Gerardi vanSwieten ... Commentaria in Hermanni Boerhaave Aphorismos de cognoscendis et curandis morbis. Tomus primus septimus Gerardi B. De VansWieten ... Commentaria in omnes aphorismos Hermanni Boerhaave de cognoscendis et curandis morbis

발행: 1764년

분량: 364페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

341쪽

ranarus sol ilis, raremias regeneratus, Iis

milia, in aqua quadam stillatilia arom,tica, uti V. g. aqua menthae, absinthii c. loluta, addito melle , vel & oxymelle scit. I: tico , si major visciditas adfuerit, praecipua sint; ubi per tae mobilis reddita tat soluta materia viscida , longe iacilius

per cathariaca leniora expellitur Simul etiam conducunt illa, quae ine te ventriculum roborant L leni stimul aromatico agunt inprimis quando iam maxima pars saburrae, in primis viis haerentis, expulsa fuit absinthium , memha,

centaurium minui, gentiana radii , alamus a maricus, e . , forma conservae, vel vini

medicati, si exhibeantur, pulchre prpsunt. f. ii 78. I ubi horum usu viae laxatae, materies morbos attenuata erit, tur attenuantibus, iureticis, sudoriseris instundum.

Simili usui serviunt , Frrha , opopauax galbanum , sagape moe serina pitularum deglutiantur omni tri horto vel quadri-horio ad sex vel octo granari sic enim I ta die rarrans aroma haeret in ventriculo & intestinis, simulque omne lentum at tenuatur. Tincturae officiuales ex his paratae, Elixi illud proprietatis dielum in osticinis, aliaque similia, pariter exhiberi possunt, sic qint latur occasio variandi soris

mulas, licet eadem indicatio curatoria maneat quod magnam utilitatem habet inprimis in morbis chronicis curandis,

dum aegri pertae longa curationiis saepe alia remedia postulant

Per eadem autem haec remediad bonum victum I s. Dcaveri poterit, ne similis saburra denuo colligatur in primis viis.

Verum videmus, acheeticos saepe turgere toto corpore, dum a in leucophlegma- Iicam ac hymiam vergunt tuncque Vel iners aqua, vel lentum mucosum , praedo minatur in sanguine, nod etiam vel co

rigi debet , vel ex pesti scorreetio inprimis fit, aucta vasorum aestime in contemtos humores, de qua re sequenti paragrapho dicetur . Verum quandoque tanta abundantia cacochymiae est , ut expulsione ejus opus sit, saltem pro magna parte, ut v

sa minus distenta robur acquirere possint, sicque facilius mutare humores degeneres in lanam indolem. Cum autem in sanis hominibus supersuum aquosum is cum hoc alia phira, quae relicta nocerent, Percutis spiracula, vel urinae vias , exeant de Orpore, patet satis, binas illas excreti ne promovendas esse, ut sanguis depuretur ramo observatur plerumque in cache.cticis , urinae copiam minui , dum totus habitus corporis tumere incipit, simulque

vix perspirare haec corpora, cum tota cutis sicca sit; in vix calescat, vel saltem non satis , ut insensibilis vaporis serina expellantur humores superfui; unde sub cute in tunica callulosa incipiunt colligi

sicque tumorem leucophlegmaticum producunt. Cum autem tenues debeant esse humores, ut exeant per minima haec va sorum culaneorum orificia is transeant

per fistulas renates, hinc in usu attenuan rium modo laudatorum pergendum est satis diu , dein promoveri possunt hae excretiones per sudorisera laturetica remedia De sudoriseris, Qvariis illorum classi bus , videantur illa, quae ad si ra88. Tequentes habentur in Institutionibus Medicis. Diuretica enumerantur ibidem . I 22 o. sequentibus inter quae tamen vix imveniuntur certio raillis, quae ex scillae bulbo amarissimo parantur quod remedium veteribus Medicis adeo frequenti in usu.suit acetum enim cilliticum , vinum lailliticum, Oxymel scilliticum , laudaverunt ubique neque tantum vi diuretica pollet,

sed, potentissime inciditis attenuat Omne lentum viscosum odeoque dupliciter prodest. De rius ut adhuc dicetur in C pituis de hydrope.

Spori te autem paret, sudorita ra& diu- retica tantum locum habere in cachexia,

quae in leucophlegmatiam vel hydropemanasarcam vergit non vero ubi marasmo

exsuccum tabescit sensim corpus ibi enim

haec nocerent.

Quidam Medici fuerunt in hac opini nem cacochymiam tuto minui posse pensanguinis missiones , in sic crederent vitiosum ruerem tolli, dum per bonum vitia taliturietur interea novusin melior

342쪽

sanguis. Iam apud Cessum Lib. . cap.

a I pag. 69. hujus methodi mentio fit: in cura enim cachexiae , postquam laudaverat evacutiones per alvum, ludores &c.,

addit S. nihil reliqua proficiant, sanguis mittendus est sed pauiatim , -idieque

pluribus diebus . cum eo ut caetera tioque eodem modo sementur. Si autem consideretur

per sanguims missionem educi illud, quod

aptum erat transire per angustia arterim sas in venas , illa vero, quae stagnant obleRrorem, non sic educi, sed manere in

corpore , praeterea, uti contat in antedi res vide .as. I. , acturam nimiam sanguinis impedire a similationem ingest rum in naturam liquid vitalis sani, tebit, non iacile minui posse cacochymiam per venae sectiones, simulque restitutionem perditorum impediri, dum vita Iis sanguinis copia, iam desciens in cacheclicis,

per repetitas venae sectiones adhuc ult rius minuitur , ni me tuta ergo haec curandi methodus idetur.

