. Quo
facto . Respubliea omnium quidem pulcherrimulibertatis popularisq; gubernationis nomen aia sumet: quod autem re ipse pessimum est, ad coi fusae atq; imperitae multitudinis administratio. nem deueniet.Sed nos postquam Reipublicae initium atq; incrementum, summam atq; administrationem,ad haec quibus in rcbus a ceteris di serat, in seriorve illis,aut sit perior sit,exposuimus susceptae de Rei p. sorma orationi finem imponemustad eam uero historiae seriem, quae unde digressi sumus pendet, redeuntes breuiter ac sum
mattin tactum quod da in commemorabimus,ut non oratione tantum sed etiam re ipsa, cum ueluti ex praeclari artistis operibus unuin aliquod exempli caussa in medium protulerimus, apertius ae manifestius demostremus, qualis temporib illis Reipub. status ac forma esset ., Annibal enim postquam Romanos Cannens praelio superaucrat, cum octies mille homines,qui uallumeustodiebant, uiuos omnes in potestatem suam redegisset. eis permisit, ut domum ad suos mittarent, qui de captiuis redimendis agerent. Cum uero illi decem ex omni numero elegissent, cos
Annibal cum iureiurando obst tinxisset, insectare ad se redituros, dimisit:ex his uerb unus eum e castris iam egressus, quiddam se oblitum dic ret, in castra rediit, ct cum id quod reliquerat aeeepisset, a se fidem seruatam, se quae reuersone illa lacramento solutu interpretatus, rursus abiit. omnes uero hi cum Romam peruenissent,precibusque atq; hortatione a Senatu contcndissent,
ne saluti captiuorum inuiderent, sed eorum unuquenque t rcccntis numis hosti persolutis , ad suos incolumes reuerti linerent,cum ita sibi conuenisse cum Annibale dicerent: se autem qui se uarentur dignos esse: non enim se timidatis in praelio insimulari posse, aut quicqua in omnino se Romano nomine indignum fecisse, sed ad uallum tutandum relictos, quod temporis necessi late eoacti estent, in hostium potestatem uenis. se. Romani cum aliquot iam praeliis magnis ci
dibus affecti, ac sociis fere omnibus priuati fui csent, ac
412쪽
De ili ustr. rerurn pu b. differentia. 39 s
sent,ae iam iam extremum patriae periculum metuerunt:audita tamen legatione, minime animuacceptis cladibus & calamitatibus demittentes,
afflictis prope ac perditis rebus, suam sibi dignitatem retinendam censuerunt, neque quicquam eos quod in consulatione animaduertendum e
set praeteriit. Sed cum ab Annibale hae facilitate id agi uiderent, ut & pecuniam quam plurima cogeret, & pugnandi pervicaciam hostibus eri fieret, cum illis quamuis deuictis, salutis tamen
pes iniecta esset: tantum abfuit, ut quicquam eorum quae postulabantur facere uellent, ut nihil magis,neque propinquorum lacrymis, neque eo quod ille hominum numerus non paruo Reipublicae usui esse posset, commouerentur . Verum cum nequaquam captiuos redimendos censu insent, Annibalis consilia spesq; ex his susceptas iraritas reddiderunt. Hanc uero reliquis legem imposuerunt, iit pugnando aut uincercnt,aut momtem occumberent: utpote quibus uictis nulla iaamplius salutis spes reliqua esset. Quae cum ita statuissent, nouem ex legatis sponte ad Annibale, ob iurisiurandi religionem redeuntes dimiserutreum uero qui fallaci reditu se iureiurando ex o Iuerat, in uinculis ad hostem reducendum curarunt. Quo factum est,ut Annibalem non tam secundi praelii euentus erexerit,quam spectata Romanorum in consiliis capiendis constantia atq; animi magnitudo, admiratione perculsum fli gerit .
GRηci formam reipub.& magistratuum
Romanis ostenderunt. Athenienses primi Prytanes, post reges sicuti Romani Coss.
