장음표시 사용
151쪽
sultus epilepticus, io aliquod temporis licet primipara , in ultimis nixibus pueri intervallum redire similisci ideoque inter perii paroxysmum pilepticum contigisse
morbos Chronicos numeratur . Interim a horrendum lethalem , quamvis nun-men certum est, quandoquein primo hujus quam ante hunc morbum experta fuisset. morbi insultu exstingui homines tuncque E contra novi hominem , qui vigesimo ad acutissimos morbos referri mereretur . quinto aetatis anno ob subitum, maxi- Ob hane causam Aretatis CDe ea sos mum terrorem epilepticus concidit, quique vis morbor acinor. Lib. I. e. s. p. I. ω de ad octuagesimum aetatis annum eum hoc causis insignis morb. diutum L. I. e. . p. 28. morbo luctatus fuit, redeuntibus vario rem de curar morbor acut Lib. I. e. s. p. 84. poris intervallo paroxysmis Patet ergo & inter acutos, inter chronicos morbos, alternam illam requiem, cum redeunte it epilepsam numeravit, dixitque apiis ae rum paroxysmo, equenter in hoc morprimus casus perniciosus es, si a re inum obtinere non tamen absolute requiridat, O umquam enim, uno te hominem morbi hujus definitionem dandam , cum perditis periculose etiam sunt per ircuitus unicis quandoque paroxysmus hominem exacerbariones e unde factum est , ut in acu rapiata quod, His rear De m=UOD-rorum numero morbus comitialis poneretur . ero . . t. p. p. 48o. notavit uti Meia
Quod si malo assuescar homo is morbus fas Lib. . e. a. p. 7 a. qui sic habet et
tenaciter adhaerens oecuper, non solum diu mmo subito concidit, ex ore spumae moυem rureus , verum etiam no ullis perpetuus , tur, deinde inter sit tempore ad se redis,
essitatur. Quot casus docuerunt, unico p per se ipsum consurgit. Id genus sepius roxysmo exstinctos fuisse infantes' in mor miros quam foeminas e par ae sole quia bis acutis adultorum insultus pilepticus dem etiam longum esse , usque a mortis unicus Gethalis saepius observatus sui . diem,' itae non periculosum . Intre M. Vidi in muliere parturiente, annosa jam, tamen, eum recens es, hominem conse,. io72. 'dorbus hic mira facie variatus tam mirabilis apparet, ut diis,1VI nibus, irae i. inae , incantamentis is similibus maioribus , adscriptus saepe uerit
Minime mirum videtur , quod hic modibus, tam horrendis tam variis symptomatibus stipatus , creditus uerit penderea causis, quae naturalibus majores essent. Sanissimus homo, in quo nec versatissimi in arte medici aliquod sanitatis vitium detegunt, uno momento saepe hoc morbo prosternitur; & postquam eserbuit talis p roxysmus, reseAumque fuit quiete lassatum a tantis agitationibus, corpus, quandoque nulli essectus tanti morbi supersunt, integra redit sanitasci licet in corpore hoc maneat latens disposito, quae novum morbi insultum faciet post magnum satis temporis intervallum Tempore jam hoc,
inter distantes Proxysmos medio , saepe nihil deprehenditur in corpore quod culpari possit. Nullum signum ab attentissimis, peritissimis Medicis invenitur, ex quo distinguere queant , talem hominem huic morbo obnoxium esses; ideoque jam
antiquis temporibus epilepsiae originem cin-s maioribus adscripserint,is incantati nibus, atque expiationibus variis ejus tuis ram tentaverunt. Hujus asserti veritatem iam apud Hippomarem De morbosacro c. I. a. r. Io 47s. videmus, qui hunc morbum non magis sacrum dicem dum voluit, quam febres tertianas 'ua tanas, quae certis temporum intervallis redeunt licet non intelligatur evidenter rati , quare determinato temporis spatio novus recrudescat paroxysmus : ideoque explodit vana illain superstitiosa remedia, quibus hunc morbum curare volebant vafri impostores , imperitiam suam obvelantes sacris ritibus , o praeceptorum diaetetic
rum numero . Tot enim monebant esse
curationis impedimenta, ut impossibile s ret, qui aeger quorundam subinde oblivisceretur sicque semper in illum culpa reiici poterat , si non sanaretur morbus V.G. inter alia plura iubebant aegrum c vere deberes, ne pedem pedi, vel manum
152쪽
manui, superimponere unquam . Sed quis hoc evitabit, etiamsi attentissimus tuerit, dum plurium mentam spatio talis curatiolaepe protrahi debebat semper hinc N -gium habebant , quo excusarent irritum talis curationis successum & licet aeger exactissime observasset omnia praecepta inuolvi possibile videtur si non Ianaretur, hanc adhuc causam dare poterant, nonduin placatos esse Divos qui irati hunc mo bum immiserant . Pro variis autem symptomatibus, quae pilepsiam comitabantur, diversa assignabant Numina, quae placari debebant, uti in locis citatis legi poterit. Certo constat, hunc morbum produci ac xusis talibus, quae sensibus observatae suerunt, cillarum cassiarum ablationem morbi curatia absolvisse , uti postea patebit Sed, iam suerunt summi in arte viri atque in rebus anatomicis peritissinii, quod in cadaveribus hoc morbo defunctorum nihil invenerint saepe, quod culpare poterant.
