장음표시 사용
81쪽
j6 I. De eoaed. hebr. vet. tes. Norum aetate
emendatiores reliquis, tales praeserendos esse praeeeperat, quorum ciaaracter sit simplicitate S aequabiliatate conspicuus, nec quicquam lingulare habeat: qu bus idem haud obscure libros in Hispania scriptos imnuebat. Jam quod bonitatis indicium es Ie voluit Sr-Mo Nivs, idem alii pro antiquitatis etiam charactere accipiendum esse existimant. At nonne prioribus
quoque saeculis librarii Iudaici eleganter ae sine artis
asseifatione, Hispanorum more, exarare libros p terant 3 Et si omnino concedatur, eodicem charactoris cum elegantia, tum simplicitate etiam commendabilem, majorem sibi antiquitatis speciem vendicare posse quam alium, qui vel initiales librorum voees
linearum ductibus variis & imagunculis circumcin Bas habet et ornatas, Vel contextum. Maserethicum ita distortum, ut animalium, florum cet. picturae e hibeantur, vel aliis ejusmodi lusibus atque ornamenatis, iligeniosis scilicet, abundat; hoc tamen profecto non susticit ad tempus, quo unus & alter scriptus si probabiliter definiendi .
Atque hie non possumus, quin Meriter dicamus aliquid de ea cl. TYCHsENII sententia, qua huiusmodi codd. omnes, qui masseram habent in varias figuras redatum ab hominibus nonjudaeis exaratos suisse eonfidenter pronunciat a) eam quidem ob causam, quod monachi praecipue ejusmodi calami lusibus delinati. Judaei contra imaginibus quibuscunque, ma- 'xime lege prohibitis & sanctos libros profanos retidentibus insensissimi olim fuerint. Duo aurem praecipue sunt, quae hic nobis obversantur dubia. Primo enim neque R. CHMiM , Bombergiariorum bibliorum
82쪽
ε/ dissiculter determinanda. di editor, neque ELI 1s LEvITA , dum uterque de librarior iam inepta consuetudine, mas iram in no dos S imagines contorquendi, graviter queritur, ille in praestat ad suam hibitorum editionem, hic in prae- f t. i Ida ad librum ni fores Hamur ora b , vel ver ibulo innuit, eam aut homiri ibus non jud 'eis tribuendam,' - , aut religioni atque reverentiae sacris libris debitae con- trariam csse: atque etiam alii Iudaei ab ea suspieione longissime remoti esse videntur, si verum est, quod Judaei Amsteti da menses aliquando obtulerint Iinoo fflor. pro nasto I. iden f. c & EGA Judaeus codicem, quem ipse possi sebat, imaginibus ex Massera compo- sitis ins ro Rissimum noluerit vendere pro ter mille deseruentis stor. regis Hispan: arum nomine ipsi oblatis ι'. Deinde hujus generis codd. extant complureS, qUOS a Iud ieis atque in Iudaeorum ulus exaratos fuisse ex ipsis librariorum testiinoniis cognoscitur e P. Probandum
6 I) eod. regius Poriliensi , de quo supra, l. VII. a cod. i, seriptus a Iosepho librario pro R. Aaron. fit. R. Jaeob. eod. s 7 R. scriptus ab F scia fit. R. Iacch. eod. Argentinenses, scriptus A. a Mole fit. Aaron. S punctis atque Masora instruis aus ab istae fit. Salomo, pro R. Elthu, fit. Aaron vid. elar. OaERLi Ni mii cella literaris s cod. Ese fustensis I scriptus a Bqruch fit. R. Zerael, pro haereisdibus R. Scballum vid. I. H. Mi CH ELis D sfert. . 6 eod. H Ieisiatms WoLF. Vql. IV. p. scriptus a R. Mela, fit. R. Iacob,. Pro R Λ abstin, bu ,
83쪽
. 28 I. De codd. hebr. vet. test. 1 lorum aetate dum itaque erit, aut subscriptiones istas omnes spurias esse atque sititias ; aut librarios illos ortu quidemia nomine Judaeos fuisse, sed repudiata paterna fide ad christianorum saera transiisse; aut textui hebraico Judaei opera scripto postea demum Masoram adje-m in suisse ab homine non judaeo. Quo omnia quam sint vero parum similia, quilibet, nobis non mυnem
