장음표시 사용
391쪽
Liber Sextus. 3Treomitialiter prolabi asarma, praesertiin ver,si hyosciami semen,
quo magnopere delectantur , comederint .mu nimis, Srrabo itinentis omnibus malum hoc,aut quidpiam aliud huic persimile, ex cuiusdam arboris aesitatione accidisse testatur . Arbor erat, inquit, lauro similis, qua gustata iumenta omnia cum spuma in morem comitialis morbi emoriebantur . Hieronimus Montum in morb. An alaeue cap. de Epilepsia, non semel putacos, canes, simias, cercopitecos ab Epileplia conuulsos se inspexisse fateturi Non ergo solus homo inter animantes Epilepsiam patitur,nec Q. lar coturnices praeter hominem comitiatus evadunt, dilant quidquid lubet cum Aristoteles, tum Plinius Ni ritur modo cur inter homines, hi potissimum comitiales evadunt, qui caeteris ingenio,menteq; antecellunt nam ita rem hanc se se habere, veteriam , recentiorumq; historiae, ac monumenta satis superque pro- pallant. Inprimis enim constat Herculam illum, quem ob singuis Iarem virtutem , qua reliquos anteibat, in Deorum numerum Ethnici cooptarunt,comitiali morbosuisse correptum, quem Hippocrates ab Antycire o expurgatu veratro fuisse, atq;inde covaluisse scribit in Epist. ad Crateua herbari u Plinius resertLiuiu Drusu, qui Tribunus pli bis fuerat, cum Epilepsiam pateretur,Antyciram nauigasse, ibique helleborum potasse, &ex eo incolumem euasisse Cambyses etiam , ut videre est apud Herodotum lib. Epilipticus cadebat , ut similiter Damocrates Atheniensis,quem ferunt cum plerique ei offerrent amuleta aduersus morbum hunc, Delphos ad oraculum migrasse,ut quonam ex eis uti posset a Da
mone intelligeret , cui sic Pythia respondisse sertur, ut est apud
Trallianum De grege sume caprae maiores ruris alumnae
Excerebro vermes, , ouis dato tergora circum
Atilii set vermi pecoris defronte reuulseo. Iulius Caesar inter res gerendas bis correptus est comitiali morbo, quem etiam C. Caligula in pueritia expertus fuit, Suetonior ferente in amborum vitis. Britannicus quoque ab infantia a comitiali morbo afflictabatur, si fides habenda Neroni apud Tacitum lib. I 3. Annal. Plotinus quoque magni olim nominis Philosophus hoc morbi genere misere cadebat , ut aflirmant Suidas, ac rea a Vol
392쪽
Volaterranus Levi affectioniis Franciscus Petrarcha obnoxi fuisse dicitur. Hinc sorsitan causa odii Poetae huius in Medicos, ct in Medicinam ipsam, quhsa saeuo morbo non liberaretur, aut potius, quia Medicum quendam odio prosequebatur, ut ex eius patet ni timentis. Idem similiter de CaroloV. Imperatore, alijsq; e Inuictissima Austriaca Familia oriundis,quod nimirum comi- timc fuerint, me egisse recordor maliumct etiam ille, qui ziagna moriemis partem foedissima religione conspurcavit, eodem morbo laborabat . Quod cum animaduertisset,AOr,&ea de causa plurimum quoq; indignaretur, ac iubinde rogaret, quidnam esset, Desine, inquit, mirari Morbus abest, sed cum aduentantis numinis vim pati non postim, mente collabor, membraq; stupent. Communis est haec Prophetarum affectio, quorum me esse unum scias velim ina fraude mulier delinita quc odii- se coeperat,commenti versutia, ut diuinum suspicere virum coacta est,atque eo usque tandem prorupit fraus, ut moriens mulier italum ex asse haeredem instituerit,ueluti legitur apud Caelium Rho diginum in Antiq. Lect