In pessima pilepsia, divinhica dicta causi morbi in ipso encephalo haeret, quandoque difficillime distingui potest, cum
initi extiis mam encepti ili fabricam tam parum adhuc novimus . Molem, figuram integumenta gyros, cerebri, cerebelli, descripserunt Anatomici, medullae oblon titubera miris nominibus insigniveruntine. sed nullus determinavit hactenus memoriae sedem , ori nem determinatam illius mTentiae corporeae, quae musculos ad arbitrium voluntatis movet, neu plura alia ; de quare antea mentione in seci . 2 6. ubi in vulnerum capitis historia agebatur de determinando loco assecto in encephalo. Poterit ergo in mirabili illa fabrica enc phali vitium haerere corporeum, immanes illas turba siclans, licet sentibuς, inprimis post mortem, detegi non possit unde merito con lupere licet non ideo temper ad causas supernaturales reserendumesi hune morbum , licet nulla causa sensibus obvia dete atur . An autem absolute negari potest , quod morbus ill unqua nn ausi lupernaturalibus pro uetus uer rλCerte no videtur 'nam puer ille litte-pticus, ' quo praece ni para rapho di-rium fuit, sanitus sui ab Adoran o Sal-πatore, e Fili Daemoni . Probe novi
summos in arte viros statuere , a cautis naturalibus hunc morbum productum suisse aeque stupendati esse sanationem tanti morbi , ab infantia iam siligentis, quam daemonis expulsionem ; sed certe huicosmioni mihi parum fratere videtur ipse
textu Murci c. p. mers a s. ω Lucae c. 9.
ritum tuum impiarum , dicen et o spirisus mutere, furcie, ego tibi impera et exi ob os, ne amplius ingrediari tu tim. Et cla
interro antibus, cur non potuerint ipsi ejiucei Eliam spiritum, respondit Hoc r sis ut thi, fores exit nisi in ratious G icinio Solebat autem Chrisu discipulis itis ut ex pluribus sacrae scripturae locis p
tet postea exponere , tiae hominum ah scultantium turbis dixerat,m quae non satis intellexerant jam autetia talia illis dicit, quae manifeste firmarent illam opinionem,q iam habebant, quod a malo spiritu mombus miseri illius hiemi productus sucrat Certe daemoniaci ilii, de quibus legitur in
sacris Matth. e. 8 vrin. 28. 2 fera. μια. c. s. vers. 2. Luc. c. 8 vers. 7. habebantrali symptomata, qualia in maniacis of servantur , sed illerte in textu asseritur daemones egressos suis de miseris illis,&venia impetrata bivisse in gregem porc ruin, qui mox suribundi de praecipitio in mare ruerunt. An potest ille textus ullo modo intelligi de melancholico delirio aut mania a causis naturalibus nata minc
Pater, morbos eosdem , quo a causis turalibus nasci noviiDus, ctii a superna
turalibus productos fuisse . Vidi innocuum
quadriennem puerum , qui simulac orati nem Dominicam reeitare incepisset , convellebatur ilico simul tantum ac tam horrendum clamorem edebat, qui eius vires longe superare videbatur interposito aliquo minutorum intervallo , iterum rogavia uia, quae puerum ad me adduxerat, ut iuberet puerum easdein preres reperere, idque in quartam vicem usque seinper em dem cum luccessit; Hicet eventum pr.
vidissem jam , ae animum ob iri intem non potui impediri, quin, audit iro clamore, horrerem totus , quamvis r non
153쪽
Meo pusillanimem credam , ut a Ieriori serrimus Hosmamis CDe Dialia perent inbus facile movear tacet autem scrupuloso man. v c. ρυμ med. t. 1-364. examine omnia expenderim non potui vel , Plinio dicit: Quemadmodiam intilia fieri minimam malae fraudis suspicionem habere. non posse, priusquam facta sinit Videt ut hinc prudentis Medici esse , non ιαν ira nisa quoque , quae antiquitu sa semperis statim, ubi inustata in morbis a quia nos ea nota vidimus , ne r . symptomata apparent, ad causas supra n rime assequimin, ex iis esse, qua fierituram positas refugere neque etiam im potuerunt , iudiciamus . Quae cerre sapossibilia pronunciare illa quae facta uiri insipientia es . Tractatus ille supra hanetario novimus . Ut enim optime Celo rem legi meretur 43. io 3. I Ulla quippe gesticulatio , inflexio , posturaque noscitur , quam non1 l aliquando exhibuerit4 omnes quoque nonnunquam aemulatur motus eursus, ambulationis gyrationis, rostrationis, decubi tua , erecti , rigidique corinporis species
Agendum in est de variis & miris runt, ignorant omnino. Unde postea, symptomatibus, quae in Eselepticis obser plures iam paroxysmos passi fuerunt , ex vantur tempore paroxysmi . Numerosissu praeviis illis signis turam calamitatemma certe haec sunt, & conabor illa ordi praevident, quantum possunt sibi cavent, recensere, prout ipse observavi , vel vel adstantium auxilium implorant . Ple ex fidis auctoribus collegi. rique ipso momento, dum cadunt, alia Primo autem describenda est exquisitis dum clamorem edunt , cuius tamen On. sima pilepsia, in qua subito prosternitur scii non sunt et sequuntur tune mirabiles homo eum abolitione omnium sensuum bariae plerumque in singulis pilepticis
inrernorumis externorum, & convulsiva partium musculosarum convulsiones.