habuere. At Prytanes, ut ait Pausanias lib. I. erat numero L. decima uidelicet pars Senatus quingentorum hominum, qui exequebantur qcunq; Senatus decernebat. Locus autem ubi conueniebat, Prytanium uocabat,quasi Pyritanium, quod frumentu ibi seruaretiir. Lacedaemonii aut Ephoros creabat num. X . perpetuos, qui uitae necisq; haberent potestatem. Regem item perpetuum , qui tantum bellorum tepore dominaretur. Hammostae quoque quoquo uersus discurrebant perditionem, quorum erat officium, collapsa aedificia, urbes, moenia, portus restituere. Cretenses similiter Cosmos magistratus suos appellatos perpetuos habebant: quos omnes Aristoteles in tr. Politi c. reprehendit, ac temporarios maluisse se
seribit. Thebani quoq; &ipli post reges statim
sese rei p. accommoda uel unt: quo tempore maxime & opibus & gloria floruerunt. Haec prisca
Graeciae magistratus conditio. Postquam uero
res ad imperium deducta per Conllantinum,qui primus Byzant ij imperauit: tunc hos usq; ad extremum habuit magistratus, siue munera, sitie ossicia sub ipsis principibus. Filii imperatorum D
spotae uocabantur, praecedebantq; honore & fratres & generos imperatorum, etiam despotas. ID si autem & Sebastocrator & Caesar nullum habebant certum munus, nisi belli tempore exeret tibus praeficerentur. Magnus dux classi imperat viae praeerat, cui parebat magnus Drungarius &Αdmiratus & Proto comes, ceteriq; classis curatores. Magnus Domesticus post Cssarem erat, Spatham ante Imperatorem serebat: quo hon re functus est Cataculatenus apud Andronicum Iuniorem. Magnus Comestibulus caput erat togatorum Francorum. Pincerna siue a poculis. Paracae momenus cubilis, Decurio cubiculariorum erat, seruat palatim,absente principe, fert Spathaeius. Domesticus mense & a mensa, praeerat mensae imperatoriae. Primicerius aulae, in consessu magistratus omnes pro dignitate loco suo disponit, ac ordine sedere iubet, quasi magister ceremoniarum apud Pontificem. Magnus Drungarius claiasis eundem habet locum apud magnum ducem, quem magnus Drungarius Bigiae apud magnum Domesticum. Prolocynegus praeest canibus qua-do Imperator equitat, cui donari solet ab ipso quicquid uestium ei sanguis serinus polluerit.Scuterius seri scutum ante Imperatorem quocunq; proficiscatur. Ameralius praeest classi maritimae uniuersae, subest autem magno duci. Magnus interpres praeest interpretibus omnibus. A memoria hi erant qui describebant eos qui uel in bello uel alibi pulchre ae cum laude se gesserint, eosq;
Imperatori commemorabant, ut ex hoc praemiis dignis afficerentur: sed hoc postea munus uac uit. Pro tolera carius praeest uenatoribus serentibus aut nutrientribus accipitres. Magnus strato- pedarca est curator exercitus neccilariorum &commeatuum. Magnus Haeteriarcha recipit undecunq. exules&sodales & amicos Imperiales. Aeoluthus sequitur Imperatorem quocunq;'i
rit sicuti Scuterius praecedit. Orphanotrophus
olim curabat orphanos: postea cessauit. Protonotarius nomine ipso manifestus . nam & notariorum seu pragmaticorum primus crat. Domesticus murorum, curam habebat castrornm aut murorum reficiendorum si quid his opus crat. Praefectus cubili curam habet cubilis imperialis, praeest quoq; cubiculariis.Subditus tamen & ipse Paracuem omeno. Praefectus uestiarit,imperii curat uectigal, datiq; & accepti rationes. Velitarius Imperatorem per mare sequitur, curamq; habet eius instrumenti ac uestium. Proloco mensis in mari praeest omnibus curatoribus. Praefecti & castro
phylaces ciuitatibus praesunt, qui si pro dignit
te. Domestici orientalium thematum suntliter curant res eorum populorum. Stratopedarcha Mono caballorum
413쪽
caballoriim qui praeerat monocaballis. Erant enim locis secundum themata ordines phosas. quorum alii tricaballi, alii dicaballi, nonnulli monocaballi dicebantur. Similit cr Stratopedarchamurtarioru,&Stratopedarca Laconorum Langratorum curam habet in castris custodum,qui Laconi uocantur. Protostrator qui per absentiam magni Domestici fert spatham Imperatoris,de coad equitare uolente tenet equum usquequo sit t Pus.Tunc comes equorum exceptu in ab eo ducit
ad quintum aulae I alatinae gradum. Inde rursu magnus Carthularius excipiens ducit ad portam ubi adequitet. Idem quoq; cum descendit, ordo seruatur. Comes praeterea equitatum pompae imperatoriae in itinere disponit, ireq; iubet ordine quo sibi placet. Habet etiam dona regiae ephippia,habenas,omnemq; equi Imperatorii uereremvrnatum, singulis annis: quod eade omnia in Resurrectionis dominicae celebritate iterentur. Proto strator etiam post exercitum ad equitat si quos uidet inordinatos ire corrigit. Erant & alia praeter haec Eonorum nomina quae antiquitus certae obibant munera: postea tantum titulo tenus habita. haec sum Panypersebastes, Protouestiarius, magnus Primicerius, Logothetes, qui ita fere quod scriba:& magnus Logothetes, qui erat supra ma-Ωnum Strato pedarium: quo munere functus est Theodorus Metochites sub Andronico primo Palaeologo, Aristotelis comentator. Magnus Papias magister equitum, magnus Drungarius Bi-glae,magnus Hetaeriarcha, magnus Carthularius, Logothetes, Genici Dromi, Domesticus scholarum,magnus Drugarius classis, Protospatharius , magnus ausus, Praetor populi, magnus Lopatiastes. Α libellis ii erant qui supplicationibus a nOstris appellatis praeerant. Coeaster, Logothetes expeditionis, Logothctes turmarum Iudex Phos ti, Diaec etes, id est administrator. Logasiastes au
DE Romanis autem haec comperinius. PH-mum Dictator pluribus de caussis diein tur. Aut rei gerendae,id est, belli caussa grauioris. Primusq, fuit T. Largius,cum Lx . populi Latinorum aduersus Rom. coniurassent. auctor
Dionysius Halicarnasseus. Deinde claui figendi causta, quum graui morbo pestilentiae ciuitas a Lsecta esset ienatus L. Malium Imperiosum Dictatorem claui figendi caussa dici iussit. Isq; clauuxin aede Iouis in Capitolio in dextro latere fixus
es .auctor Liu. Sed ob aliquam aliam calamitate clauus affigi etiam solitus. Comitiorum item cosi, larium caussa,ut Consul Dictatorem diceret, si contingerct utrunq; aut per bellum. ut aliam necessitatem ab urbe abcsse. Aut quaestionis exercendae. Quando Q. Cinesnnatus dictator factus
