Historia bibliothecæ Fabricianae qua singulis eius libri eorumque contenta et si quae dantur variae editiones augmenta epitomae versiones scripta adversa et hische oppositae apologiae sive defensiones auctorum errores et vitae doctorumque virorum...

341쪽

indiretur, compendio it in brevi quasi summa hic tiadi rem proponendam. Scopus eiiu est ostendere, quod Pontifieii dogmata sua sibi peculiaria non possint unanimi scriptorum ecclesiastie vim e V. prioribus post natum Servatorem seculis superstitum consensu probare. Constat ML capitibus, in quibus agitur de

S. seiptura, Pontifice romano, Transsubstantiatione, nee non adis oratione di circumgestatione hostiae. Sacrificio mis. Communione sub una specie, septenario sacramentorum numero, Sacrarimento eonfirmationis, Sacramento ordinationis, Sacramento mais trimonii & eoniugio clericorum, Sacramento paenitentiae. Gumeratione delictorum in consessione privata, Satisfactione, Igne purgatorio, Indulgentiis, Cultu εc invocatione sanctorum v Meis vitis operum. Et in Epilogo remittit auctor ad eos script res. ut de Cultu imaginum, Monacham, Immaculata conceptione. Mariae virginis, Iubileis, dc Discrimine episcoporum ae presbyterorum egerunt. Mox autem surrexit Vitus Errirmaanas, iesui. ta & contra hoc scriptum edidit Animadversionem: ut adeo auis ctori onus imponeretur, Castigatione eam excipere, sicut iam sequetur.

Pag. . Prohibetur ia ciuems tria Matius SQ. XXII. cap. 8. s. ne passim omnibus sine disterimine concedatur eiusmodi Bibliorum in vernaculas conversorum uctio, εc ne in publico S communi usu ecclesiae , scripturae tegantur vel canantur vulgaribus linguis. 13. Nihil utique de adorati secteultae latria ad f=mbola etiam ra. uu ct vini pertimme.

Nihil ibi vi hctisηι S. scripturae

in lingua vernaeula . sed de hac sermo est in Retulis PII IV. quae Coneilio tridentino quidem additae, non autem eius pars sunt. Autor Comis ηdu Reg. fid. cathol. Ver nianae. P. 4s.

α ι' δε με, imo falsum est,

duas adorationes poni a Tridentino : falsissimum est, C tholicos adorare. vel cultu Iatriae . di eodem, quo Lpse Christus eo itur, colere

species sacramentales, seu symbor Diuim o bu GO le

342쪽

E IV S D E M Castigatio Animadversionis Viti Erber--ἐ in Ostensionem summariam. Cum Herm. riuu istola, qua ipsius ad Cassandrum Praelatio ab eiusdem E--anai Aiectionidus vindicitur. Hetastidii IMO. Adiungitur ipsa GHrmmisi Antimadversio.

EIUSDEM Tractatus de Phrasibus sive Iocutionibus veterum ecclesiae Doctorum, quibus pro fiteandis novitatibus suis romano-pontificiae ecclesiae Doctores hodie abutuntur. Heimst dii 16 L M,lis a in Novitate papisini lib. I. e. 46. P. I 3. Videtur auctori occasionem dedisse seribendi hune librum. Qui quiden, agit de Traditionibus. Voce με. s. Iudieis aut arbitri controversiarum fidei amssatione Pontifice romano, Ecclesia romana, Concupiscentia, Legis impletione, Iustificatorum iustitia inhaerente, Iustifieatione solitis fidei. Bonorum operum meritis, VII. sacramentis, Transsubstantiatione. Sufficio missis, Enumerati ne peceatorum in eonsessione privata, Satisfactione, Indulgemtiis , Purgatorio, Precibus pro desunta, Invocatione sanctorum.