His igitur,4 alijs exemplis abunde patet,Epilepsiam summis potissimum viris,ingenio, menteq; pollentibus contingere'. Nunc ideo'huius effectus causa inuestigan da Unaquaeq; pars in nostro corpore, quo exactiorem sensum obtinet, eo magis a sensibili,& re praeter naturam afficitur;laesio nem enim sensus acumine facilius persentit . Quam brem cum omnes , qui ingeni subtilitate alijs praestant, ob lubtilem cerebri substantiam, exactam adinodum habeant illius membri, aut partium eius sentiendi vim, facultatcm, verisimile fit, eos futuros magis Epilepsiae obnoxios, utpote quorum expultrix cerebri virtus vel ex leuiori causa ad contra pugnandum irritatur, quod a ne haud contingit ijs, qui tardo praediti sunt intellectu, in quibus propter cerebri crassitudinem aegre suscitatur facultas. Haec enim videtur esse causa, quamobrem Florent iniit picacissimi ingenij viri, inter alios Italiae populos, comitiali morbo maxime laborare cernuntur. Praetereundum vero hoc in loco non est, ingcialo,
menteque alijs praestantes pilepsiam per essentiam pati ab humore melancholico potius, quam pituitoso. 4cunque enim.
ingenio claruerunt vel in studiis Phil osophiae; es in Repub. admi-VA nistranda,
393쪽
Liber Sextus. 37 Inistranda , vel in carmine pangendo, vel in artibus exercendis. melan cholici omnes fuisse dicuntur, ita ut etiam vit ijs atra bilis infestari soliti fuerint, auctore Aristot. Se 2. Prob. o. probi. I. Gal. lib. Quod animi mores cap. Idcm habet Cicero I.Tuscul. Quaest. Seneca de Tranquil animi. Sic Phavorinus apud Gellium tib . 8 Attic. Oct. cap. 7. Scitote, inquit, intemperiem istam , quae inelancholia dicitur, non paruis, nec abiectis ingenijs accidere, sedisse heroum pathos . Ita Socratem,atque Lysandrum inter sapientissimos, ct melancholicos enumerat Philosophus in eo probi Galenus noster metarcholicus suit, si Mosi credimus Hercules , unde huic morbi nomen, atra hilarius fuit. Mentis igitur acie praepollentes melancholicae habitudinis esse constat, in quibus melancholicus humor, a quo ingeni dexteritas emanat, abunde augetur, non tantum innati temperamenti
ratione , sed etiam ob immodicas vigilias, quibus die, nocteque
defatigantur, quorum propterea corpora desiccantur,humoresq; sicciores, ac te restriores evadunt. Vigiliae siquidem uniuersum corporis habitum exiccant a De rat. Vict. ac ut Com. Meth.
.in alibi. Quod si quaerat aliquis causam, ob quam melancholicus humor ad cerebrum delatus, melancholiam morbum non potius generet , quam Epilepsiam Respondebo cum Hippocrates Epid. sect. . melancholicos interdum comitiales effici, di comitiales melancholicos atque licrum utremuis magis accidere, prout vel in hanc, vel in illam partem morbus repit; si enim in corpus comitiales, si in mentc melancholici evadunt. Quam Hippo cratis sententiam explicans Gal. 3. De Ioc. atf7ata loquitur Hoc sermone primiim quido declarauit, quod non sempcri sed magna ex parte horum assictuum alter in alteriis transit ,
quippe non solum nigra bilis, verum etiam pituitat uti iam princeptum fuit morbum Epilepticum producit . pilepsia igitur
quam nigra bilis constituit, in melancholiam moibum nuncupa tum pertransit, quae vero a pituita orta est, in aliam atactionem Permutatur,melancholiam vero haudquaquam efficere potest.