agitatione musculorum . In omnium pes Frons enim & cutis capillata capitissima specie, absque ullo signo praemonen miro quandoque agitantur modo : pili e Gre cadunt ilico & experimenta praestica gunturA supercilia moventuri deprimuntur docuerunt, illa risere semper incurabilem se mutuo accedunt simul ut fit inesse . Frequentius primo sentiunt vertim hominibus indignantibus, oculi tune fixa inem, scintillas ciuis obvolitantes , toto tens, promin , ut in iratis, apparent. rem purpureum, nigrum, vel variega PMpebrae agitantur is clauduntur ple tos Iridis coIores Aretatis de ea . oe signis rumque, sed palpantes tremulae , raro mota acuri L I. c. I. p. I. a quibusdam mi integre clauduntur, sed inter palpebrarum sol auribus percipi turri aliis molestus clitantes limbos oculi album . appare tuo
Odor in naribus , vel sapor inpratus in saepe, sub palpebris semiclausis ulta
Ore nascitur. Quosdam vis, quibus scin oculi magna velocitate rotantur , ita a tilla lucida apparebat ante tulos , quae me ut sere semper pellucida cornea sub subito augebatur, donec in immensum ju palpebra superiori occultetur . Quandoquebar cresceret,is tune cadebant. Alii om his citibus cimvulsi vis tanta vis oculorumnia objecta incipiebant videre, ac si dem musculis insertur, ut postea semper vitium , is nebula obsustarentur & subito cresco quoddam maneat plurimos observ te hae caligine concidebant, hoc di Aro mus luscosis strabones , qui in primaraeus M. p. a. notavit, vacans ... - insan Ila convulsionibus pilepticis tentatima σlη . Quidam sentiunt a digitopedis . hoc vitium contraxerunt
manusve, velis ab alio quodam torporis Mobilis autem illa faciei pars, quae sub
loco , auram quasi trigidam adscendere, oculis ad mentum usque extenditur numeis qua bi ad praecordia venit , corruunt . rosis musculis constans, qui in singulis fere Horum omnium aegri adhuc memores sunt, cadaveribus diversi reperiuntur ab Anat quando a paroxysmo resurgunt reliqua ieisi is cujus partis sola mutatione pictois
154쪽
mere noverunt, mro modo agitari solet. Quandoque telerrima vicissitudine omnes animi assectus exprimuntur in his miseris, labia contracta elongata in acutum exporriguntur rostrum mox retrotracta oris rictum ad aures sere usque producunt quod tam celeri reciprocatione tactum viadit Ceselerrimus Boeda tur in muliere I daea epileptica, ut in vertiginem raperet
Maxilla inferior quandoque a superiori abducitur tanta vi, ut luxetur antrorsum & dum in paupere infante , finito paro-xysmo, non fuerat restituta haec luxatio tota vita mansit, qui postea multis annis supervixis, sed fatuus, in nos omium
receptus omnium certe commiserationem
movebat Lingua tunc turgidain elongata ex ore hiante prominet, nisi adstantes subere, vel alio simili corpore molli, a xillis interposito, caveant, momento post, convulsivo motu ad se mutuo adductis ma-HIM , lingua intercepta grauiter vulner tur, vel pars eius integre abscindituri quod Arisaeus Isid. ymonuit. Frequentissime hoc contingit, tempore paroxysmi linguam morsu vulnerari,is tunc do spectaculo una cum spuma sanguis exit: fit hoc quando motus manducationis fiunt a vallis
dissimis illis musculis, qui ui functioni
serviunt tunc dentium stridor ingratissimus percipitur, ε non sine horrore recoria dor quod coram viderim in tener satis puella dentium molarium fragmenta exsiliisse eum impetu . . Caput miris modis rotatur, flectitur
quandoque collium riget inflexile, aliquando
pronum incurvatur, ut maxilla pectori adhaerescat in aliis versus scapulas retrode-xum caput haeret, velut in illis, qui per vir erinibus trahuntur quae omnia Aper in cubiae' obse rvavit.