Cultu reliquiarum, di Imagine erucis, ae signo erueis. In Praes tione autem doeet, schisma inter Protestantes & Romano-eathoIicos intum esse ex doctrinae corruptelis & Pontificis excommunie

tione ae saevitia, multum tamen boni ctristiani esie sub papatu. nec ibi eeelesiam desiisse: distinguendum esse inter Ecclesiam rom nam & Curiam romanam: Reformationis scopum non fuisse, omne illud, quod Rom. ecclesia profitetur, procul abiicere, quasi in ea ehristianisinua plane fuisset exstinct us, sed ut errores ot corruptelae abstergerentur: examen dogmatum fieri debere ad noris mam verbi dimni, eique adiungendum testimonium antiquat e clesiae christianae: Melesiam ab initio habuisse regulam nyei, reinde Symbolum fluxisse apostolicum; nee subsecuta Symbola a. ia ab illo esse, sed illius tantum repetitionem & declarationem IControversas aptiore medio non posse componi, quam iusta, s ria, sedata, & veritati innixa disputatione; qualis suerit Augusta Ira illa, anno tuo. inter partes dissidentea instituta, qua ex XXL

343쪽

. V vietas. Oserbae . μιμινι Articulis exiguo tempore conciliati fuerint XU. ex relicuis III. ad Concilium generale remissi, it soli III. in manifesto assiensu

relicti: denique Heliastadienses nullas sibi cqnscios esse novi

tatis.

CXXVI. Iusti VINDICII Severiani Telum desensivum pro Vin

certio Ambriserio. A. Is o. Vindicius idem est, qui Amorisetius, et sub utroque latet D. Io. Wol . rixiar, qui se defendit contra Io. Ioach. Zemgrafi Iteratam syncretismi detectionem & coni lationem , pro defensione Disputationis Georg. Bartholdi Sehυν--usteri, susta titulo Syncretismi non neminis detecti & enecti, sud-que praesidio D. Seb. Sehmio A. I669. Argentorati habitae, seriaptam, & ibidem evulgatam. Nimirum in disputatione illa refutatum ibant sententiam Τ ιοru, in libro de Vera & varia ratione

Status Germaniae modernae e. ati de revocandis ad concordiam III. religionibus in Imperio roman germanico receptis expressam.

. Alicuius Augustana Coa esseni addicti super Tractatu Adriani et Petri de distin reb de Articulis fidei necessariis'. essentialibus eu fundamentalibus Consideratio generalis, di specialis Wolsenis bytelii 1666. Horum scriptorum aues or est Andreas is V Ε R-BECΚ. S prioris refutatio. exstit T I. operum Walenburchi rum p. si 8. Overbeckius autem in rubro Considerationis speciali mae XVII. priora examinat capita, promittit Vindicias Considerationis generalis, a Walenburchiis iam impugnatae. Andr. Οοινboc , Boenemia.hildefiensis, philos magister, seis renissimi Brunsvie. ae Lunebum. Ducis Augusti a concionibus auislieis it eonsiliis sacris, postea abbas amelunx rnensis, S superinis tendens in dioecesi eserana generalis, emisit Disputationem deilontaneo S invito, aliquot Conciones, di Scriptum germanicum e controversiis sui temporis, obiitque Holatandae A. I68s. Diar.'biograph. Tomo II. S

petri MUSAEI de fugiendo syneretismo liber I. Κilonii

is o. Agitur in eo de Syncretismi voce sisnificatione, definitione, fundamento. subiecto S termino, principiis, mediis, fine, pro

prietate, fructibus, .eiusque disyncrctistarum damnatione; item diastinctio.

344쪽

necessarioriun ad salutem, S erroriam. Non autem sponte, suoque concilio accessit auctor ad scribendum hunc librum, sed iussus a serenissimo suo Hero, quum doceret in acadeismia Moniensi, S invitus; nec tam disputatorem aut refutatorem vult Vere , quam narratorem 6c recensitorem οῦ immo, quamvis ex Mademia rintheliensi in heimstadiensem transiens, ea, quae cum Reformatis transegerat Casiellis, retractaverit, ut aiunt, vel declais