serendo nasorae Des paucitas ves absentia ansqublatis indicium cile vulgo existimatur, & ΚENNICO τus etiam eo usque Procedit, ut masserae universae aliarumque notarum marginalium absentiam in codice, aliis vetustatis characteribus non destituto, firmum Rvix disputabile permagnae antiquitatis argumentum pronunci et a). Sed hic etiam magna cautione opus est 1 judicando. Quamquam enim Masora primitus seorsim descripta fuit, & postea demum mos invaluit, hebr. textui eam comitem adjungendi in libris privato usui destinatis Synagogici enim eam non admittunt); non tamen inde Iequitur, eodd. masbram nullam h bentes jure quodam ad prisca illa tempora esse res rendos. Primo enim vix putaverim, aut istam eo
84쪽
. SMuster determinanda. - 29suetudinem tam 'universalem sectam, aut Maseram tam necessariam codicis persecti partem habitam umquam fuisse, quin saepe factum sit, ut qui codicem
sibi deseribendum curaret, in asoram consulto negligendam es. praeciperet, vel ut parceret sumtibus, vel quod forte jam instructus erat malarae separatim conscriptae quodam exemplo, cujus obtinendi saeilior prosecto copia erat prioribus saeculis, quam hac nostra aetate, qua rarius deprehenduntur in bibliotheeis libet illi masotethiei. Et extant omnino complures
hebr. codd. mastra prorsus carentes, at multo tumen recentiores, quam ut commode possent ad ea sareula
ablegari, quibus maseram libris biblieis adjungendi
mos nondum invaluerat. Deinde casu etiam omitti poterat masera. cujus rei variae concipi possunt ea sae. Qiod enim vocibus librorum initialibus nonnunquam accidit ut omissae fuerint, non qnod consulto abesse deberent, . sed quod easu quodam desint, cujus rei eYemplum praecipue observavimus in eod. Musei Britanniel s498. idem etiam Masorae nonnumquam evenisse non est quod dubitemus. Si vero ibneae etiam ad excipiendam masseram in margine d flae compareant, manifesto hoc indieio erit, eam. nonnisi casu quodam deesse. Atque hoc ipsum deprehendimus in cod. illo Bodlejano Imo, in cujus antiqui tate depraedicanda tam operosum se praestitit ΚΕNN
COTTUs. Masoram enim quamquam habet nullam,
habet tamen lineas in summo S infimo margine ad
M in hoe nimirum eod. plurium librorum vox hvfialis
deest. Librarius, ut videtur, absoluto demum opere in spatio inter libros vacuo relicto pingere eas S aris. tifieiose exornare secum eonstituerat, & in quibusdam quoque locis literas rudi penicillo jam delineaverat tDd quo minua perficeret negotiiun, nescio qua causa impeditus est. ,
85쪽
regulam ductas, notisque mas arethicis excipiendis pro- eul dubio destinatas. Sive illae ab initio statim , sue postea demum additae fuerint . quod quidem in neutram partem unquam poterit definiri; res ipsa tamen
in recensendo codice, ejuscue summa antiquitate ex
Malorae praecipue desessu asserenda, non erat plane silentio praetereunda.
g. XU. Aliud antiquitatis indicium in eo invenisse sbi H-sus est HousIGANTIus ain, E ENNI COTTus b), aliique horum auctoritatem. secuti, si sine Pu Bis vocalibus fuerit codex primum descriytus'. idque falsum esse, ex diverso atramenti in lireris I punctis colore intelligi posse existimant. Ejusmodi igitur codd. putant ad illa tempora reserendos esse, quo puncta vocalia, itualia nunc habemus 3 nondum erant in us u postia apud Judaeos. Verum si concedatur etiam putii orum novitas; debebant ramen qui ita ratiocinantur, in tanta opinionum de punctorum origine divei siti re tempus etiam indicare, quo primum inventa aut publici juris facta' ea fuisse arbitrantur. & terminum quasi constituere, quem excedere quidem possit codd. si e vocalibus primum scriptorum aetas, quo vero posterior esse nequeat. Num a magistris forte Tiberiensibus, circa an. Chr. quintengesimum , puncta vocalia inventa suisse volunt Z Tune profecto codd. illi essent v nerandae aetatis, & haberemus de quo in bis mirifice gratulari postemus. Aut ad saeculum sorte undeci- .mum originem punctorum rejiciunt, eorumque a ctores statuunt duumviros istos R. Aaronem beri Aselier,& R. Mosen ben Naphtali, quo posito, 'codd. sine Punctis
86쪽
. punctis primum descripxos ad saec. XI. initium ad munimum referant necesse est. . In quo ne situ justo iam.