In brachiis , manubus , digitis , fiunto rines minus extensionis, flexionis, rotationis , pronatismis, supinationis iis cum polle plures Qvalidiores habeat mustu. x laxoresis versus manum adducentes,
quam reliqui, digiti hinc semissime solet voltis volam manus adduci , quod inulti pro signo validi paroxysmi haberet; quia idem remittente paroxysmo, adductam
in pugnum manum denuo explicari, ideo saepe magna vi nituntur in paroxysmi v gore pollicem abducere, sicque aliquando partes illas miserrime distrahunt , dum summam vim eonvulsorum musculorum majori violentia superare conantur; unde postea molestissimi dolores manent in his partibus adeo vexxtis . Si levi vi manus contrasti explicari possint , non nocebit hoc tentasses; sed quam imprudenter agunt rude sepem robustissimi homines dum omni conatu hoc perficere tentant i Insemoribus, cruribus, pedibus &c. hi inotus non adeo observari possunt, quia vestibus teguntur, sed similes adesse vel ex eo constat, quod pedibus calcitient validiissime Hoc genus calamitatis jugularis tauris haud ab iis dixit Aretaeus cibid. Notum enim est, haec animalia, dum vasis mai ribus discissis sanguis est luit , paulo ante mortem c inanitione vasorum validissime convalli, pedibus calcitrare. Verum Winteriores corporis partes similiter agitari, docent ructus borbo gmi, vomitus, alviis urime excretio insciis sa-enaci seminis expressio per musculos libidinosos . Sed, vitales actiones quam xime turbantur uia. in initio enim pulsus celeres, parvi, in fine vero amxysmi maiores sed languidi ac tardiores is, ut optime monuit Aretaeus, in univcrsum pulsus sunt inordinati Vτακτο quales etiam inveni in omnibus Epilepticis, quibus pa-roxysmi tempore adivi. Pariter, respiratio miris turbatur modis primo paru-xysmi initio solent astici musculi vocales, nam omnes sere cum clamore cadunt ;postea oritur nixus validus respirationis ut in illis, quibus suffocatio imminet, eedunt talem sonum , qualem audimus in robustissimis hominibus, dum valido nivi grave pondus elevare, vel obstaculum quoddam removere conantur. Hoc symptoma videtur fecisse, ut veteres crederent,
tum hunc morbum esse nixum cerebri ad explodendum aliquod malignum vel pituitosum gravans . Verum impedita respiratione sanguis libere per pulmonem transmitti nequit, adeoque nec cor dextrum se
evacuare unde sanguis venosus accumulatur circa cor dextrum is omnes venae et con-
155쪽
conspicuae apparent turgidissimae, imprimis venae frontis, anime sub lingua, ingui.ires in colloci incipit tunc livescere facies, imo sere nigrescere, prinio sub oculis circa palpebram inferiorem, ubi laxa admodum cutis est ut etiam circa labia, simili sere modo ac fit illis qui in laqueo haerent quod optime notavit Araraeus UIR , di
rem mali, facies livor accedit, cermicis υes discnduntur, vox ut in strangulatu iam fer etiamsi v lem ire inclam' , non sentiunt eorum o nil nisii mittis di suspirium est, oestiriatis iusto aris, Nitii in iis qui laqueo suffocanetur.
Dum autem arteriae narium, oris interni , saucium , se in venas distentis sinas
evacuare nequeunt, urgentur rami laterales secretorii tanto magis, Minucus solito viscidior exprimitu quod conrirmatur illis quae ad g. 8io dicta liant, uti&experimento Loυυeri, qui canis venas uis gulares ligaverat, de quo ad . pa dictum fuit . Ideinis in pulmone fit tuncque ingratus ille ronchus auditur, & foedo spectaculo per os ac nares spuma viscidiminisexu , quandoque, sanguinoletua, si lingua paroxystui tempore a dentibus vulne-xata suerit spuma autem illa adeo lenta .st, ut in illa duci se patiatur. Haru Omnia Aret eu u. pulchre notavit, imul cum urebano Mosi chron. l. I. c. q.
p. 20'. observavit 'Anse Zmission in forior o ara e per Ares spumarum ficiorem quod autem intellexerit tiresian G, illud
fieri circa paroxysmi mem, patet ex alio loco asiae p. et os. x, ubi docet, quom
do hysterica passio ab exquisita pilepsia
discerni possit. Ita enim habet Frequentri simile pati pii tiri, a matrice praes in mulieres inventantur tu, m non aliter seu us privantur sed discerurentur, is in ultima accessunt parte , per os utque nares spumarmna suis non sitiansur Hoc autem ideo inpii mis notari meretur, quia illa viscida pituita, in fine pa-roxysmi per sis nares excreta , veterianis ansam dederat cogitandi, hanc pituitam sere esse unicam solam caulamniali Hippocr. de morbo sacra passim. hac
rum ex di lis patet, pituitae illius excretionem esse potius essectum morbi, quam causam is ad . o7s patebit , plurea aliu causas diri hujus mali fidelibus observatis cognitas esses adeoque non susti.
cere illam curationem solum, qua Micudendo mucosum lentorem evacuando dacori ore agit Patet simul ex diectis, circa finem p roxysmi adesse periculos smmum statum dum sustbcatio imminet is quandoque sic unico paroxysmo pereunt, uti ad g. Io I. dictum fuit. Frequentius tamen tali in do nitur post ut bcationem illam immisistitem in expresssionem spumae ex ore ac naribus , incipiunt minui motus convul ivi, respiratio liberior iit , sed sterio. rosa, cum somno profundo, quasi poplectico, qui vario tempore in variis durat: deinde ab ho somno evigilant, omnium illorum , quae paroxysmi tempore contigerunt, immemores tunc autem , ut Ar i rici se ea . Ign morb. acm. l. I. c. S.