II o. T TLtimo Chalybeatis utendam, Alcatinis, Saponatis , cum exercitio

cursus , vectionis , frictionis, balnei. Postquam per modo dicta maxima pars

cacochymiae subducta suerit de corpote tunc semper adest adhuc magna acciditas partium solidarum m nisi illis obur addatur , brevi in cachexiam relabuntur ta-Ies aegri . Quomodo autem miser quae, roborentur partes solidae nimis debiles, antea ad g. 28 dictum fuit, inprimis ibi laudatus suit usus limaturae ferri, cuius in tali casu mirabilis et iicacia est. Imo in praxi numerosissimos casus vidi , ubi solo hoc remedio, aromatibus gratissimis iuncto, superabatur cachexia, lenibus evacuantibus

tantum per tres quatuorve dies prius exhibitis, ut nempe primae viae ab omni burra mucosa & indigestili materia liberae

.rent . Manifeste enim tunc videmus , non requiri, ut per continuas evacuationes humores cacochymici tollantur sed aucto

vasorum roborein actione in fluida mutari illud semicrudum eum sanguine fluens in perfici in liquorem vitalem sanum . Alia occasione l. s. s. iam notavi, lubsidere sensim laxum corporis tumorem ab ulu se ri, pallorem mutari in sanuinin vividum rubrum colorem , agilitatem redire torpi. disin segnibus antea membris, absque ulla evacuatione illius terni glutinosi , quod prae- dominabatur in humoribus4 idemque Gm

leni auctorit ite contirmatum tunc suit, qui prudenter monuerat, frigidam k lentam pituitam non semper debere evacuari. sed potius permutari in bonum sanguinem,

quod pulchre persis it terri usus nec fallit

eventus , modo viscerum integritas adsit.

Si enim corrupti quid aut purulenti in

visceribus lateat, aut scirrhos adsit durities, tunc nunquam aliquid boni a lim turae serri usu observare potui uti nec, quando tenacillima atra bilis , visceribus abdominalibus impacta haerens, achexiam

produxerit aquarum autem medicatasiam

usus , quae serrum inimitabili per artem modo solutum, gerunt, in tali casu saepe adhuc cum ruini tentatur. Sales autem alcatini Q pones exaueatinis salibus Moleis simul unitis parati, magnam esticaciam habent in solvendis tenacibus4 viscidis, uti ad g. Ips dictum fuit verum minus conveniunt illo tempore, dum ferro utuntur tales aegri, Limatura serri enim in acidis vegetabilibus lolvitur facillime , sed si addatur alcati tali solutioni, praecipitatur serrum, iis

chrae flavescentis speciem refert, quae mucis primarum viarum irretita, cum illo cone rescit in massam vix solubilem, sicque saepe

multas molestias producit. Ob hanc causam ab illis abstinemus eo tempore , dum limatura serri utuntur cachectici, illamque vino insutam, aut cerevisiae generosiori& meracae, exhibemus vel si in substantia exhibeatur, vinum vel cerevisiam , lem superbibendam suademus. In victu etiam ob eandem causam laudantur tunc talia , quae ex sua natura in acidum potius vergunt, econtra vitantur talia, quae in alcatinam putredinem nimis prona sunt

Nisi autem sanati iam cacheclici salubri

motu corpus exerceant, sere semper relabuntur in eundem morbum . Toties dolent Medici, curata a chlorosi puellas, dum

343쪽

nolunt , inprimis opulentiores , inertem vitam cum laboriosa permutare , post paucos menses aeque languidas reddi, ac ante fuerant . Sed ille motus potest imperari s natis jam , non autem ubi morbo provecto Ianguen ; nam impossibilis oret, atque etiam periculo non careret, si per subitum motum,is ultra vires auctum, stagnantia simul ac semel circulantibus humoribus miscerentur brevi enim haec pulmonem in- sarcirent lentore suo, suffocationis periculum facerent . Videmus sic, leucophleg- uiaticos , simulac citatiori gressu incedere aut acclivia loca ascendere tentant, statim anhelo peetore suspiria ducere is fere suffocari, nisi gradum sistant ilico . In tali ergo casu incipimus a letionibus , primo lenioribus, dein sortioribus is , ut simul laxa solida roborentur , panni lanei imbuti vapore accensi succini, mastiches , olibaul. similium, ad has frictiones adhibentur deinde viribus parum jam auctis suademus aegris , ut se ipsos perfricent; sic enim rictioni additur mustularis motus hic adeo utilis optime hoe Celsus Lib.

