De morbis capitis frequentioribus, quorum cognitio, et curatio ita traduntur, vt ad alios etiam cognoscendos, & curandos mirificè conducant, hoc est De catharro, phrenitide, lethargo, & epilepsia, seu comitiali morbo, libri septem. Auctore Vincentio

371쪽

Liber Sextus Ido visi sunt Epilepsia correpti sine spuma, nam hoc de spuria,

tius, quae tali nomine dignanda non est, comitiali inuasione intelligere oportet, qualis omnino eorum censetur, qui absque manitesta partium iactatione procidui, quae nescio an recte Epilepsia dici positi. In legitima enim,& vera Epilepsia semper adest spuma, quam ex humida, spiritali substantia excitat comitialium accesHOnum motus vehemens,& inaequalis. Quod si quispiam obijciat apoplecticorum etiam signum spumam haberi, dicendum est mea

sententia, eatenus oris spumam inter apoplexia laborantiun signa reponi,quatenus infaustum illius morbi euentum portendit, iuxta illud Hippocraticum a. Aph. 8 Strangulati, aut suffocati, nondum tamen mortui ad se non redeunt, quorum circa os spuma collecta fuerit. Quamobrem diuersa ratione in apoplexi spuma oris obseruatur.In ea siquidem ut prognosticum, in comitiali vero morbo, ut pathognomonicum signum consideratur. Verum aliquis quaeret a me,cur spuma haec pro lethali maxime signo in apoplexi correptis habeatur, non item in Epilepticis. Responde- dum quoniam in apoplexia non ex magna musculorum mandibularum,aliarumq; faciei partiuin coactis flane, quemadmodum in Epilepsia,huiuscemodi spuma creatur, sed omnino ex pulmone rvehementer affecto, propter ingentem. in respiratione talionem ob quam calor in corde magis magis' esteruescit,excremetum fuliginosum adaugetur, quod tot pulmo violenter ad exitum

impellit, simulque cum eo humiditatis propriae aliquid expellit. Quare in apoplecticis exitiale est signum oris spuma, utpote vi lentiae,quae cordi, di pulmoni infertur, index, dum respiratione prohibetur animal. Sed hac in re legendus est Galenus Com. mox citati Aphorismi,ubi de strangulatis sermo fit,per quos etiam apoplecticos intelligit. Hippocrates vero despuma Epilepticorum

loquens lib.de Sac. mor videtur eundem generationis modum astatuere, quo illam in apoplectis generari demonstratum prius est. Haec enim illius sunt verba Spuma ex ore prodit Epilepticis ex pulmone,cum enim spiritus non ingrediatur in ipsum pumescit,4 ebullit, velut morians. Auctor autem lib. De fiat: qui unam, Meandem omnium morborum originem esse, aerem nempe, aut spiri- Ium coluendit, causam spumae Epilepticorum in hunc sane modu

372쪽

3s De Dile laseu Comitiali morbo

reddit.Spuma etiam per os illis excurrit,neque id ab re est. Nam per iugulares venas aer transiens, penetrat quidem ipse, adducit autem simul secum quod tenuissimum est in languine, id ipsum cum humidum sit multa permittione albescit. Tenues enim membranas purus permeans aer pellucet,quapropter albe sp mae omnes apparent. Et haec de spuma Epilepticorum susticiant. Impotens autem vox, quae interdum auditur in comitiali insultuarreptis, nil aliud certe est, quam sonus quidam extraneus absq; vllo prorsus concentu, vel ordine prosiliens, ob dissicilem aeris expirationem a musculis intercostalibus conuulsis progenitus, quihoatus cuiuspiam similitudinem habet. Sed in Epileptico sym-