394쪽
374 De Dilepsiaste Omitiali morbo
uamobrem Dilepsia haereditari quodam iure in Aios, quod mirum magis en in nepotes, parentibus Hiam , ex auis defendat. aeeP. XXXII. ER MI UT A morborum generari Auditores, ab auis, parentibus ad prolem ipsam descendere cum alij medici,& Philosophi aD
firmauere,ium ero in primis Alexader Aphrodiscus testatum reliquit in Prob. ab initio, cui subscribens Damascenus in As horismis, non modo animi vitia, corporisque lineamenta, sed etiam morbos diuturnos, praesertim membri principis, a parentibus haereditari perscripsit Rationi insuper consonum fit, plerosque morbis infestari, quibus praedecessores suerint correpti, nam qualis causa, talis plerunque effectus est , cum omnis causae in agendo intentio sit, sibi pro vitibus simillimum generare. Vnde spermainquit Avicenna sen a 9. lib. . cap. 3. habentis membra laesa raro generat sanum. Quapropter e sanis sani ex infirmis infirmi creantur, quoniam semen,ut Hippocrates autumat lib. De
genit de omnibus4 viri, mulieris partibus progreditur, secerniturque a toto corpore , a solidis, mollibusque partibus, Mab omni humido in unirieris corpore . A quo fit, ut scelusia rentibus similes oriantur, qualesque fuerunt parentum morbi, tales etiam plerunque liberis implantentur, fiantque iuxta hoc
multi podagrici a podagricis, hydropi i ab hydropicis , tabidia tabidis, Epileptici ab Epilepticis. Quod enim Epilepsia inter
eos qui haereditantur morbos connumeranda sit , nemo non fatetur, cum quotidie multi ex comitialium parentum semine comitiales evadant Quam rem pariter docuit Hippocrates a. Prorr. qui morbos inter haereditariosis sentem adhibet, tum .
alijs in locis, tum ubi nulla re caeteris morbis diuiniorem Epilepsiam esse demonstrare nititur lib. De morbo fac ibi namque Epi-lepsia, ait, incipit velut alij morbi secundum genus , si enim ex pituitoso pituitosus, ex bilios biliosus progigia itur, ex tabido tabidus cx lienos sic nosus, quid prohibct, ut cuius pater, aut
395쪽
mater hoc morbo laborarit, etiam posterorum , ac nepotum alia quis eo corripiatur. Verum ad hanc ipsam rem magis illustrandam illud summopere facit, quod Hippocrates de populis quibusdam macrocephalis ab eo mancupatis memoriae mandat, De aere, aq. doc qui populi capitibus nascebantur oblongis, cuiust Sestus causam vult Hippocrates primum fuisse consuetudinem quae deinceps in naturam migrarit, ob genitale semen ab omnibus corporis membris proueniens , atque prorsus ad hunc, dum)A principio quidem consuetudo in causa fuit, ut tam longis
capitibus essent, nunc autem natura ipsa cum consuetudine consilirauit. Si quidem generosis maum apud eos putatur caput habere quam maxime longum, consuetudinis autem hoc initium fuit. Cum recens infans natus est, caput eius adhuc tenerum , di molle existens, quam celerrime constringunt manibus, c
aptantesque cogunt in longitudinem augeri , quin, vinculis
connectunt ac aptis instrumentis colligant, quo capitis rotunditas prohibeatur, & longitudo augeatur . Hactenus Hippocrates . Hanc eandesin consuetudinem oblonga nimirum capira