rationem ediderit; non potuit tamen sive Declaratione ista, sive Iibro de sugiendo Syneretismo, omnem animi in heterodoxos tuis no aequioris suspicionem besta sunt Io. MDri Introduct. in Hi-soriam cimbricam P. II. I=9 a se amovere. Superstitem subinde vellicarunt Mich. Siriciis, Frid. Ranostin, dc alii superioris Germaniae theologi. Post excessum autem ipsius. librum de Syneretiis smo fugiendo censoria virgula notavitAnt. Re sirus, theologus hamis burgensis, in peculiari, quam Conr. Tyburtii Haereticorum di Syncretistarum obici, seu scripto de Libro concordiae vernaculo A. Im. praefixit, Epistola, aeri SP erisma ἐπω potius inscribi debuisse pronunciavit. Haec Molleri verba repetit crinim Animadversion. P. VII. I67. & inde oemfionem sumit excurrendi in loeum de retractationum paucitate, & eandore instriptis adhibendo. Quibus adde D. Albertum Zum Hlia, in Analectis disquisitionum p. et . qui in cathedra successor, librum Musaei Iaudat, ut doctum nitideque scriptum, in quo tamen simul moderationem suam abunde testetur, prudentia duce ae coinmite, ut nihil in quemquam amari. nihil in fratres duri. nihil acerbi pronuntiaverit, sed pacis studio rem ipsam duxerit illustra

mento fidei, si non ipsis veD P. 27Lbis, tamen per consequentiam . . Pentis euius proavo simoni eognomen ei Risum, LingenMesa - sive Longoprato- sin ambursicus, Ioa is frater, Stialia. DEM'ι 6t G. Calixνι distipulias, primum philosophiae, deinde S theologiae in Mademia rintheliram prusetar S, doctor, anno x 663. in academiam Iuliam concessit, di post biennium

345쪽

Iogus, procancellarius Urpetuus, S eonvictorii ducalis inspector. vir multis animi ingemique Idotibus ornatus P fuit enim, utae Io. Nie. Poeblinus in Programmate fuisnebri apud M litium in Memor. theologor. P. 18 r. & IM . eum describit, theologus consummatissimus S accuratissimus, philosophus acutissimus, disputator subtilissimus, orator disertissmius, ac polyhistor scientissimus. Vide Mittimn I. c. Lexieon unis. hist. P. III. 381. & Mollarum de Homonymis p. 797. atque Introduct. in cimbr. P. II. I . Ε scriptis eius, quorum catalogus exhibetur a Witris p. I8sa. eminent Institutiones metaphysicae, Introductio m theologiam, Tractatus de persona Christi, Disserti eontra Edoard. Herbertum, qua nova eius methodus de investiganda veritate ex.aminatur, Tneses theolosicae in universam theologiam. & Disputat. de capite ecclesiae, Pontinetis, & nominatim Beemis opposita. Tanisdem vero, pluribus morbis, ut calculi, colicis, & podagricis defatigatus, nihilo tamen minus pridie ante letalem morbum ut dia suo, auo frequenter uictatur, Professerem varista iaHrantem

misi, satis taceret duas adhue temones domi peragens, mundique depravati pertaesus, non miserabili mortis genere abreptus est, sed pie placideque, inter adstantium preces, & solatiorum suggestio. nes, exspiravit, sanctamque Deo animam reddidit anno Is s. aet EIUSDEM de aeterna beatitudine, damnatione, morte de resurrectione LibelIus. Dionii Is L. Melchiotis ZEIDLERI Notae Et animadversiones in seruislatorem veritatis. . Heimstadii I68'. Opus post mortem auctoria editum, in quo Neritas doctrinae Eeclesiae protestantium contra sephisticas technas austoris illius qui quidem onus probandi in

nos vult devolvere, videlicet ut probemus, nos esse veram Christi ecclesiam, quique, ut in fronte legimus, Tubam pacis incentiis vam Matthaeo reatorio subministrasse creditur egregie defenditur. Postea autem Scrutatorem istum compertum est iesultam esse Ιo. Fran. Hac in f Iod. Reudri Postulata leviter interpolata A. I68o. re quentem; idemque oppositam Schei vitis Detectionem veritatis, adstito sibi Iai Marchγεντι casti nomine, virulento excepitiis π.