promate, praeterquam in inuasionis principio,vox omnino inter cipitur, ut muti penitus comitiales evadant,vsque donec a paro-xysmo liberi reddantur,cuius rei causam docuit Hippocr. in lib. De lac morbo per haec verba Mutus quidem est cum pituita de repente in venas delapsa aerem excluserit, mon admiserit, neque in cerebrum, neque in arterias cauas, neque in ventriculos, sed occuparit respirationem . Cum enim accipit homo peros, nares spiritum, primum quidem ad cerebrum venit, deinde vero in ventriculum magna ex parte, pars etiam ad pulm nes,pars etiam ad venas. Ex his vero ad reliquas partes in venas dispergitur, 'uantum quidem eius ad ventriculum venit, perfrigerat,4 nihil aliud consert. Idem praestat quod ad pulmonem venit.Qui vero ad venas peruenit aer,confert ad ventriculos ingressus in ad cerebrum . Atque sic sapientiam, motum membris exhibet. Quare ubi fuerit exclusus a venis aer prae pituita, eamque susceperit, mutum, ac despientem hominem reddit . Quibus in eibis Hippocrates non modo vocis, sed ie spirationis impeditae causam allari. Verum de laesa respiratione

in Epilepticis sermo fiet in subsequenti Lectione

373쪽

D Hsspirationei septicorum, O quamobrem sensus omnes iahoe assectu amittantur, probabilior causa fertur hi quam fa

NTERJyniplomata Epilapsiae ecensetur 4 ipsa respirandi dii ficultas, quod praeterqua quod

experientia comprobatur,Galenus etiam aperte consessus eli,du comitiali morbo correptos, ut similiter; sopore, catalepsi, atq; Letharago, violenter admodum , ac vix respirare me moriaegiroditum reliquit tib s. De Ioc.axf. I. Neque enim ullo pacto dicendum sibi non constare Galenum, quia alibi scripserit lib.

q.cap. N. Cum autem osse quopiam terebra perforato medius,etriculus fuerit attritus, caros hominem occupat sed ni'; conuulsione,neq; disticili facta respiratione,quarum haec apoplexiar, illa Epilepsia propria existit, haud secus, quam catalepsi, caro seruata secundum naturam respitatio. Quo in loco respirationem difficilem in Epilepticis negare videtur. Nam hoc frae verum non est, si summi Viri mens recte intelligatur;quandoquidem cum censeat Epilepsiam medium quid esse carum inter ac apoplexiam ssententia illuus est',inon adeo integram seruari respirationem a

Epilepsia veluti in caro, nec adeo difficilem fieri, veluti in ariplexia Athaec non repugnant superioribus,quibus dissui cm in comitialibus respirationem fieri docet, si tam mi in libra pondet eatur . Quodsi Paulus de hac laesa respiratione non meminit, hoc ideo secis, quia communiter alijs quoque afflatibus accidat ibi enim propria tantum Epilepsiae signa proponit. Erit ergo in comitiali morbo spirandi actio laesa, de qua hunc in modum Aretaeus. Respiratio vero Bisecatio quaedam est,ueluti in his, qui laqueo strangulantur'. Sed haec respiratio poplexi a magis quam Epilepsia conuenit. Quomodo autem spirandi actionis laedat Epileptica passio in praesenti Lectione aperire decreui quor a per huiuscemodi potissimum actionem haud penitus resectatam satis probabili argumento nonnulli ostendere posse arbitrantur; ani

374쪽

animalem sacultatem hoc in symptornate ad membra mouenda influere nedum ad sensuum instrumeta clucidem sepra fieri pa- se negaui,cum dixerim virtutem animale, si in Epikpticla in fluat, tantam non esse quae motum atriuem edere valeat, cum in ipsis deperdantur,rmes sensus,qui minori cum facultate peraguntur ilicet re vera cur in Epilepsia sensus minime operentur, probabilior a me hoe in loco it afferenda ratio, quam factum sit in superioribus . Sed antequam adhaec ipsa deueniam, breuibus considerandum qui fiat respiratio. Primaria igitur organa, quae ad respiratione efficienda concurrunt,quatuor omnino sunt,septu tra Guersu,alijq; thoracisin abdomini musculi,pulmo,& cor ipsu, illa quidem ut agendi, hoe vero ut finis rationem habet. Ideo namq; fit respiratio,vet qui calor circa cor est ventiletur, eiusq,Temperamentum, ac symmetria conseruetur, quae utilitas etiam a pulsibus ei, qui per totum animal dispersus est calori cotingit. Aliter enim animantis interitus necessario succederet, cum neque breuissimo