ut Sp. Melii regnum affectantis temeritati res stς ret. Aut legendi senatus, numero deficiente ut M Fab. Butheo. Modus autem hic fuerat. Consul dictatorem dicebat, Dictator magistrum equitum: noctuq; tantum dicebatur. & in solo Romano quod Italia terminabatur. sexq; tantum menses durabat .Et ex patriciis C. Marcius Rutilius tantum de plebe in bello Faliscorum dictus, qui & ipse de plebe hominem L. Plaucium magistrum e quitum dixit. Procedebat eu lictoribus xxi r. ac totidem securibus, a quo prouocatio no erat. Magistratum hune Romani ab Albanis acceperant, apud quos Metius Suffetius dictator inuenitur prius fuisse. Tribunorum plebis creandorum causta, sece sius plebis suit in montem sacrum a senatu grauatae. Inde per Menenium Agrippam reduct ridato exemplo uentris ad membra.Tribuni duo primum creati :deinde per aliam secessionem tres, mox quinq; alii sucreq; tandem numero x. Sacrosancta uocabatur potestas, nec seu ti aliae pdictatore unqua cessabat. Absq; iudieii d scussione in exilium carceremque mittebat . Curiam non ingredi cbatur, sed in sella ante uestibulum permanebat dum s . C. fieret quod si probaret, ni itera annotabat: si minus. quercedebat. Ab Vrbe nec per unum diem abesse licebat. Domus eius
die noctisq; apertis foribus patebat,ut auxilio plebi omnibus horis si quando opus foret. Praeterea de plebe tantum tu erat, & qui patrem uiuum non haberet: ex quo Seruilius tribunatum also gessisse credi tus, quod pater eius quem decessisse opinio era . uiuere serebatuta Inter se quoq; d: debant, plusque poterat unus qui prohibuissct, quam reliqui qui rem aliquam probas lent .auctor Plutarchus in catone. Cap tis etiam diem di Dictatori & Consuli post mag stratum dicere poterant.Nec purpuram,nec sella curulem, nec lictores ut Cois in Praetores habebant, sed latum imiluiatorem. Per aliam picbis di coi diam quae delinctum pati non potetat, uecesse fuit Tribuncis Cosulari potestate creare: creatiq: sunt ex patribus . A. Sempronius Atratinus. L. Attilius & C. Caecilius .autor Liuius. Hi duorum generum Crant.
Comitiarii, qui in eo mitiis fiebant: & Rutilii seu Rufi,qui in castris. Nam Rutilius Rufus ierem
tulit de eis in exercitu creandis, ut autor Fcitus. Praetores numero x vi ri . fuere. habebant sellam
curulem, & lictores sex, trabeam item reliquaq; Consularia insignia. Ab initio unus tantum Praetor urbanus fuit, qui in urbe i iis diceret omne nam publici ac priuati iuris potestatem habebat, equisitem albis utebatur. Alius deinde Praetor peregrinus iactus qui inter peregrinosius dicebat. Deinde ad .ctus paulatim numerus, qui de urbanis αprouincialibus rebus adesient. Silla quatuor, Augustus duos, Claudius totidem adiecit. Inter mi
414쪽
De illustr. rerum pub. disserentia. 39
nores magae ratus etiam Ius dicebat. Absentibus
Cosi praetor urbanus senatum de comitia habere poterat. In prouinciis non solum ius dieebant.
sed res gerebam. Quaestores sub se habebant,
qui uice eorum fungerentur eum opus. sicut Dictator magistrum equitum, & Consul legatum. Propraetores praetoria potestate prouincias etiaadmina strabant. Quaestores uetustus magistratus. Gratianus Iu i consultus in eo libro quem
de Potestatibus scripsit, ipsum etiam Romulum di Numam duos habuisse Quaestores, quos non sua uoce, sed populi suffragio creatos , scriptum reliquit. Deinde Tullum Hostilium sine dubio
Quaestores etiam habuisse. Dictos autem aquaerendo : quorum ossicium, partim aerarii & urbatanae pecuniae curam asere, partim prouincias
exigendis uectigalibus sortiri, quandoque in se- Iratu occupari: & hos eandidatos principis esse dictos. nonnullos in exercendis quaestioni uus uersari: alios Quaestoresparricidii dictos, qui ut capitalibus rebus praeessent, a populo constituebantur. Haec ex libris Distestorum. Reperio quoq; apud Valerium, Quaestorum sitisse euram, legatos regesve Romam uenientes pro dignitate populi Rom.excipere ae honorare, obuiamq; proficisci. Nam legati primum in aedem Saturni pet hant ubi aerarium erat: ibiq; mos erat ut a Praesectis aerarij scriberentur eorum nomina, traderenturq; Quaestoribus,qui & eos donis prosequi, &aegro tos curare, ac demum mortuos sumptu publieo sepelire solebant. Aerarium enim apud S turni prius aedem fuit. Hie libri elephantini seruabantur,in quo xxx v.tribus conscriptae, tum senatusconsulta omnia suerunt. Libros autem linteos Pontifices retinebant. In quibus annales c5- scri bebant. In ipso quoq; aerario locus erat secretiosiubi uigesima uectigalium seruabatur.Liuius xxxv II. Cetera expedientibus quae ad bellum opus erant Consulibus, aurum uigesimarium, quod in sanctiore aerario ad ultimos casus seruabatur,promi uisum est .prompta ad III . l.pondo auri. Fiscus deinde aerarium appellari coeptus, ὰ fiscella, id est erumena, ubi seruabantur pecuniae,ut ait Varro. Primum fisci aduocatum instituit,Hadrianus princeps,ut testatur Spartia. V
ctigal pop. Rom. inter alia fuit vigesima reddi
tuum omnium rei frumentariae in Italiae praetorea sal a singulis exigendum,Salinatoris commetum.Qui uectigalia redimebant, Publicani appellati,& macipes publieanorum principes,ut ait Pedianus. Senatores primum a Romulo centum instituti: Patres appellati. ex his geniti, Patricis dicti.qui uero postea per reges, ac alios additi su
re, patres conscripti,& minorum gentium uocati apud Gellium.Fuereq; usq; ad mille:quem numerum Augustus postea minuit. Qui non uti nune mercedem aut stipendium aliquod a r
Pub. sumebant, sed gratuitam exhibebant operam quod saM ex nonnullorum senatorum paupertate maxime declaratur.Liberalitas tame principum multis prouidit. Augustus ite teste Tra uillo Senatus cesu ampliauit,ac P DCCC.Duoecies LLs .laxauit suppleuitq; no habentibus.Et in Vespasiano scribitur. Expleuit censium senato-rv. Cosulares inopes quingentit sestertiis annuis sustelauit. Senatores libertinos in senatum Commodus teste Lampridio ascivit. Caesar etia Gal-Ios, Heliogabalus Senatuluin mulierum in colle
Quirinali instituit. Augusti quoq; eonstitutio.