346쪽

n,Per 3as scripto, quod Trutinam vocavit, anno I683. Ceterum in praesenti nostro libro praemissa est vita nidisti, eiusque operum catalogus. et III. ad eum datae Epistolae, nimirum Guern. Ralsime ii, Ioach. Hildebranau , qui inter alia ita scribit: Garriant alii de Syncretiasmo, quicquid velint. Fraterna inter nos amicitia, sit syncretisimus noster N Arsinii metropolitae Tiberiopolis, ae XII. Seruiat ris Postulata. Quae quidem sunt Iod. radii, interpolata a Ioan. Fran. Hae is tesulta. Vide Piaecium de Mon. IULMelch. nidis, prussus, WAbι anni & Lud. Vosraeliti, praeostantissimorum scholae moderatorum,discipulus, in philosophia grae. ca nee minus in theologia solidissime doctus, ac primum philosophiae, deinde S. theol. profestar & doctor in acaciemia resismo tana, pariterque cathearalis ecclesiae pastor. di Consistorii sambuensis asse r. antiquitatis ecclesiasticae post Scripturam saeram qua

rum hanc Mensae aureae. illam vero aureo Candelabro compara Abat studiosissimus, ad haec devotus in orationibus & precibus. more Dei et proximi flagrans, in offeto solera, industrius, sed Ius, schismatis inter partes christianas osor, idque pro virili tolI re laborans , perpetuis lucubrationibus tabem sibi contraxit, cum multis aliis symptomatis coniunctam, ita ut umbrae videreis tur similis esse, quae tandem, pia & elegantissima anima Christo

reddita, a morte facile superari ae dispelli potuit; idque factum

anno I 686. quum inter mortales versatus esset annos s6. Scripta eius bene multa sunt, varia , & probe elaborata omnia, eorum que IIX. classes numerantur. videlicet r. adversus dissidentes a re Iigione lutherana a. circa dissidia regi Omontana. 3. circa agenda.

. scholastica. s. homiletica. s. hermeneutica, sive explicationes dictorum Scripturae. 7. miscellanea theologica. 8. miscellanea philosophica. Inter edita vero caput extollunt Disputatio inau- ruralis de Successione episcoporum, an sit nota ecclesiae φ & aliae Peccato amaali infantum, Rhetorica ecclesiastica, de definitione haeretici Exercitationes VII. Dddius refutatus, Lutherus deis sensus. & Resutatio Tubae pacis. Diar. biograph. ZZE E iij. et auctor Programmatis in funere Zeidleri positi. Neque reticendae sunt laudes, quas Zeidlerus noster apud eruditos obtinuit: nam a Raesichιυο ne, an Sebur eischia, in Bibliothecae Schraderi

nae Parte II. e 3. praesertur Numesio, si quis philosophiam perb

347쪽

pateticam veterem voluerit cognoscere; ab Heloichio Praefat. in Manuduit. regiomontanorum theol. prose rum dicitur Dreur vestigiis insistens, labore S diligentia sua id consecutus esse, ut praeceptorem in cognitione philosophiae superaret, in theologia ferae aequaret; N a D. Io. Berent vir appellatur eximia doctrina Npietate inter aetatis suae theologos post Dn. Draurum seniorem facile princeps. EIUSDEM Tractanis de Polygamia, it Disquisitio de matrimonio eum sorore uxoris deiunctae. Heims adii isyo. In il- Io docetur, polysamiam, qua unus vir simul habet plures uxores, non adversari iurI naturae, nec a Deo proprie in V.T.prohibitam prohibitam tamen esse sub novo testamento; in hae, matrimonium eis iusmodi nee esse contra ius naturae, nee contra leges divinas positivas, nos absolute obligantes, adeoque in eo, ob rationes praeis gnantes dispensari posse. Et hie etiam reperitur p. My. respontici ad III. quaestionem: An in matrimonio, eum defunctae uxoris 1brore contracto inter personas Principes, vinculoque amoris ita colligatas, ut sine gravissimo praesentissimoque periculo disiungi amplius nequeant, dispensationi locus sit, nec ne i Quae Incosi quia seu Actis oettingensibus omissa est.