tempore vita proteletur,respiratione deperdita, ut exemplo Serui barbari e stat, qui spiritu retento mortem sibi conicit it Vnde merito Galenus. De loc. aff. 7.&lib. I. cap. t. o. cap. q. Viuen tem non spirare, spirantem non vivere impossibile else exarauit, adeo necessaria est vitae respiratio Diaphragma autem,alijq; thoracis musculi cum pulmone in respirandi actione celebranda ag di xim habere iccirco dicuntur, quoniam ubi distenduntur, inspiratio, ubi contrahamturexpiratio gignitur,m quibus respiratio ipsa conflatur Diaphragma tamen in expiratione tendi videtur, in inspiratione vero laxari, secus ac facit thorax PuImones autem ad thoracis motum una quoque mouentur, quod abunde Galen. De motu thor. tui vacui necessitate demonstrauit, quamuis Aristoteles scripsent .De pari. anim.cap. 6.&lib. De resp.cap. pulmones ipsos origintis sui motus a corde trahere , qui etiam . nullum diaphragmatis usum agnouit, praeter abiunctionem spiri talium membrorum ab inferioribus: led Arisotele relicto,de cuius opinione velut de atin omnibus ad respirationem spectantibus dit fusius,ac opportunius,ubi de morbis pectoris agetur illud

potius breuiter, ac pro tempore enucleandu est, num partes enarrata ad spirandi actioncm praestandam voluntari moueantur,an

375쪽

naturaliter, vestrarim naturauiter,&-im volantarie THMenim ad faciliorem rei nostrae solutionem magnopere conducit. Verum ne longius praesens Lectio extendatur, quam vestra ipsoarum, iuuenes egregij humanitas seri, pro Conclusione habeatur, Galenum,cuius sub discipuna militam voluisse respiratione esse omhino voluntariam, non partim voltantariam , partim etiam naturalem, ut inter alios sentire videtur Conciliator . Suam verδde hac re sententiam eiecitatis, erF probat, quod cuilibet in

nranu sit, respirationem cohibendi, ut pariter illam citius, aut serius,crebrius,aut rariusiaci malens verba habentis ad hune modum Etenim si quae fiunt, sedare potes cum vis, quae nontiunt, facere, id est motus ubistarius Sip aerea chius,aut taradius,crebrius,aut raritae faciedi potestatina habes, non ne ominrubus modis manifestum est actibnes eas seruire runmtiyAit ria certe motum,& cordis, neq;cohibere, ne excitate, neq;cr briorem, neq;rariorem, neq;tardioron, neq velociomn voluntas facere potest. Idcirco ne animae quidem opera huiuscemodi esse

dicunt,sed naturae motum autem cruruinin iis ormibus ratior

git:nam de sedare,dum Baec rursus excitare quierintem, velociorem tardiorem, lariorem, ac Dequentiorem efficerei test. Haec eadem in respirationis motu fiunt, quae actio est quidem septi transuersi,& musculorum thoracis Anima autem, non naturae est opus. Si quidem mouere musculos,anima osticium est

Ex quibus Galeni verbis qui non videt respirationem esse voluntatis actionem' Quod enim ad libitum, ex voluntatis imperio cohibere spiritum possimus, exemplo Serui barbari irati demon- iratur,qui spiritu retento voluntarie sibi necem intulit. Nono stat autem quod in oppositum dormientibus at sertur,in quibus seruatur se iratio eum Ibmni tempore cessent, animales actiones rNam Galenus hanc; pse ni obiectionem primus omnium vidit, cui etiam eo in loco ab esuissecit. Vnde magnopere errauit C nimbMense Collegium in Com. de Resp. cap. a. quod disputans

num respirationis motu magis voluntarius, quam naturalis dicendus sit, naturalem magis esse contendit, quam voluntarium