. ca . a. pag. 68. monuit in cura

huius morbi, dicens : Si infirmior es, g par ungi , perfricari, sipotest, maxime per se ipsum , sepius redem die , aute Lbum, post eum, si ut interdum oleo quaedam acificiantur calefacientia, donec insudet. Auctis ulterius viribus vectiones in rhe-da, equitationesque, successive adhibentur , donec firmum jam corpus propriis

viribus moveri possit: tunc enim ad ambulationes cursus procedere licet. Videri possunt cilla , quae 3 28 et de iisdem habentur semperque inculcandum est serio talibus jam sanis, solam prophylaxin recidivae in bona diaeta, corporis exercitio consistere Balneum quidem a Celso abia pag. i 6 p. laudatum sui ad curandum malum habitum sed videtur illud adhibuisse hoc scopo, ut dissiparetur pars cacothymiae gravantis per sudorem interim tamen, cum

plerumque simul adsit in cach exta laxa solidarum partium debilitas , quae per balnea aquosa tepida potius augetur, in tali casu minus convenire videtur , nisi aromaticis calefacientibus herbis additis eorrigatur vis emolliens laxans aquae t pidae Certe si aquosum abundans in tali corpore difflandum sit per sudores, in laco

nico sicco si quotidie per aliquod tempus

haereant tales aegri , melius hoc obtinebitur , quam balneo humido si autem scopus si roborare nimis accidum corpus , balneum frigidum potius conduce rei, cui tantum confidit Aetius CSerm. Io. cap. v. mg. 32. in hoc morbo curando, ut dixerit: Quod si quis ad frigidae la-υacrum Uuefismi possit, rem endio ad emnem mali curarisn- emenerit. Sed prudenter indicat, adsuescendum esse balnea

frigido ; nam simul semel insolitum tale frigus applicare debilibus corporibus,

prudentiae medicae repugnaret.

f. ago. I die autem ex variis peti, varie praeparari, applicarique , debent

pro causa proxima cosnita Si considerentur illa, quae in enumer tione causarum cachexiae a. II 68 die a sum runt, satis patet, diversa, mois oppostarum virium remedia ad curam quandoque requiri. Dum ob debilitatem nimiam solidarum partium tumet corpus viscidis humoribus plenum, tunc roborantia remedia locum Labent ubi autem bluti nimis humores abeunt de corpore, nec restituuntur per ingesta, vasa contrahunt,is lento arasmo perit corpus in tali casu humectantia, leniter incrassantia remedia requiruntur

Uerum Wipsa remediorum praeparatio varia est in diverss. si via pallido, Dr. bo laborans puella inerti mucosa eacoch mi humorum turgeat, serrum in acido vegetabili solutum datur potius quam in substantia, quia limatura ferri deglutita lento primarum viarum muco sic inviscari poterit, ut vel nihil omnino , vel parum tantum, Vat. Contra vero, si acidum acre simul adsit in primius viis, tune potius in substantia datur, quia QMidam acrimoniam mitigat, simulque in hoc acido solutum ferrum suos praestabit effectus Ita etiam ob easdem rationes applicatio remediorum varia erit uti enim paulo am

344쪽

ie dixi, si laxanda sint solida nimis riguda, aqua tepida. inprimis vapor aquae

caliae , summum dant remedium is contra, ad roborandas partes nimis laxas,

frigida aqua prodesto longe plus quam

creditur. Toties occurrit in praxi quod tenerae constitutionis homines , a minim hiempestatum variatione, cephalalgia, odon algia, oryza G, adiciantur, unde s lent caput multum tegere,, fovere perinpetuo tepore, cum inde aliquod levamentientianici verum tanto redduntur sentibili res ad minimum frigus, ct dum minus tecto capite egrediunuir. ilico minimam aeris vici istudinem sentiunt. Plures curavi, dum peti dete potui, ut sensim minuerent

capitis tegumenta, verno tempore incipiendo dein levissime tantum ieelo capite doris mirent, aestate omni mane faciem, col. Ium, cervicem , aqua frigida avarent; quod ubi per sequentem autumnum & hyemem continuaverant sc firmabantur,a sa superiora, ut ab omnibus illis molestiis liberi viverent postea is aeris vicissitudines absque ullo daemn serre Oisen , praeiscipue si simul caverent, ne pedes unquam multum restigescerent Patet ergo, Medicina ex cognitione cauissarum ac xiae eruere debere normam agendorum, adeoque saepe diversa methodo opus habete in curando hoc morbo. g. II 8 .

UB vero a nimia acrimonia consumtio,in tabes Cachectica , a. quirendum in aerimoniae speciem, si fieri queat. a. Per indaga. tionem causae Cachexiae Pia 68. l. 2. Temperiei morbi, aegrique a Symplomatum . . Excre Crumque.

In sanitate, nec in liquidis, nec in s lidis partibus nostri corporis , notabilis acrimonia deprehenditur . Sanguis sanus aliquid levillime salsi saporis habet. tamen adeo blandus et , ut oculo instillatus nullam molestiam faciat. Imo bilis ipsa, quaetainen inter humores nostros maximam crimoniam habet, ab oculo fertur facile Urina sana quidem acris est , at est humor excrementitius: qui non .inet in corpo-ie sed expellitur . Si carnes animaliuintanorum decoquantur in aqua, dant mollia iuscula ; ex ossibus E earnibus animaistium decoctis in aqua blandae fiunt gelatini secerebrum habet fatuum saporem, imo reliqua omnia orporis viscera in aqua de et nullam acrimoniam lusculi praeis bent . Unde patet evidenter, materiem nullitiam ex qua restituuntur solidae Huidae partes nostri corporis, necessasio debere habere blandam indolem. Unde etiam videmus, hylumis lac ex ingestis alimentis parata, blandi semper esse saporis, cum iam propius accedant ad assimilati nem cum partibus nostri corporis. Simulac ergo acrimonia in nostris humoribus nasci ineipit, incipit depravari nutritio, o corpus maerest, . Dum acida acrimonia laborant iuniores diu, totum corpus miserime contabescit,