faciendi apud Galatas adhuc hodie vigere ab hominibus fide dignis, qui ea loca peiurgati sunt, intellexi . A quibus fortasse populis cuj dc morem transtulere Genuenses nostri, qui illis olim domin ali fuerunt. Siquid in ipsis alias talia capita . faciendi mos erat,quod etiam Pierius Valetianus adnotauit Hieroglyph. sed cum his temporibus multi illa in Urbe longis orian- tui capitibus, naturae non artis opificio , quia scilicet parentes ipsorum hulismodi ferant capita, dicendiis omnino est cijs, quod Hippocrates de macrocephalis, consuetudine videlicet essectum esse, ut iusmodi natura capitum permultis existat namtcmporis progressu natura quoque tales producit, ut priore consuetudine uti amplius neccile minimelsit . Huius autem cis eius causam haud aliam et se tradit Hippocrates, quam lcmen ipsum ab omnibus corporis partibus emanans,de qui Lucretius:
Semen adulta aetas cum primum roborat artus Per membra, atque artus decedit corpore toto.Quod quidem semen,quoniam, ut dicebamus, ex sanis sanum, ex mor dis morbosum profluit, ideo fit, ut ex caluis calui, ex caesa; s
396쪽
3 7 De Dinia,seu Comitiali morio
eaesijs caesiscreentur, it plurimum distortus distortum generet, eademque ratio sit circa reliquas formas Quid prohibet igitur,ut ex macrocephalis macrocephali non gignantur e Ad rem nostram; si male affectum semen a capite, cerebro,ut alijs co poris partibus procedit, verisimile certe fit, ut nati cum aliae partes , tum etiam caput ipsum male affectum ex semine tali reddatur, cuius rei gratia morbos progenitoribus familiares, ut putata. ilepsiam, Malios faciliter admittat . Quod si vera est Hippocratis sententia, plurimum semen a membro illo principe effluere, tanto maiorem capitis,is cerebri laesionem natus contrahet. Probat autem rem hanc Hippocrates ex eo, quod quibus prope aures venae inciduntur, cos actu quidem semen effundere ad inueniemus,veruntamen modicum, debile, ac in cundum Plurima enim, inquit, geniturae pars a capite per venas iuxta aures per
medullam spinalam defluit, quibus cicatrice obductis , seminis transitus litercipitur. Id ipsum Malibi,seu De aere, aquis in locis, apud eundem habetur, ubi Scythas incisis, quae sunt retro
aures, venis, insaecundos euadere tradit. Quam rem latuisse is Galenum putat Avicennalib. . sen 2 o. cap. I. verum ego cen
seo potius Galenum id ipsum dissimulasse, tanquam sensu reluctans . Alcmaeon Philosophus semen partem esse cerebri existimabat. Dubitabit vero hoc in loco aliquis ingeniosus de via, per quam a cerebro,in spinali medulla semen ad vasa spermatica
ducatur. Eam nos pat iter docuit Hippocrates De ossium natura, licet eius opinioni Anatomicorum nemo assentiatur, ubi venas ex capite iuxta aures per ceruicem, sphagitides hoc est iugularcs appellatas,intrinsecus iuxta spinam, ab utraque parte,iuxta Iumbos in testes,4 Demora procedere exarauit. Vnde ex Hippocratis sententia venis penes aures resectis, aut etiam exustis, potioli seminis parti transitu interclus , saecunditatem adimi necesse est opinio haec de semine plurimo a capite manante, firmis etiam rationibus confirmari potest. Coeuntes enim in spermatis effusione oculis nictant, imo ea perpeti videntur, quae cadendo Epileptici,ut hinc videre liceat quam vere dictum sit a Democrito apud Gal. 3. Epid. Co n. . concubitum esse veluti paruam Epilepsiam. Praeterea qui frequentiori utuntur venere, ac salaciori sunt natura, citis .