t. se optime notavit nitio in bris segnes sunt , caput gro fruiunt, ipsetari, languidi, alientes, pusillanim i , ob ass-
In multisin sensuum hebetudo, mem riae debilitas , manet tamen post binos tresve dies, per bonum victu nis quietem refocillatis corporis viribus , saepe tam persecta redit sanitas, ut nullum tanti
morbi vestigium supersit , dc post aliquos
temporis intervallum, saepe satis longum, idem malum similibus symptomatibus stipatum redit . Tunc autem vocabatur Arritae Epilepsia Clironica, si vero unico a tum insultu horninem vel perimeret, vel liberaret, tunc ad morbos acutissimos rectri poterat. Chronica autem pilepsa .iri admodum habet intervalla inter binos paroxysimos . Vidi , qui semel in anno aluum corripiebantur alii vere lautumno, i res singulis mensibus, insultum habeto cicirca magnas uitationes uia. alii, circa
novilunium, plenilunium , adeoque bis in aenses Plures vidi, qui plurimos rox mos patiebantur intra viginti qua
tuor horarum spatium Cum autem in voluntatius motus m
156쪽
sculorum sit, tempore paroxysmi, quam hic accedere possint , neque imitanda a.doque omnium , quandoque aliorum tan cile volunIatis imperio in musculos ter tum & saepe diversorum musculorum mo pore sanitatisci quia in epilepticis longe rus sibi mutuo succedant , facile patet, validius agitantur musculi ; unde saepe incredibilem varietatem symptomatum oc turpes distbrmitates, distorsiones postea currere tempore paroxysmi in diversis epi supersunt, uti in sequentibus dieetur . Plu lepticis mine cum gesticulationes,in quae ra mirabilium pilepsiarum exempla a vis mutationes positurae corporis , an bentur apud Scheuchium Lib. I. pag. ror.
ope musculorum, intelligitur, quam mira seqq. . j. Io 7 Mnes tamen hae varietates tantum versantur in mutatis motibus ali- quarum partium mobilium , adeoque musculosarum ergo tantum ponunt varias musculorum contractione ἱ hinc varios liquidi nervosi influxus inde variam huius a sensorio communi expressionem in nervos tandem itaque varias causas in cerebri medulla has expressiones producentes , quae optime noscuntur enarratione harum historica,
Sequitur iam, ut dicatur de pilepsiae causis observatis , quibus mirabilia haec symptomata adscribi possunt; & simul de
loco corporis, cui applicxntur hae cause, dum ille morbus adeli Ut autem hae clare, evidenter intel- Iigantur, notandum est ex Pathologicis c Herm. Borrh. Ut med. p. 4o. seq. quod causi morborum a Modicis vocentur duplici nomineci vel enim est causa proxima, vel remota . Causa proxima dicitur illa, cujus praesentia morbum facit, cujus absentia morbum tollit . Causa a tem remota morbi dicitur illa , quae sic
disponit corpus, dum adest, ut aptum sit morbum suscipere , si adhuc alia causa
praeter priorem accesserit neutra ergo ex
his causis morbum producit , si sola exsiterit, sed simul unitae morbum taesentem faciunt. Causa iam remota, quae eo pori inhaeret, vocatur praedi ponensa altera autem quae huic accedit , vocatur proca
rari ea sive simpliciter uasio quae tantum nocet illis, in quibus prior illa prae. disponens causa aderat. His praemissis consideramus, in Epileinsa abesse omnes sensus internos, externo simulque eodem tempore fieri agit tiones summas musculorum . Verum ex
illis, quae de Amplexi ais Paralysi dicta
Rerunt, patuit, causam musculos moventem ab encephalo per nervos derivari in musculos is sensuum exercitium fieri dum mutatio ne rebus sensibilibus excitata in sensuum organis .libere pro-
pagari potest ad nervorum originem in en- cephalo. Adeoque illo tempore, dum p roxysmus pilepticus adest, encephalon sensuum, motuum muscularium origo, assicitur; quidem ita, ut sensuum perisceptio nulla adfici motus autem music lares validissimi excitentur . Uerum illi motus musculares produci nequeunt, nisi causa muscularis motus ab encephalo per nervos veniat ad musculos adeoque causa Epilepticum paroxysmum producens debetesneere , ut medulla encephali in eo rum origines validissimas tantorum motuum causas derive . Uaria ergo occurrent hamomen in diversis pilepticis p roxysmi tempore , prout in hos illos venervos, majori vel minori impetu , simul
vel successive causa muscularis motus venerit . Unde optime dixit a inera Cl. r.
c. II p. 29. versa. , quod in encephalo eiusve ventriculis causam constitutam h beat Epite psa συνεοαμενὼ ἐχω L .i τοῦ quia est totius corporis convulsio cum noxa principum animae facultatum ἔlicet agnoverit is a ventriculis is abutero, ab aliis corporis partibus , per
fieri. Illud enim morbosum , in aliis quibuscumque partibus corporis haerens, non producit pilepsiam, et encephalon ale-cerit; & aegri saepe sentiunt a parte quadam corporis , pede v. g. ascendere aliquid vetasus superiora se paulo post epileptici
cadunt , nisi ligatura , aut valida com
157쪽
illum ascensum , uti postea dicetur Ex quibus omnibus liquet , morbi hu-
rus causam proximam , sive integrain, adaequatam, paroxysmi tempore , in en-eephalo haereres, causam vero excitantem,
sive procatarcticam , in aliis multis corporis locis esse posse. Videntur autem observata docere , quod illo sere loco, ad quem pervenit mutatio nervis sentientibus inducta ab objectis sensibilibus, sit principium motus muscularisci si enim meditabundo homini musca oculos quam proxime praetervolat, mox motu automatico
manum subitissime admovet; quod se. cisset ex voluntatis arbitrio, si praevidisset illud futurum esse . Illum autem locum, ad quem mutatio organorum sentientium pervenit, is quo motus muscularis origo pendet, vocaverunt Medici tensorium commune, ut antea in Capitul de Ap
plexi dictum sui . Hinc pilepsia est
morbus sensorii communis, per quem p testac sentiens aboletur , potentia vero
motus musculares excitans summos esse-
έlus praestat, absque conscientia, volu notatis imperio Verum observatur, quod post paroxyς mum pilepticum iam sedatum, & omnes functiones encephali in integrum restit