376쪽

d thoracis etfusculis communicata tuquae quidem ex voluntaris iussu partes illas mouet,quaruininotum insequit udi pulmo.Quae cum ita se se habeant amnicocillare vescuiq; potest spirandinem vitiari, aut vitiatis partibus,quarum propria est, peculiaris actio, aut animali tanta virtute laesa . nullo in eius organismanifesto vitio existcnterim lammmmmmnimali s euenire solis, ut ab ,proprio partIs affecitarint tur actio;vnde aliquando visio latcitur,nullo prorsus in visionia instrumento vitio apparente,laeso tantummodo spiritu anirnali,qui ad videndi actionem efficiendam a cerebro defluidi Quod si Galenus tradit. I. De loc ais. a. nullam astici actionem sirpres,quae illa facit, una etiam larda tur,sciatis id ipsum marcune intestigi de naturalibus lanctionibus, in quibus semper ex lassione actionis membri, proprius eius ast signi ficatur. Quamobrem in Epilaptiuo symptomate aegrotantes difficulter admodum spirant, non quidem ab aliquam partium spirationi inseruientium affectionem, sed animalium spirituum, qui a cerebro thoraci mouendo impertiuntur, imbecillitatem,ob eiusdem cerebri ventriculorum oechisionem, prae uarieti supra dictum est, quominus functio animalis in sentirum domicilia effundatur , nedum ad motum aliquem praestandum, qui maiori spirituum assiuxu indiget Verum negaritiaud ullo modo potest, spiritum animalem in Epilepsia ad partes cerebro subditas permeari, cum per eum respirationis motus celebretur. Quod verisimile inde quoq; fit, quiaxxsimis ructione tantum ventriculo rum huiuscemodi passio procreatur, non intesta, veluti apople

xia. Vnde relinquitur locus peruius spiritibus ad neruos, qui immotricem ad mulauios thoracem attollentes deserunt: Quinima etiam in apoplexia, in qua, factaeomparatiqne cum Epite a n-tegram fieri obstructionem asserimus,aliquo e pacto seruaturi spiratiri, si adeo integra obstructio non est, quae ventres omnino Occludat,aditum omnem spiri usimpediat, tum, enim respiratione prorsus pribatum animal praefotatur. Vnde merito Galenus magnitudinem periculi apoplacticis lanaagnitudine n ae respirationis contruiendam esse docet. anmma igitur affluent in Epilepsia spiritus, in qua eorummet sedes, ac domicilium magna ex parte patet Hinc tamen argueat auin

377쪽

motus a virtute mouente progigni, ac si secundu naturam e sent, voluntarij, quemadmodum praeter Ron deletium, me curialem, quorum opinione iam impugnaui, Thomas etiam Er stus perperam contendit lita in Parac nam motus Epidipticorum agni sane sunt, ac vehementes, sed inuoluntarij, quoniam cerebri motum insequuntur , quod membrum dum se contrahit circa rem noxiam, di infensam ventriculos obstruentem, aut vellicantem, sicut in Epilepsia fit perco sensum, trahit una neruos omnes, nerui musculos, musculi vero per tendines membra ipsa , quare uniuersalis partium concussio excitatur. Ideo Galenus loco citatori Caeterum, ait, velox eius discussio crassum humorem spiritus meatum in cerebri ventriculis obstruentem hunc maxime alla