. ne Senatores priusquam consideret,uino de farre sacrificabat ei deo,in cuius aedem couenerat, nec ultra quam bis in mese plerunq; cogebantur. Ante ortum aut post occasum solis, Senatusco
fultum irritum erat.Ante annos xx v. in curiam
ingredi non licebat post casum Papyrii Praetextati. Senatores ex lege post armos Lx . non citantur,ut auctor Seneca ad Paulinum.Citatis usro ex lege non uenientibus pignora auserebatur:
ut uidere licet apud Ciceronem de Oratore lib.
II .duobus tantum exceptis casibus,cum supplicatio uidelicet aut trita plius alicui decernendus. Nam tunc uti placerent, libenter omnes sponte
minimeq; coacti properabant . Cie. Philip. prima: De supplicationibus reserebatur, quo genere Senatores deesse non solent.Senatulconruitatum tribus modis fiebat:sententia,uerbo, discessione.De quibus testatur Liuius xxxvr .Liuium Salinatorem,inquit,olim damnatum in Senatum uenire, & tondere, squaloremq; ponere Cens
res iusserunt: sed tum quoq; aut uerbo adsenti batur aut pedibus in sentetiam ibat:quos modos sine deprehendimus suis ignobilium Senatorii, praecipuorum uero sententiam dicere. Pedibus ibant mouendo se in locum illius cuius sentenistiam probabant. unde pedarii Senatores dicti sunt.Gellius uero elymi causam dicit, quod pe dibus in Senatum irent: ad eorum differentiam qui eurru vehebantur, in quo sella erat,quod c tule iam dignitatem obtinuissent. In sententia uese dicenda is ordo erat,ut ait Gellius ante legem de Senatu habendo. Princeps Senatus primit :lco sule rogabatur,deinde Co s.designati, deinde reliqui praecipuae existimationis.Caesar eonsul Cat
nem rogauit,dicentemq; non placita in carcerem duci iussit sequente'; eum senatu, pudore motus prohibuit.Quem uero ordinem, ut ait Tranquilintus in Caesare,Calend.IanuariCosiil seruasset, toto anno seruabat.Sententia insuper si quado non tota placeret, diuidebatur. Cicero in epistola ad Lentulum: Postulatum ut sententia Bibuli diuideretur.Pedianus in Oratione pro Milone: Cum aliquis dixit quod non probaretur, postulabat ut diuideretur, & de singulis referret.Seneca in Epistolis:M fieri in Senatu solet,iubeo illud diuidere' sentctia sequor. Et haec quide de Senatu msules primi post evictos reges LI Brutus,& L.