etas , maneat tamen ejusmodi diathesis, ut renovetur paroxymus a talibus causis,
quae in aliis hominibus , hane diathesia
non habentibus, nihil tale producunt. Ira, venus , terror etiam levis , crapula mplurima alia , pilepticis novum morbi in-1ultum adserunt, uti notum est. Superest ergo in illis hominibus causa proegumena sive praedisponens, quae facit, ut tales h mines absente paroxysmo maneant obnoxii , ut denuo corripiantur pilepsia, si huic causae latenti is nullo signo saepe
se manifestanti, alia causa occasionalis sejunxerit. Certis enim constat observatis,
quod haec diathesis proesumenica epilepsiae verae, licet pessima sit , possit adesse in
homine, nec tamen nocere ulli unctioni eognitae Imo videtur illa diathesis pile-ptica latere posse tota vita, nunquam se manifestanc cum hic morbus, uti sequenti dicetur paragrapho , transeat quandoque
ab avo in nepotem, o laborante filio,
in quo tamen videtur eadem diathesis adfuisse, cum suae illam progenie tradiderit Verum haec diathesis videtur haerere in sensorio communi, illudque sic disponere,
ut irritetur turbetur postea a talibus causis accedentibus, quae illud antea non affecissent . Multa certe argumenta hoc suadere videntur . Vidi sanissimam puellam decem annorum , a parentibus egeris, nunquam pilepsiam passis, natam per plures annos fuisse epilepticam , de primo paroxysmo fuisse correptam, dum ioci gratia humi decumbentem sub plantis pedum titillassent diu quaedam puella aliis illam immotam vi retinentibus , ne intollerabilem ipsi hane molestiam , in lato situ corporis, vitare posset. Nihil hic morbo humoris culpaeri poterat , nulla laesio capiti contigera semel turbat uni sensorium commune , per nervos in
extremis partibus corporis positos , retinuit impressam quasi talem diathesin, quae postea a pluribus aliis causis accedentibus paroxysmum pilepticum renovabat . Si
enim misera .r titillationis minas an tum intentari videret aliis , mox cadebat epileptica in levi iracundia, terrore , a tentione animi parum diutius protraeta, redibat novus paroxysmus . Toties dolue
runt peritissimi Medici, insanabilem totae vita pilepsiam natam fuisse , a solo teria rore , in sanissimis etiam corporibus is
inprimis in talibus, qui agilissimum corpo
ingenium promtissimum habebant. Certum autem est, sensorium illud commune non aeque firmum esse in omnibus hominibus , in quibusdam facilius irritari , omnesque ejus actiones turbare Duro Iabori ab ineunte aetate assuetus ruis vicus firmum corporis robur habet , t lemque fracti orbis ruinae ferirent sere in pavidum dum molliter educata puella a subito quocunque fragore convellitur. Nec invicto mentis constantissimae robori hoe adscribendum est in tali rustico , sed G tudiniis majori quasi callositati sensorii communis. Verum idem ille quamst pidus est in illic, quae mentis aciem requirunt robustis gaudet lacertis, sed in gnam membrorum agilitatem non habete
solo illo motus exercet alacIiter , quos
158쪽
quotidiani labores imperan caeterum rinidu sere in omnibus membris. Unde intelligimus, quare pro diversa dispositione sensorii communis diversimode assiciantur ab iisdem causis homines is illa , quae
turbant omnia in quibusdam , nullam mutationem inducant aliis Quo autem Oino origini sua proprior est, eo encephalon ejusque propagines medulla spinalis, nervi , maiorern partem totius molis corporeae faciunt, quod& pictore statuarii observant , dum iunioribus caput majus proportionaliter ad Truncum corporis tribuunt . Sedis simul mollior encephali stractura in iunioribus observatur: ideoque Anatomici , cerebri fabricam demonstratur in exercitiis Aca.demicis, adultorum cadavera ad hanc rem semper praeserunt. Hinc innocrates , post illum omnes medici, observaverunt, iuniores magis obnoxios esse huic morbo quam adultos videtur enim in illis excedens magnitudo encephalliis tenerior fabrica facere causam praedisponentem quae levi causa occasionali accedente epi-lepsiam producit . Tormina abdominis gingivarum tenso irritatio dentitionis tempore, frequentissime inducunt insultus
epilepticos junioribus , dum saevisssimamodontalgi amis dolores acerbissimos iliacos adulti serunt absque pileps sequen-
te Summa excandescit ira nutrix , imprudens dat uber infantici convellitur ilico uti tot observata docuerunt dum nutrix deservescente hoc brevi furore nihil mali patitur. Illa ergo mutatio, per validum talem animi flectum in humoribus nutricis nata , non potuit firmius aetate jam sensorium commune turbare dum pauculum lactis , ab iratae nutricis uberibus ductum, tenerum, mobile infantis corpusculum tam misere afficit. Verum cum aetatis augmento nimia haec mollities aut teneritudo encephali tius generis nervosi sensim emendetur Patet ratio , quare magna spes curae in junioribus affulgeat : ubi autem adultum firmum iam corpus hic morbus invaserit, longe dissicilius , im raro , cur tu debuit nim valida cavi. suisse in ludi morbum producens, dum in junio-
ribus etiam levissima sumclat . Ideo Hi morater b. . fect s. r. p. p. I 07. , ubi epileps ante pubertatis tempu apparebat, sperabat morbum abituro ubi autem post vigesimum quintum annua invadebat , tunc ut plurimum ad mortem
usque manere insanabilem , monuit. Ldeantur, illa, quae ad g. I et habentur, ubi de convulsione ebrili oebatur. Optime autem latentem illam diathesin sensorii communis , quae praedisponens causa epilepsiae est, descripsit Helmontius Inca- sisti de Morb. Archealibus . 7. p. 4 o. dicens Sie namque eomitialis per mons sis
annos stibinde dormit , iam, tinquam emeitatur, sper Venerem, Iram , moerorem,
partum c. Neque est enim ulla materia, si me caduci , alietis detent, quia Apure ret, aresceret , consumeretur , et pristisin
veneni Iasem amitteret quod eum non fiat, verum in vitam perennet, aliud proin exoradium , arqu hospitiam immediatum, quo recrementa celegis . Sigiuaru quippe in id
entis activi, inconstantis e toeam vitam.