ctum pepericte declarat, neruorum principio se ipsum quatiente, quo excutiat id, quod noxium est mirum autem videri cuiquam non debet, quod motori spiritus ad thoracis partes mouendas deferantur, sensibus tamen omnibus careant Epileptici, cum minori spirituum copia egeant sensus ipsi. Nam in Epilepsia amittuntur sensus, non ab omnimodam spirituum animalium ad sensuum instrumenta prohibitionem, cum cerebri ventres spirituum sedes integre non occludantur, sed magna ex parte ipsis spiritibus patefiant,verum potius quoniam sensuum alterationum perceptio a principe facultate excipitur, quae cum in Epilepticis vltra modum vexata sit,is occupata in re noxia a se quam longe fieri potest, expellenda,sensibus oblatas alterationes minime sentit; ideo etia si pungaris,vel exuratis aegru , non conqueritur;mulio minus audiet,licet eum altius appestetis,& videdi sensu exteriora obiecta percipiet. Colligitur haec ratio G Hipp. ex Gal. verbis,dum comi tiales, neq; recordari, neq; audire, neq, videre, neq;vllo in summa sensu uti scripserunt, quoniam scilicet cum memoriae viribus ratio pariter afficitur. Accidit enim Epilepticis quod mente aegrotantibus, qui etsi aliqua corporis parte doloris causim habent, dolorem tamen minime sentium, de quibus hunc in modum Hipp. Quicunq; parte aliqua dolentes, dolorem non sentiunt, ijs mens aegrotat. Respiratio autem propria musculorum thoracis actio, ab animali virtute pendens,seruatur in Epilepticis, in quibus alia actiones animales feriantur, quoniam natura adeo solicita est de

378쪽

3 3 8 De Epilenta seu Confitiali morbo

.,it: animantis conseruatione, ut hoc in assecti vim omnem, atq; cenatim ad respirationis tui iam adhibeat, sine qua vivere animalis inror est, nam si eam alicui adimetis,quam cito mortem asiseretis, Calino auctore De usu resp. cap. I. ordis enim tempera mentum soluitur, quo fit tandcm, ut animalis etiam necessario succedat initeritus, Lit id om iri lenititia . de Loc. ast. I. Id ipsum . prosco' h mirandum magis est in apoplcxia tentatis, in quibus aliis omnibus musculis supentibus,&immotis .soli thoracem attollcntcs, ct dilatantes musculi saepe mouentur, licet id vix,aegreq; fiat . Quod sane, inquit Galcnus et Aphor.q. propter necessitatem respirationis vim ne tuis contentam excitantis ad actionem,accide re videtur . Ob eamque causam omnino in apoplexia, qui thora-cim attollunt, musculi omnes agunt, quamuis ante raro omnc

exempli gratia, in vehementitistinis corporis exercitationibus, agerent . Siquidem propter eiusmodi motus violentiam respiratione opus ei quam maxima decus habet in apoplccticis; neque enim' ita respirandi aucta sit necessitas , sed propter virtutis imbecillitatem, mutuo auxiliari coguntur omnes nui scilici horacem

diducetes quem ad , dum alioqui in ijs etiam, qui propic febres vitet utc imbecillam habent, se se eadem de causa omnes mouere cogutur, singulorum actiones in unam summam colligentes illam quidem minime contemnendam. Et hςc de laesa respiratione Epi-lepticorum ut eorunde etiam sensuum amiisionis causa susticiant. Ide finis est naturae in respiratione. qui in pullis, propterea albqua etiam de hoc dicamus, per quem initantem accelsionem, pissamq; iam praesentem,& consistentem dignoscimus Gai igitur in Com. de pulsibus ad Tyrones cap. I. diis de caui pul eosdem consiti alium M attonitorum pulsus sere videri scripsit ad hunem risum Comitialium, attonitorum pulsus persimiles sunt, quare quae de comitialibus exponcmus, eadem, de attonitis, sed cum latius dicenda sunt. Siquidem dum natura modicetur halur, nondum aflictus adeo inualescit, naelam est inuenire

mutatione in magnitudine, Vc mentia, cleritate, requentia, di Huricie. Solum autem cita utlsis intinia ule utimque alteria. Sin autem genus sit allectus, ut oneret facultatem, inaequalitatemcuandam capit, ac tensionem validam Pac minor, languidior, ra-