CXXVII. Statii BVSCHERI Cryptopapita novae theologiae helm-

stadiensis. Non additur quidem locus 6c annus, neque etiam nomen typographi; novimus autem, cum Franeolarii ad Moenum dissimulato auctoris nomine, famosus hic libellus hoc titulo, Abominatis desolationis stans in Deo sancto, Greael in der Alius φι- versitat--lmstedi, gestiat a. die hel 'ge Stet vir reium euangeliis Ieheu tib , typographum non invenisset, impressa esse Hamburgi apud Tobiam Gunde annum anno I639. & quidem subncto nomine Christiani Ptiri 4 8. sub vero autem Buscheri, attamen siue huius praestitu & consensu, 9oo. exemplaria. Vide Plaeeium de pseudonymis p. 49s. Pietatem Academia olia, & ea. quae praemissa sunt Het .adiensium Apologiae seu refutationi scripti Buscheriant e. Interim lavent huic lidro Derschem, Hussemannos & alii apud Crenium Animadversion. P. XIII. p. I98. 6c Narra tio.umianee. auctores ad annum ITI6. p. 2'I. Accusat vero Helm- Diqiligod by Coosla

348쪽

Ηelmstidienses novitatum. 6c discrepantiarum, atque errorum adversus Corpus doctrinae Iulium, cui se iureiurando adstrinxerint, speciatim in doctrina de S. scriptura, a. de peceato originis. 3. de iustificatione & bonis operibus, 4. de christiana ecclesL. de potestate di superioritate Papae romani. s. de coena Domini lenerificio missae. Quibus addit alias, ut vocat, corruptelas. Statius Buscher ι, pastor hanoveranus ad S. Aegidii, huius libri caussa vocatus bis ad Consistoriiun, non comparuit, sed in is firmitatem comoris simulans serum illud evitavit, eumque suis elam aufugit, scriptis ad Senatum hanoveranum litteris , paratum se esse ad agendum caussam suam coram iudice Iegitimo di i corrupto: quasi Consistorium illud principale non seret iustiis atque a Deo constitutus ipsius index, aut iam satis probatum, a teri illud parti favere, ac iustitiam violare. Quid Z ne Iudicium hoc posset, vel per calumniam, iniquitatis suspicionem incurrere. non tantum ex universo Senatu aulico Iariter Secclesiastico, sed etiam ex ordinum provincialium delectis, ipsoque adeo Hano- verae urbis consule primario S syndico, iseologis item ex terris non nullis, optimus Dux Georsim illud formavit. Vbi autem, di quando obierit, non habeo dicere; neque etiam opus est: hoc

postum dicere, eum paullo post captam fugam obiisse. Vide Pietatem Academia Iulia p. L

edio aliquot difficilium quaestionum theologicarum. Regiomon. ti 16si. Nimirum de Scriptura sacra, Deo S S. Trinitate, Perseisna Christi. Imagine Dei in homine, Peccato originis. Conversio. ne hominis ad Deum, Iustificatione 6c bonis operibus, S. coma, de symbolo apostolico. Et huic scripto opposita est CatiυΠ Ηarmo.nia Calixtino-haeretica, & Syncretismus calixtinus. In Dedicati ne narrat Dreierus, quomodo per fidelem muneris sui adminia strationem in invidiam, atque ex hae in calumnias S persecutiones incidisset ideoque se te provocasse adversarios suos sicut NG. Calixtus aliquando fecit verbis in dimidio solio, impressis ad disputationem publicam, omnique ad eam die paratum esse. illos autem pugnam declinasse. In Praefatione ait, non se ad deisiensionem hanc descensurum fuisse, nisi viri graves saepius id

349쪽

monuissent, & serenissimus iussisset Herus suus: H,timos enim ae praestantissimos viros, e.g. Basilium, Gregorium nraianZenum, Hierord mum, iniuriarum,& calumniarum scopum fuisse: discrimen faciendum esse inter quaestiones, neque uisiensum suum vel se debere a religionis sociis, vel illos ab ipso separare: eum, qui non habet spiritum caritatis & pacis, multo minus habere spiritum veritatis, quamvis per totum diem & ubique illam crepet: Tripo- Iitanos in Africa tuisse schismaticos: D. Misistam multos errores commisisse in Manuali prulenico, & Behmio ineptiente: & iuxta veritatem, etiam pacem ecclesiasticam sectandam esse. Pag. 4o. Deus est interdum ad- l Scriptina adaquata norma est sa- hibere terminum caussae per i crae sapientiae. Ιo. ωιηnemann. accidens, ad exponendas au- l Iuris eccles i. i. e. 6. p. 27a.riores locutiones sacrarum lit-lterarum.