solo abdomine tumente, tinfarcto, re liquiis indigestis ciborum. Ubi in seorbulo

inveterato acrimonia humorum magna

dest , atrophia sequitur, uti ad I IIDI. 4. notatum fuit. Dum in cancro exulcerato acris sanies, pro parte reserpta, sag guunem mecit, videmus torosa corpora vero m. rasmo exsecari, licet debitam copiam opis ruin alimertorum sumant. Unde patri, acrimouisti humorum ossi causam dare consumtioni, tabi cacheclicae , illamque in hoc morbo adesse nonnunquam r. in Celsusi Lib. I. c. a. pag. I indicavit, dum de hoc morbo agens dicit χιιιe, 'aeter tabom, illud quoque v-mmquam accidere solet, ut per θιάνπιθα- Italas, adit urina, fimma emis exaspereris.

Quod ab acrimonia majori humorum ad cutem delatorum fieri videtur. Ut autem curatio rite procedat, prim debet cognosci acrimoniae praedominantis indoles propria, quantum per artem hoc indagari poeteritu certum enita est, quandoque a latentibus cauus moirasmum hi

duci si unius noctis spatio ob supplicii

metum totus mauuerit homo, ita ut canos haberet capillos marcen. μα- Lib. I. v 1. Pam1 patet satis, a simili causa , Icet leviori talem marasmum prid i posse longiori tempote . Videmus sic,

345쪽

se , honesines meti tristitia, velin perpetuis curis oppretas, contabescere sensim. In initio talis emporis mutatio , ab animi affectu productari non potest adscribi majori humorum acrimoniae, sed certum est , magnas mutationes humoribus induci posse per animi assectus diu perseverantes, uti in melancholia historia patuit adeoque pater. In tali casu ad humorum degenerationem attendendum esses, ut cognoscatur, & cognita emendetur. Unde conis sideranda erunt sequentia. . Causae antea recensitae fuerunt, ademque indagandum , qualis ex illis huic morisbo originem dederit c an simul acrimoniae producendae apta fuerit Qquali imprimis autem considerandum est, quali viaci aeger usus fuerit : Si v. g. in infantibus, lolo lacte viventibus , merito suspic mur acrimoniam acidam . Ita etiam si salsamentis in victu ulus fuerit antea copi

se aeger, acrimonia muriatica accusatur.

Idem de reliquis acrimoniae peciebus eis

a. In hominibus enim calidae temperiei, velis post morbos acutos calidos toler tos, si cachexia succedat', novimus, humores in alcatinam putridam degener.iti nem vergere. Et eontra in frigida tempe.rie, vel tortaehronico , potius in m colam inertem visciditatem tendere, quae Far acrimoniam omitem habet, saltem

in intrio. a. In genere dolor, ne signis motus a erit is sine apparente obstruelione maiore ut etiam erosio partium sine tumore simul praesente, dant signa acrimoniae in humo.ribus CH. Boreh. Iustit Med. g. 9 D. . Non enim ubique acrimonia accusanda est Puta dolor adestri videmus enim, acerbissimos dolores nasci a sola inflam n ratione in sanissimis orporibus subito in quibus nuti

I signa acrimoniae humorum unquam fuerant Objrvata. Sudans a labore homo gelidam statim hauriat aquam sepe intra thoriuin acutissiana laborat pleuritide l

prae vehementia doloris se ipsum sussotat, uin inspirare non audet aerem sed tune adest motus auctus, acuta ne

pe febris Exostolis sensim nascens, mriost eum distrahendo , intolerabiles dolores sicit sed adest tumor . Ubi autem ab que his dolores adsunt , merito de acria monia humorum cogitant Medici. Sie in scortaticis dolores illi molesti oriuntur ulcera sponte nascuntur in cruribus, quae sensim vicina rodendo serpunt. Adeoque ex his symptomatibus generale acrimoniae signum habetur . Qualis vitem acrimoniael pecies sit, alia iterum symptomata docent.

de quibus antea dictum sirit s. 63 6 8s.

86. Pra erea se inplomata, quae simulares acrimonia species comitantur,in indicant, pulchre enarrata habentur Ibidem F. yta. in epininibus. in semeioticis quae hie

repetere supervacaneum videtur. 4. Excreta enim sequuntur sanguinis Sehumorum indolem. Sic ubi acrimonia alcasina idest, urina acris , crassa, iusta lyumescens, foetida, excernitur Maeces alis vina cadaverosum odorem habent sudor quandoque cetidus exit. In acrimonia acida oblematur urina decolor, quandoque stranguriosa , crassa, alba, cum sedimento crassis, copioso. Reces alvinae acidum spirant, Taepe viridescunt ludor aeidum O. let. In acrimonia vero muriatica occurrit urina salsa , tarde putrescens, Cum sedi. niento spissis, Ac pellicula tenui innatante. Ubi autem ad quatuor modo memorata attenditur , peritum Medicum minime a tere poterit, an adsit humorum acrimo.

contrariis Ovid. M .