Alibi cin Capitulo Buller in initis p. 466 habet sequentia, quae pariter huc spectant: Quidquid porro Frdium ingestum, admissum,
adit vivendi errore sinatum est, is in eam
se procathonicae , sive demum familiae , pr iactum sectetur , torum prorsus nil nisi oseasionale esci ad euius scilicet importunis
res Archeti ipse commotus , veram morbi
repraesenta scenam . Unde imprimis perspiactium est, tam esse morbo reale , dum Hlent, dormiuntque e quam quos contingit e
pergefactos in suo meditari parουμο Postea autem patebit , quando de curatione huius morbi agetur, magnum usum habere considerationem causae praedisponentis is illius distinctionem a caus exci. tantibus . Saepe enim non est in potestate Medici causam praedisponentem tollere. tunc sola spes curae in eo consistit, ut tollantur causae excitantes, in actum deducentes , illam larentem diathesin epilepticam , quae solae paroxysmum
epilepticum renovare nequit .. Sequitur jam enumeratio causarum Gius morbi , tam illarum , quae praedisρο-
nunt, tuam aliarum , quae procatarctic sive occasionales, dicuntur.
159쪽
tumue , aut maiorum , lente saepe morbo in genitor , dum ex avo derivatur in nepotet . . Congenitae, ex imaginatione Matris gravidae excitata per conspectum pilepti cum . . Cerebrum in integumentis suis, superficie substantia, Jentriculis, male affectum, per vulnera, contusiones, abscessus, pus , saniem ichorem, sanguinem , lympham acrem, foetidam, excrescentia osseas cranii interni , intropessiones ejus , cartilagineam nuum venosorum naturam, fragmenta spinasve ossium, vel instrumentorum laedentium meningas, cerebrumve, argentum yivum ad cerebrum quacunque via delatum . Idem cerebrum assectum male per inplammationem , corruptionem , erosionem me ningum, a carie ossis , bile atra gummatibus venereis . Has autem causas ivant omnia , quae liquidorum in cranium affluxum augent, ut sunt, lethora, motus, calor, ebrietas epulae, venus, ingenium perspicax, altum, meditatio profunda, affectus animi ingentes, imaginatrix vis ingens, terror, metusque inprimis . . omnes violentae affectiones generis nervos , ut sunt magni periodici colores, passio hysterica , osonesis irrita-Uones a lumbricis, dentitione, acri humores, lacte caleoso, acri, acido infantum, econio, contagio variolarum, cardiogmo ulcerosa materi alicubi hospitante inedia, crapula, acribus potulentis esculentis, medicamentis, venenis . . Ab interceptis nonnullis, quae olim excerni solebant, sanie pure, menstruis, ochiis haemorrhoidibus , urina . . um is nonnullis paroxysmum integrantibus , semite alicubi haerente, unde sensu elevatae aurae adscendens cerebrum petit.