Christianus Dreser, Stetino-pomeranus, theol. D. & proses

in academia regi Omontana primarius, concionator aulicus, & Con-sstorii iambiemis assessor, totius academiae senior, vir foecundi ingenii , nec minus iudicii accurati, Philosophus aristotelicus insignis, ae in lectione SS. Patrum egregie versatus, pacisque & coniscordiae ecclesiasticae stridiosissimus, edidit Sapientiam sive philosophiam primam, Vindicationem sanctitatis Dei, variasque Disputationes it Conciones, ac finem laborum utriusque cathedrae, in quibus per dimidium sere seculum docuerat, secit anno I688. aetatis. 8. Diata biograph. T. II. p. b Praefat. in Maia nudun. regiomoni. theologor. Ioach. Bilibrand, a quo in epist. ad Zeidierum appellatur saeculi ornamentum, it Berιni Regii Euis angelicor. philadelphianismi p. 24. qui egregiis dotes ac merita eius extollit laudibus. iGustaVi ab ERS EIN Relatio de pasquillis. Germanice.

Pasquillus sive famosus ille libellus erant Schesia aliquot in Praefationem Frid. Vir. Resutationi Harmoniae calovianae praefixam, sine auctoris loci lc typographi quidem nomine, anno icet' quo S Calixti Resutatio prodiverat, ut postea patuit, Onoldiimpressa, auctore D. GOdost o meavilio, Plavia. varisto, Ecclesiarum

- . . in

350쪽

Era h/is. asin inferiori Prineipatu brandenburgico superintendente generali. serenissimi Principis Onoldini a consiliis ecclesiasticis & concionibus aulicis primariis, S consessionibus sacris, nec non ad S. Gumis herii antistite. Et haec scilicet cimelia, quod non duntaxat Calixtum

iniuriis. conviciis & calumniis peterent. verum etiam Calvinistis alibis ne enim Reformatos conviciabantur) maxime impias & sum. me blasphemas tribuerent doctrinas eosque e numero Christianorum atque heredum regni coelestis eiectum irent, meruerunt ut Betolini in foro publico, sub patibulo, manu carnificis exurerentur, atque ad Orcum, unde pervenerant, transmitterentur. Additur

Appendix contra A. R. & mirum, ni ipse F. V. Calixias huius Appendicis & Relationis est auctor; immo ausim dicere, i illimum esse: stilus enim, commotio animi ex offensione orta, di alia, prorsus eum sapiunt, & alium neminem.

CXXIIX. Christiani & meritissimi doctoris Augustanae eonsessonis

Bedenchen, sive Iudicium de controversiis inter Theologos electorales saxonicos Sc helmstadienses. i662. Doctor ille erat Salomo GLASSIVS, tunc temporis superintendens Saxo-gothanus. testibus Pueeio de Scriptoribus anonymis p. q23. & Io. Iac.

ιι,. de Unione mystica a s. sed qui moderate de iis iudicans. apud rigidiores parum gratiae scripto hoc est promeritus. Interim seriis psit. quod conscientia ipsi dictabati in nullius gratiam, iussu serenissimi Heri sui, qui de controversiis istis, earumque momento inisformari cupiebat, atque id oneris Gialsis suo imposuerat. Neque etiam ipse auctor scriptum hoc publicavit; sed post eius obitum

demum suit editum, quum forte fortuna in M. Lucae Frid. Reis. harti, cum amico quodam, distributis inter se partibus, opus illud describentis, atque iccirco insomnem noctem ducentis, manus incidisset. Ex Iudicio autem hoc apparet, controversias illas non fuisse capitales & fidem evertentes, sed annatas, ae de talibus agentes rebus, in quibus salva fide licet dissentire, atque in utramque partem disputare. Vide iterum Piaccium I. e. Et sic etiam iudicavit D. Rebhan, superintendens isenacensis, in litteris ad Ducem aliquem Saxoniae. ut legimus in Io. Frid. Hileri Monumentis var. inedit. P. 37O. N in Narratis Uur innoc. A. 17I6. IN. Ceterum de V v 3 Saxo-