415쪽
Tarquinius Collatinus, quibus dati x et . fasces ac totidem secures cum lictoribus, ita ut apud unum tantum essent,ne timor duplicaretur: isque maior Consul appellaretur. Ual. Publicola eis secure, ademit,dum prouocandi potestatem a CG sulibus dedit. C. Largius Dictator restituit, ita tamen ut minime in caput Romani initissu populi ualeret. Addita his sella Curulis,purpurea trabea, Praetexta:quae omnia ab Hetruscis,leste Liuio, accersita sunt. Plebes deinde per seditionem alterude suis obtinuit. Alterum item Campani superbi per Annium petierunt Consulem Campanum, quem Torquatus paulo minus quin e curiae Sr dibus praecipitem deiecerit. Prima haec post Dictatorem potestas.Cives in carcerem mittendi, non tamen necandi auctoritatem habebat .Proconsules aute ut narratur in libris Digestorum sex lictores,ac tantum in prouincia ius habuere, ingressi urbis portas mittebant. I egatos & ipsi constituebant,qui accepta ab eis facultate administrabant.Candidati & honores petituri in campii ad Comitia descendebant ubi in septis ovilibusque,locis uidelicet eorum similitudine factis eo-
mitia Consularia,Calata,Tributa,Centuriata,Curiata. Calata a calando,id est uocado per liciore. Curiata tantum ex curiis ciuium, quae xxx. erant,constabat. Centuriata frequentissima P Cornicinem ex censu& aetate accersebatur. Tributa uero ex omnibus regioni b. urbis & tributa Aec debant praerogatiuae iuniorum seu ueteranorum,
hoe est ex omnibus qui militarent iuuenibus & ueteranis.Centuriae ad suffragia deligebantur. Consul uero sortiebatur,quae pro uno quoque candi dato praerogatiua iuniorum prius ad suffragia
mitteretur,quam dc praeco citabat in montem citatorum dimissa. Classes uero in centurias distributae fuerant.Dabantur suffragia duobus modis Primb,mos fuit sentetiis ab utraque parte dictis: deinde tabellis.ut deprehenditur in cicerone is Sum I l .la ea,inquit,sum sententia qua te semperfuisse seto,nihil ut fuerit in suffragiis uoce utilius.Quis auteno sentitauctoritate optimatu i bellariam lege abstulisse:quam populo libero naquam desiderauit, in oppressis dominatio S potelia principum flagitauit. Quandoque non in comitiis Consules, sed per Interregem ad hoc factum legebantur, ob eandidatorum tumultu &arma.Liuius II II .per Interrege creati Coss. ae
pronunciati, L.Val.& M. Horatius, acta res in Flaminiis pratis. Pompeium quoque solum creatum G per Sulpitium interrege legimus apud Plutarchum in Pomp. Collegaeque potestate ei attributam fuisse.Candidati ueste induti alba sine
toga,ut ait Plu.ne munera ad corruptionem ab scoderent:ciues rogabat,prensabatque,merita comemorabat.Nasica uir sanctissimus bis cadidatus repulsam habuit.Cae. Metellus semel in cotulatu,
qui postea Macedoniam patriae subiecit. Cato quoque semel & Qi Aelius Tubero uli stoieus In
praetura ob mensas pellibus licedinis pop. Ro.paratas,Censores primi L. Papyrius Mugillanus, ZEL. Sempronius Atratinus:anno Vrbis CCC x. perquennium ab initio facti:deinde ob eoru insolentiam per Mamercum Aemylium dictatorem ad annu&sex meies redacii,ut auctor Liuius I ro. Alteroque defuncto se etiam alter Magistratu abrogabat,totidemque fiebant.Censum agebant ciuium Ro.lustrumque condebant. quem prius Servius Tullius instituit, rem salubertimam, ex quo belli pacisque munia, no uiritim, ut ante , sed pro habitu pecuniarum fierent. Censu perfecto edi xit, ut in capo Martio omnes ciues quisque cum suis centuriis prima luce adessent: ibi instructum cxercitum omnes, sue,oue, taurisq; lustrauit: idq; conditum Iustrum appellatum, quia in censendo
sinis factus est Milia i x xx.eo lustro ciuium cenca dicuntur. Bello I i. .censa fuere ciuium capita C xx VI I. milia, Cura I. ex quo numero apparuit quantum hominum Poenus abstulisset, Lia. αxv I. Idem lib. LIx .diciis Q. Pompeode Metello. Cenc statim post xit . bellum Pu .centi fuisse capita CCCx I x. milia 2 DCCC xxx- III. praeter pupillos & uiduas, quo nunquam maior numerus . Praeterea disciplinam ordinum , morum v e curam habebam: Senatum is gebant , ab eoq: indignos amouebant. Quo-Tum tanta seueritas stat, ut oscitantem paulo altius ciuem Ro. in publico ignominia adfecerinta de equiti Romano qui equum strigosiorem haberet, se autem pinguem,mollius ut euraret equum admonuerint. auctor Gellius. De Praesecto umbi se scribitur in libris Digestorum: Omnia crimina quae per totam Italiam admittebantur ut in epistola diui Seueri ad Fabium Cilonem cautum est praesectura urbi sibi uendicat. Initio uero eius epistolae, sic scribitur: Quum urbem nostram fidei tuae comiseriimus, qui equid intra urbe admittitur ad Praesectist urbi uidetur pertinere. Sed & si quid intra centesimu lapide admi Lsum sit .Praefecti urbi ad cognitionem pertinet: si ultra, Praefecti urbi notio non erit.Curam praeterea habet tutorii,curatorii non proborum, sed di numulariorum, ut ab illicitis abstineant. Macellum quoq: ac forum boarium, sua tum, piscarium,olitori u curat,ut iusto ueneant res precio.