I. Morbos propagari ex parentibus in prolem , numerosis constat observatis . Neque tantii in Epilepticis hoc animadversum fuit, verum phthisinis podagram derivari in seros nepotes constat, uti pollea dicetur . Mirabile inprimis hoc est, quod latens in corpore illud semen o bosum per annos dormiat iners, antequam actuosum sat Epilepsiae autem illae haere-driariae sepius circa pubertatis tempus primo I manifestant paroxysmo, seminali contagio propagata , illo tempore , dum aptum ad generationem corpus redditur insurgunt , postea per totam vitan aepe durantes . Ut externa corporis forma,
magnitudine, ingenio , animi assectibus proles parentibus similes saepe fiunt sic
videtur Sc intima partium corporis constitutio frequenter referre eandem similitudinem . Quandoque contingit, quod semi-arale tale vitium iners maneat in filio redeat in nepotera sorte si firmo corporis robore, vita actuosa rugali, domaverit filius latentem hanc diathesin, ne in ne
Vum erumpat, quam tamen labem seminalem tradit siuae progeniet. Forte in prima generatione nondum se exserere potest impressus character morbosus, cini secunda
Iantum se manifestat progenie . Similia exempla in historiis habentur sic apud
Plinium CLib. 7. c. a. p. 47. leguntur
sequentiari In Lepidorum Amre res, iure misso ordine, Obducti membrana Oculo, geniator accepimus similes quidem alios aio se. Indubitatum exemplum es Nisaei nobilis 'Si Metantii geniti , qui adulterio thiopis nata matre, ni a caeteris colore disserens , ipse
Sed, plura similia observamus in Grum natura, quae per multos annos in
nent absque ullo et lectu sensibili, postea. subito se lanifestant, ubi requisita conditiones concurrunt, ut latens tale silens principium reddatur actuosum. Stamen vitale, intra sacculum colliquamenti haerens
in ovo cecundo , quiescit ibi , et nullo signo se manifestat post plures menses , si calor incubantis gallinae accedat, viginti cir citer diebus illud stamen minimum, omnes sensus prius fugiens, excrevit in pullum Notum est semina vegetabilium per plures
annos adhuc apta manere , ut sui generis plantulam producant , si oecundae terrae committantur. In Embryone, dum adhuc in utero materno latet, iam adsunt rudiamenta dentium, quae in undo alveolorum
ad septimum usque artatis annum, Qui-tra, manebunt, tuncque subito inclemento
160쪽
augebuntur emergent cimo multis in sene tute iam provecta novi prodierunt
dentes . ubertas in utroque sexu determinato aetatis tempore nascitur is miram
mutationem corpori inducit hujus tamen mutationis rudimentum jam in prima hominis formatione aderat , licet serius in actum dedueatur . Poterit ergo & in prima origine nascenti homini talis quasi char eler morbosus impressus esse, qui suo tempore se manifestabit . Hanc rem considerans Helmontius Capitulo de Morbis Archealibus . s. p. 4 o.' dixit: Ergo morbi haere. Eitarii inolescunt fortui, ab ente morbos
Id a nimirum , spiritu feminali impressa , .m sit ipse morbus adhuc in ita prima feminis delitescens, edi sigillarus' -huc dommis o sui maturitatem exspina , donacexpergefactus ab Archei agitatiour, prorumpensque, producta sua parere sit apta . a. Distinguitur haec causa a priore quod non pendeat a labe seminali ; sed quod epilepsia nascatur in oetu adhuc intra
uterum maternum concluso mon ex causa
per haereditariam labem propagata, sed a causa foetui iam concepto Meedente per matris territa immaginationem, dum videt epilepticum morbi sui paroxysmo correptum. Cum autem miser talis insans a. tim a nativitate pilepticis insultibus obnoxius sit , ideo morbus ille tunc congenitus dicitur . Apud Hildantim Obsem Chirurg. Cent. . Obse . . p. pr. talis casus legitur, ubi iuvenis, robusta, optimo co Poris habitu praedita , matrona gravida mirum in modum perterrita sui , dum
epilepticus sere ad ipsius pedes procideret post menses aliquot primipara puellum seliciter enixa est, qui non diu post comitialirriorbo correptus fuit, multis remediis frustra tentatis periit hoc morbo , antequam primum aetatis annum adimpleret Uterque parens sanus erat, postea eadem haec in atrona aliquot liberos peperit, qui nunquam huic morbo suerunt obnoxii. Plures similes casus sparsim apud observatores habentur.
Verum quidem est, quod frequentes satis in recens natis observentur convulsiones, meconis, vel ab acida acrimonia, ni
stina vellicante c. verum , expulsis his
faecibus, emendata hac acrimonia, cessant brevi illae convulsiones in misero autem hoc puello ad mortem usque redierunt paroxysmi pileptici. Cum ergo alia plurima observata doceant, imaginationem matris gravidae miras mutationes posse inducere cerui, intra ejus uterum contento, videtur merito &epilepsia in recens nato observata tali matris terrori tribui posse . Novi quidem haec omnia negari a quibusdam, quia non concipiunt, quomodo mutata cogitatio matris posset sic afficere suetum derideri sapientes viros tanquam nimis credulos , qui fidem adhibuerunt illis, quae propriis viderant oculis, vel apud probatissimos auest res legerant Fateor, me nullo modo intelligere nexum causa in matrem agentis cum flectu observato in stetu is quare terror ille potius non reddiderit matrem epilepticam, quam scetum, sed an ideo negasi debet illud, quod facium fuisse constat Giar istii De Locis Tectis Lib. s. v. g. m. . p. 486 1 iam suo tempore de hac
re conquerebatur, dicens : cilii medici rerum, quae mmifes conspiciuntur, causar
reddere nequeuntes, eas se omnino negant.
Vidi olim venustissimam puellam , quae me de affectibus hystericis, quibus obnoxia erat,
consultum venerat. Conspiciebam erucam, sub collari nudae cuti insidentem in cervice
metuen , ne terreretur, amovere volui digitis hoc insectum subridens illa dixit,
relinquas quaeso erucam , quam tota vita gestavi; permisit facile , ut accuratius inspicerem. Vidi autem colores varios pulchros, crines erectos erucae, quam evidentissime nec ovum ovo similius esse poterat, quam illa erucae effigies, ultra cutis superficiem prominens, erat huic insecto. Mater autem ejus assi abat , quod hanc puellam dum utero gereret, in horto deambulanti eruca ex arbore in cervicem deciderat , illamque aegre inde amovere potuerat . Altera mulier gravida per tres menses terretur a simia , quam brachio suo insilituram credebat aufugit, ia tem corporis , pro qua metuebat, altera
manu arripuit, perfricuit Pari debito tempore sanam puellam, quam vidi jam adultam , in cujus detra manu in parte