Quomodo ei tendari pol it aerirnomati videri illa, quae ad g. os . habentur ubida, Walcatina, antea peculiaribus capi de causis generalibus morborum thronico tulis pertractatum fuit. Possunt autem rum agitur

346쪽

s. rr 3. OUoties inter pulmonesin pleuram pus in Thoracis cavo colligitur,

est. Certum est Empyematis vocabulum i Sem . . mp. c. pag. s. legitur,xiori gnificatione lim usurpatum esse, quae ita sonat i Empysici , hoe est pectoreo designasse quamcumque suppurationem suppur- , oeantur , quibus abscessu mpartium interiorum corporis, uti pluribus f ingeme sar imrinsecus membrana , Dinominis, Galeri Ho . locis derrion in alion alia pectoris pellicuta , factus. strari posset, quae in Mesii Oee--ia tot acervatim vetus est, s in aeuum pectoris Iecta habentur . Interim tamenin verum , est, quod magis specialis hujus vocabuli ψωμα fueringentem me autem semulas ueri pro designanda ollectione uis su solet hodie apud Medicos chirurgos ris in cavo thoracis inter pulmonesin pleu, Empyematis ornen intelligi Tam qualis definitio exacta apud Aegium

f. 34. Uod semper supponit vomicam inuentam luisse ruptam, cujus ela.

- a Mum pus Thorace reeipitur.

Quando inflammatio transeat in v probatum sui , quod suppurationis

rarationem , antea'. 8 . explicatum suit nomine hic intelligatur quaevis sanguinis tibi simul dictum de illis, quae requirum corruptela , non vero e versio in pus eur, ut bonum pus fiat . Ut ergo pus in proprie dictum . Putreseere potest sanguis thoracis avo haereat , debuit praecem me in cavo thoracis ollem , t in o abscessus, qui &vomica solet vocari clam istum ichorem degeneram sed non uissa quidem, quamdiu pus in loco manet, tatur in pus Poeest autem acris talis ichortibi natum stat , aperta vero, ubi pus es partes, quas alluit, rodere, flammare, noc loco elabirur, rupto tumore, quo con adeoque possunto abscessus nasci ab hac tinebatur . Non enim videntur homores eausa ; sed tamen inde patet, pus non fieri ab alia quacumque causa in cavo thoracis ab effusis humoribus in thoracis ravo , sed collecti, mora pus unquam verri. illuc delabi ex vomiei prius saetis'. xerat quidem Hippomai, χρεον. ao. Sin Sequitur iam , ut corisiderentur illa I si T. o. pag. avo. . Si is metrem effusus ea, quorum abscessus rupti pus effundere 6Wi sanguis praeter naturam , nerasse es possunt in thoracem . fvΡrari. Verum alia oecatione s. 7a.

, II 83 Ales sunt vomicae. I. Pulmonuis ab inflammatione horum Sao. I 86 . , a sputo sanguineo, a materie ad fluorem inepta his imp m. a. Pleurae ab inflammatione unus 873. , a uulnere externe inflictara vi . cito externe elauso, interne rupto 298. , a contusione huius, vel ruptio tecta in simpuratum abeunte 324. . . Diaphragmatic inflammati suppurati. in superiora rupti 9o7. Oio. γ. . Mediainni militer assecti 377. . Ut Et s.

' T. Quomodo, & quibus eum signis, in thoracis, fiat empyema sere lethale, quia flammatio pulmonum in suppurationem a pulmo ulcere iam exesus est, antequam em-heae, antea ad numeros hie citatos dictum pyem fiat adeoque parum spei superest, sint, uia de Pormneumam agebatur ut eonvalescere, tanto morbo aeger pol liui I. 8ῖο , quod fit, uti postea ad I ripa.

monum li

347쪽

vis adeo molestus morbus si . si ite civ. gnoscitur talis ius Empyematis lutauri; uti etiam fi sputum sanguineum praecesserit de quo , tanquam ulceris pulmonalis

causa, in sequenti Capitulo De Phthisi dicendum erit. Verum co:uins:it quandoque, ut in pul. mone , di visceribus aliis corporri lante acis cumuletur materia, quae per vasa transir.

nequit, sed illorum angustiis impacta manet, sicque obstruetionem facit; levem quidem in initio, neque multis symptomatibus stipatam, sed quae sensim augeri ab iisdein

causis perennantibus poterit is comprimendo vicina, vel ob materiam obstruentem mora acriorem redditam, inflanam tionem excitare, quam parva vomica sequitur. Antea ad g. 814 dictum fuit de Peripneumoniae causis, tuncque patuit, aeris intemperiem , hylum ex viscosis& crassi cibis paratum , exercitia pulmonum violenta, cursu, lucta , nixu &c., periculinium hunc moabum producere , tunc inprimis maxime metuendum , ubi arteriae pulmonalis fines occupat minus vero periculosus ille morbus est, si circa fines arteriai umbronchialium haereat . Si ergo in parva tantum parte pulmonis, inprimis circa fines arteriarum branchialium , ejusmodi materia ad fluorem inepta haeserit, facile intelligitur, posse tale malum nasci, hasque multo impedimento actionis pulminuis . Videmus in eatarros morbis ingen tem copiam tenacis pituitae ex finibus arteriarum in asperam arteriam expriini, per tussim educi si ergo, ob aerem frigidum constridiis vasis , vel ob tenacitatemae imiam materiae, illud viscosum exire nequeat per fines arteriarum, nascetur talis obstructio is poterit sequi vomica pulm nis; sed parva quandoque, quam vix ulla febris comitatur iis saepe sallit incautos. Vidi saepius in praxi, latentem talem,