Praefecti annonae frumentu prouidere urbi habebant,emereq; a ciuib.quod uictui superesset.Praefectos uigilium, ut scribitur in Digeuis,August. primit costituit ad incedia reprimeda, qε erat antea officili triti uiroruma cohortes opportunis urbis locis disposuit, quibus Praesectos constituit, qui furum,incendiarioru raptoru,receptatorii crimina uindicabant. Praefectus praetorio,ut in iisdescribitur libris,erat apud Imperatore, qualis magister equitii apud Dictatore. Na disci plinae publicae praeerat,a quo ex Caesarii priuilegio prouo
416쪽
De illustr. rer umpub. differentia. 399
care no licebat: se du post Imperatore locu obtinebat Aediles plebeii & Curules satis nomine ipso distinguunt. Hi ludos curabant,aquas, cloacas. publicaque aedificia. Quicquid etia rerum uitiosaru pro linc ero. semctiis P integro uenisset, Aedilitio edicto redhiberi solet. Petitis per legatos & allatis Atticis legib.ad eas proponcitas x. uiri,inter quos Appius Claudius,& T. Genutius principes fuere, tro Consulib. sine ullis aliis magistratibus creati, a quibus non esset prouocatior anno ab urbe cond.CCCr. Hi descriptis legibus quum modest E se gessiissent, in alterurn quoque annum eundem este magi liratum placuit. Quo tepore quu plura impotenter secissent, magiitratu
deponere nolcntes in tertium annum detinuertit,
donec inuicto eorum imperio finem attulit Ap pii in virginiam libido, ad quem summa rerum reserebatur: quo facto Plebes incitata occupat Aventinum, Decemviros se magistratu abdicare coegitaex quibus Appius Se unus collegarum,qui
praecipue poenam merebantur in carcerem coniecti,ceteri in exilium acti. Instante igitur Virginii
accusatione,& ex altera parte Claudiorum omnium deprecatione, Uirginis lacrymae iustiores uisae fuerunt. Itaque antequam dies adesset, Appius sibi necem conscivit. Liuius lib. ita. Ii uiri capitales caussas eriminum capitalium cognoscebat. Ab initio duo fuerant . iam inde concreati ad iudicalidum Horatium illum, qui sororem interiacerat rediens a uictoria Curatiorum. Ii I uiri coloniae deducendae. ad hos pertinebat, ut agros nouis deductis colonis diuiderent, urbes delignarent, aedificare uolentibus areas partirentur, co-
modis regionib. ciuitatem distinguerent, legib. magistratibus sisterent, Ni ad spem optime guber
stituendae. Hi suere M. Antonius, Octavianus, &M. Lepidus. i I uiri Sacrorum, sacris libris legendis,earminibus Sibyllae, fatisque populi interpretandis praeerant,ut si quid in urbe portenti accidisset,lesti sterniis ad puluinaria deorum factis eorum minas averruncarent, praeterea templa dedicarent. V IIi uiri Epulonum, genus erat Sacerdotii, additum Pontificibus,qui epularum conuiuiorumque sacrorum & pontificalium cerimonias curarent. Quum magistratibus horis uespertinis in publicum conuenire fas non esset, ut habetur
in libris Digestorum, creati v uiri eis Tyberim,& totidem ultra, quit possint pro magistratibus fungi. Erant*v uiri qui minuendis publicis sumptibus iudicio Senatus constitui erant. auctor Cpcilius ii . lib. Epist. Et item v uiri mensarii,de quibus postea dicam. Ponti sex maximus supra omneis Pontifices, omniaque sacra erat, penes quem libri rituales,lintei elephantinique erant,ubi annales scribebant.Tantaque pollebant alictoritate,ut Metellus Caecus Ponti sex Max. A. Post humium
Cotam bellum properantem, quod is fiamcii Martialis esset, non sit passus a saeris' recedere , ut Li. IX. testatur. Rex sacrificulus exactis regibus creari coeptus ad obeunda quaedam sacra solis regibus fieri consteta,qubd populus aegre ferebat diminutam propterea religionem & numerum sacrificiorum, Iu. Bruto,& M. Valerio Coss.Flamines Numa instituit,id est sacerdotes, quas filamines, quod lanam in capite quanda gestarent: duos Marti,unum Quirino, Se alium Ioiii , qui flamen Dialis diceretur, omnibus superiorem. Idem de Saelios xi I. Marti quod saltando per urbem irent . dictos, Mamurramdue uocabant, fabrum uideliae et Ancylium, id similitii dinem illi iis quod e eo lo delapsum fuit. Quae itistitutio discrepare non uidetur a modo ueteris legis. David enim legimus ante arcam Dederis saltando processisse. Potitii &pinarii, Herculis sacerdotes ab Euandro
instituti,quae familiae tunc nobiles ea loca tenebant. Potitis diutiux remanserunt,si blati tandein
utrique ab Appio Claudio Censore his infenso familiis ob id creditur ira deorum luminibus orbatus .auctor Liuius. Foecialis sacerdotium Ie Patri
patrati idem sere 3e in eisdem rebus suerat, in seriendo cum hoste scedere & bello indicendo iam usque a tempore Tulli Hostibi. Forma autem scedetis seriendi huiuscemodi a Liuio ponitur. Fce
cialis, inquit, regem Tullum ita rogauit: iubesne me rex cum Patre patrato populi Albani sordusseri αλ Iubete rege: sagmina,inquitate rex posco. Rex ait: Pura tollito. Foecialis graminis herbam puram attulit, postea regem ita rogat: Rex facis. ne tu me regium nuncium populumque Ro. Quiritum λRex respodet: Quod sine fraude mea QM- ritumve fiat,Facio. Fit ergo tunc Ledus, multisque id uerbis peragit. Legibus deinde recitatis: Audi,inquit, Iupiter, audi Pater patrate populi Albani,audi popule Albane, audi ut illa palam
prima postremave ex illis tabulis cerave recitata
sint sine dolo malo, utique ea hic hodie rectissime intellecta sunt, illis legibus populus Romanus serito,ut ego hunc porcum hodie seriam: tatoque magis serito, quanto magis putes pollesq;. Id ubi dixit porcum saxo silice perciissit. Eodem' modo pars altera per suos sacerdotes sui inique Dictatorem peragit. Cum autem bellum per Foeetales indicunt , hoe more utuntur : Fcecia- Iis hastam serratam praeustam aut sanguineam
ad fines eorum quibus bellum indicit, deseri, nec minus puberibus tribus praesentibus haec
adiicit: Qudd populi priscorum Latinorum, hominexve prisci Latini aduersus pop. Ro. Quiritum secerunt,deliqueruntque, popli. Ro.beyum eum Latinis priscis setaob eam tem ego populusque Ro. populo priscorum Latinorum, hominibusque Latinit bellum indico,facioque. Id ubi dixit, hastam in fines eorum mittit,ex quo bellum esse intelligitur. Virgines Vestales Numa instituitiquae sacra in Italiam per Aeneam adducta . Ll x suerunt.