397쪽
citissime talitescunt Ideo Arist. lib. s. De gen aninialium, ex nimio rei venereae usu calvitium prouenire scripsit. Quo spccstat
stomma illud a Romanis olim in C sarca Πctatorem procis matum: Romani seruate uxores, mari hum catini adducimus. Quae pauca plurimum semen e cerebro decidete cessit id unldillae de in cunditate ex incisione illarum venarum , arte inarumque pcnes aures proueniente, secus ac fecerit Hippocrates c ccrnendum csse videatur. Vnde alii in cerebrum imbecille redditum , ob vitalium spirituum influxus prohibitionem , alij in rcisioncm neruuli
una cum venis, quem es alius a sexta neruorum pr pagine in testes, ac seminalia vasa descendere, in multis viduli latetur, libentius referunt. Sed , ut vulgo iactatum est proue ibio, suam unusquisque sponsam . In dubium vertitu etiίm, Dum sic me ex omnibus partibus det luat, velut ego ex Hippocrate, atque Lucretio paulo ante affirmaui . Nam Galenus ipse, in hoc Hippocrate relicto, Peripatet korum Plincipi adhaerirc videtur, quippe qui sic men aptum natura non esse ex omnibus recedere sed adimnia accedere cliptum reliquit , cum qualibet seminis portio totius vim habeat, qua uniuersa mimbia conforrnci, licet ab uniuerse corpore non manarit. Dcrrum quae Le schidulce dubii tionis veritas, illud certe apud omnes receptum est, seminis materiam ex tribus principibus membris cerebro, cCrde iecinor qς prouenire, plurimam fortasse eccerebro ipso, ut Hippocrates contendit. Quamobrem verisimile fit, ut cetobri Epitcpliam patientis vitiatum semen , in nato cerebrum quoque eidem morbo obnoxium progignere valeat . Huculque igitur patet,causain ob
quam filii parentum vilia . a ritudinesve pati coguntur, in gesnitale semen rei Riis duisse, quoniam videlicet secum vitia eoruula quorum crporibus genit Lm fuit, sic inper affert. Nunc modo inuestigandi is ac latius explicandum,qua ratione patrum vitiarem uisen comitiales, alijlque haereditarijs morbis obnoxios filios prog gnere queat. Nulla alia ratione, arbitror, male asse ctum parentu cmen moibosos filios parit, nisi quoniam ab ipso spermate sitiato partium imbecillitas contrahitur, cuius gratia
Partes,& membra excrementa tum congerunt, tum caeterarum
Partium recipere cogunxur,unde postea morbosae evadunt. Satigenim
398쪽
3 De Oilepsia,seu Comitiali morbo
enunclare docuit nos rem hanc GaIenus 6. Aph ubi tradit plerosque hominum podagra corripi, quod parentes, duos podagricos habuerint, in quibus vitiatum erat semen , ex quo posteri maiorcnuraxere partium imbecillitatem . Vt enim qui podagra laboraturus est, pedes habeat imbecilli soportet, sic cerebrum infirmius,qui suturus et Epilepticus tamare ut pedum imbecillitatem morbosum parcntum perma podagricis conciliat, ita cerebri debilitatem futuris Epilepticis. Qua partes debilitate contra
cta prauorum, uti dicebam, succorum copiam non modo congerunt, sed etiam caeterarum, praesertimque vicinarum excrementa,si quae in illis, ob errata in victus ratione, fuerint cumulata suscipere coguntur, quorum excrementorum causa morbosae tauri
neque enim podagricus, aut Epilepticus, ex sola partium eupabia , seu patiem l procliuitate, his affectibus corripi potest. Quaeret autem sortasse aliquis, an quemadmodum lilius cuius podagricus fuerit auus, sanus vero , di omnino expers po agrarpater, ipse tamen podagrae affinis generatur, ita pariter Epit licus euadat is, cuius parens ab hoc affectu liber omnino vixerit,
auus attrmen eo laborarit. Huic pro me respondeat experientia,
visi sunt enim quandoque Epilepsiam pati ex aliorum potius semine, quam patrum. Qu*d cum verum sit, iure merito quinitur a me causa ,ob quam ex vitiato auorum semine morbis obnoxij suturi sint nepotes , quorum parentes incolumes fuerint, cum tam Epilepsiae, quam podagrae, caeterorumque morborum haer ditas genitali semini adscribatur,xa parentum semine filisoriantur, non auorum, quod iam evanuit. Huiusce dubitationis lo- Iulio lub ea quaestione comprohenditur , quae Peripateticorunia, nedum Medicosum animos magnopere torquet, cur interdua filixalteri parentum, interdum vero amborum neutro, sed auo,