micam, cum Iussicula tantum adesset,in per hane mucus a ronchiis pulmonum a. verreretur , pro catarrho habita in suisse

donee subito exereati puri copia docuit-ser, quale malum latebat. Irnodum haec scribo, viri nobilem virum , qui rauca voce δε pectoris oppressione , dum gradus adscendebat atque tum molesta, asilicius

cocti expuere,in tante aeger, eiusque Medicus, mordiam tuebantur, praeter catarrhum molestum nil aliud mali subesse , cum eodem tempore ob hyemale sit gus frequentes grassarentur catarami. Quandoque confingit, obstructa tali ad c in pulmone manere diu, vix ullo s- no cognoici, si parvae tantum molis sum rinti attamen postea alia accedente carus , oppurantur in vicina depascendo magnas saepe pulmorrum vomicas producunt. Notavi hoe in Praxi Medica versat sinus

3I, , quod netive talia tubercula interis dum per plures annos in pulmonibus lateis an absque sensibili molestia aegrotantis,& demum manifestentur post pleurit ideiri anginam, aut subrim aliquam, sanatam atque bis se hoc observasse in eadaveribus dilectis Ideo monet, statim medelam adhibendam esse , si post sanaram aliquam febrim superveniat dolor lateris , vel dor ii, vel alterius pectoris partis, accedente simul dissicili respiratione . In Historia

Medica numeros casus leguntur illorum, qui subito exstincti fuerunt catarrho sust Mivo, uti credebatur, in quorum adaveribus omnia vasa aerea pulmonis pure plena inventa suerunt quibusdam etiam pus per sin nares magna vi erupit. N tabilem talem casum ipse vidi. Venit ad aedes meas, ut me consuleret, heda vectus aeger, gradus satis numerosos adscenis dit, licet non sine molestia, ut ipse sate batur, sed credebat, se asthmate spasmo dico laborare , caeteroquin sanum se omni

him de ancipiti morbi sui eventu, de quod volniteam in pulmone latere crederem , nicamque spem curae esse, si rupto abscessii e evacuato pure consolidari pol tu cus . Videbam facile , quod non fideret multum huic morbi sui diagnosa promittebat tamen , se tentaturum remessia, quae prae scripseram : destendit gradus satis alacriter, curruiu conscendit, ad vicinum Pharismacopolium tendit is dum servus ejusliares pullat, moritur , ingenti copia puris Per in clinares expulla Uuin inopinatos

similes casus vidisset in praxi sitiv. α

348쪽

Ibidem pag. exclamat O quantum deficiis es , eurare morbos pulmωum siquanto dissicilius eosdem cognoscere , ' de iis centim in Praesagium s Fallunt e priritissimos, ae ipsus medicinae principes T rones mei auri sole, di prudentes , in iis eurundisse nec facilem premittite curationem, in nebidones faciunt, qui Hippocratem non

legunt a

Certe noverat Hippocrates, quod quandoque in corpore lateant suppurationes , ideo Sect 6. 'for, I. Tonti P. IV. 7 dixit Quibus suppuratum quoddam tu corpore exsons signis non proditur , iis ob puris υτ Aci crassitudinem sui signa non edit. Idem enim, in aliis corporis visceribus contigisse novi . Vidi aliquoties in hepatem renibus abscessus in cadaveribus disseetis, de quorum praesentia nullam suspicionem habuerant Medici vitae tempore is apud Ponetum plura similia exempla habentur Se 8 Hippocrates De Intem Asses.c p. q. Tom. . pag. 6 I. meminito, Eum turberculorum pulmonis, quae poste suppurantur , dum dicit urem ad sese Pulmo sanguinem , aut pituitam saliam truxerit , neque rursus dimiserit , sed ibi collecta, coacta sitierit, ex his rebercula in pulmone gigni fleur suppurari

Postea monet nisi ero adversatur, O bus annrem detinet, in minatum, variaI

subit a festiones . Simul notat, quandoque pus in pectus erumpere, tuncque sectione vel ustione facta educendum esse . His similia habetis alibi De Morbis L. I. c. 8.ibid. pag. I. , ubi pariter notat, Empyema inde fieri posse . Patet ergo latenti tali causa pus colligi quandoque in Ihoracis cavo QMedicos saepe fallere dum non exspectant Empyem nisi post ualidos morbos inflammatorios pectoris praegre s. a. In Pleura membrana is locis inte costalibus, tales vomicas fieri, quae ruptae in cavum thoracis pus effundunt , antea

patuit in Historia Pleuritidis, an primis. 894. ubi de pleuritide suppurata agitur. Quomodo a vulnere pectoris male curaro Empyema nasci possit, pariter ad I 2 8. dictum fuit.