417쪽
suerunt.Virgilius rese attret manibus uittas Vest q: poteram Aeternum ue abiis effert penetratibus ignem. Antistius Labeo scripsit,minorem quam annis sex, maiorem quam x .natam negauerunt capi fas esisse:praeterea quae ex seruis nata sit ut corpore sensuve diminuto . Neq; illa haeres cuiquam intesta-to,neq; intestatae illi quisquam est,sed bona in publicum redigebantur. Carpento uehebantur,m gistratusque illis ad surgebant, magnusq; apud nos illarum respectus fuerat, si quando pro reis aut damnatis precabantur. Iu.Caesar , Tranquillo teste,per Vestales apud Sullam meruit ueniam impetrare. Ignem perpetuum seruabant: quae autemper negligentiam extingui sineret, flagris a Pontifice Max.cui suberant,caedebatur. In stupro deprehensa uiua defodiebatur,eoq; die in urbe publici nihil fiebat.Nuper sub radice Palatini e regione Cosmi & Damiani templi multa Vesta lium monumenta refossa, in qui b. statuae olim fuerunt:cx his duo tantum ponam. Coeliae Cia diae U.V.maximae sanistissimaeque, cui egregiam sanctitatem,& in deos infatigabilem operatione mcritis suis laudis aeternam adhibita grauitate, numen quoque Vestae eomprobavit. Saeerdotes Acri urbis, in dextro latere.Dedicata Cal. Mart. M. Iunio Max. ii .& Velleio Aquilio Coss. eurante Fla. Martiano& B.Fictore, .U.Et in altera,Fla. Manilip V.RMax. cuius egregiam sanctimonia& uenerabilem morum disciplinam, in deosquet peruigilem administrationem, Senatus Iaudando comprobauit: Aemylius Ru finus frater, & Flauii Silvinus,& Irenaeus sororis filii ob eximiam eius erga se pietatem praestantiamque , in latere dextro. Collocata x I I. l.April.C.Veraio Attico,& Α.Asinio Praetextato Coss. Augurum discuplinam ab Actio Nauio, ubi de eo diximus,processiste narraui:unde collegium institutum.cui tata fuit auctoritas,ut nihil magni in rep.fieret inaugurato,inauspicatove. Reges, Consules , aut Dictatores qui uitio creati per augures censebam tur,redeuntes retractabanturiin monte consist bat augur,manum supra caput eius qui inaugur batur tenebat,eum lituo in altera manu, id est,recuruo baculo,septentrionem a sinistra, meridiemque a dextra statuens, oculis regionem praefiniebat,uerbaque quaedam ad Iovcm dicebat, atque ita inauguratus discedebat.
418쪽
QUAE UE LEX LATA EST. DEMONSTRAT
autem quot, quaeq; leges perlatae sint. Nam ROGATIONES
Omnes, quae perlatae non sunt omisimus.
Rgraria Seruilia ingraria Sempronia Agraria Liuia Agraria lex paulo post C.Gracchi nece lata Io .b
Agraria Appuleia Agraria Cassia Agraria Cornelia Agraria Flaminia Agraria Iulia Agraria Licinia Agraria Plotia Agraria Sempronia Agraria Seruilia Agraria Titia Agraria Thoria. de Alea, I itia, Talaria, Cornelia, Publicia uide de
de Ambitu leges de Ambitu,Culpurnia de Ambitu,Cornelia Baebia de Ambitu, Fabia de Ambitu,Iulia de Ambitu, Pinaria de Ambitu,prima Poetelia de Ambitu,Tullia Annalis,Villia
Annaria lex de Annona,Clodia de Auctoritate patrum Menia de Auctoritate patrum,Curia de Aventino,Icilia
de Bello Macedonico, ulpiu debello Mithridatico, Manilia de bello Persei,Licinia,Castia de Bello Punico secundo lex 2 1.b
Castrenss lex de C.Mario,Cornelia de C. Mario, Manlia de C. Pontinio de C. Seruilio de Caesere,Trebonia de Caesaris prouinciis.Vatinia de Caia Tarratia, Horatia de Carminibus infamibus de Censoribus, Clodia . . de Censoribus Coecilia de Censura, Aemilia de Cereis, Publicia de Cessione bonorum,Iulia Cibaria,Aemylia de Ciuitate,Gellia & Cornelia de Ciuitate,Calpurnia de Ciuitate,Iulia de Ciuitate, Papiria . . de Ciuitate, Pappiade Ciuitate,Plautia Papiria de Ciuitate, Menta de Ciuitate Romana de Ciuitate,Seruilia de Clauo pangendo,Genutia,Aemylia. de Cn. Pompeio, A mpia, Labiena de Cn. Publicio Menandrra de Coitionibu Duilia,Menenia
de Collegiis Clodiam Colonia Noui comi,Claudia de Coloniis,Appuleiade Coloniis, luliade Coloniis deducendis,Aellia de Coloniis deducendis Aelia de Coloniis deducendis,Liuia de Coloniis deducendis Sempronia de Comitiis Aelia de Comitiis, Claudia de Comitii Clodia de Comitiis,Fusiam comitiis de Comitiis de Consecratione, Papiria Curiata lex 28t.b
419쪽