in abavo similes gignantur. Siquidem, ut ait Arist. lib. 2. De gen animalium c. il. redditur post plura genera similitudo, ideo ex Helide, quae cum Aethiope rem habuit no filia Aethiopi 11-milis genitalit, sed ex filia natus, seu Helidis nepos Aethiops euasit. Ita etiam Nicaeus vates Bysantius a candido utriusque parentis colore in auum Aethiopem degenerauites. Vnde Zenon
Citieus semen ad hunc modum definit Sperina est hominis spiri
399쪽
Liber Sextus. Itus, quem cum humido emittit, partis animae spolium, lene ris proauorum permixtio , quale enim ipsum crat , ale permixtum excernitur. Qua in re pariter Lucretium Vatem una thi Iosophum sapientissimum audiamus:
Fit quoque ut interdum smiles minere avorum Possint, O referant proauorum pinguras Propterea quia multimodis primordia multi Misa suo celant in corporei e parentes. Qua ratione autem ordo in intermedia generatione interrumpatur, qui deinceps in posteris pullulet yd reuiuiscat, ha, nepos morbo Epileptico siue podagrico, siue demum quolibet alio
haereditario morbo laboret, quo auus quidem fuerit correptus, Ad cuius parens omnino expers vixerit,non undequaque constat. Ego tamen interea meam super hac dubitatione sentcntiam libere pronunciabo . Ad immutandam in melius , deteriusq; rationem conceptus concurrunt externa,internaque multa. Non enim
parum reseri, an quis tranquillo caeli statu, vel conturbato, obvarios ventorum flatus, oriatur, an mense frigido, vel calido, Lunaq; an crescente, vel decrescentes. Ad quod similiter spectat ipsius genitricis natura, idque aut secundum eius uniuersum corpus, aut secundum veterum ipsum. Cum altera namque muliere foecundi, cum altera vero sterilas multi extitere, labina sanos,
ab alia mitrbost, procreari aepe videbitis r Ad quam etiam in generatione alaertitate. Dckndam maxime omnitam Internae
valent,nempe si corpiis bene,malcue se habet circa concoctiones, cruditates, circasdnorum , prauorumq; humorum plenitudinem, ut similiter circa reliqua omnia, quae sub victus ratione continenturi causa etenim , quae in animalis generatione una conueniunt, non adeo validae,aut necessariae sunt, ut ab exaernis,internis'; occasionibus impediri,immutarique minime possint. Nam ex aliquibus causis auferri impedimenta possunt, robur addinaturalibus generationis principijs, ut intermedia aliqua generatio prorsus quidem vitiorum aegritudinumque expers evadat, quae priorem, posterioremqne generationem adfligant, sed cuius semen labem, infecit Oncniq; a patre susceptam servet,quae deinde
in nepotis generatione, utpote qui fuerit ijs auxilijs destitutus
400쪽
38, De Oilepsia, eucomitiae morbo
quae in eo vitium illud velut in parente celare potuissent, denuo pullularit. Quare licet avitum semen ad nepotis generationem minime concurrat, utpote quod iam evanuit, in patre tamen aliqua remanet labes,infectim ex aui male assecto semine relicta, cuius gratia epos, incubas generatione ea non adfuere auxilia quae in patris conceptu conuenerunt, vitium illud patietur, quod ab auo pater contraxit, ita ut nepos auo magis, quam parenti in hoc quasi haeres succedat, quamuis labes illa in paterno semine insignis admodum non fuerit . Accidit enim in hoc quod stripsit Aristol. 4. De gen anim parua facta in principis transmutatio, in illis magna,conspicuaque apparet,quae mox ab eis oriuntur . Ex quibus omnibus elici posse arbitror, quomodo ex vitiato parentum semine fit ij, , quod magis admirandum est, avorum nepotes, quorum sani vixerunt patres,non tantum EpisIeptico morbo, sed&alijs omnibus hereditari j obno xij nascantur