giores, nos perquam Veremur. Qui enim multos codd. hebr. viderunt, tς stari possunt, paucos esse, qui . ejusdem. coloris atramentum exhibent in literis & vocalibus: multo autem frequetui es, in quibuS pun
ctorum iacies literis . vel nigrior est vel pallidior. Hosce vero omnes saeculo Xι priores esse, quis est . tam facilis ut persuaderi sibi patiatur 3 Sed ut libere
mentem latostram profiteamur, nos etiam saepe mirati sumus , viros doctos tantum tribuere potui se huic argumento ex atramenti in literis & voealibus diveru-tate desumto. Quid enim inde sequitur 3 Hoc, puro , non omnia uno eodemque tempore seripta fuisse: longum autem an breve tempCris intervallum interutramque scriptionem intercesserit, id quidem nulla probabili ratione exinde colligi potest. ' Praeterea in deseribendis codd. hebr. ille mos plerumque observa. 'tus fuisse videtur , ut primo formarentur nudae literarum figurae, ' hoc demum opere absoluto vocales, accentus. puncta diacririca adjiceremur. Atque hune ordinem res ipsa fere postulabat. Vix enim crediderim. eundem calamum, qui ad pingendas lia, terarum figuras; grandes ut plurimum, spissas ae membranae altius imprimendas adhibebatur, aprum quoque fuisse exprimendis puntas lineolisque admodum minutis atque subtilibus. Deinde in omnibus, quorum ampliores recensiones habemus, eodd. deis prehenduntur literae ac voces vocalibus desiitutae, quae sunt manifusto indicio, puncta non eodem cum literis tempore expressa suisse. Erant nimirum singu- Iares homines, punctatores dicti, & in m jore etiam, quam Q 'NpR aut scribae vulgores, dignitatis gradu viter tuos positi, quibus id erat negotii,
ut cod. recens scriptum Punius instruerent, simulque
87쪽
32 T. De eodd. hebr. vet. tes. mylarum aetaternenda a librario eommissa corrigerent. Atque etiam, si unus idemque homo triplici illo munere, & literas& puncta vocalia & mastram scribendi desingebatur, quod factum nonnunquam fuisse ex quorundam codd. si1bscripMonibus cognoscitur, eum tamen quem diximus ordinem ob causas supra allatas observatum isais se existimamus. Neque huic opinioni obstat, quod codd. nonnunquam reperiantur similem in literis atque punctis colorem reserentes, v. e. Oratorienses m &s o. Casu enim hoc accidere poterat, ut utraque scriptio perficeretur eodem aut simili atramento, de temporis tamen ratione esset divero.. XVI. . a His quae recensuimus antiquitatis eriteriis novum addit ΚΕNNICOTTus, cui magnam etiam vim 'inesse
putat, hoc, I siterae Miti adeosnt detritae, ut atramento iterum obduci necesse habuerint a). Et habet quiadem ea res primo adspectu aliquam veritatis speciem: sed hic quoque circumspectione opus est haud vulgari , ut ne vetustati id tribuatur, quod aliis forte causis
rectius erat tribuendum. Memorat enim TYCHsENius Q msta, quae licet haud admodum antiqua, pedi quam tamen detrita sint atque atramento iterum iterumque obducta. De Bononiens contra penrateucho,
quem annorum circiter nongentorum aetatem habere putat ΚENNI COTTUS, testatur M YpAυCoNIus άυτοπτης, hieras Dis quidquam nigredinis amisisse idquapessi tribui atramenti tenaci M. H. Ac profecto haudoullius
88쪽
dae manda. nullius momenti est ad recte statuendum primo memobranae qualitas. Quo enim magis subacta fuerit, mollior atque trahabilior eo e pacior erit atramen' ti et tenacior et quo contra durior atque rigidior eo minus penetraret iteras sanit, quae proinde, praeser- tim si sint maiusculae et spissae, quales fere esse s lent in 'mstis hebr. facilius franguntur, dissiliunt, evanescunt, manentibus tamen vestigiis fuscis, quae deinde atramento se obduci iterum patiuntur. Citius
rei manifesta indicia deprehendimus in eodd. αρι Britanniti Harlbanis is 28. s 683. scriptur
habentibus multis in loess adeo deletam, ut atrameά- tum prorsus evanuerit, et literatum vestigia vaeua si