379쪽

tus,tardusq; efficitur. Si magnopere gravet, laculletem oppri. mat, languidos,paruos,celere' creat. Ex urinis quoque instans, praesoribus , ut inquiunt , comitialis accesso iudicaturi quia te nues, aquos cernunt , crassiori illarum materia in capite permanente. De qua quidem urina sic legitur apud Hippoc.in Coac.

praenot. Comitiali morbo laborantibus urinae tenues,in crudae, praeter morem,sine repletione, morbi inuasionem significant,tum alias,tum si quis dolor,aut conuulsio in summum humerum , aut collum,aut dorsum incidat, aut torpor corporis nat, aut turbulentum somnium viderint. Denique audiendus est Lucretius preesa

misimus Philoso phus, qui symptomata cuncta Epilepsia iam patientem molestantis tarn apte,ac ex arte descripsit,& enarrauit, ut quemadmodum apud omnes ex his, quae tam ingeniose de natura disseruit,insignis Philosophi nomen adeptus est, ita mihi ex his quae cum de aliis, tum de comitialibus adeo exacte cecinit, an quam pereximius Medicus utique commendandus videatur, Lucretishaec sunt carmina 3. de Nat. uin etiamstilita vi morbi saepe coactus Ante oculos aliquis nostros, infulminis ictu Concidit, O pumas agit, ingemit, , tremit artus a

Desipis, extentat neruos, torquetur, anhelat:

Inconsitanter se in iactando membra fatigat. Nimirtim quia vis morbi dis bacta per artus Turbat agens animam spumantes equore false Ventorum ut validisseruescunt viribus Undae. Exprimitur porrὰ gemitus quia membra dolore M iuntur di omnino quod semina vocis Eliciuntur; ex ore foras glomerata feruntur;

tauas quasi consuerunt; sunt munita viai. Desipientia M.quia vis animi, atque animai

Disiectatu eodem illo inracta veneno. Inde ubi iam morbi, exit . , reditq; In latebras ater corrupti corporis humor Tum quasi acillans primum consurgit, er omnes Paulatim redit insensus ammam receptat.

380쪽

De Epit si , eucomitiali morbo

ptomata, quae incomitialibus, iam tinita accessione cernuntur, in medium afferre, minime ab re fore existimavi, si ea nunc quoque enarranda proponert quae circa accessionis finem in plurimis Epikpticorum apparere solent. Hsca uicinnil aliud certe sunt, quam urinae, geniturae, Iercoris in uitae ex. cretiones , quae morbi remissionem non minus turpem reddunt , quam eiusdem inuasionis instium terribile essiciant superius tradita accidentia . Triste medius fidius comisialis inuasionis speetaculum, turpis di eius desinentia cum semines, lotio, , ventrissolutione, inquit Aretaeus lib. I. cap. 6 Horum vero trium symptomatum unica tantum videtur esse causa,nimirum totius corporis concussio, quae vere comitiales perpetuo concomitatur. Nam quantum ad alui,& vesicae inuoluntariam excretionem spectat, nhunc prorsus modum fieri selet musculus qui vesicae ambit ceruicem,eam adeo 1 tringit, ut nihil huinoris e vesica in meatum ingredi possit quam etiam actionem ae utilitatem praestat musculus, qui recti intestini extremam partem ambit . Ipsis ideo in Epilepsia musculis conuulsis , neque utinam vesica,neque stercora aluus retinere potest, utraque praeter voluntatem eXcernuntur . Confert horum excrementorum solutioni mustulorum abdominis compressio a valida comitialium concussione producta Genitura autem Epileptiuis inulae exit, spermaticis vasis tensis, atque contractis. Quemadmodum enim hoc in affectu nerui conuelluntur, sic di vasa seminalia , in quae uulsione expellunt. Id quod ante nos vidit Matthaeus Curtius in Anat. Mund cap. 23. Verum si uniuersalis partium concussium motus incomitiali morbo tentatis generatur ex eo, quod nerui cerebri motum violentu, musculi neruorum, musculorum tendines, horum vero naembra insequuntur, dubii abii Liquis num liniinis excretio ieri pol sit,