Praeterea ad g. 3 24. ubi de contusione agebatur, monitum fuit, effuse humores, sub cute integra , nisi resbibeantur venis stagnando posse acres reddi, & inflammationes, luppurationes e. producere. deoque a contusione thoracis Empyema potest nasci. Notatum autem fuit g. 346. a musculis contusis similia mala fieri posse ; simulque tunc dictum est, quandoque per contusiones quasdam tantum rumpimusculorum fibras , ita tamen ut inde actio musculi non tollatur; tuncque adest illud malum quod veteres Medici ' ἈπιMσα 3vulsionem , velin C γυ- rupturam, dixerunt, uti Hippocratis Galeni auctoritate tunc probatum suit. Molestos dolores inde fieri, dilutumos, constat; monet Hippocrater, rupturas illas esse circa thmracem difficillimasin maxime periculosas ad curationem enim talium malorum quies partis dolentis multum praestat, quae in thorace ob respirationem perpetuo necessariam difficulter obtineri potem adeoque ob perpetuam illam irritationem inflammatio ac suppuratio sequi possunt; lap stemate introrsum rupto et Empyema. Videtur Aetius Lib. . cap. 7ῖ. ag i 73 versa. tali causa Empyema metuisse . Postquam enim dixerat, se novisse , quosdam sine febre empyicos iactos suisse, subiungit Quibus autem ex Vmnasii exercitiis, an lapis Hiquo , vulsi facta , Arem quemdam ire thoracem in profundo attulis Oe postea remedia recenset, quibus hoc malum superari possit. In versione Latina Aetii CSermon. 8. cap. s. pag. 4

σπάσα verterunt convulsionem , sed minus recte, uti g. 26. probatum fuit. Patet ergo, ruptionem talem tectam pleurae,is musculorum intercostalium, inter causas Empyematis merito numerari.

g. In numeris hic citatis de suppuratione, paraphrenitidem sequente , dictum suit: simulque tunc notabatur , abscessum , in diaphragmate natum , posse rumpi abdomen versus tuncque ascite purulentum producere belo versus thoracem, tuncque Empyem sequi .

. s. De his pariter, numeris citatis intextu actum est simul coiserantur illa

349쪽

inflammatione is suppuratione hane secuta, habentur

Interim tamen notandum est , quod pus collectum in cavo Pericardi , vel inter Mediastini duplicaturam, proprie loquendo, non sectat Empyema, cum non haereat inter pulmonem, pleuram, quod indefinitione Empγematis I LIS 3 requiritur. Praeterea per par Muntes n. g. Iapa descruptam, pus ex his binis locis non educeretur . Ubi autem illud pus, rupto perbeardio vel mediastino, in cavum thoracis delabitur, tunc Empyema producit. Praeterea notari meretur ipsius mediastini structura , de qua g. 7o. q. &3. Ol'. , dictum fuit simulque notatum, duplica

rae pia ur. lamella , mediastinum constituentes , a se invicem recedere circa co

f. ii 86. 'ognoscitur futurum . ab innammatione quinque partium ii 83. . nulla estiones, revulsione, crisi , medicamento, depurata, sed cum horrore ago, febricu . , noctu gravi, calore vago gravitate loco doloris , dy pnoea, appeti prostrato , si majori , desinente vid. 833. 892.9I3. .mationem , vel benigna resolutione , vel

evacuatione materiae morbosae, aut et

pora vertebrarum thoracis is se relinquere speciem triangularis cam , cuius p stica pars est columna vertebrarum maquo cavo ponitur membrana cellulosa per quam transeunt aspera arteria, oes phagus, ductus thoracicusine si pus collectum haereret intra hanc duplicaturam mediastini, proprio pondere d-labens pos se quandoque miras vias tibi per substan. tiat cellulosam facere, Qui longe dis*tis corporis locis tumorem purulent uni ex citare. Ad, i g. ubi de Fistulis ageb tu , memorabiliem talem casum recentui. postea aliquot similes in praxi vidi . . qui fecerunt . ut dubitaverim , an non quandoque tale quid contingeret in morbis, quod M. I 6. . monui.

Certum est, hic magna attentione opus esse, ut Medicus tuto determinare possit, Empyema detis, vel non post mortem enim acta cadaveris sed i demonstrabit, an in Diagnosi erraverit; praeterea tu stasi , ad alias corporis partes, curatam esse. Deinde examinandum, an secuta sue. rint postea tali symptomata, quae notant in

pe foret, si iacta thoracis aracentes , flammatum locum abire in suppurat omaa. nultu in pus exiret. Sedulo ergo perpenden Ultimo, inquirendum est omni cum tu , d est tota historia morbi praegressi, praeci aes adiuerint signa apostematis iam laeti pue si quis ab initio non adsuerit tali Cui autem de omnibus illis satis am- aegro, sed tantum in consilium vocetur, plo sermone Elam uerit, ubi de Perip- dum deliberatur, an Empyem adsit, & eumonia, Pleuritide, Parathrenititari in se quomodo educendum sit collectum pus purationem abeuntibus, dicebatur, nullo Empyema autem semper supponit vomi modo opus erit hoc loco illa omnia re iscam purulentam praeexsitis O4. II 84 tere . Signa enim pulmonis suppurandi, in una vel pluribus x quinque partibus iam suppurati des ripta suerunt'. fi q. 874. rnodo recensitisci adeoque sedulo perqui 83 De Pleuritide suppurata diruim uitrendum est, an in morbi his ora talia si 8ρ a. pr. 8p4. De simili malo, Diaptagna occurrant, quae docent, in his parti ragma, Mediastinum, aut & Pericardium, bus in lammationem natam fuisse; unul occupante, videantur illa , quae ad 3. 9 Io. que nulla adsuisse indicia . talem inissam Ia. 9 II habentur .

f. ii 87 ognoscitur iam praeser . . a tempore inceptae innammationis . . dicti m sine purgati in . . a signis vomicae in quinque partibus ii 83. dispar ntibus . . novora lore , tum , dyspnoea salivatione oris, moxque disparentibus . . a tuiIi sicca, gravitate ad diaphragrana , decubitu in unum latus, strepitu puris ad Qtus si nre lenta, geni rubentibus , oculis cavis, dia sitis in extremitate calidis, unguibus recurvis, abdominis tumore.