l de Damno iniuria dato,Aquilia
I E Legationibus liberis,Tullia
de Legibus Consularis imperii , Terentia i i Abia le2183.b de Legibus,Aebutia
lse de Falso,Cornelia 28 b de Legibus,Caecilia Didia
A de Foenore,Claudia 28s .ade Legibus,tunia Licinia 2yia, de Foenore, Duilia Maenia de Foenore,Genutiade Foenore, Iulia de Foenore, Licinia Foenoris 1 munciatij lex
Frumentaria,Liuia Frumentaria,Sempronia Frumentaria,Terentia Cassia
de Fullonibus,Caecilia de Furtis, FIostilia
de Incestu,Peduceade Iniurijs,Cornelia de Intercessione,Clodia de Iix qui legibus soluuntur,Cornelia Iudiciaria, Antonia Iudiearia, Rurelia Iudiciaria,Cornelia Iudiciaria, Iulia Iudiciaria, Liuia Iudiciaria, Plautia Iudiciaria, Pompeia Iudiciaria,Pompeia Iudiciaria,Sempronia Iudiciaria,Seruilia de Iudiciis, lulia
sciat 18s. b28 de I egibus & Censoribus, ubi ilia 2Τ2.a de Legibus Caesaris, Iulia 2b G de Legumlatorib.Licinia Aebutia Io .a de Liberali caussa, Clodia 29 221 . de Libertate, Iunia Petronia 3 acido de libertinis,Iunia Norbana 3OI. de Libertinis, Visellia: ha de Limitibus,Corneliai S8za de Limitibus,Iulia de Limitibus,Mamilia de Limitibus,Sempronia,Iulia de Ludis apollinaribus, Licinia de Lusu,Comelia de Lusii, Publicia si de Lusu,ta tia
28; b de Magistratibus,Comelia 28. .a28o.a de Magistratibus,Cornelia. ibid.28t .a de Magistratibus, Duilia 18 .bet 83.b de Magistratibus,Genutia 287da 188.b de Magistratibus secrosanctis,Horatia 287da . 29 - - de Magistratibus e plebe creandis, Licinia 292.a196. a de Magistratibus,Martia 29;.b 196.K de Magistratibus Plebeiis,Publilia 197.b29p.a de magistratibus,Pompeia 297. 3ooui de Magistratibus extia 3 asor. a de magistratib.Sempronia 3oo. a10o.a Maiestatis,Appuleia 2 Sozbis; da Maiestatis,Cornelia 2 a Maiestatis,
2 E Magistratibus 28.1.b L de Magistratibus Bithyniorum
420쪽
Maiestatis,Iulia Naicstatis, Iulia Maiestatis,Varia Mania lex de Mancino, Atilia de Manumissionibus,Iulia de Manumissionibus, Aelia Sentia de Manumissione,Furia Caninia de M.Tullio,Clodia de M.Tullio Cicerone, Cornelia de Matronarum cultu,Oppiade Maritandis ordinibus, Iulia de Maritandis ordinibus, Pappia Poppaea de Mense Iulio, Antonia de Mense Augusto, Pacuuia de Metello,Appuleiade Metello reuocando,Callidia
Militaris sacrata de Minoribus,Laetoria Minutia lex de Mortuo inserendo,Regia de Mulierum haereditatibus,meonia de Multa, Ateria Tarpeiade Multa Tarpeiade Multa, lenenia Sextia de Multarum aestimatione, Papiria Iuliade Municipiis,Cornelia Muneralis lex
de Nexu, Pintilia Papiria de Nocturnis coetibus,Gabinia de Numero conuiuarum,Orchia de Nundinis, Hortensia
de Pace Carthaginiensium, Aetlia, Minu
de Pace Macedonica, Marcia Atinia adH. bde Parricidii GPompeia 296hde Patrum connubiis, Canuleia 28 2
de Patriciis Ioe inde Patrum auctoritate, Curia 28 s .ade Patriciis,Cornelia 18; bde Pauli triumpho, Cassia G2.a Peculatus, Iulia 29ob de Peculatu, Petillia i - 29S .b Pecuniaria lex de Pecuniis repetundis de Pecuniis ob rem iudicandam captis,POmpeiade Peregrinis,Licinia SI Mutiade Peregrinis,Petronia de Pessinuntio sacerdotio,Clodia Pinatia Furiade Piratis persequendis,Gabinia de Plagiariis, Fabia Plautia iudiciaria de Plebiscitis, Horatia Valeria de Plebiscitis, Hortensa Pletoria lex Plotia agraria Plotia Flauia de Pompeio,Trebonia de Pompeianis,Hircia
de Praesidum muneribus de Praetoribus, Baebiade Privernatibus ciuitate donandis de Proscriptis,Valeriade Prouinciis,Cornelia de Prouinciis,Clodia de Prouinciis, luliade Prouinciis, luliade Prouincijs, Pompeiade Prouinchs decernendis,Sempronia de Prouocatione&libertate populi,Valeriade Prouocatione,Valeriade Prouocatione,Valeria. de Pueris impudicis, Scatinia
de Quaestoribu s,Cornelia de Quaestoribus,tex
DE Zςgio 2 Consulari imperio,Iunia
de Regis Attali haereditate, Sempronia de Regno Cypri,Clodia de Reis postulandis,Memmia Remnia lex de Re militari,Sempronia de Re nummaria,Claudia
de Re nummaria, Liuia de Re nummaria,Maria de Re nummaria, Papiria R epetundarum, A cilia Repetundarum,Caecilia Repetundarum,Calpurnia. Repetundarum,Cornelia Repetundarum, Iulia 18 a. a18 .a o Ia