petant. sed in istis eodd. hoc singulare est. quod
constanti sere ordine unius ejusdemque solii paret nauna characterem exhibet satis lene conservatum lectu que saei lem, altera vero nil sere habet nisi literarum detritarum susea vest gia. Ex quo planissime sequitur,
literarum detrimentum non tam vetustati tribuendum esse quam vitio potitis, cuidam 'membranae, quae ni mirum non erat satis subacta, ut utraque ejus superficies neque capax et tenax esset atramenti. Deinde ,
ipsi etiam atramento ad scribendum cod. adhibito multum est tribuendum,' quod si forte erat minus rectis eonfectum, citius dissipari poterat atque evaneseere alio quod erat cum majore cura praepararum. Denj- que in ejusmodi eodd. illud etiam probe considerandum, num fuerint multo usu triti, 'aut loco iniquo 'reeonditi, 'aut tempori 9 aliarumque ierum injuriat. passi. Ea enim omnia multum facere poterant ad characterem, temporis spatio non admodum longo. deterendum, magnamque codici antiquitatis speciem
89쪽
34 I. De codd. hebr. vet. tes. Ulorum aetate l
Praeter ea de quibus diximus antiquitatis eriteria lsunt quidem alia quaedam, v. c. seequentior scriptio nominis τοῦτ' pro 'a N; parcior contra usus liter rum majuscularum et minuscularum; membranae st vus color; librorum poeticorum in hemistiehi. divisio rel. Sed videntur haec esse minoris momenti, et sunt etiam discussa a clar. TYCHsENio tanta curri tertia, ut vix sint posthac magnam auctoritatem habi-
tura. Nobis itaque pro instituti nostri ratione, culti' jam non librum scribamus, sed specimen aliquod ae demicum, susscere illa possunt, quae adhuc disputavimus ad probandum, quam sit dissicile de vera eodd.
hebr. aetate recte statuere. Quo in argumento si itas mus versati, ut dubia tum contra subscriptiones in codd. obvias, tum contra vulgares illos antiquitatis eharacteres a nobis proposita, non omni plane vi destituta esse videantur peritis ae aequis harum rerum 'judicibus; optandum profecto erit quam maxime, ut viri ab ingenio et doctrina probe instructi, et qui copiam quoque habent multa varii generis msta hebri videndi solo enim ingenio parum efficitur, nisi aec dat usus , illustrandae huic materiae, obscurae ado hue et disseili operam suam velint impendere et certiora ac tutiora praecepta scribere ad codd. aetatem definiendam. Et speramus etiam essectum hoc datia ΚENNI COTTO in protegomenis, operi biblico quod parat magno et arduo praefigendis. Praeterquam lenim quod ipse praeclare novit, quantum intersit aeta- ltem codicis nosse, eujus varietatibus uti velis ad veram lectionem asserendam, non modo idem plura msta perlustravit quam quispiam alius, ut 'multa prosecto egregia ab ipso jure quodam expectari queant: sed
et speeiminibus edius in judieando se exercitatissimum l
90쪽
. , di ultere determinanda. demonstravit. Nam Parisis in bibliotheea eollegiii Ebri cannen O codd. hebr. circiter XXVII, quorum pau- , /
cissimi sunt subseriptione. aliqua insigniti, tam iacile lad certas temporum periodos redegit, ut nψn modo lsaeculum nuncuparet quo sit unusquisque scriptus, sed et nonnunquam saeeuli adeo initium vel :exitum: ut ei gn lvimus raejusdem biblioth. praesecto humanissimo, doct. ADHENET, theologiae Dr. qui ipse etiam in catalogo singulis mstis aetarem adscripsit, prouti a RENNI coT- To erat definita. Id vero, nostra quidem sententia, Iraestare aliqua probabili ratione non potuisset vir ce-eberrimus, nisi longo usu ac studio eductus antiqui. talis indieiae tandem eruisset meliora ae certiora illis . . quibus annis abhine fere undeviginti usus est, eum primam stiper ratione textus hebr. dissertationem publi- earet. i Sed de hoe tum demum constabit, ' quaindoe opus ab illo sese rum , in lueem publicam prodierit; quod ut brevi fiat, :'nos juxta cum multis aliis vehe.