350쪽

Omnia illa signa , quae recensentur paragragho praecedenti, tantum docent, v micam adesse tale in , qua rupta , pus p let 'undi in cavum thoracis , adeoque Empyem produci. Sequitur et go, ut dicatur de illis signis , quae docent, pus inter pulmones, pleuram haerere . Potest enim vomica pericardi rumpi ita, ut in eavum pericauit labatur pus , tumque non

aderit Empyem , neque illud pus per P

Tacentensim, g. II pr. descriptam,posset ed ei Cordis palpitatio perpetua, anxietra magna , locus ubi dolor inritan mihi Orius in initio morbi fuerat, signa dabunt talis mali, cuius curatio vix sperari potest . P, riter, uti antea monitum suit, vomica medias in posset sic rumpi, ut pus et beretur inter secedentes a se mutuo meis diastini lamellas , adeoque nec tu:ic haere bit in cavo pectoris, sed ad longe alia loca corporis venire poterit. Signa autem praesentis Empyematis sunt primo talia, quae comitantur vomicae purulenta rupturam deinde habentur alia, qui e docentius inter pulmonesin pleuram in thoracis cavo collectum haererea quae omnia singulatim consideranda sunt I. Certum quidem est, quod, ubi inflammatio illarum partium , quae . II 83. recensetur, duravit per viginti dies, ab que ulla expurgatione vel metastas materiae morbosae, tunc sere certi simus, uinpurationem hi factam esse, praecipue si signa suppurationis simul adsuerint. Verum non ideo certo scimus, vomicam purulentam iam ruptam esse, nam rupturae Mi pus admodum variat Patuit hoc ex Hippocratι testimonio , quod adduri β. 8ρ4., ubi de Pleuritide supppurata agebatur net enim , quasdam suppurationes rumpi, vigesimo dies, quasdam quadragesimo, alias sexage limes simul autem indicat, illis aegris citius rumpi vomicas , quibus dolor intentior fuit in principio morbi, utiis spirandi dissicultas, cum iusti in sputati

ne quae signa iunt celerioris lup nutatio. nis , vomicae iam multo pure distentae, adeoque citius rumpendae . Patet crgo, quod , omnibus morbi symptomatibus in toto decursi rite expensis , celeriorem vel rardiorein rupturam voviae post imus ex

l clare , sed simul evidens est , quod non possit exacte determinari dies , quo haec ruptura fiet monuit enim Hippocreetes, si molesta satis symptomata adsint , etiam ante vigesimum diem rupturam exspectari

posse ; quod, Celsus Lib. 2 cap. 7. p. 66 diserte monuit, dicens : Si protinus initio deso G tussis furet spiraui dis

ficultas, amica vel aut , vel circi, Agesimum diem erumpet . Si fortas Via reperint, ne se est quid senerascantu fu quominus ei: a fuerint eo tardius fomentur.

Observavit Piso CDe Morbis ab Itaυis Ser a Sem, cap. p. pag. 35. Dinite

riticis, ante diem morbi decimum quartum defunctis , quod totus . thorax pure plenus esset Gino vidit pus in pectorem iusdam acerdotis , qui sexagenario, ior, perierat nona pleuritidis dies. Verum in hoc aegro neglecta suerat venae sectio in morbi initio,is sexto tantum die fit rat instituta , unde inflammatio , perperam curara , citius in suppurationem a-

biverat

et De signis vomicae dictum sui g. 8 3. 89ῖ. quae praecipue pendent a distractione partium vicinarum, compressio. ne pulmonis in illo loco, ubi accus purulentus haeret simulac autem, rupta, mica, pus distiinditur in cavum thoracis, tunc necessario illa omnia symptomata plurimum minuuntur rimo quandoque penitus abolita videntur quod optimet lavit Hippocrates me Morb. Lib. . cap. v. Tom. T. pag. cp2. , talem vomicam , in pulmone latentem , describens. Sic autem

habet : A si per infusum pus minime e

ducatur. ιὰ ex pulmone in Horiacem erummo postque vrionem sanus ιdetur pus ex angusta tu amyIrorem locum enerit O spirim , qtiem respiramra , tu pulmone serim HAM . sed , precedente tempore , pure pectus mpletur, tusses febres aliiqtie diamnes omnes magis ipsum vexans, morbusque

Cavendum ergo est Medico, ne lubito hoc levamine deceptus credat morbum initum esse, cum adhuc anceps periculum- supersici non quidem convenit, tristi Prognos data,eripere aegro blandam illam sanatrionus laena, quam conc perat; sed oporte ami-

SEARCH

MENU NAVIGATION